Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 746/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

K. Z.

w dniu 04 maja 2019 r. w W. na posesji przy ul. (...) naruszyła nietykalność cielesną swojej siostry M. N. w ten sposób, że w wejściu do budynku mieszkalnego rękami popchnęła ją na wysokości klatki piersiowej tak, że pokrzywdzona upadła na ścianę i odczuwała bolesność tych okolic ciała oraz kręgosłupa

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Oskarżona K. Z. i pokrzywdzona M. N. są siostrami. Obie są współwłaścicielkami mieszkań w budynku przy ul. (...) w W. – oskarżona lokalu na parterze, a pokrzywdzona lokalu na I piętrze. Do oskarżonej należał także budynek oficyny w podwórzu.

W budynku przy ul. (...) mieszka pokrzywdzona z rodziną. Na parterze mieszkają córki oskarżonej W. i M. rodz. G. wraz ze swoim ojcem i jego nową rodziną.

Oskarżona mieszkała gdzie indziej, ze swoim partnerem i synem. Budynek w podwórzu wynajmowała. W okresie letnim przebywała na kampingu w K..

Oskarżona i pokrzywdzona są skonfliktowane od wielu lat. Oskarżona nie utrzymuje także kontaktów ze swoimi córkami.

wyjaśnienia oskarżonej K. Z.

51, 105-106, 149

zeznania pokrzywdzonej

M. N.

22, 106-108, 109, 153-155

odpis wyroku

sygn. I C 517/18

145-147

zeznania świadka

R. S.

57, 133

W dniu 4 maja 2019 r. oskarżona przyjechała na posesję przy J. 16. Załatwiała sprawy dot. budynku (oficyny) w podwórzu.

Pokrzywdzona wychodziła z domu do sklepu. Schodząc ze schodów, z okna na półpiętrze widziała oskarżoną na posesji przy oficynie.

Drzwi wejściowe do budynku były zamknięte. Naprzeciw drzwi był korytarz oraz zejście schodami w dół, do piwnicy. Drzwi od piwnicy były otwarte.

Kiedy pokrzywdzona była przy drzwiach wejściowych, od zewnątrz (od podwórka) zbliżała się do nich także oskarżona. Obie nie widziały się.

Pokrzywdzona otworzyła drzwi, przekraczając jedną nogą próg i trzymając drzwi za klamkę. Wtedy obie zobaczyły się. Oskarżona gwałtownie popchnęła pokrzywdzoną rękami (oburącz) na wysokości jej klatki piersiowej i wtargnęła do środka.

Pokrzywdzona upadła na ścianę oddzielającą korytarz od piwnicy, uderzając w nią plecami. Na chwilę zamroczyło ją. Odczuwała bolesność okolic klatki piersiowej oraz kręgosłupa.

Oskarżona tymczasem szła do swojego mieszkania na parterze, zabrała rower i kierowała się do wyjścia.

zeznania pokrzywdzonej

M. N.

22, 106-108, 109, 153-155

zeznania świadka

M. G.

39

zeznania świadka

W. G.

31

zeznania świadka

J. N.

25

zeznania świadka

S. G. – w części

148-149

karta leczenia szpitalnego

8-9, 7

protokół oględzin i eksperymentu

151-156

1.1.2.

K. Z.

w dniu 04 maja 2019 r. w W. na posesji przy ul. (...) groziła swojej siostrze M. N. pozbawieniem życia, przy czym groźba ta wzbudziła w zagrożonej uzasadnioną obawę jej spełnienia, znieważając przy tym pokrzywdzoną słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Pokrzywdzona ocknęła się, powiedziała, że dzwoni na policję. Oskarżona przechodząc obok niej z rowerem odparła: to sobie dzwoń, używając przy tym wulgaryzmów. Wyzywała pokrzywdzoną od „lampaciary”, „wywłoki”, „kurwy”, „szmaty”; krzyczała, że ją wykończy oraz groziła, że ją zabije. Pokrzywdzona obawiała się tych gróźb.

Krzyk na klatce i część z tych słów słyszał syn pokrzywdzonej J. N., który schodził klatką schodową. Krzyki oskarżonej oraz huk na klatce słyszały mieszkające na parterze córki oskarżonej M. G. i W. G..

Oskarżona wyszła z budynku i oddaliła się.

