Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 marca 2014r. w O.

sprawy z odwołania B. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 18.10.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje B. O. prawo do emerytury od 17 października 2013 roku,

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

B. O. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 18.10.2013r., znak (...), odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury.

Domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: w (...) S.A. we W. od 01.11.1982r. do 06.04.1992r. i w (...) Sp. z o.o. w W. od 02.03.1992r. do 26.07.1999r. na stanowisku spawacza.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że odwołujący udokumentował wprawdzie ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat i osiągnął wymagany wiek 60 lat., lecz nie wykazał 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. ZUS wskazał, iż do pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu pracy w (...) S.A. we W. od 01.11.1982r. do 06.04.1992r., bowiem w przedłożonym świadectwie pracy w szczególnych warunkach podano stanowisko monter-spawacz, które nie odpowiada stanowisku wskazanemu w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponadto do pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu pracy w (...) Sp. z o.o. w W. od 02.03.1992r. do 26.07.1999r., gdyż w świadectwie pracy w szczególnych warunkach wskazano stanowisko spawacz elektryczny i gazowy a w ogólnym świadectwie pracy wskazano stanowisko monter-spawacz.

Biorąc powyższe pod uwagę zdaniem organu rentowego decyzją z dnia 18.10.2013r. prawidłowo odmówiono odwołującemu prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 20.09.2013r. w Oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w P. Inspektoracie w O. B. O. (ur. (...)) złożył wniosek o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozpatrując ten wniosek Oddział ZUS uznał za udowodniony na dzień 01.01.1999r. okres pracy wynoszący 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie uwzględnił mu natomiast żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie B. O. od decyzji ZUS z dnia 18.10.2013r. jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

B. O. urodził się w dniu (...), może więc uzyskać emeryturę przewidzianą w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 184 w/w ustawy w zw. z §4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wymagany wiek emerytalny wynoszący w przypadku mężczyzn 60 lat,

2.  nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa,

3.  w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1.01.1999r.) udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat w przypadku mężczyzn, w tym także 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Biorąc pod uwagę żądania zgłoszone przez B. O. uznać należy, iż ostatecznie przedmiotem sporu były okresy zatrudnienia: w (...) S.A. we W. od 01.11.1982r. do 06.04.1992r. i w (...) Sp. z o.o. w W. od 02.03.1992r. do 26.07.1999r., przy czym z tego drugiego okresu badaniu podlega okres tylko do dnia 31.12.1998r. – bowiem zgodnie z art. 184 w/w ustawy staż pracy wymagany do przyznania emerytury jest liczony na ten dzień.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przed Sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień o emerytury wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

B. O. wywodził, iż w obu w/w zakładach pracy wykonywał pracę spawacza a w ocenie Sądu wykazał powyższe.

Na okoliczność pracy B. O. w spornym okresie Sąd dopuścił dowód z przesłuchania odwołującego w charakterze strony, dowód z zeznań świadka T. S. oraz z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych odwołującego i akt emerytalnych.

Z akt emerytalnych wynika, iż B. O. na okoliczność pracy w (...) S.A. we W. i w (...) Sp. z o.o. w W. złożył świadectwa pracy.

W świadectwie pracy obejmującym okres zatrudnienia w (...) S.A. we W. wskazano, iż był on zatrudniony od 04.10.1979r. do 30.11.1992r. na stanowisku montera urządzeń chłodniczych, montera urządzeń chłodniczych-spawacza a w okresie od 02.08.1988r. do 08.03.1991r. pracował na budowie eksportowej w (...) (k. 11a.r.). W świadectwie tym wskazano nadto, iż miał urlopy bezpłatne w okresach: od 22.04.1992r. do 10.05.1992r., 26.06.1992r. i 30.11.1992r.

W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym przez w (...) S.A. we W. (k. 13a.r.) wskazano, iż był zatrudniony od 04.10.1982r. do 30.11.1992r., w tym w okresie od 01.11.1982r. do 06.04.1992r. wykonywał pracę spawacza przy montażu urządzeń chłodniczych na stanowisku spawacz-monter, wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 12 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz. MBiPMB nr 3, poz. 6).

