Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

po rozpoznaniu posiedzeniu niejawnym w dniu 19 kwietnia 2021 r. w Warszawie

sprawy M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.
z dnia 8 lipca 2019 r. znak: (...)

uzupełnia wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie (...)Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 marca 2021 r. sygn. akt VII U 4168/19 w ten sposób, że:

‒

sentencję wyroku „„zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia z dnia 8 lipca 2019 r. znak: (...) w ten sposób, że przelicza emeryturę M. B.
i ustala jej wysokość od dnia 1 maja 2019 r. na kwotę 6.063,67 zł (sześć tysięcy sześćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt siedem groszy)” określa jako pkt 1 wyroku,

‒

dodaje pkt 2 wyroku o treści: „oddala odwołanie w pozostałym zakresie.”

SSO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

pkt 2 wyroku z dnia 11 marca 2021 r.

W dniu 5 sierpnia 2019 r. M. B. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 8 lipca
2019 r. znak: (...)na podstawie której odmówiono mu sprostowania naliczenia kapitału początkowego i nieuwzględnienie okresu uczestnictwa w ćwiczeniach wojskowych w okresie od 16 sierpnia 1967 r.
do 14 listopada 1967 r. oraz naliczenia za okres 3 lat wstecz różnicy
w wysokości podwyższonej emerytury od dotychczas pobieranej od miesiąca jej przyznania, tj. z okres od lipca 2015 r. do czerwca 2018 r. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony uznał za błędne stanowisko organu rentowego, zgodnie z którym okres ćwiczeń wojskowych nie może być zaliczony, gdyż nie został wymieniony w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej jako okres składkowy. Wskazał przy tym, że fakt odbycia ćwiczeń w ramach rezerwy został potwierdzony w dokumentach złożonych w ZUS, jak również, że interweniował w tej sprawie osobiście w Oddziale ZUS, w tym również rozpoczynając starania o naliczenie mu emerytury na nowych zasadach z dniem 20 kwietnia 2011 r.
Po ponad 8 latach ZUS wydał w dniu 2 maja 2019 r. korzystną dla niego decyzję o przyznaniu emerytury, co w ocenie odwołującego oznacza, że poprzednie decyzje w tym przedmiocie, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 4 listopada 2016 r., były błędne. Powyższa okoliczność uzasadnia naliczenie mu za okres 3 lat wstecz różnicy w wysokości podwyższonej emerytury zgodnie z art. 133 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej (odwołanie
k. 3-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dni 29 sierpnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy wyjaśnił, że w dniu 31 lipca 2018 r. odwołujący złożył wniosek o ustalenie emerytury na podstawie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej,
co skutkowało przyznaniem mu prawa do ww. świadczenia decyzją z 2 maja 2018 r. od 1 lipca 2018 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek zgodnie z art. 129 ustawy emerytalnej. Wcześniejsze wnioski o przyznanie tego świadczenia były załatwiane przez organ decyzjami odmownym z 15 lipca 2011 r. oraz z dnia 30 września 2014 r., których prawidłowość była potwierdzana prawomocnymi orzeczeniami sądów. Odnosząc się do okresu odbywania przez odwołującego ćwiczeń wojskowych organ rentowy wskazał, że zgodnie z zaświadczeniem z (...) odwołujący był studentem uczelni w okresie od 1 października 1962 r. do 2 kwietnia 1968 r., zaś zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony w brzmieniu ówcześnie obowiązującym wojskowemu szkoleniu nie podlegają studenci przeniesieni do rezerwy. Z książeczki wojskowej nie wynika jednoznacznie jaki charakter miały ćwiczenia w spornym okresie (odpowiedź na odwołanie k. 18 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 lipca 2018 r. M. B. złożył w ZUS wniosek o naliczenie emerytury na nowych zasadach w myśl art. 55 w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej. W związku z powyższym ZUS (...) Oddział w W. wydał w dniu 28 stycznia 2019 r. decyzję znak: (...)-2017 na podstawie której ustalił kapitał początkowy odwołującego w wysokości 334.076,05 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił m. in. okresu od 1 października 1967 r. do 4 listopada 1967 r. ze względu na wezwanie do ćwiczeń wojskowych w ramach studium wojskowego. Następnie decyzją z dnia 2 maja 2019 r. znak: (...) organ rentowy przyznał M. B. prawo do emerytury od 1 lipca 2018 r., ustalając jej wysokość w kwocie 4.874,44 zł (wniosek z 31.07.2018 r. k. 208-210 a.r., decyzja ZUS z 29.01.2019 r. ws. kapitału początkowego k. 211 a.r., decyzja ZUS z 02.05.2019 r. ws. przyznania prawa do emerytury k. 213 a.r. – tom II).

