Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 132/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 marca 2021 r., sygn. akt III K 330/20.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. obraza przepisów postępowania, mająca istotny wpływ na treść orzeczenia, a konkretnie art. 7 k.p.k., poprzez zastosowanie dowolnej,
a nie swobodnej oceny dowodów i przyjęcie,
że oskarżony w nieustalonym bliżej dniu wiosną 2019 r. - najprawdopodobniej w marcu
na terenie S., w pobliżu ul. (...) przy osiedlu (...)
R., działając w warunkach powrotu
do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 28 lutego 2013 r. sygn. akt V K 143/13 za czyn z art. 158 § 1 k.k. na karę 11 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał od dnia 11.02.2016 r. do 09.11.2016 r. popełnił umyślne przestępstwo podobne, w ten sposób, że działając
z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia S. G. (1), ugodził go co najmniej jednokrotnie w klatkę piersiową nożem, czym spowodował u niego obrażenia ciała skutkujące zgonem pokrzywdzonego, podczas gdy prawidłowa ocena dowodów wskazuje, że oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej, a tym samym nie popełnił przestępstwa z art. 148 § 1 k.k., ewentualnie oskarżony działał jedynie z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia S. G. (1), o czym świadczy zgromadzony
w sprawie materiał dowodowy,

2. rażąca niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu, co do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, poprzez orzeczenie wobec K. K. (1) kary 15 lat pozbawienia wolności, poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji wszystkich istotnych okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego,
o których mowa powyżej,

3. rażąca niewspółmierna łagodność kary orzeczonej wobec K. K. (1) wyrażająca się w nienależytym uwzględnieniu przez Sąd rzeczywistego stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu oraz wagi okoliczności obciążających i w konsekwencji przyjęciu, iż orzeczenie kary 15 lat pozbawienia wolności spełni swoje zadanie zarówno w zakresie prewencji szczególnej, jak i ogólnej, podczas gdy Sąd winien był przede wszystkim wziąć pod uwagę fakt, iż K. K. (1) dopuścił się zbrodni zabójstwa, a więc czynu o najwyższym stopniu społecznej szkodliwości oraz to, że działał w warunkach powrotu do przestępstwa, a dodatkowo po dokonaniu zbrodni zabójstwa dopuścił się kolejnego przestępstwa przeciwko życiu
i zdrowiu innej osoby, także z użyciem noża, a więc jego zachowanie po popełnieniu zabójstwa nadal było naganne i nacechowane lekceważącym stosunkiem do obowiązujących norm prawnych, co powinno doprowadzić Sąd do wniosku, iż tylko wymierzenie kary pozbawiania wolności w wymiarze 25 lat spełni cele wychowawcze i zapobiegawcze
w stosunku do oskarżonego, a także cele
w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Spośród podmiotów, które wywiodły apelację od wyroku Sądu pierwszej instancji, wnioski o sporządzenie niniejszego uzasadnienia złożyli obrońca K. K. (1), prokurator oraz obrońca S. G. (2). W tej sytuacji, poniższe rozważania, na podstawie art. 423 § 1a kpk w zw. z art. 457 § 2 kpk, ograniczono wyłącznie do problematyki poruszonej w apelacjach wymienionych wnioskodawców.