W świadectwie pracy obejmującym okres zatrudnienia w (...) S.A. w W. wskazano, iż był zatrudniony od 02.03.1992r. do 26.07.1999r. na stanowisku montera-spawacza (k. 15a.e.). Także z tego zakładu odwołujący złożył świadectwo pracy w szczególnych warunkach. Wskazano w nim, że w okresie od 02.03.1992r. do 26.07.1999r. w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza przy montażu urządzeń chłodniczych na stanowisku spawacza, wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 12 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz. MBiPMB nr 3, poz. 6).

B. O., przesłuchiwany w charakterze strony na okoliczność zatrudnienia w zakładach (...) zeznał, że zakłady te zajmowały się budowaniem instalacji chłodniczych, tworzyły te instalacje w nowo budowanych zakładach i zajmowały się ich remontami w zakładach już istniejących. Zeznał, że jego praca polegała na spawaniu rurociągów instalacji chłodniczych i wsporników do ich podtrzymywania oraz kołnierzy do rur, zaworów i krótkich wstawek do rur – redukcji, które pozwalały łączyć rury o różnym przekroju. Rurociągi były na estakadach lub na wspornikach, jeżeli rury szły wewnątrz zakładu i w specjalnych korytarzach technicznych, w których były same rury. Rury były nad powierzchnią ziemi, powyżej 3,5m. Każda komora miała swoją automatykę. Zeznał nadto, iż rury były w zależności od średnicy spawane gazowo albo elektrycznie. Pracował w brygadzie, w której byli monterzy i spawacze, monter przygotowywał do spawania i heftował rury, tj. spawał miejscowo a spawacz, mając już przygotowany styk rur, tylko spawał.

Odwołujący wywodził też, że pracował jako spawacz również na budowie zagranicznej w CSRF.

W ocenie Sądu należy dać wiarę zeznaniom B. O.. Znalazły one bowiem potwierdzenie w zeznaniach świadka T. S. oraz aktach osobowych odwołującego.

Świadek T. S. zeznał, iż pracował z odwołującym w (...) i w M. W., obaj pracowali jako spawacze, przy czym świadek pracował w latach 1973- 1992. Świadek zeznał, iż obaj zajmowali się tylko spawaniem, na budowie było bardzo dużo spawania, ok. 2 -3 tys. spawów, było to spawanie na wysokości. W obu zakładach spawali rurociągi pod instalacje amoniakalne na potrzeby przemysłu chłodniczego. Z zeznań świadka wynika, iż w (...) pracował z odwołującym na jednej budowie i na różnych budowach, w tym na jednej budowie w tej samej brygadzie, a spawaczy było kilkunastu. Świadek zeznał, iż obaj z odwołujący zostali przyjęci do pracy początkowo jako monterzy, a po uzyskaniu uprawnień spawalniczych już tylko spawali.

Świadek T. S.pracował też na budowie eksportowej w CSRF, wprawdzie był na innej budowie, lecz zeznał, że na budowę wyjeżdżali spawacze i monterzy a spawacze tyko spawali.

Sąd dał wiarę zeznaniom w/w świadka zarówno co do charakteru pracy odwołującego w (...), w M. jak i na budowie eksportowej za granicą. Świadek w Polsce pracował razem z odwołującym a z jego zeznań wynika, iż ZUS przyznał mu emeryturę, zaliczając do pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w (...) jako okres pracy spawacza. Świadek wprawdzie w Czechosłowacji nie pracował z odwołującym na tej samej budowie, lecz podkreślał, iż przed wyjazdem obaj pracowali w Polsce jako spawacze i w tym charakterze obaj pojechali na budowę eksportową.

