Pełny tekst orzeczenia

Formularz UWO

Sygnatura akt

III Ko 252/21

WNIOSKODAWCA

J. S.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

1.

8551,26 zł

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

120 000 zł

3.

Inne

1.

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w O.z dnia 29.10.2013 r., w sprawie (...), J. S. został skazany za czyn z art. 178§4 kk na karę 1 roku pozbawienia wolności, w zawieszeniu na okres 4 lat, 40 stawek dziennych grzywny po 10 zł oraz orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 lat. Prawomocność wyroku stwierdzono w dniu 06.11.2013 r.

W dniu 11.12.2013 r. J. S. stawił się w Sądzie Rejonowym w O. i przedłożył kserokopię wniosku z dnia 31.10.2013 r. o sporządzenie uzasadnienia w/w wyroku. W związku z powyższym, zarządzeniem z tego samego dnia, Przewodnicząca Wydziału II Karnego, uchyliła zarządzenie o stwierdzeniu prawomocności wyroku w sprawie (...).

W sprawie tej zostało sporządzone uzasadnienie, doręczone J. S., który w dniu 30.01.2014r. (data wpływu do sądu-05.02.2014r.) złożył apelację.

Zarządzeniem z dnia 05.02.2014r. przyjęto apelację i zarządzono jej przekazanie z aktami sprawy do Sądu Okręgowego w P.., o czym zawiadomiono oskarżonego. J. S. powyższe zawiadomienie otrzymał w dniu 28.09.2014r., przesłano w dniu 22.09.2014r.

Akta tej sprawy do Sądu Okręgowego w P. zostały przekazane dopiero w dniu 21.02.2018r. Wyrokiem z dnia 18.05.2018r., w sprawie (...), Sąd Okręgowy w P.zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że podstawę prawną skazania uzupełnił o przepis art. 4§1 kk, w pozostałej części wyrok utrzymał w mocy.

W sprawie (...)Sądu Rejonowego w O., J. S. został oskarżony o kierowanie w dniu 24.11.2014r. pojazdem mechanicznym, pomimo zakazu orzeczonego przez Sąd Rejonowy w O., w sprawie(...), tj. o czyn z art. 244 kk. Do akt załączono odpis wyroku w sprawie (...) z adnotacją, że uprawomocnił się 06.11.2013r.

Wyrokiem z dnia 22.01.2015 r., w sprawie(...), J. S. został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 244 kk i wymierzono karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 3 lat. Ponadto na podstawie art. 71§1 kk wymierzono grzywnę 30 stawek po 20 zł. Wyrok uprawomocnił się 30.01.2015r.

W toku toczącego się postępowania w sprawie (...), J. S. przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu, nie ujawnił faktu zaskarżenia wyroku w sprawie(...).

W sprawie (...)karę grzywny J. S. wykonał w formie prac społecznie użytecznych w wymiarze 3 miesięcy po 30 godzin , przy przyjęciu, że 10 stawek dziennych grzywny jest równoważny miesiącowi pracy społecznie użytecznej.

W okresie próby J. S. został dwukrotnie skazany przez Sąd Rejonowy wO. na kary ograniczenia wolności, w sprawach (...) i (...). Wyroki zapadły w dniach 27.06.2016r. – (...), za czyn z art. 209§1 kk, popełniony w okresie od 01.02.2015r. do 03.11.2015r., 14.11.2016r.-II (...) za czyny z art. 190§1 kk i art. 157§2 kk popełnione w dniach 5.03.2016r. i 28.03.2016r.

W związku z tymi skazaniami Sąd Rejonowy w O. dwukrotnie rozpoznawał sprawę w przedmiocie zarządzenia wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności, w sprawach (...) i (...). W obydwu przypadkach Sąd nie zarządził wykonania kary pozbawienia wolności. W drugim przypadku, w sprawie (...), zażalenie złożył prokurator i Sąd Okręgowy w P., postanowieniem z dnia 14.06.2017 r., w sprawie (...), zmienił zaskarżone orzeczenie i zarządził wobec J. S. wykonanie kary pozbawienia wolności.

Wnioskiem z dnia 28.06.2017r. (data wpływu wniosku do sądu) J. S. zwrócił się o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności. We wniosku J. S. podał, że jest bezrobotny, a źródłem utrzymania jego i rodziny stanowiły pieniądze ich dzieci. Postanowieniem z dnia 24.11.2017r., Sąd Rejonowy wO., w sprawie (...), wniosku nie uwzględnił. J. S. był obecny na posiedzeniu i ogłoszeniu postanowienia.

Karę pozbawienia wolności J. S. odbył w okresie od 02.03.2018r. do 28.10.2018r.