Pokrzywdzona zapukała do mieszkania p. G. prosząc o wodę. Była zdenerwowana, płakała.

zeznania pokrzywdzonej

M. N.

22, 106-108, 109, 153-155

zeznania świadka

M. G.

39

zeznania świadka

W. G.

31

zeznania świadka

J. N.

25

zeznania świadka

S. G. – w części

148-149

1.1.3.

K. Z.

pkt 1-2

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Pokrzywdzona otrzymała pierwszą pomoc na oddziale ratunkowym szpitala w W.. Odczuwała bolesność okolic klatki piersiowej (mostek, żebra) i kręgosłupa. Już wcześniej miała problemy z kręgosłupem, które nasiliły się po zdarzeniu. Pokrzywdzona została wypisana do domu z zaleceniem przyjmowania leku przeciwbólowego i leżenia w pozycji półsiedzącej oraz kontroli u lekarza rodzinnego.

zeznania pokrzywdzonej

M. N.

22, 106-108, 153-155

karta leczenia szpitalnego

8-9, 7

karta porady lekarza rodzinnego

10

Pokrzywdzona pracowała za granicą. Do kraju przyjeżdżała na urlop. Starała się unikać oskarżonej. W związku z narastającą sytuacją konfliktową złożyła w grudniu 2019 r. prywatny akt oskarżenia przeciwko oskarżonej.

zeznania pokrzywdzonej

M. N.

22, 106-108, 109, 153-155

odpis postanowienia sygn. II K 919/19

2-3

prywatny akt oskarżenia

4-5

protokół posiedzenia pojednawczego

79-80

Oskarżona - 46 l., matka trójki dzieci; rozwiedziona; obecnie w związku partnerskim; szwaczka-krawcowa, nie pracuje; ma dwa mieszkania własnościowe; choruje (kamica pęcherzyka żółciowego).

Przed czynem nie była karana.

Na czas wyrokowania:

- prawomocnie zakończone postepowanie sygn. II K 507/19 - warunkowo umorzone postępowanie o czyn z art. 217 k.k.

- prawomocny wyrok za wykroczenia z art. 119 kw. (II W 350/20)

wyjaśnienia oskarżonej K. Z.

51, 105-106, 149

dane osobo-poznawcze

52-53

dane o karalności

54,142

odpis wyroku z uzasadnieniem II K 507/19

90-103

odpis wyroku II W 350/20

143-144

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

K. Z.

pkt 1-2

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Oskarżonej miało nie być w miejscu zdarzenia w czasie zarzucanych czynów.

Oskarżona miała nie znieważać, nie grozić i nie naruszyć nietykalności cielesnej pokrzywdzonej.

wyjaśnienia oskarżonej K. Z.

51, 105-106, 149

zeznania świadka

M. W.

133

zeznania świadka

R. S.

57, 133

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.-1.1.3.

wyjaśnienia oskarżonej K. Z. – w części

Wyjaśnienia wiarygodne w zakresie okoliczności bezspornych – faktu skonfliktowania stron oraz sytuacji życiowej (danych osobo-poznawczych) oskarżonej.

zeznania pokrzywdzonej M. N.

Pokrzywdzona zeznaje konsekwentnie i spójnie z zeznaniami świadków J. N., W. G., M. G. i S. G. (w części) oraz dokumentacją medyczną.

Pokrzywdzona w pierwszych zeznaniach wskazała na mechanizm naruszenia nietykalności cielesnej („pchnęła mnie oburącz”) spójnie z tym, co podała już wcześniej na posiedzeniu pojednawczym („ona mnie popchnęła”) i co podtrzymała później na rozprawie („uderzyła mnie w piersi”, „pchła mnie rękoma”) oraz podczas oględzin („ręcami tak mnie rąbła”).

Sąd miał na uwadze, że pojawił się w wypowiedziach pokrzywdzonej motyw drzwi – na posiedzeniu pojednawczym podała, że została popchnięta na drzwi, o upadku na futrynę drzwi zeznawała w postępowaniu przygotowawczym.

Pokrzywdzona wyjaśniła na rozprawie i w toku oględzin, że nie wie, w co dokładnie uderzyła plecami po popchnięciu – w grę wchodzi ściana oddzielająca korytarz od piwnicy lub futryna drzwi od piwnicy. Kontekst sytuacyjny (usytuowanie pokrzywdzonej w korytarzu) oraz fakt, że - jak podaje -„zamroczyło” ją na chwilę, może tłumaczyć brak precyzji w tym względzie. Wyrażane wątpliwości nadają zeznaniom pokrzywdzonej waloru swobodnej, nietendencyjnej relacji.

Należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom oskarżonej, pokrzywdzona nie zeznawała, aby została uderzona drzwiami. Sąd dostrzegł, że takie stwierdzenie pojawiło się w treści prywatnego aktu oskarżenia, jednakże dokument ten został sporządzony nie przez pokrzywdzoną, tylko jej pełnomocnika. Sama pokrzywdzona, „na gorąco”, krótko po zajściu, wskazywała na „popchnięcie na drzwi” (k. 8), a nie popchnięcie drzwiami.

W zakresie gróźb i zniewag pokrzywdzona zeznaje konsekwentnie; częściowo zeznania pokrywają się z zeznaniami świadka J. N., a także częściowo zeznaniami świadków M. G. i W. G. (w zakresie, w jakim potwierdzają, że słyszały krzyki i głos oskarżonej).

Pokrzywdzona wyjaśniła, że do zniewag i gróźb doszło w ostatniej fazie zajścia; szczerze przyznała, że nie pamięta, by oskarżona mówiła cokolwiek w pierwszej fazie, gdy miały styczność w drzwiach. Powyższe koresponduje z logiką wypadków (po popchnięciu i uderzeniu o ścianę pokrzywdzoną zamroczyło na chwilę, a oskarżona nie zatrzymując się udała się do mieszkania – nie było więc warunków ani kontekstu do nawiązania interakcji).

Pokrzywdzona logicznie wyjaśniała powody skierowania sprawy na drogę sądową dopiero w grudniu 2019 r. (z jednej strony - fakt wykonywania pracy poza granicami; z drugiej strony - eskalacja konfliktowych zachowań oskarżonej i jej partnera, co wzmacniało poczucie zagrożenia).

Niemniej bezpośrednio po zajściu zachowała się adekwatnie do rodzaju doznanej krzywdy. Od razu zaalarmowała mieszkańców najbliższego lokalu; powiadomiła ich o doznanej krzywdzie; przejawiała zdenerwowanie, płaczliwość. Odbywało się to spontanicznie, bez czasu na przygotowanie wersji wydarzeń (pokrzywdzona nie była przygotowana na taki obrót sprawy; nie spodziewała się uprzednio kontaktu z oskarżoną, ani tym bardziej fizycznego ataku na swoją osobę). Od razu udała się też po pomoc medyczną, gdzie konsekwentnie wskazywała na naruszenie swojej nietykalności wskutek popchnięcia, a w badaniu przedmiotowym stwierdzono u niej bolesność okolic, w których została przyłożona siła (klatka piersiowa, mostek, żebra) i okolic, w jakich nastąpił kontakt ciała pokrzywdzonej z twardym podłożem – ścianą (kręgosłup).

Zestawienie tych okoliczności we wzajemnym powiazaniu prowadzi do wniosku, że pokrzywdzona nie miała warunków, sposobności, ani potrzeby, by zdarzenie wymyśleć i ułożyć jego przebieg na potrzeby procesu.

1.1.1.-1.1.3.

zeznania świadka M. G.

Świadek w toku dochodzenia zeznawała ze stopniem szczegółowości adekwatnym do upływu czasu i możliwości czynienia spostrzeżeń. Zeznania podtrzymała na rozprawie. Więcej szczegółów podaje w zakresie opisu własnego udziału w zajściu i opisu stanu pokrzywdzonej („zapłakana”, „zdenerwowana”, „mówiła, że mama ją zaatakowała, że ją popchnęła”). Szczerze przyznaje, że nie była w stanie rozpoznać słów zasłyszanych z korytarza, ani ich znaczenia – co jest zrozumiałe, skoro przebywała wewnątrz mieszkania. Przez ścianę mogła jedynie słyszeć odgłosy (krzyki) i przyporządkować głos do osoby - oskarżonej. Nie sposób przy tym podważać racjonalnie, że nie byłaby w stanie rozpoznać głosu swojej matki.

Świadek zeznaje co do głównych faktów zbieżnie z relacją pokrzywdzonej, świadków W. G., J. N. i S. G. (w części).