Pracę odwołującego w spornych okresach w charakterze spawacza potwierdzają też akta osobowe oraz dane zawarte w książeczce spawacza. B. O. złożył książeczkę spawacza do akt sprawy (k. 16a.s.). Została ona wydana w dniu 21.10.1982r. Wynika z niej, że odwołujący posiadał uprawnienia do spawania elektrycznego i gazowego.

W ocenie Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć B. O. okres zatrudnienia w (...) S.A. we W. od 01.11.1982r. do 01.03.1992r.

Z akt osobowych odwołującego wynika, że po zatrudnieniu w (...) S.A.we W.odwołujący pracował w okresie od 04.10.1979r. do 30.10.1982r. na stanowisku montera urządzeń chłodniczych a następnie od 01.11.1982r. do 01.08.1988r. na stanowisku spawacza, wykonując pracę w Polsce, przy czym w angażach począwszy od 01.11.1982r. wymiennie wskazywano stanowiska montera-spawacza i spawacza. Z akt tych wynika nadto, iż z dniem 02.08.1988r. odwołujący rozpoczął wykonywanie pracy na budowie zagranicznej w SCRF i pracę świadczył tam do 04.02.1991r. na stanowisku montera-spawacza. Dowodem na powyższe jest umowa o pracę, znajdująca się w aktach osobowych, zawarta na okres od 02.08.2988r. do 30.06.1989r. i potem przedłużana aneksami do 04.02.1991r. Z zawiadomienia o przesunięciu w ramach przedsiębiorstwa z dnia 05.02.1991r. wynika, że B. O.zakończył pracę w CSRF w dniu 04.02.1991r. a z dniem 05.02.1991r. ponownie podjął czynności w (...)w Polsce. Z angażu z dnia 05.02.1991r. wynika, że z tym dniem powierzono mu obowiązki montera-spawacza, dlatego w ogólnym świadectwie pracy nieprawidłowo datę zakończenia pracy w CSRF wskazano jako 08.03.1991r.

Należy też wskazać, iż ostatni angaż odwołującego z okresu zatrudnienia w (...) nosi datę 01.01.1992r. jednocześnie z tych akt wynika, że odwołujący pozostawał formalnie w zatrudnieniu do 30.11.1992r. i z tą datą na jego wniosek – za porozumieniem stron – została rozwiązana umowa o pracę, o czym świadczy podanie odwołującego w tej kwestii, datowane na 25.11.1992r. i adnotacja pracodawcy o wyrażeniu zgody na powyższe.

W aktach osobowych odwołującego znajduje się też karta urlopowa a ze znajdujących się tam zapisów wynika, iż faktycznie odwołujący w (...) nie świadczył pracy od 07.04.1992r., bowiem od tej daty korzystał z urlopu. Jednocześnie (jak zostanie to dokładnie omówione poniżej) odwołujący od 02.03.1992r. faktycznie podjął już pracę w M. W..

Mając na uwadze całokształt w/w materiału dowodowego należy więc uznać, iż odwołujący pracę spawacza faktycznie w (...) wykonywał w okresie od uzyskania uprawnień spawalniczych, tj. od 01.11.1982r. do 01.03.1992r., bowiem od dnia 01.03.1992r. faktycznie został już zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w W.. Zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach podlega więc okres od 01.11.1982r. do 01.03.1992r., tj. 9 lat 4 miesiące i 3 dni.

Z akt osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. wynika, że został zatrudniony od 02.03.1992r. na podstawie umowy o pracę na czas określony do 30.04.1992r. a następnie od 1.05.1992r. na czas określony i od 01.12.1992r. na czas nieokreślony. We wszystkich umowach wskazano, iż zostaje zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku monter-spawacz. Z akt osobowych z (...) wynika też, że w tym zakładzie pracował nieprzerwanie od 02.03.1992r. do 26.03.1999r. Nadto w toku postępowania Sąd uzyskał listy płac odwołującego, w tym listy z 1992r. Wynika z nich jednoznacznie, iż w marcu i kwietniu 1992r. odwołujący pracował na budowach i otrzymał z (...) wynagrodzenie za te miesiące.

