Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Arkadiusz Marcia

Protokolant Magdalena Kiełbus

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2021 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej S. J.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz małoletniej powódki S. J. kwotę 93.000 zł (dziewięćdziesiąt trzy tysiące) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 listopada 2020 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz małoletniej powódki koszty procesu w kwocie 10.067 zł.

IC 613/21

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka S. J. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 80.000 zł. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i za istotne pogorszenie sytuacji życiowej związanej ze śmiercią ojca. Od obu tych kwot domagała się odsetek od dnia 24 listopada 2020 r. Nadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu podała, że w dniu(...) r. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym kierujący pojazdem M. N. T. G. uderzył w drzewo. Skutkiem tego była śmierć jej ojca M. J.. Poniosła, że pozwana nie kwestionowała swojej odpowiedzialności za zaistniały wypadek i decyzją z dnia 23 listopada 2020 r. przyznała powódce zadośćuczynienie w wysokości 20.000 zł. i odszkodowanie w wysokości 7.000 zł. Kwoty te zdaniem strony powodowej są rażąco niskie, co uzasadnia żądanie przyznania dalszego zadośćuczynienia i odszkodowania zgłoszonego w pozwie.

Pozwany (...) S.A. z/s w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu przyznał, że w dniu (...)r. na skutek obrażeń odniesionych w wyniku wypadku drogowego śmierć poniósł ojciec powódki, w dacie zdarzenia pojazd, którym podróżował poszkodowany był objęty ochroną ubezpieczeniową u pozwanego i pozwany ponosi odpowiedzialność wobec powódki za skutki wypadku.

Zarzucił, że żądanie zadośćuczynienia i odszkodowania jest wygórowane a dotychczas kwoty zaspokajają roszczenia powódki w tym zakresie.

Sąd ustalił co następuje.

Małoletnia S. J. urodzona (...) jest córką zmarłego M. J..

( dowód: odpis skrócony aktu urodzenia)

Matka małoletniej powódki rozeszła się z M. J. kiedy córka miała (...) lat., zamieszkała wtedy z matką. Pozostawała jednak w bliskich relacjach z ojcem, rodzicie wymieniali się obowiązkami związanym z opieką nad córką.

(dowód: zeznania przedstawicielki małoletniej powódki K. B.)

W ostatnich latach zmarły M. J. mieszkał u swojej babci E. J.. Małoletnia powódka odwiedzała ojca bardzo często, przychodziła po zajęciach szkolnych, przebywała u prababci razem z ojcem w czasie wakacji i ferii zimowych. Spędzali razem wiele czasu, ojciec zabierał ją na basen, odprowadzał do szkoły, razem spacerowali, chodzili na plac zabaw. Ojciec odrabiał z córką zadania domowe, uczył ją angielskiego. Razem rysowali, czytali, śpiewali i tańczyli, chodzili na zakupy.

(dowód: zeznania świadków E. J., A. T., M. K.)

Po rozstaniu rodziców małoletniej powódki, zmarły M. J. miał problemy finansowe, nie miał stałej pracy, utrzymywał się z prac dorywczych. Na rzecz małoletniej ustalono obowiązek alimentacyjny ojca na kwotę 400 zł.. Powstały zaległości po jego stronie z tytułu alimentów, wypłacane były one przez pewien okres z funduszu alimentacyjnego. Po jakimś czasie M. J. podjął pracę w (...) w fabryce (...). Od tego czasu przez wiele lat łożył na utrzymanie córki, spłacał zaległości alimentacyjne. Oprócz bieżących alimentów pomagał w utrzymaniu córki, kupił jej komputer, telewizor, rower, basen. Matka powódki miała wsparcie ze strony M. J. w opiece, wychowaniu i utrzymaniu córki. W razie jakichkolwiek problemów mogła do niego zwrócić o pomoc w ich rozwiązaniu.

(dowód: zeznania przedstawicielki małoletniej powódki K. B.)

Małoletnia S. J. bardzo przeżyła śmierć ojca. Przed jego śmiercią była wesołą pogodną dziewczyną lubiła śpiewać, tańczyć. Teraz zamknęła się w sobie często płacze, niechętnie wstaje rano. Przestała utrzymywać kontakt z innymi członkami rodziny. Nie chce rozmawiać.