Sąd zauważył, że pokrzywdzona wspominała o możliwej interakcji oskarżonej z córką bezpośrednio przed czynem, czego świadek M. G. nie potwierdza. Na rozprawie świadek wskazywała, że nie przypomina sobie tego; nie jest więc wykluczone, że mogła ten szczegół zapomnieć po tak długim czasie. Z drugiej strony sama pokrzywdzona również co do tej okoliczności pewności mieć nie mogła, bo nie widziała momentu, jak oskarżona zbliża się do drzwi wejściowych, a jedynie snuła domysły co do przyczyn gwałtowności zachowania oskarżonej (impetu, z jakim wtargnęła do środka). Nie jest to okoliczność zasadnicza dla sprawy – bez wątpienia nie doszło w tym momencie do sprzeczki, kłótni ani innej interakcji między oskarżoną a pokrzywdzoną, a ten aspekt byłby dla sprawy istotny.

zeznania świadka W. G.

Świadek relacjonuje zbieżnie z zeznaniami świadków M. G., J. N., S. G. (w części) oraz pokrzywdzonej. Podobnie jak siostra słyszała jedynie głosy ludzkie (krzyk), które pochodziły od oskarżonej, a także hałas (huk na korytarzu), co – w realiach sprawy – odpowiadać mogło dźwiękowi uderzenia ciała pokrzywdzonej o ścianę. Opis świadka wpisuje się zatem w logikę wypadków, o których zeznawała pokrzywdzona. Świadek mimo osobistego poczucia pokrzywdzenia nie zeznawała tendencyjnie – nie podaje nic więcej ponad to, co była w stanie usłyszeć. O popchnięciu pokrzywdzonej przez oskarżoną – wie tylko z relacji ciotki (pokrzywdzonej).

zeznania świadka

J. N.

Korespondują z zeznaniami pokrzywdzonej oraz świadków M. G. i W. G., w części S. G..

Świadek relacjonuje ze stopniem szczegółowości adekwatnym do możliwości obserwacyjnych.

Podaje moment, od którego zaczął czynić obserwację i zgodnie z tym szczerze przyznaje, że nie widział zdarzenia i nie zna szczegółów (wie jedynie od matki, że ją „ciotka poturbowała”). Taki sposób relacjonowania wskazuje na powściągliwość, niestosowanie uproszczeń; co szczególnie ważne, bo świadek teoretycznie miał interes osobisty w zeznawaniu na korzyść matki, co mogłoby skłaniać go do jednostronnej i tendencyjnej relacji.

Świadek podaje, że chwilę wcześniej usłyszał krzyki, rozpoznał znaczenie niektórych z nich; rozpoznał głos oskarżonej. Takie spostrzeżenia były możliwie, biorąc pod uwagę niewielką odległość od miejsca zdarzenia, zamkniętą przestrzeń i znajomość głosu uczestniczek zajścia (matki i ciotki).

Świadek dokonuje też spontanicznych korekt i wyraża wątpliwości (np. skorygował na rozprawie, że nie tyle widział oskarżoną, ile słyszał zamykanie drzwi od mieszkania na parterze – k. 109).

Oceniając powyższe należy mieć w polu widzenia, że świadek zeznania składał w znacznym odstępie czasu od zdarzenia (pierwsze zeznania kilka miesięcy od zajścia), co uzasadnia tego rodzaju wątpliwości.

Te rozbieżności nie miały charakteru zasadniczego – świadek konsekwentnie wskazywał na pokrzywdzenie matki (zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej) będące konsekwencją działań oskarżonej.

1.1.1.-

1.1.3.

zeznania świadka S. G.

Co do sytuacji, gdy pokrzywdzona prosiła o szklankę wody, deklarując przy tym ból w piersiach – zeznania spójne z relacją sióstr G. oraz pokrzywdzonej.

zeznania świadka R. S.

Zeznania wiarygodne co do okoliczności bezspornych – faktu skonfliktowania stron.

protokół oględzin i eksperymentu

Sporządzony przy udziale stron, które nie wnosiły zastrzeżeń do tej czynności.

1.1.3.

dokumenty dot. karalności i danych osobo-poznawczych; dokumenty dot. sprawy cywilnej

Dokumenty urzędowe, niekwestionowane. Karta karna wymagała korekty w związku z uprawomocnieniem się wyroku sygn. II K 507/19.

1.1.1.-1.1.3.

dokumentacja medyczna

Dokumenty sporządzone przez podmioty trzecie, niezainteresowane biegiem sprawy i nie na potrzeby procesu; niekwestionowane.

