Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Łęczycy, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wojciech Wysoczyński

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2021 roku, na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Z siedzibą w L.

przeciwko A. W.

o zapłatę

zasądza od pozwanego A. W. na rzecz powoda (...)z siedzibą w L. kwotę 2.962,76 zł (dwa tysiące dziewięćset sześćdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt sześć groszy) wraz z maksymalnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od kwoty 2.416,76 zł (dwa tysiące czterysta szesnaście złotych siedemdziesiąt sześć groszy) od dnia 14 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.100 zł ( jeden tysiąc sto złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

sygn. akt: I C 30/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 grudnia 2020 r. (...) z siedzibą w L., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnej M. S. wniosła o zasądzenie od A. W. kwoty 2 962,76 zł wraz z maksymalnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 14 grudnia 2020 do dnia zapłaty od kwoty 2.416, 76 zł oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że pozwany zawarł w dniu 1 października 2019 r. z pierwotnym wierzycielem, tj. (...) sp. z o.o. umowę pożyczki krótkoterminowej, mocą której zobowiązał się do spłaty kwoty 2 646 zł w terminie do 31 października 2019 r. Pozwany nie wywiązał się ze wskazanego obowiązku. Następnie w dniu 21 kwietnia 2020 r. powódka (...) zawarła z (...) sp. z o.o. umowę cesji, która obejmowała pakiet wierzytelności, w tym wierzytelność przysługującą wobec pozwanego A. W.. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się niespłacona kwota pożyczki oraz skapitalizowane odsetki za opóźnienie, wyliczone w sposób szczegółowo opisany w pozwie /pozew, k. 3 – 7/

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 30 grudnia 2020 r. Sąd Rejonowy w Łęczycy nakazał pozwanemu, aby ten w terminie dwóch tygodni zapłacił na rzecz powoda kwotę 2962, 76 zł wraz z maksymalnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 14 grudnia 2020 do dnia zapłaty od kwoty 2 416, 76 zł oraz kwotę 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami za opóźnienie naliczanymi od dnia uprawomocnienia się nakazu /nakaz zapłaty, k. 40/.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 22 stycznia 2021 r. pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego D. H. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazano, że powód nie dowiódł posiadania legitymacji czynnej. Nie wykazał także faktu zawarcia umowy /sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 46 – 47/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 października 2019 r. pozwany A. W. zawarł z (...) sp. z o.o. umowę pożyczki nr (...). Kwota pożyczki wynosiła 2.100 zł. Spłata pożyczki miała nastąpić jednorazowo w dniu 31 października 2019 r. Pożyczkodawcy należna była prowizja w wysokości 546 zł. Tak więc łączna kwota do spłaty której zobowiązał się pozwany wynosiła 2.646 zł. Strony przyjęły, że do wskazanej umowy zastosowanie znajdą postanowienia Ramowej Umowy Pożyczki /dowód: umowa pożyczki nr (...)/

W dniu 1 października 2019 r. (...) sp. z o.o. wypłaciła na rachunek bankowy pozwanego kwotę 2100 zł, tytułem realizacji wskazanej wyżej umowy pożyczki /dowód: potwierdzenie przelewu z rachunku bankowego, k. 12/

W ramach ramowej umowy pożyczki, którą strony zawarły również w dniu 1 października 2019 r., określono zasady zawierania umów pożyczki między stronami. W punkcie 12.3. umowy strony ustaliły, że w razie nieterminowej płatności Pożyczkodawca naliczy odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ kc, tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. W punkcie 12.6 umowy postanowiono, że pożyczkodawca jest uprawniony do dokonania cesji na rzecz osób trzecich wierzytelności wynikających z umowy pożyczki. /dowód: ramowa umowa pożyczki, k. 13 – 20/

Pozwany nie spełnił świadczenia w terminie, wobec czego został wezwany przez (...) sp. z o.o., świadczącej usługi pośrednictwa kredytowego dla (...) sp. z o.o., do zapłaty kwoty 2661, 08 zł./ bezsporne, dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 15 listopada 2019 r./

Dnia 21 kwietnia 2020 r. powódka (...) zawarła z (...) sp. z o.o. umowę cesji, która obejmowała pakiet wierzytelności. Mocą wskazanej umowy powódka nabyła wierzytelność przysługującą (...) sp. z o.o. wobec pozwanego A. W. z tytułu umowy pożyczki nr (...).

/dowód: umowa sprzedaży wierzytelności wraz z załącznikiem, k. 23 – 28; oświadczenie (...) sp. z o.o./

W pismach datowanych na 8 maja 2020 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty, jednocześnie informując o dokonanej na jej rzecz cesji wierzytelności. /dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty, k. 35; zawiadomienie o przelewie wierzytelności, k. 36/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych dowodów. Sąd uznał za wiarygodne wymienione wyżej dowody z dokumentów, albowiem brak było okoliczności i jakichkolwiek dowodów przeciwnych, które podważałyby ich moc dowodową.

