Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Majkowski

Protokolant : Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2021 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. N.

przeciwko Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w S.

o zadośćuczynienie

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu na rzecz adwokata E. P. kwotę 2.400,00 ( dwa tysiące czterysta) zł powiększoną o należny podatek 23 % VAT tj, łączną kwotę 2.952,00 ( dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa ) zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ustanowionej dla powoda z urzędu,

3.  nie obciąża powoda S. N. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego.

Sygn. akt I C 159/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 05 czerwca 2019 r. powód S. N. wniósł do Sądu Okręgowego w Sieradzu o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektora Zakładu Karnego w S. 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami w myśl art. 359 § 2 k.c. od dnia orzeczenia do dnia zapłaty z tytułu naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci tajemnicy korespondencji, prawa do poszanowania życia prywatnego i korespondencji, prawa do komunikowania się, prawa do humanitarnego traktowania. W pozwie powód zamieścił również stosowne wnioski dowodowe.

Pismem z dnia 26 maja 2021 r. (data wpływu) powód cofnął pozew w części tj. co do kwoty 40.000,00 zł ze zrzeczeniem się przez powoda roszczenia w tym zakresie, popierając zarazem pozew w pozostałym zakresie, tj. co do kwoty 40.000,00 zł.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód S. N. odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w S. w różnych okresach czasu, w tym od dnia 24.11.2016 r. do dnia 12.09.2018 r.

Nadawanie korespondencji przez osadzonych w S. w czasie odbywania kary przez powoda wyglądało w ten sposób, że osadzeni oddawali list który chcieli nadać funkcjonariuszowi oddziałowemu, który wydawał osadzonemu pokwitowanie przyjęcia korespondencji urzędowej. Skazany samodzielnie wypełniał to pokwitowanie i po upewnieniu się przez funkcjonariusza, że list rzeczywiście adresowany jest do urzędu i jest tożsamy z pokwitowaniem, skazany zachowywał pokwitowanie dla siebie. List od funkcjonariusza oddziałowego pobierał funkcjonariusz działu ewidencji, który to dział odpowiada za „urzędową” korespondencję skazanych. Pracownik sekretariatu rejestrował przesyłkę w odpowiednim rejestrze i przekazywał do nadania przez operatora pocztowego lub gońca. W odróżnieniu do korespondencji urzędowej, prywatna korespondencja osadzonych była kierowana do działu penitencjarnego, gdzie podlegała nadzorowi i cenzurze. Korespondencja prywatna osadzonych nie jest rejestrowana.

(zeznania świadka K. T. k. 189v, zeznania pisemna świadka R. P. k. 346, zeznania pisemne świadka T. B. k. 290-290v)

S. N. miał nadawać korespondencję wskazaną w pozwie do urzędów, do których korespondencja ta ostatecznie nie docierała. Powód posiadał pokwitowania nadania korespondencji, co do której uzyskał informację, że nie została doręczona do adresata.

Powód jest osobą wielokrotnie składającą skargi na administrację jednostki do różnych organów w zakresie niewysyłania korespondencji kierowanej przez niego do różnych organów i instytucji. Jako dowód, osadzony przedstawiał potwierdzenia odbioru rzekomo niewysłanej korespondencji podpisane przez oddziałowych. Dnia 1 sierpnia 2018 r. w celi skazanego znaleziono biały proszek, który okazał się być amfetaminą, oraz wkład zmazywalny do długopisu z gumką.

(sprawozdanie z czynności wyjaśniających z dnia 21 sierpnia 2018 r. k. 14-20 akt PR 1 Ds. 994.2018 Prokuratury Rejonowej w Sieradzu)

Powołany do sprawy PR 1 Ds. 994.2018 Prokuratury Rejonowej w Sieradzu biegły z zakresu badań grafologicznych i dokumentów wskazał na brak podstaw do stwierdzenia, że potwierdzenia odbioru korespondencji wypełnione przez S. N. zostały podrobione, przerobione lub czy treści stanowiące wypełnienia pozycji zostały usuwane i ponowne naniesione - albowiem biegli nie dysponowali oryginałem tychże dokumentów, wskutek czego umorzono dochodzenie prowadzone w powyższej sprawie przez Prokuraturę Rejonową w Sieradzu w sprawie ukrywania lub usuwania korespondencji S. N., tj. o czyn z art. 276 kk.