1.1.1.-1.1.3

dokumenty w aktach II K 919/19

Istotne dla ustalenia zakresu skargi prywatnej i daty złożenia, w kontekście dochowania terminów przedawnienia.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1.-1.1.3.

1.2.1.

wyjaśnienia oskarżonej K. Z.

Wyjaśnienia oskarżonej są sprzeczne z zeznaniami pokrzywdzonej oraz świadków J. N., M. G., W. G., S. G..

Zeznania tych osób wskazują bezpośrednio lub pośrednio na obecność oskarżonej w miejscu i czasie zdarzenia (pokrzywdzona wskazała bezpośrednio na oskarżoną, a trzech innych świadków rozpoznało ją po głosie).

Linia obrony oskarżonej nie znalazła potwierdzenia w zeznaniach świadka M. W..

Na zdarzenie, w którym doszło do naruszenia nietykalności cielesnej pokrzywdzonej wskazują zeznania pokrzywdzonej w powiązaniu z dokumentacją medyczną, a ponadto – na zasadzie relacji zasłyszanej – zeznania wskazanych świadków. O powiązanych z zajściem groźbach i zniewagach relacjonuje pokrzywdzona i świadek J. N. (częściowo z własnych spostrzeżeń).

1.2.1.

zeznania świadka M. W.

Dowód nieprzydatny – świadek ma wiedzę dot. pobytu oskarżonej w K. w maju 2020 r. W 2019 r. świadek przebywała tam od czerwca, a zatem nie mogła potwierdzić, czy oskarżona znajdowała się tam już w maju.

1.1.1.-1.1.3.

1.2.1.

zeznania świadka R. S.

Świadek zeznaje co do praktyki przebywania rokrocznie na kampingu w K. w okresie od kwietnia do października.

Fakt ten nie oznacza, że oskarżona lub świadek nie mogli tego miejsca opuszczać. Miejsce to oddalone jest kilkanaście minut drogi samochodem od W..

1.1.1.-1.1.3.

zeznania świadka S. G. – w części

Świadek podaje, że pokrzywdzona miała pobić oskarżoną, co - w kontekście wszystkich dowodów, łącznie z wyjaśnieniami samej oskarżonej – jest w sposób oczywisty nieprawdziwe. Świadek nie widziała zajścia, nie jest nim zainteresowana, stąd należy wnosić, że mogła poplątać zasłyszane fakty.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☒

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

pkt 1

K. Z.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Oskarżona naruszyła nietykalność cielesną pokrzywdzonej, co należało zakwalifikować z art. 217 § 1 k.k. (Prokurator objął czyn ściganiem z urzędu).

Naruszeniem nietykalności cielesnej w rozumieniu art. 217 § 1 k.k. są wszystkie czynności oddziałujące na ciało innej osoby, które nie są przez nią akceptowane. Naruszenie nietykalności cielesnej nie musi łączyć się z powstaniem obrażeń, jednakże musi być ono fizyczne, tzn. atak musi napotkać ciało pokrzywdzonego. Przykładowo jedynie, jako sytuacje wypełniające owo znamię literatura i orzecznictwo podaje: kopnięcie, szarpanie, oblanie, spoliczkowanie, oplucie, podstawienie nogi, rzucenie w kogoś przedmiotem oraz popchnięcie (zob. Kodeks karny, Komentarz. M. Filar (red.), Warszawa 2008, s. 891).

Takie właściwości miało zachowanie oskarżonej – popychając pokrzywdzoną naruszyła jej integralność cielesną. Zachowanie to miało wymiar fizyczny, naruszona została swoboda dysponowania ciałem pokrzywdzonej; pokrzywdzona odczuła to jako niepożądany kontakt; odczuwała bolesność naruszonych miejsc ciała. Pomiędzy działaniem oskarżonej a tak opisanym skutkiem istnieje normalny, adekwatny związek przyczynowo – skutkowy.