Wnioskiem z dnia 20.01.2021r. Prokuratura Okręgowa w P.wystąpiła do Sądu Okręgowego w P. o wznowienie postępowania w sprawie (...)Sądu Rejonowego w O.z uwagi na nieprawomocny wyrok jaki zapadł w dniu 29.10.2013 r., w sprawie (...), w momencie popełnienia czynu zarzucanego J. S., w sprawie (...). Wyrokiem z dnia 24.03.2021r., w sprawie (...), Sąd Okręgowy w P.wznowił postępowanie w sprawie (...) Sądu Rejonowego w O., uchylił wyrok wydany w spawie (...) i uniewinnił J. S. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

W toku prowadzonego postępowania wykonawczego w sprawie (...), dwukrotnie w dniach 25.11.2016r. i 28.08.2017r. sporządzono wywiady odnośnie J. S.. Wynikało z nich, że J. S. mieszkał wspólnie z E. K. oraz z (...) dzieci, przy czym jednego dziecka był ojcem. Opinia o J. S. nie była najlepsza, nie miał stałej pracy, był kilkakrotnie karany, miał prowadzoną Niebieska Kartę w związku z przemocą w rodzinie.

Pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o zasądzenie kwot 8 551,26 zł odszkodowania i 120 000 zł zadośćuczynienia tytułem wykonania kary 8 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie (...)Sądu Rejonowego w O..

W trakcie odbywania kary pozbawienia wolności wnioskodawca miał scysję z innym osadzonym, w wyniku której został uderzony i doznał obrażeń ciała.

J. S. został kilkakrotnie skazany w latach 2016-2018, między innymi za czyny z art. 207§1 kk, art. 209§1 kk, art. 278§1 i 5 kk i art. 279§1 kk popełnione na szkodę partnerki i małoletniej córki. Odbywał kare pozbawienia wolności od 10.12.2018 r. Na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności w innej sprawie, mianowicie (...)Sądu Rejonowego w O. nie zaliczono wnioskodawcy kary pozbawienia wolności odbytej w sprawie (...).

z akt (...): wyrok

z akt (...) pismo, zapowiedź apelacji

z akt (...): uzasadnie-nie, apelacja,

zarządz-enie, potwierdzenie odbioru,

wyjaśnienie, pismo, wyrok

z akt (...): akt oskarżenia, odpis wyroku,

wyrok, zarządze-nie,

notatka urzędowapostano-wienie o przedsta-wieniu zarzutu, protokoły przesłu-chania podejrza-nego i oskarżone-go, postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, postanowienia, wniosek, odpisy wyroków

postanowienia,

wniosek, protokół posiedzenia, postanowienie,

informacja z NOE-SAD,

wniosek, wyrok, uzasadnienie,

wywiady

wniosek

dokumenty dotyczące zdarzenia

27, 28

37, 39

40-41, 42-43,

54, 55,

57, 59, 81

7, 17,

27-28, 29,

1, 8, 10-11, 25,

39, 45, 52, 57-58, 79,

88, 109, 110, 103-104, 113, 127-128,

141, 156, 157,

163

170-171, 178-179, 180-181

94-95, 154-155

3-6

31-58

68-80, 99-101,

97

86

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

Poniesienie szkody materialnej w wyniku nie podjęcia pracy na skutek odbycia kary pozbawienia wolności.

Wniosek,

umowa o pracę

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Częściowo zeznania J. S., A. S., odpisy orzeczeń z Sądu Rejonowego w O., Wydział Rodzinny, odpisy wyroków Sądu Rejonowego w O. dotyczące skazań wnioskodawcy, informacja z załączonymi dokumentami z Aresztu Śledczego w P.

Akta spraw

(...),

(...)

Zeznania J. S. odnoszące się do skazania w sprawie (...) Sądu Rejonowego w O., częściowo dotyczące warunków odbywania kary pozbawienia wolności. Wnioskodawca przedstawił warunki odbywania kary pozbawienia wolności, które według niego były bardzo ciężkie. Przede wszystkim został pobity przez innego osadzonego, co zostało potwierdzone informacją z Aresztu Śledczego i załączonych dokumentów. Z ustaleń dokonanych przez funkcjonariuszy wynikało, że faktycznie doszło do uderzenia wnioskodawcy w wyniku sprzeczki z innym więźniem. J. S. doznał obrażeń ciała i musiał skorzystać z pomocy lekarskiej. A. S. potwierdziła fakt odbywania kary 8 miesięcy pozbawienia wolności przez syna, czyli wnioskodawcę oraz jego pobicie.