Pozwany został wezwany na rozprawę celem przesłuchania, jednakże nie stawił się i nie usprawiedliwił swojej nieobecności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Zawarta przez pozwanego oraz pierwotnego wierzyciela - (...) sp. z o.o. umowa była umową pożyczki (regulowaną w tytule XIX księgi trzeciej k.c.), którą zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1083) uważa się za umowę o kredyt konsumencki. Była to ponadto umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość w rozumieniu art. 5 pkt. 13 wskazanej ustawy. Zgodnie ze wskazanym przepisem umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to umowa o kredyt konsumencki zawierana z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, o której mowa w ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2012 r. poz. 1225). Pozwanemu bez wątpienia przysługiwał status konsumenta w rozumieniu art. 22 ¹ kc. Był bowiem osobą fizyczną, a dokonana czynność prawna niezwiązana bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub zawodową została dokonana z przedsiębiorcą.

Umowa została zawarta bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Taka forma zawarcia umowy była zgodna z art. 2 ust. 4 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 344) stanowiącym, iż świadczenie usługi drogą elektroniczną to wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne. Pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekroczyły kwoty wyliczonej według art. 36a ust 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Obecnie wydaje się, że dominującym poglądem w orzecznictwie sądów polskich jest ten, zgodnie z którym pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego, które mieszczą się w limicie wyznaczonym w ustawie o kredycie konsumenckim wyłączone zostały spod możliwości badania ich abuzywności. Powyższe stanowisko koresponduje z koncepcją racjonalności polskiego ustawodawcy zgodnie, z którą działanie w ramach przepisów prawa nie powinno zostać uznane za kształtujące obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub zasadami współżycia społecznego ( tak też Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 27.04.2018 r., III Ca 243/18, LEX nr 2544272; Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 19.06.2018 r., III Ca 686/18, LEX nr 2544276.)

W zawartej umowie pożyczki pozwany zobowiązał się do spłaty kwoty 2646 zł w dniu 31 października 2019 r. Zgodnie z umową od dnia następującego po wskazanym dniu wierzyciel miał prawo naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ kc, tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie

Zgodnie z art. 353 § 1 k.c. zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Ponadto zgodnie z art. 354 § 1 k.c. dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. Pozwany ciążącego na nim obowiązku nie spełnił, w związku z czym powództwo było zasadne. Na dochodzoną pozwem sumę złożyły się: kwota 2100 zł tytułem zwrotu udzielnej pożyczki, kwota 546 zł tytułem prowizji umownej oraz kwota 316, 76 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie.

W zakresie żądanych przez stronę powodową odsetek stwierdzić należy, iż żądanie to znajduje podstawę w umowie łączącej strony i mieści się ono w granicach ustawowych określonych przez art. 481 § 2 k.c. i art. 359 § 2 k.c. Termin i sposób naliczenia wysokość odsetek nie był przez pozwaną kwestionowany.

Odnosząc się do zarzutów pełnomocnika pozwanej, zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty, w pierwszej kolejności należy wskazać że powódce bez wątpienia przysługuje czynna legitymacja procesowa. Do pozwu załączono pisemną umowę przeniesienia wierzytelności zawartą między wierzycielem pierwotnym, tj (...) sp. z o.o. a powódką. Jak wynika z § 10 ust. 8 wskazanej umowy, jej integralną część stanowią wymienione w niej załączniki, w tym załącznik nr 1, zawierający wykaz wierzytelności. W treści wskazanego załącznika wymieniono wierzytelność służącą pierwotnemu wierzycielowi wobec pozwanego z tytułu umowy pożyczki nr (...). Nie budzi więc wątpliwości, że ta konkretna wierzytelność została przeniesiona na powódkę w drodze opisanej umowy cesji. Nie ma racji pełnomocnik pozwanej, wskazując że załączony do pozwu załącznik nr 1 do umowy sprzedaży wierzytelności „nie może być dowodem” jako „samodzielnie sporządzony przez pełnomocnika wydruk komputerowy”. Załącznik ten, podobnie jak sama umowa, został do akt złożony w formie odpisu poświadczonego za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika, będącego radcą prawnym, a więc przy spełnieniu warunków z art. 129 § 2 kpc. Fakt, iż w załączniku zanimizowano dane innych niż dochodzona pozwem wierzytelności objętych przelewem, nie osłabia mocy dowodowej wskazanego dokumentu. Dane te nie miały bowiem żadnego znaczenia dla rozpoznawanej sprawy, wobec czego powódka nie miała obowiązku ich ujawniać.