(dowód: zeznania świadków E. J., A. T., M. K. zeznania przedstawicielki małoletniej powódki K. B.)

Stan ten zaniepokoił matkę powódki i nakłoniła ją do ponownej wizyty u psychologa, z którego pomocy korzystała wcześniej, ale odmówiła później dalszych wizyt w Poradni.

(dowód: zeznania przedstawicielki małoletniej powódki K. B.) Po śmierci ojca powódce przyznano świadczenie rentowe łącznej wysokości 1000 zł. (dowód: zeznania przedstawicielki małoletniej powódki K. B.)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo wniesione przez W. małoletnią S. J. zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstaw odpowiedzialności strony pozwanej należało upatrywać w przepisach art. 436 § 1 k.c. w zw. art. 822 § 1 i § 4 k.c. i art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2013 r., poz. 392, ze zm.). Zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Stosownie do art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2013 roku, poz. 392) ubezpieczeniem oc posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która

kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. W myśl art. 34 ust. 1 powołanej ustawy z ubezpieczenia oc posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej (art. 36 ust. 1).

Bezsporną okolicznością w sprawie było, że doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego śmierć poniósł M. J., ojciec małoletniej powódki. Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności za skutki tego zdarzenia. Nie było kwestią sporną również to, że strona pozwana w toku postępowania likwidacyjnego wypłaciła na rzecz powódki kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią ojca, kwotę 7.000 zł tytułem odszkodowania w związku z pogorszeniem się sytuacji życiowej.

Roszczenia powódki o zasądzenie od strony pozwanej zadośćuczynienia opierają się na przepisie art. 446 § 4 k.c, zgodnie z którym Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przepis art. 446 § 4 k.c. jest reakcją ustawodawcy na konieczność zwiększenia ochrony ofiar zdarzeń kryminalnych. Przewidziane w artykule 446 § 4 k.c. zadośćuczynienie służy kompensacie krzywdy po stracie osoby najbliższej, a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości człowieka, w szczególności cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia, powstałych utrudnień życiowych, konieczności zasadniczo odmiennego urządzenia sobie życia, ograniczenia sfery korzystania z przyjemności (wyrok Sąd Apelacyjnego w Poznaniu z 16 maja 2012 roku, sygn. akt I ACa 301/12, opubl. LEX nr 1213847).

Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia, roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał znaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2011 roku, III CSK 279/10, opubl. LEX nr 898254).

Regulacja odszkodowania dochodzonego przez powódkę znajduje swoją podstawę w przepisie art. 446 § 3 k.c, zgodnie z którym Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowane odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorzenie ich sytuacji życiowej.

Zgodnie z panującym zapatrywaniem doktryny i orzecznictwa odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. obejmuje szeroko rozumianą szkodę majątkową, nie obejmuje natomiast szkody o charakterze niemajątkowym (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1970 r. III PZP 22/70, opub. OSNC z 1971 r., nr 7-8, poz. 120). W obecnym stanie prawnym nie ulega wątpliwości, iż odszkodowanie określone w powyższym przepisie nie może być przyznane za same tylko cierpienia moralne doznane z powodu śmierci osoby najbliższej, a zatem jest ono zależne od istnienia szkody o charakterze majątkowym. Przepis art. 446 § 3 k.c. mówi bowiem o odszkodowaniu. Celem zaś odszkodowania jest naprawienie szkody majątkowej (art.

361 § 2 k.c). Przez szkodę należy rozumieć jedynie uszczerbek majątkowy, jakiego doznaje poszkodowany na mieniu bądź na osobie, jeżeli łączy się z konsekwencjami natury majątkowej. Ustawodawca nie posługuje się natomiast w powyższym przepisie pojęciem krzywdy jako oznaczenia szkody o charakterze niemajątkowym rodzącym roszczenie o zadośćuczynienie. Art. 446 § 3 k.c. przewiduje szczególny rodzaj odszkodowania. Swoistość jego polega na tym, że dotyczy on szeroko pojętej szkody majątkowej, a więc wynagrodzenia różnych szkód o charakterze materialnym, częstokroć nieuchwytnych bądź trudnych do obliczenia, jakie wywołuje zazwyczaj śmierć najbliższego członka rodziny, a których nie można wynagrodzić na podstawie art. 446 § 1 i 2 k.c. Na określenie tych szkód ustawodawca posługuje się szerokim pojęciem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Pogorszenie to może jednakże uzasadniać przyznanie odszkodowania tylko wówczas, gdy powoduje reperkusje majątkowe w sytuacji życiowej uprawnionego, a nie polega wyłącznie na jego cierpieniach moralnych. Przepis ten nie przewiduje bowiem możliwości złagodzenia czy zmniejszenia bólu po stracie najbliższego członka rodziny, gdyż takie roszczenie statuuje norma art. 446 § 3 k.c.