Ustosunkowując się do zarzutów oraz twierdzeń zaprezentowanych w apelacji obrońcy K. K. (1), w pierwszej kolejności, niejako dla porządku, należy zwrócić uwagę apelującemu, że Sąd Okręgowy nie zarzucił oskarżonemu, „(…) iż w toku postępowania przygotowawczego ten nie wyjawił okoliczności, iż pokrzywdzony przed otrzymaniem ciosu nożem, zamachnął się na oskarżonego siekierką (…)” (strona 2 apelacji), lecz po prostu dostrzegł i ustalił, że K. K. (1) ujawnił tę okoliczność dopiero na etapie postępowania jurysdykcyjnego. Natomiast zgłębiając problematykę z tym związaną, wypada zauważyć, że autor omawianej w tym miejscu apelacji podejmuje próbę, swego rodzaju usprawiedliwienia, czy też inaczej, wyjaśnienia powodów takiej a nie innej postawy procesowej oskarżonego, a czyniąc to wskazuje, że „(…) inicjując wszczęcie postępowania karnego i wyjawiając fakt śmierci pokrzywdzonego, oskarżonym niewątpliwie targały silne emocje. Opowiadając o zdarzeniu świadkowi (siostrze zakonnej H. M. B. - uwaga Sądu Apelacyjnego), K. K. (1) znajdował się pod wpływem amfetaminy co stwierdziły przeprowadzone badania. Nadto, oskarżony od trzech dni nic nie jadł, za to spożywał alkohol, co może tłumaczyć to, iż K. K. (1) przypomniał sobie o szczegółach zajścia
z pokrzywdzonym dopiero w toku procesu, gdy nie był pod wpływem używek.” (strona 2 apelacji). Nawiązując zaś do tych uwag apelującego, najpierw stwierdzić trzeba,
że w kategoriach nieporozumienia należy traktować tę ostatnią, w ramach której skarżący nawet nie sugeruje, lecz wprost oznajmia, że dopiero w toku procesu, a więc dopiero w toku postępowania sądowego, oskarżony „(…) nie był pod wpływem używek.” Nie sposób sobie bowiem wyobrazić, by w trakcie czynności procesowych zrealizowanych w śledztwie
z udziałem K. K. (1) ten znajdował się, jak określił to skarżący, „pod wpływem używek.” Natomiast odnosząc się do tych czynności, wypada przypomnieć, że w toku postępowania przygotowawczego K. K. (1) był przesłuchiwany w dniach
23 czerwca 2020 r. (k.113-141), 24 czerwca 2020 r. (k.157) i 28 października 2020 r. (k.333), a więc trzykrotnie, przy czym wyjaśnienia odzwierciedlające szczegóły zdarzenia złożył podczas pierwszego przesłuchania, zaś w trakcie kolejnych dwóch przesłuchań odwołał się do wyjaśnień złożonych w dniu 23 czerwca 2020 r. W wyjaśnieniach tych oraz w czasie następnych przesłuchań, K. K. (1) nawet nie wspomniał, ani nawet nie zasugerował, że podjął bezprawne działanie, które doprowadziło do śmierci S. G. (1), na skutek zamachu, czy w ogóle jakiegokolwiek zachowania pokrzywdzonego. Co więcej, z wyjaśnień A. G. (1) oraz S. G. (2) wynika, że w trakcie spotkania, w którym uczestniczyli wymienieni oraz oskarżony i S. G. (1) nie doszło do żadnej kłótni, czy nawet nieporozumienia. Z kolei zeznania H. M. B. (k.53-54 i k.518-518verte), których autentyczność nie budzi żadnych wątpliwości, dowodzą, że w rozmowie z nią oskarżony jednoznacznie twierdził, iż pokrzywdzony, jakkolwiek posiadał siekierę (maczetę), to jednak w żaden sposób nie atakował nią, czy też innym przedmiotem, czy w ogóle, w jakikolwiek sposób oskarżonego. Zeznania, o których mowa dowodzą również, a właściwie przede wszystkim i tego, że K. K. (1) w rozmowie z autorką tych zeznań, indagowany przez nią o powody zajścia, wprost i jednoznacznie wskazywał, iż nie był atakowany przez pokrzywdzonego, nie bronił się przed nim i równie jednoznacznie twierdził, że zaplanował to, by pozbawić życia S. G. (1). Oskarżony, jak wynika to z zeznań H. M. B., tak samo jednoznacznie wskazywał, iż dla zrealizowania wspomnianego zamierzenia, wziął ze sobą nóż. A zatem, w obliczu takich a nie innych uwarunkowań dowodowych, rację ma Sąd Okręgowy, że wersja wykreowana przez oskarżonego w toku postępowania sądowego, jakoby poprzez swoje bezprawne zachowanie odpierał zamach ze strony pokrzywdzonego jest nieprawdziwa. Zważywszy na wspomniane uwarunkowania, a konkretnie, mając w polu widzenia treść zeznań H. M. B., stwierdzić ponadto należy, że jak najbardziej prawidłowe jest dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenie, iż działaniu oskarżonego towarzyszył bezpośredni a nie wynikowy zamiar pozbawienia życia S. G. (1). Wyrażając ten pogląd trzeba natomiast przyznać rację skarżącemu, bo skądinąd jest to oczywiste, że w przypadku przestępstwa stypizowanego w art. 148 § 1 kk, ustalenie postaci zamiaru z jakim działał sprawca tego przestępstwa wymaga przede wszystkim analizy okoliczności przedmiotowych owego przestępstwa, a także okoliczności charakteryzujących osobowość jego sprawcy. Ten swego rodzaju imperatyw wynika zaś z tego, że z punktu widzenia dowodowego, do niezwykle rzadkich należy taka sytuacja jaka materializuje się na gruncie rozpoznawanej sprawy, a mianowicie sytuacja, w której wiarygodne i to ponad wszelką wątpliwość, zeznania świadka, w sposób jednoznaczny dowodzą, że oskarżony chciał pozbawić życia pokrzywdzonego. A zatem, to w kontekście tego ustalenia należy postrzegać te, na które zwraca uwagę autor apelacji, a więc to, że oskarżony zadał pokrzywdzonemu jeden cios nożem, nie kontynuował ataku, nie upewnił się czy pokrzywdzony zmarł, a także nie miał motywu by uśmiercić wymienionego. Okoliczności te trzeba jednak uzupełnić o jeden pominięty przez apelującego szczegół, który to wynika
z wyjaśnień K. K. (1) złożonych w dniu 23 czerwca 2020 r. (k.113-141), a który to utwierdza w przekonaniu, że oskarżony chciał pozbawić życia S. G. (1). Otóż należy podkreślić, że w przytoczonych wyjaśnieniach oskarżony zwerbalizował taką to oto wypowiedź: „ja wtedy ugodziłem go nożem w klatkę piersiową raz. Ugodziłem go w lewą część jego klatki piersiowej, tak pośrodku wysokości klatki piersiowej.” A zatem, oskarżony, jakkolwiek tylko raz ugodził pokrzywdzonego nożem, niemniej jednak lokalizacja tego ciosu, a konkretnie skierowanie go w serce, bo to przecież ten organ znajduje się miejscu opisanym przez K. K. (1), jedynie potwierdza to, co wynika z zeznań H. M. B.,
a mianowicie, że oskarżony chciał pozbawić życia S. G. (1).