W dniu 31 maja 2019 r. M. B. złożył w ZUS (...)Oddział w W. wniosek o sprostowanie naliczenia kapitału początkowego i uwzględnienie okresu uczestnictwa w ramach rezerwy w ćwiczeniach wojskowych w okresie od 16 sierpnia 1967 r. do 14 listopada 1967 r. oraz naliczenie za okres 3 lat wstecz różnicy w wysokości podwyższone emerytury od dotychczas pobieranej od miesiąca jej przyznania, tj. za okres lipiec 2015 r. – czerwiec 2018 r. na podstawie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej (wniosek z 31.05.2019 r. k. 216-217 a.r. tom II).

W dniu 8 lipca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), którą odmówił odwołującemu przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść art. 129 ustawy emerytalnej wskazując, że wniosek
o emeryturę na podstawie art. 55 ustawy został zgłoszony w dniu 31 lipca
2018 r., więc wypłata świadczenia korzystniejszego została zrealizowana zgodnie z tym przepisem od dnia 1 lipca 2018 r. Jednocześnie organ wyraził stanowisko, że okres od 16 sierpnia 1967 r. do 14 listopada 1967 r. nie może być zaliczony jako okres składkowy, ponieważ okres ćwiczeń wojskowych nie został wymieniony w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej (skarżona decyzja ZUS z 08.07.2019 r. k. 218 a.r. tom II).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy (a.s.) i aktach rentowych (a.r.), z wymienieniem kart poszczególnych akt. Dowody te nie budziły zastrzeżeń i zostały uznane przez Sąd w całości za wiarygodne.
Stan faktyczny był przy tym bezsporny, spór koncentrował się natomiast
na interpretacji przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 lipca 2019 r. znak: (...)w zakresie żądania dotyczącego wypłaty wyrównania świadczenia za okres 3 lat wstecz różnicy tj. z okres od lipca 2015 r. do czerwca 2018 r., jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021r., poz.291) prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Decyzje organów rentowych mają zatem jedynie charakter deklaratoryjny, potwierdzający powstanie warunków koniecznych do nabycia prawa do świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2014 r., I UK 100/14). Ustalenie prawa do emerytury następuje na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia uprawnień świadczenia, nie zaś według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania przez organ rentowy decyzji w przedmiocie tego świadczenia, która ma charakter wyłącznie deklaratoryjny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 r., I UK 334/13).

Zgodnie zaś z art. 129 ust. 1 w/w ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Mając na względzie treść w/w przepisów należy wskazać, że bezpodstawne jest utożsamienie istnienia prawa do świadczeń, związanego ze spełnieniem ustawowych warunków nabycia tego prawa z przyznaniem (i wypłatą) świadczenia. I pominięcie tego, żE ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono. Wykładnia przepisu art. 129 ust. 1 jest utrwalona w judykaturze i orzecznictwie. Należy bowiem wskazać, że ustawodawca nie przewidział możliwości domagania się wypłaty świadczenia od daty jego nabycia do chwili złożenia wniosku. Świadczenia wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Nie wypłaca się świadczeń z wyrównaniem za czas od nabycia do nich prawa in abstracto, bez względu na to, czy niezłożenie wniosku spowodowane było brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw czy też innymi okolicznościami, w tym brakiem wiedzy. W tym ostatnim kontekście podkreślić należy, że organ rentowy nie ma obowiązku ani możliwości indywidualnego informowania wszystkich zainteresowanych o przysługujących im uprawnieniach w zakresie zmian w wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a zwłaszcza takich, które wymagają szczegółowej analizy dokumentów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 października 2017 r., III AUa 1642/16, Lex nr 2409339, por. także wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21 kwietnia 2017 r., III AUa 1912/16, lex nr 2386992). W przepisach emerytalno-rentowych brak jest unormowań, które pozwalałyby na to, by wyrównanie emerytury mogło być wypłacone za okres wcześniejszy, tj. przed datą wystąpienia z wnioskiem o podjęcie wypłaty świadczenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 lutego 2018 r. III AUa 1382/17).

A zatem samo spełnienie przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi podstawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką stanowi wniosek o przyznanie, a następnie wypłacenie świadczenia. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 lutego 2017 r., III AUa 767/16, LEX nr 2233005). Jeżeli nawet przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono (por. wyrok SN z 24.11.2016 r., I UK 407/15, LEX nr 2191445).

Wniosek o emeryturę na podstawie art. 55 ustawy został zgłoszony w dniu 31 lipca 2018 r., więc wypłata świadczenia korzystniejszego została zrealizowana od daty od dnia 1 lipca 2018 r. w związku z tym Sąd zważył, że organ rentowy prawidłowo ustalił prawo do wypłaty emerytury od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek zgodnie z art. 129 ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w pkt 2 sentencji wyroku.

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć (...)