Skoro więc odwołujący rozpoczął pracę w M. W. od 02.03.1992r. nie mógł jej jednocześnie świadczyć w (...), gdyż nie mógł być fizycznie obecny w dwóch zakładach jednocześnie.

W tej sytuacji jako datę początkową pracy w M. W. należy przyjąć 02.03.1992r. i taką datę wskazano w świadectwie pracy z dnia 26.07.1999r. z k. 24a.e. Jednocześnie należy uznać, iż data początkowa pracy w szczególnych warunkach w zakładzie (...) (07.04.1992r.) jest nieprawidłowa. Wynika ona zapewne z tego, iż w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z (...) jako datę końcową pracy w szczególnych warunkach podano 06.04.1992r. Jak już jednak wskazano wyżej, odwołujący po 01.03.1992r. nie świadczył już faktycznie pracy w (...). Wskazanie przez ten zakład daty końcowej jako 06.04.1992r. wynika zaś z tego, iż na karcie urlopowej odwołujący ma wstawiony urlop dopiero od 07.04.1992r. Odwołujący wskazywał w toku postępowania, że nie miał przerw w pracy między pracą w (...), również zebrana dokumentacji osobowa nie wskazuje na taka przerwę.

Podkreślić też trzeba, że rozpoczynając pracę w M. W. odwołujący miał uprawnienia do pracy na stanowisku spawacza, logicznym jest więc przyjęcie – tak jak wskazywał świadek T. S. – iż od początku pracy w tym zakładzie odwołujący pracował jako spawacz. W tej sytuacji należy uznać, iż pracę spawacza w zakładzie (...) rozpoczął od 02.03.1992r. i pracował tam do 26.07.1999r. Okres zatrudnienia w tym zakładzie należy więc zaliczyć mu do pacy w warunkach szczególnych, przy czym zaliczeniu podlega tylko okres od 02.03.1992r. do 31.12.1998r. z przerwami w okresach urlopów bezpłatnych. Okresy te zostały szczegółowo wskazane przez zakład w toku postępowania przed organem rentowym oraz dodatkowo wskazane na żądanie Sądu w piśmie M. z dnia 14.02.2014r. (k. 26a.s.). Są to okresy urlopów bezpłatnych: od 11.05.1992r. do 14.06.1992r., od 14.09.1994r. do 23.09.1994r., od 15.10.1994r. do 23.10.1994r., od 12.08.1996r. do 16.08.1996r. Okresy podlegające zaliczeniu są to więc okresy: od 02.03.1992r. do 10.05.1992r., od 15.06.1992r. do 13.09.1994r., od 24.09.1994r. do 14.10.1994r., od 24.10.1994r. do 11.08.1996r. i od 17.08.1996r. do 31.12.1998r., tj. łącznie 7 lat 8 miesięcy i 3 dni.

Z treści Wykazu A Działu XIV poz. 12, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, że prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym zaliczone zostały do prac w szczególnych warunkach.

Uwzględnione okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynoszą łącznie 18 lat i 6 dni i przekraczają wymiar 15 lat wymagany ustawowo.

Odwołujący się spełnił też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do emerytury, wynikające z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na dzień 01.01.1999r. udowodnił bowiem wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w dniu 17.10.2013r. osiągnął wiek 60 lat i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w oparciu o art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 18.10.2013r. i przyznał B. O.prawo do emerytury począwszy od dnia (...)., tj. od ukończenia 60 roku życia.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego co do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (wyrok SN z dnia 28.04.2010r., II UK 330/09, LEX 604220).

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu odwołującemu prawa do emerytury. Wystawione odwołującemu świadectwa pracy w szczególnych warunkach wskazywały stanowiska monter-spawcz, dlatego ze względów formalnych nie zostały uwzględnione przez ZUS. Dopiero na etapie postępowania sądowego odwołujący za pomocą zeznań świadka T. S. i akt osobowych wykazał, że faktycznie wykonywał pracę spawacza. Z tych względów Sąd wyroku stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.