Jeśli zaś chodzi o sformułowany w apelacji zarzut rażącej niewspółmiernej surowości kary wymierzonej K. K. (1), to jego ocenę należy połączyć i przedstawić łącznie z oceną dotyczącą podniesionego w apelacji prokuratora zarzutu rażącej niewspółmiernej łagodności wspomnianej kary. A zatem, ustosunkowując się do obu tych zarzutów, trzeba najpierw przypomnieć, że bezprawnemu działaniu K. K. (1) towarzyszył bezpośredni zamiar pozbawienia życia S. G. (1), który to oskarżony zrealizował. Wskazać również należy, że w chwili popełnienia przypisanego czynu K. K. (1) znajdował się w stanie nietrzeźwości, a ponadto trzeba zaakcentować, że oskarżony dokonał tego czynu w warunkach, o których mowa w art. 64 § 1 kk. Wreszcie trzeba uwypuklić zachowanie K. K. (1) po popełnieniu przestępstwa, a konkretnie należy zaakcentować, że to właśnie z inicjatywy oskarżonego i przy jego udziale doszło do zakopania zwłok pokrzywdzonego. Nad wyraz negatywna wymowa przytoczonych okoliczności prowadzi zaś do oczywistego w swej wymowie wniosku, że wymierzona K. K. (1) kara 15 lat pozbawienia wolności, nie razi, jak sugeruje to obrońca oskarżonego, niewspółmierną surowością. Natomiast formułując odpowiedź na pytanie, które wyłania się kanwie apelacji prokuratora, a mianowicie, czy wspomniana kara jest rażąco niewspółmiernie łagodna i w konsekwencji, czy materializują się przesłanki do wymierzenia oskarżonemu kary o szczególnym charakterze jaką jest kara 25 lat pozbawienia, rzecz jasna trzeba mieć w polu widzenia to, że zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe okoliczności czynu dokonanego przez oskarżonego posiadają wspomnianą wcześniej wymowę, która nie tylko, że pozwala, ale wręcz nakazuje ocenić je na wskroś negatywnie. Istnienie takiego stanu rzeczy stwarza więc asumpt do rozważań nad celowością i zasadnością orzeczenia wobec oskarżonego kary 25 lat pozbawienia wolności. Jej szczególny charakter wynika zaś z tego, że jest ona ukierunkowana przede wszystkim na realizację celu ogólnoprewencyjnego, jakim w tym przypadku jest uchronienie społeczeństwa przed takimi sprawcami przestępstw przewidzianych w art. 148 § 1 kk, co do których perspektywa ich resocjalizacji jawi się jako, co najmniej wątpliwa. Czyniąc tę uwagę, oczywiście nie sposób nie zauważyć, a przekonują o tym okoliczności czynu oraz warunki i właściwości osobiste K. K. (1), że ten jest osobą zdemoralizowaną i to w stopniu znacznym. Pomimo tego, zdaniem Sądu odwoławczego, istnieją uzasadnione przesłanki, by stwierdzić, że poddanie K. K. (1) odpowiednim i długotrwałym oddziaływaniom resocjalizacyjnym może przynieść pożądany efekt tych oddziaływań. Do takiej konstatacji prowadzi zaś postawa oskarżonego, którą to zmaterializował on gruncie przedmiotowej sprawy, a właściwie postawa, która to doprowadziła do wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie, ujawnienia samego przestępstwa dokonanego przez K. K. (1), a także takich jego istotnych okoliczności, jak chociażby zamiar z jakim działał oskarżony. Zaakcentować również należy, że oskarżony ujawnił nie tylko popełnione przez siebie przestępstwo, ale również ujawnił czyny, które zostały dokonane przez S. G. (2) i A. G. (1). W świetle tych okoliczności należy więc przyznać rację Sądowi pierwszej instancji, że uzyskanie wspomnianego efektu procesu resocjalizacyjnego wdrożonego wobec K. K. (1)
jest możliwe w sytuacji gdy będzie on prowadzony przez okres wymierzonej oskarżonemu kary 15 lat pozbawienia wolności. Tak konkludując stwierdzić zatem należy, że kara ta, również w kontekście argumentów przedstawionych przez prokuratora, notabene argumentów polemicznych i ogólnikowych, nie jest dotknięta uchybieniem, o którym mowa
w art. 438 pkt 4 kpk.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski sformułowane w apelacjach obrońcy K. K. (1) i prokuratora są niezasadne z powodów zaprezentowanych powyżej.