Pokrzywdzona nie atakowała wcześniej oskarżonej, w ogóle nie zachowywała się wobec niej aktywnie. Nie ma więc mowy, aby oskarżona działała motywowana potrzebą ochrony sfery swych dóbr prawnych. W realiach sprawy oczywistym jest, że pokrzywdzona nie planowała wcześniej czynu, jednak widząc w drzwiach pokrzywdzoną, będącą niewątpliwie przeszkodą na drodze do wnętrza budynku, rozpoznała należycie kontekst sytuacyjny i miała możliwość pokierowania swoją wolą. W takich warunkach należało oczekiwać, że zatrzyma się w wejściu. Wybór przez nią wariantu działania poprzez nakierowanie dość dużej siły na pokrzywdzoną, w sposób nieprzypadkowy (oskarżona użyła specjalnie dwóch rąk, skierowanych na klatkę piersiową pokrzywdzonej, by ją z impetem przepchnąć z drzwi; nie było to przypadkowe zderzenie z pokrzywdzoną), a także zachowanie po czynie (agresja werbalna skierowana do pokrzywdzonej) – wskazują jednoznacznie na umyślność.

Oskarżona świadomością i wolą obejmowała, że wyrządzi w ten sposób pokrzywdzonej pewną dolegliwość - przynajmniej przejściowe nieprzyjemne odczucie oraz zakłócenie równowagi skutkującej upadkiem. Oskarżona ma w tym zakresie wystarczające doświadczenie życiowe (m.in. miesiąc wcześniej była uczestnikiem zdarzeń, w których doszło na naruszenia nietykalności cielesnej – k. 90).

Opis czynu Sąd zmienił, dostosowując go do ustaleń faktycznych; przyjął korzystniejszy dla oskarżonej wariant z popchnięciem na ścianę (w miejsce: futryny drzwi) oraz skutkiem w postaci bolesności okolic przyłożenia siły i upadku na ścianę (w miejsce: powierzchownych urazów, gdyż nie ustalono konkretnych otarć, stłuczeń ani in. kontuzji, które można by powiązać z czynem).

☒

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

pkt 2

K. Z.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

1. Agresja słowna (zniewagi i groźba) nie towarzyszyła naruszeniu nietykalności cielesnej pokrzywdzonej (na tym etapie nie doszło do interakcji słownej między stronami). Zniewagi i groźby miały miejsce w końcowej fazie zdarzenia. Stąd należało je wyodrębnić w osobny czyn o znamionach z art. 216 § 1 k.k. i art. 190 § 1 k.k. w kumulatywnej kwalifikacji – art. 11 § 2 k.k. (agresja słowna naprzemienna, w jednym słowotoku, uzasadniająca jedność czynu).

Prokurator objął czyn prywatnoskargowy (zniewagi) ściganiem z rzędu, co było zgodne z wolą pokrzywdzonej wyrażoną w prywatnym akcie oskarżenia (k. 4), pokrzywdzona złożyła także wniosek o ściganie w zakresie występku z art. 190 § 1 k.k. (k. 22, 107).

2. Oskarżona znieważyła pokrzywdzoną, używając wobec niej słów, które wedle dominujących w społeczeństwie ocen i norm obyczajowych oraz kulturowych mają wydźwięk pejoratywny, obraźliwy, pogardliwy. W ten sposób naruszył jej godność osobistą. Zarzuty te postawione zostały w jej obecności, w formie niezracjonalizowanej i mają obraźliwy charakter z uwagi na przyjętą w społeczeństwie konwencję (zwroty typu „kurwa”, „szmata” i tym podobne - to bez wątpienia zwroty obraźliwe w każdym kontekście).

Jednoznaczna wymowa zwrotów oraz wypowiadanie ich w bezpośredniej interakcji z pokrzywdzoną – wskazują na zamiar bezpośredni, by słowa jego dotarły do pokrzywdzonej, uwłaczając jej godności. Pokrzywdzona poczuła się dotknięta zwrotami znieważającymi, odbierając zniewagi jako ujmę dla swej godności. Zaistnienie faktu poczucia pokrzywdzenia miało przesądzające znaczenie w aspekcie decyzji pokrzywdzonej o skierowaniu sprawę na drogę sądową.

3. W jednym słowotoku oskarżona używała zniewag, zwrotów o dwuznacznym, niedookreślonym znaczeniu („wykończę cię”), ale także słów, które jednoznacznie wyrażały zapowiedź popełnienia przestępstwa na szkodę pokrzywdzonej („zabiję cię”), co podlegało kwalifikacji z at. 190 § 1 k.k.

Występku z art. 190 § 1 k.k. dopuszcza się ten, kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, a groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona (przestępstwo skutkowe).

Treścią groźby była zapowiedź pozbawienia życia pokrzywdzonej – komunikat werbalny był jasny (jednoznaczny), wysłowiony w kontakcie bezpośrednim z pokrzywdzoną i doń kierowany.