(postanowienie o umorzeniu dochodzenia z 20 grudnia 2018 r. k. 73 akt PR 1 Ds. 994.2018 Prokuratury Rejonowej w Sieradzu)

Jeden z listów adresowanych do powoda został omyłkowo wydany w dniu 25 maja 2017 r. osadzonemu P. K., który zwrócił list w dniu 30 maja 2017 r. funkcjonariuszowi działu ewidencji. Funkcjonariusz tego samego dnia doręczył list S. N.. Początkowo funkcjonariusz błędnie przyjął, że korespondencję doręczył właściwej osobie, a osadzeni zamienili się listami podczas konwojowania. Jednakże, z uwagi na powstałe wątpliwości, ustalono w Kancelarii (...) przy Sądzie Rejonowym w Łasku, że rzeczywiście inny osadzony (P. K.) potwierdził odbiór przesyłki. Korespondencja ta dotyczyła sprawy prowadzonej przez tegoż komornika.

(pismo Służby Więziennej k. 378, zeznania świadka P. K. z dnia 08 listopada 2021 r. nagr. 00:13:22-00:20:49, zeznania pisemne świadka B. G. k. 281)

Dnia 28 maja 2018 r. korespondencja kierowana do powoda przez konkubinę powoda, A. C., została mu doręczona w otwartej kopercie przez wychowawcę T. K.. A. C. została przez S. N. ustanowiona jego pełnomocnikiem przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka do skargi (...).

(kserokopia koperty k. 21-21v; zeznania świadka T. K. z dnia 30 grudnia 2019 r. nagr. 00:19:54-00:27:05 k. 190; pismo Służby Więziennej k. 108; zeznania powoda z dnia 25 października 2019 r., nagr. 00:05:31-00:44:51 k. 128-128v)

Korespondencja od A. C. dotyczyła postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w S., nie zawierała informacji prywatnych. A. C. jako konkubina została wpisana na listę widzeń ze skazanym jako osoba najbliższa. Zakład Karny nie jest stroną postępowania przed Trybunałem w S.. Z powodu otworzenia tej korespondencji nie było dla S. N. żadnych negatywnych konsekwencji.

(zeznania powoda z dnia 25 października 2019 r., nagr. 00:05:31-00:44:51 k. 128-128v)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie w postaci zeznań świadków, zeznań powoda oraz dokumentów urzędowych zgromadzonych w aktach sprawy. Sąd nie dał wiary zeznaniom współosadzonych z powodem w zakresie, w jakim wskazywali oni na proceder niezgodnej z prawem kontroli wszelakiej korespondencji powoda S. N.. Prowadzone postępowanie przygotowawcze zakończone prawomocnym postanowieniem o umorzeniu nie potwierdziło zarzutów powoda w tym zakresie. Nadto, powołani świadkowie jako osoby będące w koleżeńskich relacjach z powodem – i jako współosadzeni – nie są dla Sądu wiarygodni gdy idzie o zeznania na niekorzyść Zakładu Karnego, w którym odbywali karę pozbawienia wolności. Warto również zauważyć, że przesłuchiwany w postępowaniu przygotowawczym skazany świadek G. S. zanegował tak formułowane przez współosadzonych nieprawidłowości, mające występować w Zakładzie Karnym w S., wskutek czego umorzono postępowanie przygotowawcze prowadzone pod sygn. PR 1 Ds. 296.2017 Prokuratury Rejonowej w Sieradzu. Ponieważ powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów na potwierdzenie podanych przez siebie okoliczności, Sąd uznał, że okoliczności te nie zostały udowodnione, a niewątpliwie na powodzie, jako osobie, która wywodzi skutki prawne z faktów przez siebie podanych, spoczywał ciężar udowodnienia tych okoliczności (art. 6 k.c.).