3.2.

obraza prawa procesowego mająca istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to:

- art. 4 k.p.k. w zw. art. 5 § 2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k. polegająca na wydaniu wobec oskarżonej S. G. wyroku skazującego pomimo braku dowodów uprawdopodobniających fakt popełnienia przez oskarżoną przypisanego jej przestępstwa w stopniu graniczącym z pewnością, przy jednoczesnym istnieniu niedających się usunąć wątpliwości co do przebiegu zdarzenia leżącego u podstaw ciążącego na oskarżonej zarzutu, a także na dokonaniu oceny dowodów z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów, bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego, poprzez:

a. błędną ocenę wyjaśnień złożonych przez oskarżonych A. G. i K. K. w zakresie, w którym oskarżeni ci wskazywali na bezpośrednią pomoc K. K. ze strony oskarżonej S. G. w ukryciu zwłok pokrzywdzonego i na tej podstawie przypisanie oskarżonej kluczowej roli w ukryciu zwłok pokrzywdzonego, w sytuacji gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na precyzyjne odtworzenie zdarzeń mających miejsce bezpośrednio po stwierdzeniu zgonu S. G. (4), wyjaśnienia oskarżonych złożone bezpośrednio nie dawały spójnego obrazu kryminalizowanego zdarzenia, wszyscy oskarżeni byli pod znacznym wpływem alkoholu,

b. wreszcie oskarżeni A. G. i S. G. bali się oskarżonego K. K. i jego nieobliczalnych zachowań,

c. niezasadną odmowę nadania waloru wiarogodności wyjaśnieniom oskarżonej z tej tylko przyczyny, iż okazały się częściowo niezgodne z wyjaśnieniami pozostałych oskarżonych, przy jednoczesnym uznaniu wyjaśnień oskarżonego A. G. za w pełni wiarogodne, w sytuacji gdy oskarżona działała pod presją oskarżonego K. K., oskarżony A. G. wskazywał jedynie,
iż oskarżona była obecna przy zakopywaniu zwłok pokrzywdzonego S. G., zaś oskarżony A. G. był poszukiwany do innych postępowań karnych i prezentowana przez niego wersja mogła być uzasadniona jego sytuacją prawną,

d. brak jakiejkolwiek oceny dokumentów zawartych w aktach śledztwa, a to: notatkom policyjnym z k. 34 i 36, ujawnionym bez odczytywania w trybie art. 405 § 1 - 4 k.p.k., podczas gdy z dokumentów tych wynikał inny obraz inkryminowanego zdarzenia, aniżeli przyjęty przez Sąd meriti, w tym w szczególności odmienny zakres ról oskarżonych A. G. i S. G. w procederze zakopywania zwłok pokrzywdzonego S. G. oraz obraz nastawienia psychicznego oskarżonego A. G. do oskarżonego K. K., wskazujący, iż A. G. również bał się oskarżonego K. K.;