W kontekście towarzyszącej agresji i poprzedzającego czynu, pokrzywdzona słowa te odebrała na poważnie. O swoich obawach mówiła w toku procesu, uzasadniając je stopniem skonfliktowania („ona mnie nienawidzi”, „kiedy tylko może to mnie atakuje”) oraz nieprzewidywalnością i gwałtowność poczynań siostry („nie wiem co może jej odbić”, ”coś jest z nią nie tak”). Sygnalizowała obawy także współcześnie do czynu in. osobom (por. świadek W. G. – k. 110); niepokój udzielił się osobom najbliższym („boję się o mamę, ze jak jest w domu, że jak wyjdzie na dwór to ciotka może jej zrobić krzywdę” - k. 25).

Okoliczności towarzyszące groźbie (zniewagi), skonfliktowanie oskarżonej z rodziną biologiczną (córkami, siostrą), gwałtowność i bezrefleksyjność jej zachowania w dniu zdarzenia, nastawienie oskarżonej wobec pokrzywdzonej – są to okoliczności, w świetle których subiektywne odczucie obawy pokrzywdzonej co do spełnienia groźby ma obiektywne (uzasadnione) podstawy.

Podkreślić należy, że stan obawy - definiowany zgodnie z regułami języka powszechnego jako uczucie niepokoju, lęku i niepewności - z samej swojej natury, nie musi charakteryzować się przeżyciem wyobrażenia, że nastąpienie faktu, z którym obawa się wiąże, jest pewne. Wystarczy, że zagrożony przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić; odczuwa w związku z tym lęk i niepewność co do zaistnienia zapowiadanej krzywdy (por. wyrok SN z 24.06.2013r., V KK 94/13, OSNKW 2013/10/89). To, że pokrzywdzona od razu nie zgłosiła się na policję, nie jest równoznaczne z tym, że stanu obawy nie odczuwała. Pokrzywdzona pracowała poza granicami kraju; unikała oskarżonej – stworzyła warunki, w których nie narażała się na kontakt z oskarżoną, minimalizując własnym staraniem ryzyko spełnienia gróźb. Nie zniwelowała jednak z mocą wsteczną stanu obawy, który odczuła w dniu zdarzenia. Ponadto, w związku ze zmianą sytuacji życiowej (oskarżona przeprowadziła się na wspólną posesję), zagrożenie na powrót stało się wysoce realne (k. 109). Należy zatem jedynie wskazać, że występek z art. 190 § 1 k.k. należy do przestępstw skutkowych, dla których brak jest warunku równoczesności działania sprawcy i wystąpienia skutku; skutek, czyli w tym wypadku obawa po stronie osoby zagrożonej, jest ze swej istoty okolicznością oderwaną od samego działania sprawcy. W orzecznictwie przyjmuje się zatem, że w momencie wypowiadania groźby przez sprawcę pokrzywdzony może nawet nie odczuwać zagrożenia, a refleksja o zagrożeniu przychodzi po pewnym czasie (tak, np. wyrok SA Katowice z 09.11.2016 r., II AKa 369/16); lęk przed spełnieniem groźby nie musi być wywołany wyłącznie zachowaniem sprawcy kończącym się z chwilą jej wyrażenia, ale mogą go katalizować także inne okoliczności (post. SN z 21.05.2020 r., V KK 85/20).

Treść groźby w kontekście całokształtu zachowania oskarżonej w dniu zdarzenia oraz charakteru relacji z pokrzywdzoną - przekonuje, że oskarżona wypowiadała groźbę na serio, intencjonalnie, tj. zmierzając do wywołania stanu obawy. Dla pociągnięcia oskarżonej do odpowiedzialności karnej nie jest natomiast konieczne, aby miała rzeczywiście zamiar spełnić zapowiadaną krzywdę (por. np. wyrok SA Katowice z 20.08.2009 r., II AKa 123/09, LEX nr 553860).

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

K. Z.

pkt 1

pkt 1

na niekorzyść:

- naruszone dobro prawne ma istotne znaczenie dla jednostki, jest dobrem najbardziej osobistym

- czyn podjęty w dzień, w miejscu zamieszkania, wobec osoby najbliższej,

- natężenie siły dość duże,

- potencjalne zagrożenie dla zdrowia,

- skutki przeciętne (przejściowa bolesność, potrzeba porady lekarskiej)

- doświadczenie życiowe (II K 507/19), zachowanie po czynie (II W 350/20)

na korzyść:

- nagłość zamiaru

- jednorazowość działania

- brak postronnych obserwatorów

- niekaralność w dacie czynu

- ustabilizowany tryb życia rodzinnego.

