Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt

VIII Gz 203/21

Dnia 29 listopada 2021r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

: sędzia Jacek Wojtycki

po rozpoznaniu w dniu

29 listopada 2021r.

w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa

(...) w W.

przeciwko

B. A.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z

z dnia 28 lipca 2020r. ,sygn. akt VIII GC 941/20

postanawia : oddalić zażalenie.

( zasadnicze powody rozstrzygnięcia - zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie- art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397§3 k.p.c. - rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, należy uznać za prawidłowe; podstawą zawieszenia postępowania, przy czym postanowienia w tym przedmiocie powód nie zaskarżył, był brak wskazania przez powoda aktualnego adresu – miejsca pobytu pozwanej, jednocześnie – wobec wcześniej złożonego wniosku przez powoda o ustanowienie kuratora – powód przyjął za słuszne stanowisko Sądu, że pozwana nie przebywa pod podanym przez niego adresem, nie jest znane jej obecne miejsce pobytu i wnosił o ustanowienie kuratora, ponadto od początku postępowania był podawany ten sam adres pozwanej – ul.(...) w B.; skoro tak nie mógł być skuteczny wniosek o podjęcie postępowania, gdzie nie nastąpiła żadna zmiana w zakresie podstawy zawieszenia- powód podał ponownie ten sam adres; powód musiałby wykazać odpadnięcie przyczyny zawieszenia, nie został też ponowiony wniosek o ustanowienie kuratora, gdzie – wobec treści zażalenia należy wskazać ( art.380 kpc), że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia niezasadności wskazanej decyzji o odmowie ustanowienia kuratora procesowego, sama okoliczność braku odbioru korespondencji w miejscu zamieszkania, nawet w powiązaniu z orzeczonym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej i wyrejestrowaniem działalności gospodarczej pozwanej nie jest wystarczające do przyjęcia uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu pozwanej nie jest znane. Nie budzi przy tym wątpliwości, że miejsce pobytu stanowi miejsce mniej sformalizowane niż miejsce zamieszkania i jest to miejsce, w którym strona przebywa nawet w sposób krótkotrwały. Jednocześnie należy podkreślić, że to na powodzie jako wnioskodawcy spoczywa ciężar uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu strony pozwanej nie jest znane. Uprawdopodobnienie to może nastąpić nie tylko przy pomocy dowodów pisemnych przedłożonych sądowi przez wnioskodawcę, lecz także za pomocą innych dowodów (ze świadków itp.), które wymagają podjęcia przez sąd odpowiednich czynności w postępowaniu dowodowym (zob. orz. SN z 19.6.1951 r., C 398/51, Legalis). Należyte uprawdopodobnienie jest niezbędne gdyż stanowienie kuratora bez dostatecznego uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu strony nie jest znane, powoduje nieważność postępowania (por. np. wyr. SN z 10.4.1978 r., III CRN 40/78, Legalis; por. post. SN z 8.4.1998 r., III CKU 12/98, Legalis). Słusznie przy tym podnosi się, że wobec praktycznie nieograniczonej możliwości korzystania z wyjazdów i okresowych pobytów za granicą należy – odpowiednio – zaostrzyć kryteria oceny, czy doszło do uprawdopodobnienia, w miarę potrzeby, i dla zapobieżenia ewentualnym nadużyciom, należałoby przesłuchać na tę okoliczność w trybie art. 299 KPC przeciwnika strony, dla której ma być ustanowiony kurator, domowników, sąsiadów, właściciela lub administratora domu itp. Samo zwrócenie się przez sąd do posterunku policji, który przytoczył dane przez powódkę znane i przedstawione w jej pismach do sądu orzekającego, nie może stanowić wypełnienia wymagania przewidzianego w art. 144 § 1 zd. 1 k.p.c. (zob. wyr. SN z 30.6.1997 r., II CKU 71/97, Legalis). Przedmiotowe postępowanie nie należy przy tym do kategorii spraw ( zd. 2 art. 144§1 k.p.c.- sprawy o roszczenia alimentacyjne, sprawy o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia) w których przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi z urzędu stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego ( w jego ramach można – przykładowo- zwrócić się do różnych podmiotów w celu uzyskania informacji o miejscu pobytu strony, np. można zwrócić się do urzędu skarbowego, ZUS, NFZ z zapytaniem, czy dana osoba korzystała ze świadczeń zdrowotnych i jaki adres podawała, urzędu pracy). W sprawie nie wynika aby powód podjął działania w tym obszarze poza zwróceniem się o dane dotyczące zameldowania pozwanej. Sąd skierował zaś zapytania do ZUS i US ale z odpowiedzi wynika, że urzędy dysponując określonymi adresami ale nie wiadomo czy pod tym adresem odbierana jest korespondencja. Przy czym jeżeli powód nie mógłby uzyskać samodzielnie określonych informacji może wystąpić z stosownym wnioskiem do Sądu w tym zakresie. Powód przy tym w sprawie jest reprezentowany przez fachowego pełnomocnika. Dodatkowo lektura akt sprawy wskazuje, że powód nie podjął dostatecznych działań w zakresie uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu pozwanej nie jest znane- już w oparciu o informacje wynikające z samych akt postępowania. W szczególności z danych z CEiDG ( k. 9) wynika, że orzeczono wobec pozwanej w sprawie zawisłej przed SR w Bydgoszczy pod sygn. akt XV Gzd 94/17 zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, nie podjęto inicjatywy w celu ustalenia czy i pod jakim adresem pozwana odbierała korespondencję w tym postępowaniu. Nie wynika aby dokonano jakichkolwiek ustaleń jaki adres zamieszkania w tym postępowaniu pozwanej jako uczestnika był wskazany. Jeżeli powód nie uzyskałby dostępu do tych akt i informacji w tym zakresie mógł złożyć wniosek aby Sąd I instancji zwrócił się o te akta lub o informację w zakresie adresu pozwanej jako uczestnika. W tych okolicznościach podniesione zarzuty w środku zaskarżenia nie dają podstaw do przyjęcia braku podstaw do przyjęcia niezasadności decyzji w zakresie oddalenia wniosku o ustanowienia kuratora w obecnym stanie sprawy. Na marginesie należy też wskazać, że zgodnie z art. 182 § 1 zd. 1 k.p.c. ( w brzmieniu przed wejściem w życie – 7 listopada 2019 r.- ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw; przed wejściem w życie tej ustawy zostało wszczęte przedmiotowe postępowanie i było rozpoznawane w elektronicznym postępowaniu upominawczym wobec tego zgodnie z art. 11 ust.1.pkt wskazanej ustawy niniejsza sprawa do czasu zakończenia postępowania w danej instancji podlega rozpoznaniu zgodnie z przepisami w brzmieniu dotychczasowym) sąd ad casum będzie mógł ewentualnie umarzyć postępowanie zawieszone m.in. z przyczyny wymienionej w art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. - gdy na skutek niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego - jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu. Ponadto należy zasygnalizować, że regulację art. 182 § 1 k.p.c. należy przy tym interpretować z poszanowaniem konstytucyjnego prawa strony do merytorycznego rozpatrzenia sprawy przez sąd oraz zasady sprawiedliwości proceduralnej, co oznacza, że przed umorzeniem postępowania na tej podstawie należy dokonać sprawdzenia, czy przyczyna zawieszenia postępowania rzeczywiście istniała (a także czy przyczyna jego uprzedniego zawieszenia pozostaje aktualna), tak by wykluczyć sytuację, w której formalistyczna czynność umorzenia postępowania przez swoje doniosłe skutki pozbawi stronę prawa do sądu w rozumieniu uzyskania merytorycznego rozstrzygnięcia (zob.m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2017 r., II UK 193/16, LEX nr 2309128 i uzasadnienie postanowienia tego Sądu z dnia 24 kwietnia 2015 r., II CZ 14/15, LEX nr 1744197). Jednocześnie należy zaaprobować pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w uchwale z dnia 18 listopada 2015 r., III CZP 74/15 (OSNC 2016, Nr 12, poz. 136), zgodnie z którym umorzenie postępowania na podstawie art. 182 § 1 k.p.c., zawieszonego na skutek niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego (art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.), nie jest dopuszczalne, jeżeli powód przed upływem roku od dnia postanowienia o zawieszeniu złożył wniosek o podjęcie postępowania, wskazując prawidłowy adres pozwanego; złożenie wniosku o podjęcie postępowania, który jest bezzasadny, nie tamuje umorzenia postępowania. Kognicja sądu orzekającego o umorzeniu postępowania oraz sądu drugiej instancji rozpoznającego zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania, w następstwie upływu przewidzianego prawem terminu jego zawieszenia, obejmuje więc badanie istnienia przyczyny zawieszenia postępowania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2018 r., I PK 18/17, OSNP 2018, Nr 10, poz. 137).

.