II. obraza prawa materialnego, a to art. 239 § 3 k.k. poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego i w konsekwencji odstąpienie od możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary bądź odstąpienia od jej wymierzenia wobec oskarżonej, w sytuacji gdy działanie oskarżonej spowodowane było błędną oceną prawną własnego działania w zaistniałej sytuacji, co spowodowało realną w ocenie oskarżonej obawę o możliwość przypisania jej zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 148 § 1 k.k., nadto działanie oskarżonej podyktowane było obawą o reakcję oskarżonego K. K. na ewentualną odmowę udzielenia mu pomocy;

III. rażąca surowość kary wymierzonej oskarżonej, z pominięciem wszystkich okoliczności związanych z postawą oskarżonej, w tym w szczególności znikomej w istocie przydatności działania oskarżonej dla faktu ukrycia zwłok pokrzywdzonego, co łącznie sprawia, iż kara bezwzględnego pozbawienia wolności oraz sam wymiar orzeczonej wobec oskarżonej kary izolacyjnej, rażą swoją surowością, nie spełniając funkcji kary, co sprawia, iż zasadne jawi się zastosowanie względem oskarżonej kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia za przypisane jej przestępstwo.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ustosunkowując się do zarzutów oraz twierdzeń odzwierciedlonych w apelacji obrońcy S. G. (2), już na wstępie wypada zaakcentować, że posiadają one nie tylko polemiczny charakter, ale co więcej, w wielu miejscach nijak się mają do treści wyjaśnień S. G. (2), a także wyjaśnień współoskarżonych. Na kanwie tego spostrzeżenia materializuje się zaś kolejne, a mianowicie, że lansując określone w apelacji tezy, jej autor nie tyle, że stara się „dopowiedzieć”, ale „dopowiada” informacje, które nie posiadają żadnej podstawy dowodowej. Na marginesie, skarżący też tej podstawy nie wskazuje. Natomiast dla zobrazowania takiej specyfiki omawianego środka odwoławczego, w pierwszej kolejności trzeba zauważyć, że skarżący stwierdza, iż oskarżona tkwiła w przekonaniu, że to właśnie ona popełniła przestępstwo z art. 148 § 1 kk i że w związku z tym grozi jej kara 25 lat pozbawienia wolności. Rzecz jednak w tym, że tego rodzaju teza, ani nawet sugestia,
że oskarżonej towarzyszyło takie przeświadczenie nie wynika z jej wyjaśnień, jak również
nie wynika z wyjaśnień współoskarżonych. Autor apelacji zdaje się również to dostrzegać, skoro chcąc przekonać o swojej racji, odwołuje się do warunków osobistych oskarżonej oraz stwierdza, że „w chwili partycypacji oskarżonej w ukrywaniu zwłok pokrzywdzonego nie dysponowała ona ani stosowną wiedzą prawniczą ani nie korzystała z pomocy obrońcy (…)” (strona 4 apelacji). Ten ostatni argument brzmi kuriozalnie, ponieważ możliwość skorzystania przez S. G. (2) z pomocy obrońcy „w chwili partycypacji oskarżonej w ukrywaniu zwłok pokrzywdzonego” wymagałoby obecności tego obrońcy na miejscu przestępstwa. Natomiast fakt, że oskarżona nie dysponowała i nie dysponuje „stosowną wiedzą prawniczą” nie zmienia tego co wynika z opinii psychiatrycznej (k.345-348), a mianowicie, że S. G. (2) jest osobą prawidłowo zorientowaną na otaczającą ją rzeczywistość, zaś w chwili czynu miała zachowane obie dyspozycje poczytalności. A zatem, skoro to K. K. (1) pozbawił życia S. G. (1), to oczywistym jest, że oskarżona, zważywszy na jej predyspozycje intelektualne, była tego świadoma i w konsekwencji musiała sobie zdawać sprawę z tego i bez wątpienia zdawała, że to nie ona, lecz K. K. (1) może ponieść odpowiedzialność karną za uśmiercenie pokrzywdzonego. Na marginesie tej konstatacji trzeba jednocześnie zauważyć, iż wbrew twierdzeniu apelującego, w akcie oskarżenia
nie sposób doszukać się fragmentu traktującego na temat, jak ujął to skarżący, „nietrafnej oceny prawnej własnego zachowania oskarżonej.” (strona 5 apelacji).