Bilansując - kara grzywny (rodzajowo najłagodniejsza) i w niedużym stopniu wykorzystująca sankcję (górną granicę) jest adekwatna do w/w okoliczności, w tym należycie docenia fakt niekaralności oskarżonej (w dacie czynu).

Stawka dzienna – minimalna.

K. Z.

pkt 2

pkt 2

na niekorzyść:

- jednym czynem naruszone dwa przepisy ustawy (dwa dobra prawne)

- zwulgaryzowana forma wypowiedzi

- zamiar bezpośredni,

- wobec osoby najbliższej, uprzednio pokrzywdzonej

- zamiar bezpośredni podjęty w warunkach optymalnych - oskarżona miała czas na namysł, widziała w jakim jest stanie pokrzywdzona,

- doświadczenie życiowe (II K 507/19), zachowanie po czynie (II W 350/20)

na korzyść:

- niepublicznie, pod nieobecność innych osób,

- krótkotrwałość, w jednym słowotoku

- groźba słowna (bez dodatkowych środków wyrazu),

- mniejszy stopień pokrzywdzenia (osoba dorosła, dojrzała)

- niekaralność w dacie czynu

- ustabilizowany tryb życia rodzinnego.

Bilansując - kara grzywny (rodzajowo najłagodniejsza) i w niedużym stopniu wykorzystująca sankcję (górną granicę) jest adekwatna do w/w okoliczności, w tym należycie docenia fakt niekaralności oskarżonej (w dacie czynu).

Stawka dzienna – minimalna.

K. Z.

pkt 3

pkt 1-2

- kara łączna w granicach jak w art. 86 § 1 k.k. (w brzmieniu z daty czynu - art. 4 §1 k.k.), z uwzględnieniem dyrektyw jak w art. 85a k.k.; wysokość stawki dziennej – minimalna;

- przestępstwa godzące w dobra tej samej osoby, dobra osobiste o zbliżonym charakterze, skumulowane w czasie i miejscu – okoliczności te nakazują miarkować wymiar kary łącznej;

- z drugiej strony: dominował model postępowania oparty na nieliczeniu się ze sferą godności i wolności drugiego człowieka co, w powiązaniu z doświadczaniem życiowym oskarżonej (II K 507/19), wskazuje na dość duży stopień utrwalenia niewłaściwych postaw społecznych;

- względy prewencyjne sprzeciwiały się zatem nadmiernemu premiowaniu oskarżonej poprzez kształtowanie kary łącznej w oparciu o metodę pełnej absorbcji, by nie wyrabiać w niej przekonania (a także u innych obserwatorów procesu), że im dalej idzie w naruszeniu dóbr pokrzywdzonej, tym łagodniej jest traktowana;

K. Z.

pkt 4

pkt 1

- nawiązka ma zrekompensować przykre doznania; wysokość adekwatna do średniego rozmiaru krzywdy (gwałtowność, nagłość zajścia i stopień użytej siły, stopień zagrożenia zdrowia, przejściowe dolegliwości bólowe, porada lekarska).

- uwzględnienie wniosku pokrzywdzonej w całości nie jest możliwe – pokrzywdzona nie wykazała, aby wszystkie deklarowane dolegliwości ze strony kręgosłupa miały związek z czynem oskarżonej.

K. Z.

pkt 5

pkt 2

- rodzaj i czas trwania środka - adekwatnie do okoliczności przedmiotowo-podmiotowych czynu przeciwko wolności, z uwzględnieniem funkcji prewencyjnej

- stopień skonfliktowania i gwałtowność oraz bezrefleksyjność postępowania, rzutuje na ocenę ryzyka powtórzenia zdarzeń objętych zarzutem bądź wystąpienia zdarzeń objętych treścią groźby

- zakaz utrzymany w rozsądnych granicach – tylko na dystans uniemożliwiający fizyczny kontakt.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 6

Wynagrodzenie za obronę z urzędu - według stawek oraz ilości rozpraw i etapu procesu z udziałem adwokata z urzędu.

pkt 7

Zwolnienie z kosztów – z uwagi na sytuację życiową.

7.  Podpis

Sędzia Anna Filipiak

14.05.2021 r.