Z załączonych postanowień z Sądu Rejonowego w O., Wydział Rodzinny wynika, że J. S. miał już wcześniej ograniczoną władzę rodzicielską nad dziećmi. Natomiast z odpisów wyroków wynika, że J. S. był kilkakrotnie karany, między innymi za znęcanie się i kradzież na szkodę konkubiny.

Uwzględniono dokumenty z akt spraw (...) i (...).

Powyższe dokumenty nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Częściowo zeznania J. S., A. S.

Nie zasługiwały na uwzględnienie zeznania J. S. i A. S., z których wynikało, że rozpad pożycia z konkubiną i pozbawienie praw rodzicielskich nastąpiło na skutek odbywania kary pozbawienia wolności. Przeczyły temu załączone, wcześniej zaprezentowane dowody w postaci postanowień i wyroków wydanych przez Sąd Rejonowy w O.. Jednoznacznie one wskazują, że postępowanie J. S. było powodem odejścia konkubiny oraz pozbawienia praw rodzicielskich, które dotychczas nie odzyskał. Wnioskodawca przyznał, że wcześniej miał założoną niebieską kartę.

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

50 000 zł

Od uprawomocnienia się wyroku.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Przepis art. 552§ 1 kpk stanowi podstawę prawną ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie w przypadku wykonania kary na mocy skazującego wyroku, który w wyniku wznowienia został uchylony, zaś wnioskodawca uniewinniony.

Do takiej sytuacji doszło w sprawie (...) Sądu Rejonowego w O.. J. S. najpierw wykonał w postaci pracy społecznie użytecznej, zasądzoną na podstawie art. 71 par. 1 kk, karę grzywny, a następnie, po zarządzeniu wykonania warunkowo zawieszonej, karę pozbawienia wolności w rozmiarze 8 miesięcy.

Natomiast art. 553 § 3 kpk dotyczy sytuacji przyczynienia się poszkodowanego do wydania wyroku i jego wykonania.

Inne

3.

2.

Oddalono wniosek w przedmiocie przyznania odszkodowania.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Do odszkodowania przyjmuje się okres faktycznego pozbawienia wolności, polegający na różnicy między stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby wnioskodawcy nie pozbawiono wolności, a stanem rzeczywistym z chwili odzyskania wolności - wyr. SA w Lublinie z 21.6.2010 r., II AKa 142/10, KZS 2010, Nr 12, poz. 68. Przy wyliczeniu wysokości odszkodowania ma zastosowanie metoda dyferencyjna, polegająca na uwzględnieniu kosztów utrzymania wnioskodawcy. Odszkodowanie obejmuje nie tylko poniesioną szkodę, ale także utracone korzyści (por. wyrok SN z 22.03.2017r., III KK 393/16, wyrok SA w Warszawie z 06.09.2017r. II AKa 136/17, Legalis). W wyroku w sprawie III KK 393/16 Sąd Najwyższy stwierdził, że szkodą mogą być także utracone korzyści, ale wyłącznie wówczas, gdy w momencie orzekania zostały zrealizowane wszystkie warunki, które - gdyby nie stosowanie tymczasowego aresztowania - przesądziłyby o wejściu owej korzyści do majątku wnioskodawcy.

W niniejszej sprawie brak podstaw do przyjęcia, że na skutek pozbawienia wolności J. S. poniósł szkodę materialną. Przed rozpoczęciem odbywania kary pozbawienia wolności, J. S. nie pracował. Miał rozpocząć pracę od 01.03.2018 r., zaś tego nie uczynił, następnego dnia rozpoczął obywanie kary pozbawienia wolności. Ponadto z wywiadów środowiskowych sporządzonych w sprawie (...)wynikało, że sytuacja majątkowa J. S. była trudna, rzadko pracował i tylko dorywczo, nadużywał alkoholu. Ponadto, jak wynikało z załączonej umowy o pracę, wynagrodzenie w wysokości 1950 zł brutto, nie pozwoliło by wnioskodawcy na odłożenie środków pieniężnych, uwzględniając znaczne wydatki związane z zapłaceniem czynszu, w wysokości 700 zł, utrzymania konkubiny i(...) dzieci.

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

50 000 zł

Od uprawomocnienia się wyroku

Inne

3.

1.