Kolejną gołosłowną a lansowaną przez apelującego sugestią jest to, że S. G. (2) działała „(…) pod intensywną presją psychiczną ze strony sprawcy przestępstwa zabójstwa.” (strona 5 apelacji). Co prawda w wyjaśnieniach A. G. (1) złożonych
w śledztwie (k.60-61) można doszukać się fragmentu, w którym to wymieniony stwierdził,
że K. K. (1) jest niebezpiecznym człowiekiem, niemniej jednak, ani z tych wyjaśnień, ani z wyjaśnień, które w postępowaniu przygotowawczym zwerbalizowała S. G. (2) (k.65-67, k.100-104, k.100) nie wynika, by wymienieni obawiali się K. K. (1). Dopiero w postępowaniu jurysdykcyjnym, S. G. (2), po odczytaniu jej wyjaśnień złożonych w śledztwie i po stwierdzeniu, że są one prawdziwe i nie wymagają korekty czy uzupełnienia, mimo wszystko, uzupełniła je stwierdzeniem, że bardzo bała się i boi się K. K. (1) (k.517-517verte). Wiarygodność tej supozycji jest jednak wątpliwa, jeśli się zwróci uwagę
na treść wcześniejszych wyjaśnień S. G. (2), a także uwzględni się treść wyjaśnień A. G. (1), a i również K. K. (1). O tym, że owa supozycja nie odzwierciedla rzeczywistego stanu rzeczy przekonuje również sytuacja, która to zmaterializowała się
w maju 2019 r., kiedy to K. K. (1) odwiedził S. G. (2) i A. G. (1) w ich nowym miejscu zamieszkania. Wówczas to, oskarżona oznajmiła K. K. (1)
by ten nie przychodził do nich, bo w przeciwnym razie zawiadomi policję, a takie jej stanowisko, które to notabene skutkowało tym, że K. K. (1) zranił ją nożem w rękę, uzmysławia i utwierdza w tym, że oskarżona nie obawiała się K. K. (1), a jeżeli nawet towarzyszyła jej jakaś obawa przed wymienionym, to sugestia, że to właśnie ona determinowała zachowanie S. G. (2) w chwili czynu, z powodów wskazanych powyżej, nie jest możliwa do przyjęcia. Natomiast odpowiadając na pytanie jakie to faktycznie względy zadecydowały o tym, że S. G. (2) i A. G. (1) zachowali się w sposób, który ostatecznie zmaterializował byt przypisanych im przestępstw, należy się odwołać do treści ich wyjaśnień. W tych zwerbalizowanych w postępowaniu przed Sądem, A. G. (1) stwierdził bowiem, co zresztą z obiektywnego punktu widzenia nie dziwi i jest zrozumiałe,
że oboje byli zdenerwowani a S. G. (2) „(…) na pewno była roztrzęsiona całą tą sytuacją” (k.516verte-517). Z kolei w trakcie przesłuchania w dniu 23 czerwca 2020 r.
(k.60-61), A. G. (1) podając powody swojego zachowania oznajmił, że „spanikował.” Natomiast podczas eksperymentu procesowego przeprowadzonego z udziałem S. G. (2) (k.100-104), ta oznajmiła w następujący sposób: „pomysł, żeby wykopać ten dół zaczął K., ponieważ on nie chciał iść do więzienia. (…) „ja myślałam żeby powiadomić policję, ale ja nie miałam komórki.” Co prawda stwierdziła również „bałam się K., po tym jak powiedział że mam kopać ten dół”, niemniej jednak w dalszej części wspomnianej czynności stwierdziła także, że „wcześniej nie licząc tych zdarzeń K. ani do mnie ani
do A. nie był agresywny”, że „K. nie krzyczał na A. ponieważ A. by się nie dał”, zaś całokształt wypowiedzi zwerbalizowanej przez oskarżoną podczas eksperymentu procesowego prowadzi do wniosku, że w trakcie zakopywania zwłok pokrzywdzonego, K. K. (1), tylko raz nią krzyknął, prosząc w niecenzuralnych słowach o pomoc przy kopaniu dołu. A zatem, w obliczu zaprezentowanych uwarunkowań uprawnioną jest teza,
że determinantą zachowania S. G. (2) i A. G. (1) nie była obawa przed odpowiedzialnością za czyn z art. 148 § 1 kk, czy też obawa przed K. K. (1), lecz to, co A. G. (1) kolokwialnie określił jako „spanikowanie”, a co innymi słowy można wyjaśnić w taki sposób, że uwarunkowania faktyczne w jakich znaleźli się S. G. (2) i A. G. (1), towarzysząca im świadomość ogromu tragedii, która zaistniała w ich obecności, a i również prowadzony przez nich, można rzec, koczowniczy tryb życia były okolicznościami, które doprowadziły do tego, że wespół z K. K. (1) zakopali zwłoki S. G. (1) i w konsekwencji pomogli K. K. (1) uniknąć odpowiedzialności karnej,
a to w efekcie udaremniło na długi okres czasu postępowanie karne.