Powódka żądała zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznała na skutek śmieci ojca w wysokości 100.000 zł (na kwotę tę składała się żądana w toku procesu kwota 80.000 zł oraz kwota 20.000 zł wypłacona przez stronę powodową w postępowaniu likwidacyjnym). Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, że dochodzona tytułem zadośćuczynienia kwota za krzywdy jakich powódka doznała na skutek śmieci ojca jest w pełni zasadna. Nie ulega bowiem wątpliwości, że krzywda jaką doznała po jego stracie, jest znaczna i i trudna do wyobrażenia. Małoletnia S. J. była bardzo emocjonalnie związana z ojcem. Poświęcał jej wiele czasu, wspólnie spędzali czas, miała w nim oparcie i mogła liczyć na jego pomoc. Obecnie powódka czuje żal i osamotnienie, płacze, dochodzi z tego powodu u niej do zaburzeń emocjonalnych wymagających pomocy psychologa. Nie bez znaczenia w sprawie jest fakt, że do utraty ojca doszło nagle w tragicznych okolicznościach, w wieku w którym u małoletniej powódki miał miejsce trudny okres związany z jej dojrzewaniem i wkraczaniem w „dorosłość", co tym bardziej powoduje u niej poczucie rozgoryczenia i krzywdy.

Powyższe, zdaniem Sądu, pozwala na uznanie, iż przyznana dotychczas powódce przez pozwanego w drodze postępowania likwidacyjnego kwota tytułem zadośćuczynienia jest rażąco niska. Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd uznał, że należne powódce zadośćuczynienie powinna stanowić kwota 100.000 zł i tym samym, dochodzone przez stronę powodową zadośćuczynienie jest w pełni zasadne.

Powódka S. J. żądała również odszkodowania wysokości 20.000 zł (tj. kwoty 13.000 zł dochodzonej pozwem oraz kwoty 7.000 zł wypłaconej w postępowaniu likwidacyjnym) w związku ze znacznym pogorszeniem jej sytuacji życiowej w związku ze śmiercią ojca. W ocenie Sądu powyższe żądanie zasługiwało na uwzględnienie w całości. Niewątpliwie w wyniku śmieci ojca małoletnia powódka utraciła znaczne oparcie finansowe jakim był dla niej ojciec. Biorąc pod uwagę dotychczasowe jego staranie o zaspokojenie potrzeb materialnych córki można przyjąć, że także w przyszłości służyłby jej pomocą w tym zakresie i mogłaby liczyć na jego wsparcie. Sytuacja taka jest rzeczą oczywistą w przypadku właściwych relacjach pomiędzy dzieckiem, zwłaszcza w tym wieku a rodzicami. Stanowią oni dla dziecka istotne oparcie w zaspokajaniu potrzeb materialnych, także w różnorodnych i nie zawsze możliwych do przewidzenia trudnych sytuacja życiowych.

Mając powyższe na uwadze zdaniem Sądu wskazana przez powódkę kwota 20.000

zł z tego tytułu jest w pełni zasadna i tym samym uwzględnić należało jej żądanie o

zasadzenie dalszej kwoty 13.000 zł., ponad wypłacone przez stronę pozwaną w

postępowaniu likwidacyjnym odszkodowanie w wysokości 7.000 zł.

Należne odsetki zasądzono od dnia następnego od daty przyznania powódce przez

stronę pozwaną kwoty 27.000 zł. w postępowaniu likwidacyjnym, od tej daty strona

pozwana pozostawała w zwłoce w zapłacie kwot dochodzonych pozwem.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. uwzględniając wysokość opłaty

związanej z wniesieniem pozwu - 4650 zł. i koszty zastępstwa procesowego - (...)

zł.