Przechodząc do kolejnego zarzutu, należy wyjść od stwierdzenia, że czym innym jest forma dokumentowa czynności prawnej, czym innym samo pojęcie dokumentu, a jeszcze czym innym dokument prywatny w rozumieniu procesowym. Zgodnie z art. 77 ² kc do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Zgodnie zaś z art. 77 ³ kc dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Z kolei art. 245 kpc dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Umowa zawarta przez pozwanego została zawarta na odległość, w formie dokumentowej. Wykorzystanie takiej formy tłumaczy brak podpisów stron pod zawartą umową. W umowie wskazano natomiast szczegółowo dane osobowe stron, w tym adres, nr PESEL oraz nr dowodu osobistego pozwanego. Spełnione zostały więc warunki z art. 77 ² kc, który reguluje zawarcie czynności prawnej w formie dokumentowej. Jak wskazuje się w literaturze: „przesłanka identyfikacji osoby składającej oświadczenie w formie dokumentowej jest spełniona wówczas, gdy treść dokumentu lub okoliczności związane z jego wystawieniem wskazują na osobę jego wystawcy. Chodzi tu o potencjalną możliwość identyfikacji, możliwość przypisania złożonego oświadczenia woli do danej osoby, a nie taki stopień pewności ustaleń, jaki wynika ze złożenia własnoręcznego podpisu na dokumencie pisemnym, czy kwalifikowanego podpisu elektronicznego oświadczenia woli złożonego w formie elektronicznej” ( J. Sadomski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 2 (art. 56–125), red. J. Gudowski, Warszawa 2021, art. 77(2)). Mając na uwadze powyższe należy więc stwierdzić niezasadność zarzutu niezawarcia umowy pożyczki. Fakt jej zawarcia został bowiem wykazany przez złożenie stosownych dokumentów.

Natomiast fakt, iż umowa zawarta w formie dokumentowej nie zawiera podpisów własnoręcznych czy też elektronicznych, nie pozostaje bez wpływu na jej moc dowodową w postępowaniu cywilnym. Jak trafnie wskazuje się w literaturze: „pismo niepodpisane, ale odpowiadające warunkom dokumentu (art. 77 ³ k.c.) i warunkom dowodu z dokumentów tekstowych (art. 243 ¹ k.p.c.) jest także dokumentem prywatnym, ale nie należy do grupy dokumentów sporządzonych w formie pisemnej albo elektronicznej. Tym samym dokument taki nie korzysta z żadnych domniemań prawnych, tj. z domniemania autentyczności (art. 253) ani z domniemania, iż wystawca tego dokumentu złożył zawarte w nim oświadczenie (art. 245). Dokument taki wyraża formę dokumentową i również – tak jak dokumenty prywatne wymienione w art. 245 – jest pełnoprawnym środkiem dowodowym (K. Knoppek [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1–366, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, art. 245). Identycznie wyglądać będzie kwestia mocy dowodowej wydruków z rachunków bankowych, które siłą rzeczy nie wymagają złożenia podpisu, są bowiem generowane automatycznie ze strony internetowej banku. Stanowią one dokumenty w rozumieniu materialnoprawnym, są bowiem nośnikiem informacji umożliwiającym zapoznanie się z jej treścią. Brak złożenia podpisu pod wskazanymi dokumentami pozbawia je natomiast określonych przez prawo procesowe skutków, co wskazano powyżej.

Powód wykazał roszczenie składając dokumentację, która m.in. dowodziła zawarcia umowy w formie dokumentowej. Jeżeli pozwany kwestionuje treść złożony w sprawie dokumentów, w tym treść umowy pożyczki zawartej w formie dokumentowej, winien przywołać dowody na poparcie swoich twierdzeń, stosownie do art. 232 zdanie 1 kpc, względnie w sposób przekonujący, wyczerpujący i szczegółowy opisać, dlaczego w jego ocenie złożone dowody są niewiarygodne. Jak trafnie wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego: „jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa” (Wyrok SN z 20.04.1982 r., I CR 79/82, LEX nr 8416, zob. też Wyrok SN z 20.12.2006 r., IV CSK 299/06, LEX nr 233051). Podobnie w wyroku z 29.09.2005 r. w sprawie III CK 11/05 (opublikowano LEX nr 187030), Sąd Najwyższy stwierdził, że: „w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Tzw. fakty negatywne mogą być dowodzone za pomocą dowodów faktów pozytywnych przeciwnych, których istnienie wyłącza twierdzoną okoliczność negatywną. W związku z tym a) faktów, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzących prawo podmiotowe), powinien w zasadzie dowieść powód; dowodzi on również fakty uzasadniające jego odpowiedź na zarzuty pozwanego; pozwany dowodzi fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; b) faktów tamujących oraz niweczących powinien dowieść przeciwnik tej strony, która występuje z roszczeniem, czyli z zasady – pozwany”. W przedmiotowej sprawie pozwany nie zrealizował wskazanego ciężaru procesowego. Pozwany nie wskazał chociażby, skąd na umowie pożyczki znalazły się jego szczegółowe dane osobowe (wystarczające do przyjęcia, że umowę zawarto w formie dokumentowej). Nie wskazał, czy otrzymał na swój rachunek bankowy przelew z tytułu umowy pożyczki, a jeżeli tak, to co stało się z przelanymi środkami.

Sama negacja faktów, wykazanych przez powoda za pomocą dowodów wymienionych powyżej w uzasadnieniu, nie może zostać uznana za skuteczną obronę. Jak już wykazano, nieskuteczne były także argumenty mające podważyć moc dowodową złożonych w sprawie dokumentów. Mając na uwadze powyższe, powództwo należało uwzględnić.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do art. 98 § 1 kpc. Na wskazane koszty złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 200 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900 zł.