Kontynuując niniejsze rozważania i zachowując chronologię argumentów przytoczonych w uzasadnieniu apelacji, w dalszej kolejności trzeba przypomnieć jej autorowi, że osoba najbliższa, o której mowa w art. 239 § 3 kk, to sprawca przestępstwa bazowego, któremu „poplecznik” pomaga uniknąć odpowiedzialności karnej. W związku z tym uwaga skarżącego, że S. G. (2) „(…) pomogła (…) również swojemu konkubentowi uczestniczącemu w zdarzeniu” (strona 5 apelacji), a więc A. G. (1), który to również popełnił przestępstwo z art. 239 § 1 kk, jest zupełnie indyferentna z punktu widzenia oceny prawnej zachowania oskarżonej. Natomiast odwołując się do wcześniej już zaprezentowanych rozważań, wypada powtórzyć, że S. G. (2) nie działała
w obawie przed rzekomo grożącą jej, a przewidzianą w art. 148 § 1 kk, odpowiedzialnością karną, co w konsekwencji oznacza, że nie tyle bez znaczenia, co chybione jest twierdzenie skarżącego, iż w przypadku oskarżonej materializuje się druga sytuacja, o której mowa
w art. 239 § 3 kk.

Ustosunkowując się do uwag apelującego, traktujących na temat skutku jaki związany jest z przestępstwem poplecznictwa, oczywiście na akceptację zasługują te, które skarżący przytacza odwołując się do ugruntowanych poglądów prezentowanych w orzecznictwie
i w piśmiennictwie. Natomiast gwoli ich uzupełnienia należy przypomnieć, że zgodnie
z treścią art. 2 § 1 kpk, przepisy tego kodeksu mają na celu takie ukształtowanie postępowania karnego aby sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności, a ponadto, aby finalne rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie. Realizacja tych postulatów nie jest jednak możliwa w sytuacji, gdy osoba posiadająca wiedzę o popełnionym przestępstwie pomaga jego sprawcy uniknąć odpowiedzialności karnej i tak jak to jest
na gruncie przedmiotowej sprawy, tworzy stan, w którym przez okres roku i 3 miesięcy,
w ogóle nie jest możliwe wszczęcie postępowania karnego. Zmaterializowanie
i utrzymywanie tego stanu przez oskarżoną i to w tak długiej, jak ta wskazana perspektywie czasowej, należy więc postrzegać jako przewidziane w art. 239 § 1 kk udaremnienie postępowania karnego.

Nawiązując do kolejnego chronologicznie zagadnienia przedstawionego
w uzasadnieniu apelacji, a mianowicie dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny wyjaśnień oskarżonych, już w tym miejscu stwierdzić należy, że jest ona bezbłędna. Trudno jednak
o inną w tej materii konstatację skoro Sąd pierwszej instancji, z jednej strony dostrzegł labilność wyjaśnień S. G. (2) i K. K. (1), z drugiej zaś miał w polu widzenia konsekwentny charakter wyjaśnień A. G. (1). Taki kształt relacji wymienionych prowadzi zaś do oczywistego w swej wymowie wniosku, że na miano wiarygodnych i to w całej rozciągłości zasługują wyjaśnienia tego ostatniego, to jest A. G. (1). Natomiast chybiona jest podjęta przez apelującego próba wykazania, że relacja A. G. (1) nie jest autentyczna, a poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne odzwierciedlające zachowanie oskarżonej obarczone są błędem. Wyrażając ten pogląd, najpierw trzeba zwrócić uwagę skarżącemu, że zgodnie z treścią art. 174 kpk dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. W związku z tym, odwołanie się przez autora apelacji do treści notatek urzędowych dokumentujących, tak zwane rozpytanie A. G. (1) (k.34) i S. G. (2) (k.36) należy traktować
w kategoriach nieporozumienia. W identyczny sposób trzeba też ocenić stwierdzenie apelującego, że „(…) pierwsze spontaniczne depozycje K. K., złożone na początkowym etapie śledztwa i którym Sąd Okręgowy dał wiarę, składane były w okresie intensywnego narkotyzowania się oskarżonego K. K. oraz kłopotów psychicznych, jakie odnotowano w aktach. Na rozprawie głównej oskarżony K. K. wyjaśniał odmiennie, a był wszak trzeźwy i o znacznie lepszej kondycji psychofizycznej.” (strona 8 apelacji). Nie sposób bowiem przyjąć, jak sugeruje to apelujący, że K. K. (1) będąc przesłuchiwanym w toku postępowania przygotowawczego znajdował się pod wpływem alkoholu czy też innych podobnie działających środków lub substancji. Trudno też doszukać się związku pomiędzy treścią wyjaśnień A. G. (1) a tym, że był poszukiwany w innej sprawie, tym bardziej jeśli się zważy na to, że w wyjaśnieniach tych, ich autor nie marginalizował swojego udziału w zakopywaniu zwłok S. G. (1) i to nawet przy uwzględnieniu tego, co podnosi apelujący, a co wynika z wyjaśnień A. G. (1), iż na propozycję K. K. (1) by zakopać zwłoki, A. G. (1) odpowiedział „(…) nie dam rady tego zrobić.” (k.61). Wreszcie trzeba zauważyć to, o czym była już mowa wcześniej,
a mianowicie, że to właśnie wyjaśnienia A. G. (1) na przestrzeni całego postępowania charakteryzują się stanowczością i konsekwencją. W tej sytuacji należy więc jedynie powtórzyć, że rozstrzygając o sprawstwie i winie S. G. (2) słusznie postąpił Sąd pierwszej instancji przyznając w pełni walor wiarygodności wyjaśnieniom A. G. (1),
zaś wyjaśnieniom S. G. (2) i K. K. (1) w takim zakresie w jakim korespondują one z wyjaśnieniami A. G. (1).