Ustalając stan faktyczny, Sąd wziął również pod uwagę częściowo zeznania powoda złożone na okoliczność odbioru przez niego korespondencji od A. C., jak również omyłkowo odebranej przez P. K. korespondencji. Okoliczności te jednak pozostawały poza główną osią sporu w niniejszej sprawie. Zatem, w związku z tym, że powód nie przedstawił wiarygodnych dowodów na potwierdzenie podanych przez siebie okoliczności dotyczących po pierwsze niezgodnej z prawem kontroli jego korespondencji oraz niedoręczania nadawanych przez niego listów, Sąd uznał, że okoliczności te nie zostały udowodnione. W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997, z. 6-7, poz. 76). Mając zatem na względzie rządzącą procesem cywilnym zasadę kontradyktoryjności postępowania i nie znajdując podstaw do przeprowadzenia dowodów z urzędu (art. 232 k.p.c), Sąd rozpoznał niniejszą sprawę, biorąc pod uwagę stan faktyczny ustalony na podstawie powyżej wskazanych dowodów. Sąd - na podstawie przepisu art. 302 k.p.c. - ograniczył dowód z przesłuchania stron do przesłuchania powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo S. N. podlegało oddaleniu w całości.

Zgodnie z art. 30 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przyrodzona i niezbywalna godność człowieka jest nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Obowiązek ten powinien być realizowany przez władze publiczne przede wszystkim tam, gdzie Państwo działa w ramach imperium realizując swoje zadania represyjne, których wykonanie nie może prowadzić do większego ograniczenia praw człowieka i jego godności, niż to wynika z zadań ochronnych i celu zastosowanego środka represji. Gwarancja tajemnicy komunikowania się jest również normą rangi konstytucyjnej, zawartą w art. 49 Konstytucji RP, zgodnie z którą zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.

Wymóg zapewnienia przez państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności jest jednym z podstawowych wymogów państwa prawa, znajdującym wyraz w normach prawa międzynarodowego. Stanowi o tym wprost art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19 grudnia 1966 roku (Dz. U. z 1977 roku, Nr 38, poz. 167 i 169). Również ten akt stanowi w art. 17 ust. 1, że nikt nie może być narażony na samowolną lub bezprawną ingerencję w jego życie prywatne, rodzinne, dom czy korespondencję ani też na bezprawne zamachy na jego cześć i dobre imię. Także art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 grudnia 1950 roku, ratyfikowanej przez Polskę w 1993 roku (Dz. U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.) stanowiący, że każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji, co w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych oznacza obowiązek zapewnienia takich warunków organizacyjnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznają istotnego uszczerbku.

Precyzując rodzaj naruszonych dóbr, uzasadniających roszczenie o zadośćuczynienie, dochodzone w niniejszej sprawie, powód przyjął, iż zachowanie pozwanego naruszyło jego dobro osobiste w postaci tajemnicy korespondencji, prawa do poszanowania życia prywatnego i korespondencji, prawa do komunikowania się, prawa do humanitarnego traktowania.

Stwierdzić należy, że żadne z dóbr osobistych, także te wskazane przez powoda, nie mają charakteru absolutnego - bezwzględnego. W określonych przypadkach przepisy prawa mogą bowiem przewidywać ich uzasadnione ograniczenie. Do takiego uzasadnionego przypadku zaliczyć należy także stan jakim jest okres odbywania kary pozbawienia wolności. Oczywistym jest, iż już sama istota kary pozbawienia wolności polega na czasowym ograniczeniu wskazanych przez powoda dóbr osobistych. Ograniczenie to jednakże, nie ma charakteru całkowitego. Następuje tylko w tym zakresie, w jakim jest to konieczne dla zapewnienia realizacji dobra chronionego przez państwo, i tylko w takim zakresie ograniczenie to można uznać za normalny element kary pozbawienia wolności. Takim ograniczeniom podlega również tajemnica korespondencji i związane z nią prawo do komunikowania się.

Zgodnie z art. 8a § 1 Kodeksu karnego wykonawczego, korespondencja skazanego pozbawionego wolności podlega cenzurze i nadzorowi, chyba że ustawa stanowi inaczej. Korespondencja skazanego pozbawionego wolności z obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym nie podlega cenzurze, nadzorowi oraz zatrzymaniu i powinna być bezzwłocznie przekazywana do adresata (§ 2.). Zasady te stosuje się odpowiednio do korespondencji skazanego pozbawionego wolności prowadzonej z organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innymi organami państwowymi, organami samorządu terytorialnego, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Dziecka, organami powołanymi na podstawie ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka oraz przedstawicielem niebędącym adwokatem ani radcą prawnym, który został zaaprobowany przez Przewodniczącego I. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka do reprezentowania skazanego przed tym Trybunałem (§ 3.).

Zważyć dalej należy, że samo naruszenie powyższych norm nie może jednak prowadzić do konstatacji, iż doszło do naruszenia konkretnego dobra osobistego, bowiem dobro osobiste, samo w sobie, nie jest wprost powiązane z normą prawną gwarantującą minimalne standardy dla osób odbywających karę pozbawienia wolności. Normy te mają jedynie gwarantować przestrzeganie dóbr osobistych. Ich naruszenie nie musi oznaczać, iż konkretne dobro osobiste rzeczywiście zostało naruszone, niewątpliwie jednak może prowadzić do takiegoż ustalenia in concreto (vide: stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 28 lutego 2007 roku, w sprawie sygn. akt V CSK 431/06 oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w wyroku z dnia 26 lutego 2009 roku w sprawie sygn. akt I ACa 21/09).

Odnosząc się do podnoszonej przez powoda okoliczności, mającej wskazywać na istniejący w Zakładzie Karnym proceder w postaci nadzoru i cenzurowania całości jego korespondencji (także urzędowej) Sąd przyjął, iż jest to okoliczność nieudowodniona. Nie sposób bowiem uznać za wiarygodne jedynie zeznania powoda i świadków, którzy w sposób oczywisty pozostają skonfliktowani z instytucją, w której wykonują karę pozbawienia wolności. Oprócz gołosłownych relacji o groźbach zastępcy dyrektora zakładu karnego w S. powód nie dostarczył w tym zakresie materiału, który dałby podstawę do przyjęcia iż dochodziło do nadzoru i cenzury jego korespondencji urzędowej. Takie same uwagi należy poczynić w odniesieniu do zarzutu powoda odnoszącego się do rzekomego niewysyłania przez Zakład Karny korespondencji kierowanej przez powoda do różnych urzędów i instytucji. Okoliczność posiadania przez S. N. pokwitowań nadań tejże korespondencji jest w świetle znalezienia w jego celi zmywalnego wkładu długopisowego, wyjątkowo wątpliwa. Warto zauważyć, że biegli powołani w postępowaniu przygotowawczym nie byli w stanie stwierdzić, czy kserokopie tychże pokwitowań były podrabiane czy przerabiane przez S. N.. Tym samym, Sąd nie był w stanie jednoznacznie przesądzić o występowaniu godzących w prawa powoda nieprawidłowościach, którego miał w tym zakresie dopuścić się Zakład Karny w S.. Warto również zauważyć, postępowanie przygotowawcze prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w Sieradzu w sprawie PR 1 Ds. 296.2017 oraz PR 1 Ds. 994.2018 zostały prawomocnie zakończone umorzeniem z uwagi na niepopełnienie czynu zabronionego. Również kontrole przeprowadzane przez Służbę Więzienną nie wykazały nieprawidłowości w tym zakresie. W ocenie Sądu Okręgowego nie można zgodzić się z czynieniem sobie z procesu o naruszenie dóbr osobistych niejako kolejnej instancji, na łamach której możliwe stanie się wykazywanie przez osobę niezadowoloną nieprawidłowości po stronie pozwanego.

Do nieco innych wniosków doprowadziła Sąd analiza materiału dowodowego w zakresie odnoszącym się do nieprawidłowego wydania przez funkcjonariusza Zakładu Karnego w S. B. G. innemu osadzonemu korespondencji adresowanej do S. N.. Stan faktyczny w tym zakresie był w zasadzie niesporny, zaś okoliczność iż doszło w tym zakresie do omyłki jest niekwestionowana przez żadną ze stron. Nie implikuje to jednakowoż w ocenie Sądu konieczności przyjęcia, iż doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Powód nie wykazał, aby omyłka to spowodowała krzywdę lub szkodę. Korespondencja, którą odebrał współosadzony P. K. pochodziła z Kancelarii (...) i nie zawierała tego typu danych, które mogłyby w sposób istotny naruszyć prywatność czy dobre imię powoda. Warto również odnotować, iż współosadzony P. K. stwierdziwszy, iż nie jest on adresatem pisma, zwrócił je funkcjonariuszowi oddziałowemu, który niezwłocznie przekazał pismo powodowi.

Do podobnych konstatacji Sąd doszedł w odniesieniu do nieprawidłowości po stronie Zakładu Karnego w S. odnoszących się do doręczenia S. N. korespondencji pochodzącej od A. C.. Osoba ta bowiem - co niesporne - jest konkubiną powoda. W relacjach z administracją Zakładu Karnego w S. identyfikowała się jako osoba najbliższa dla skazanego, korzystała z widzeń z powodem. Jednocześnie została ona ustanowiona przez niego jako pełnomocnik w sprawie zawisłej przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w S.. (...) korespondencja pochodząca od A. C. (jako konkubiny) zgodnie z przepisami Kodeksu karnego wykonawczego podlegała nadzorowi i cenzurze. Takich rygorów nie miała jednak korespondencja pochodząca od A. C. występującej w roli pełnomocnika powoda przed ETPCz w zakresie dotyczącym sprawy zawisłej przed Trybunałem. Przekazana powodowi korespondencja miała właśnie taki charakter. Co nie było kwestionowane w toku procesu – korespondencja zawierała dokumenty związane ze skargą (...). Powyższe doprowadziło do nieprawidłowości ze strony pozwanego, które to jednak nie poskutkowały naruszeniem dóbr osobistych powoda. Warto odnotować, że choć istotnie – doszło w tej sytuacji do naruszenia art. 8a § 3 w zw. z § 2 kkw – naruszenie to nie wywołało jeszcze żadnego uszczerbku w dobrach osobistych powoda i (podobnie jak wydanie przesyłki P. K.) miało charakter omyłki. Ponadto, pomimo otwarcia koperty z dokumentacją pochodzącą od A. C. – nie dokonano cenzury znajdujących się tam treści, i w całości przekazano je powodowi. Powód nie wykazał w procesie, aby proceder ten był ponawiany w Zakładzie Karnym w S., zaś z zebranego materiału dowodowego wynika, iż ma on charakter jedynie jednostkowy.

Wskazać również należy, iż dla przyjęcia odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych zgodnie z art. 24 k.c. konieczne jest łączne zaistnienie trzech przesłanek, jakimi są: bezprawność działania sprawcy, istnienie dobra osobistego podlegającego ochronie i jego naruszenie lub zagrożenie, przy czym pierwsza przesłanka jest objęta domniemaniem prawnym, co oznacza, że powód nie musi jej wykazywać. Pozostałe przesłanki muszą być, zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., wykazane przez powoda. Dopiero w przypadku skutecznego wykazania naruszenia dobra osobistego pozwany mógłby zwolnić się z odpowiedzialności poprzez wykazanie, iż jego działanie (zaniechanie) nie miało charakteru bezprawnego – tj. było zgodne z wiążącym go prawem (domniemanie bezprawności działania).

Oceniając materiał dowodowy zaproponowany przez stronę powodową, stwierdzić należy, iż powód w sprawie niniejszej nie zaoferował jakiegokolwiek dowodu, który istotnie wskazywałby na naruszenie przez pozwanego jego dóbr osobistych, które to naruszenie wykraczałoby poza dolegliwość związaną z wykonywaniem kary pozbawienia wolności – która w życiu człowieka jest przecież nader specyficzną sytuacją. Tymczasem powód wskazał, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych miedzy innymi przez przywołane wyżej sytuacje, tj. wydanie korespondencji osobie nieuprawnionej oraz otwarcie korespondencji pochodzącej od A. C.. Powód winien był wykazać w jakich swoich odczuciach, ewentualnie konkretnie przewidzianych dobrach osobistych został dotknięty zachowaniem sprawcy i na czym polegało naruszenie jego sfery przeżyć, nie każdy bowiem przypadek przekroczenia przepisów regulujących zasady odbywania kary pozbawienia wolności stanowi naruszenie dobra osobistego skazanego. Nawet zatem gdyby przyjąć za udowodnione okoliczności odnoszące się do podnoszonego przez powoda procederu ukrywania jego korespondencji, nadzorowania korespondencji urzędowej czy nagminnego wydawania istotnej korespondencji osobom nieuprawnionym, to zdaniem Sądu nie jest to wystarczające do uznania, iż doszło do naruszenia jego godności czy prawa do prywatności. Zatem nie może on domagać się skutecznej ochrony w oparciu o art. 24 k.c. w związku z art. 448 k.c. i żądania zadośćuczynienia. Powód poza bardzo ogólnikowymi twierdzeniami na temat stopnia naruszenia jego dóbr osobistych przez pozwanego nie powołał ani konkretnych okoliczności ani konkretnych dowodów na fakty mogące stanowić przesłankę do szczegółowych ustaleń w przedmiocie przywoływanych uchybień - konkretnego wpływu tych uchybień na jego psychikę, samopoczucie, osobowość czy postrzeganie przez otoczenie. Dowody osobowe, czyli świadkowie – współosadzeni w ZK (których wiarygodność zeznań jest wątpliwa) wskazujący na to, iż S. N. był postrzegany jako „skargowicz”, „skarżypyta” czy „roszczeniowiec” nie odnoszą się bezpośrednio do zdarzeń będących podstawą powództwa, lecz do całokształtu aktywności S. N. w Zakładzie Karnym, objawiającym się częstym pisaniem skarg i pism do rożnego rodzaju instytucji. Innymi słowy, nawet jeżeli takie opinie przylgnęły do powoda jako skazanego, nie są one spowodowane akurat tymi okolicznościami faktycznymi, na które strona powodowa wskazuje w niniejszym procesie. Wobec powyższego uzasadnionym jest stwierdzenie, że powód ani nie powołał się, ani nie wykazał, iż jego dobra osobiste zostały naruszone działaniami, które można by uznać ze indywidualnie skierowaną przeciwko niemu represję ze strony pozwanego. Z tych względów, powództwo jako całkowicie niezasadne podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku.

W toku procesu powód reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego w sprawie z urzędu. Z tych względów, Sąd w punkcie 2. wyroku zasądził od Skarbu Państwa na rzecz tegoż pełnomocnika powoda 2.400,00 zł, powiększone o podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ustanowionej dla powoda z urzędu. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu ustalono w oparciu o § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, o czym orzeczono w punkcie 2. wyroku.

O kosztach procesu orzeczono wobec powoda na podstawie art. 102 k.p.c. Ogólną zasadą rządzącą orzeczeniem o kosztach jest tzw. odpowiedzialność za wynik procesu, którą wprowadza art. 98 § 1 k.p.c. Oznacza ona, iż strona która przegrała spór zobowiązana jest zwrócić stronie przeciwnej koszty niezbędne do celowego dochodzenia jej praw. Kryteria zaliczania kosztów procesu do niezbędnych wprowadza § 2 i 3 tegoż przepisu. Kodeks postępowania cywilnego przewiduje jednak w art. 102 możliwość odstąpienia od zasady wprowadzonej w art. 98, dotyczy to jednak tylko wypadków szczególnie uzasadnionych. Przepis ten urzeczywistnia zasadę słuszności i jako wyjątkowy nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, toteż ich kwalifikacja należy do sądu, który – uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy – powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, które jednak nie może być dowolne i winno być uzasadnione w sposób umożliwiający jego weryfikowalność w postępowaniu zażaleniowym. Zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. nie wymaga osobnego wniosku od strony przegrywającej. Do kręgu okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i będące „na zewnątrz” procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony (vide: Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, pod redakcją T. Erecińskiego, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1997, s. 196). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (vide: post. SN z 14.1.1974 r., II CZ 223/73, niepubl.). W orzecznictwie Sądu Najwyższego do kręgu tych okoliczności zalicza się m. in. wyjątkowo ciężką sytuację strony przegrywającej (vide: wyrok SN z 17 listopada 1972 r., I PR 423/72, OSNC 1973, Nr 7-8, poz. 138). W niniejszej sprawie, zdaniem Sądu, po stronie powoda zachodzą „szczególnie uzasadnione” przesłanki, usprawiedliwiające zastosowanie art. 102 k.p.c. gdyż ze złożonego oświadczenia wynika, iż nie posiada on żadnego majątku ani żadnych dochodów, jest natomiast zobowiązany alimentacyjnie. Z tych wszystkich względów, nie obciążono S. N. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego – o czym orzeczono w punkcie 3. wyroku.