Nie ulega wątpliwości, że do skazania w sprawie (...)doszło na skutek zaniedbań ze strony Sądu Rejonowego wO.. Do akt w/w sprawy załączono odpis wyroku w sprawie tegoż sądu, sygn. akt(...), z adnotacją o jego prawomocności. Należy podkreślić, że w sprawie (...) najpierw nie załączono złożonej w terminie zapowiedzi apelacji przez J. S., czyli wniosku o sporządzenie uzasadnienia. Z tego powodu stwierdzono prawomocność z dniem 06.11.2013 r., o czym stosowną adnotację naniesiono na wyroku. Następnie, po interwencji J. S., uchylono zarządzenie o prawomocności, jednak nie skreślono adnotacji prawomocności naniesionej na wyroku. Później pomimo prawidłowego zaskarżenia wyroku przez J. S., nie przesłano apelacji do Sądu Okręgowego w (...) Następnie z Sądu Rejonowego w O. przesłano do akt sprawy (...) odpis wyroku ze sprawy(...), jako prawomocny. Natomiast apelację w sprawie (...)przekazano dopiero w 2018 roku do Sądu Okręgowego w P.

Z powyższego powodu doszło do wznowienia w sprawie(...)i uniewinnienia J. S..

Zasadzając kwotę zadośćuczynienia, sąd uwzględnił zarówno rozmiar orzeczonej i odbytej kary pozbawienia wolności, a także zachowanie wnioskodawcy, które przyczyniło się zarówno do wydania wyroku w sprawie(...), a przede wszystkim do zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności. Przez cały okres toczącego się postępowania przygotowawczego, sądowego i wykonawczego, J. S. nie podał faktu zaskarżenia wyroku w sprawie(...), który stanowił podstawę skazania. Częściowym wytłumaczeniem takiej postawy wnioskodawcy może być czas jaki upłynął od zaskarżenia wyroku do zatrzymania do kontroli drogowej. Natomiast swoim zachowaniem J. S. przyczynił się do zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności, dopuszczając się przestępstw, za które został prawomocnie skazany. Tym samym wystąpił związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem wnioskodawcy a szkodą, zwłaszcza jej zwiększeniem, przez zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności (por. wyrok SA Szczecin z 22.04.2021 r., I ACa 640/20).

W trakcie odbywania kary doszło do pobicia J. S. i związanego z tym udzielenia mu pomocy lekarskiej.

Jak to przyjmuje powszechna praktyka sądów (patrz m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 kwietnia 2008 r. w sprawie II AKa 46/08, KZS 2008/6/48) - określając wysokość zadośćuczynienia, bierze się pod uwagę nie tylko czas trwania pozbawienia wolności, ale także stopień dolegliwości, z jaką wiązało się jego wykonanie, a więc przykrości i przeżycia natury moralnej z tego wynikające, jak uczucie przykrości, utrata dobrego imienia, konieczność poddania się rygorom związanym ze stosowaniem aresztowania, jak również ewentualny ostracyzm środowiskowy i nieprzychylne reakcje po zwolnieniu z zakładu karnego. Zarazem należy kwotę zadośćuczynienia oznaczać z umiarem, stosownie do realiów społecznych, jak zamożność mieszkańców, wartość pieniądza itp. Orzekając o zadośćuczynieniu należy jednakowo dążyć do tego, by nie pozostało poczucie krzywdy, ale i nie była sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych (patrz m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 09.04.2008 r. w sprawie II AKa 46/08, KZS 2008/6/48, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.02.2008 r. w sprawie III K 349/07, Biul. PK 2008/4/7). Dla wykładni pojęcia "zadośćuczynienia", o jakim mowa w art. 552 k.p.k. miarodajne są przepisy prawa cywilnego materialnego, a zwłaszcza art. 445 § 1 k.c., z którego wynika, że zadośćuczynienie powinno być "odpowiednie", tj. naprawiające w miarę możliwości krzywdę wyrządzoną wykonaniem kary. Ustalenie jednak, jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest "odpowiednia", należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego (postanowienie Sądu Najwyższego z 30.07.2014 r., IV KK 111/14 LEX nr 1487576).

W ślad za powołanymi wcześniej poglądami, należało przyjąć, że realia niniejszej sprawy w niczym nie usprawiedliwiają wysokości żądania pełnomocnika wnioskodawcy w wysokości 120 000 zł, jednocześnie także nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek prokuratora i pełnomocnika reprezentującego przedstawiciela Skarbu Państwa, którzy uznali wniosek zasadny do kwoty 20 000 zł. Faktyczne pozbawienie wolności było dość długie, trwało 8 miesięcy. Jednakże należało wziąć pod uwagę okoliczności zapadnięcia wyroku w sprawie (...) oraz do jakich doszło do zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary, które zostały już przedstawione.

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Oddalono wniosek w pozostałym zakresie, tj. zasadzenia kwoty odszkodowania z powodów wcześniej przedstawionych.

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Koszty postępowania przejęto na Rachunek Skarbu Państwa.

PODPIS