Natomiast dokonując oceny tej części rozstrzygnięcia odzwierciedlonego
w zaskarżonym wyroku, która kształtuje wymiar kary orzeczonej wobec S. G. (2), w pierwszej kolejności należy uwypuklić wysoki stopień szkodliwości społecznej czynu przypisanego wymienionej. Lokując go na takim poziomie trzeba zaś zwrócić uwagę na to, że „śladem przestępstwa”, który poprzez swoje działanie oskarżona, de facto, zatarła były zwłoki ludzkie, których pogrzebanie i to niezależnie od uwarunkowań kulturowych, wiąże się z określonym, w zdecydowanej większości przypadków, uroczystym ceremoniałem. Niezależnie od tego, bezprawne postąpienie S. G. (2) doprowadziło do sytuacji,
że przez okres roku i 3 miesięcy, nie zostało, bo właśnie z powodu tego postąpienia,
nie mogło być wszczęte postępowanie, którego przedmiotem było przestępstwo stypizowane w art. 148 § 1 kk, a więc przestępstwo najpoważniejsze ze wszystkich przewidzianych
w kodeksie karnym. W obliczu tych okoliczności, a także zważywszy na warunki i właściwości osobiste oskarżonej, które to z uwagi na jej uprzednią karalności zasługują na negatywną ocenę, należy więc skonkludować, że wymierzona S. G. (2) kara 2 lat pozbawienia wolności jest karą sprawiedliwą i wyważoną.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z powodów przedstawionych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok utrzymany w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zaskarżony wyroku został utrzymany w mocy z powodów zaprezentowanych powyżej.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie wynagrodzenia z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym K. K. (1)
i S. G. (2) zapadło na podstawie § 2, § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019.18 j.t.).

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

O wydatkach należnych od oskarżonych a związanych z postępowaniem odwoławczym, a także o wydatkach tego postępowania obciążających Skarb Państwa, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 633 kpk i art. 636 § 1 i 2 kpk. Natomiast o opłatach należnych od oskarżonych za to postępowanie, Sąd Apelacyjny rozstrzygnął na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 i 6, art. 3 ust. 1 oraz art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223). Jednocześnie Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do zwolnienia od obowiązku ponoszenie wspomnianych kosztów S. G. (2), jako że jej obrońca, poza gołosłownym stwierdzeniem, że sytuacja finansowa oskarżonej jest skrajnie trudna, w żaden sposób nie wykazał, że owa sytuacja faktycznie posiada taki charakter.

7.  PODPIS

SSA Małgorzata Jankowska SSA Janusz Jaromin SSA Piotr Brodniak

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca K. K. (1).

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Brak ustalenia, że oskarżony działał w obronie koniecznej oraz rażąca niewspółmierna surowość kary.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rażąca niewspółmierna łagodność kary wymierzonej K. K. (1).

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.13.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca S. G. (2).

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Sprawstwo i wina oskarżonej

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana