Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II.A.Ka.275/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 18 czerwca 2021 roku, w sprawie sygn. akt III K 51/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. R.

Oskarżony był karany wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej z dnia 28.11.2018 r., w sprawie sygn. akt II K 116/18, za przestępstwo z art. 207 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk

dane o karalności

500

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

dane o karalności

dowód ma charakter dokumentu urzędowego

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca z urzędu oskarżonego M. R. adw. B. C. w swojej apelacji z dnia 13 lipca 2021 roku zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony M. R. działał z zamiarem spowodowania u pokrzywdzonego P. R. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu pokrzywdzonego, pomimo że prawidłowo dokonana ocena materiału dowodowego nie daje podstaw do poczynienia takich ustaleń, w konsekwencji zaś do przyjęcia takiej kwalifikacji zachowania oskarżonego, zaś jedyną możliwą kwalifikacją oddająca treść zachowania oskarżonego jest przestępstwo stypizowane w przepisie art. 157 § 1 k.k.

2.  rażąca niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności, która to niewspółmierność polega na niezastosowaniu wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary, pomimo że działanie oskarżonego w warunkach przepisu art. 31 § 2 k.k. daje Sądowi taką możliwość, zaś okoliczności łagodzące wymienione przez Sąd w pisemnym uzasadnieniu wyroku, zwłaszcza zaś właściwości osobiste oskarżonego wskazują na to, że nadzwyczajne złagodzenie kary winno znaleźć w niniejszej sprawie zastosowanie – a to przy przyjęciu, że oskarżonemu należy przypisać popełnienie przestępstwa z art. 156 §1 pkt 2 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji obrońcy nie zasługują na uwzględnienie.

Ad 1.

Formułowany przez skarżącego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych wskazuje na tzw. "błąd dowolności", który zachodzi gdy sąd, ustalając stan faktyczny, wziął pod uwagę wszystkie istotne w sprawie dowody, a także gdy prawidłowo je ocenił. Natomiast ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd pominął wynikające z nich fakty istotne w sprawie albo ustalił fakty, które wcale z danego dowodu nie wynikają lub wynikają, ale zostały zniekształcone. W realiach niniejszej sprawy ów błąd dowolności miałby polegać na wadliwym wnioskowaniu z prawidłowo ustalonych faktów co do istnienia lub nieistnienia faktu głównego. Błąd tego rodzaju oznacza, że określony fakt został ustalony dowolnie, gdyż nie ma oparcia w dowodach (tak też: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrok z dnia 9 sierpnia 2018 roku, II AKa 184/18 LEX nr 2556688).

Rozpatrując tak sformowany zarzut oraz jego rozwinięcie w uzasadnieniu apelacji, należy przyjmować, że apelujący zmierza do zakwestionowania ustalenia zamiaru oskarżonego spowodowania skutku w postaci choroby zagrażającej życiu pokrzywdzonego.

Ustalając taki właśnie umyślny zamiar oskarżonego, Sąd Okręgowy opierał się na wszystkich przeprowadzonych w sprawie dowodach. W pierwszym rzędzie należało wskazać na wyjaśnienia samego oskarżonego, który wprawdzie konsekwentnie w toku całego postępowania zaprzeczał zamiarowi zabójstwa brata, nie przyznał się też do zamiaru spowodowania ciężkiego uszkodzenia ciała, ale potwierdził (przyznał się) do zadania ustalonych w postępowaniu ciosów nożem oraz spowodowania ujawnionych ran klatki piersiowej oraz rąk.

Oceniając zamiar oskarżonego należy odwołać się do treści opinii biegłych lekarzy psychiatrów, którzy wskazali, że zachowanie oskarżonego miało charakter emocjonalny, burzliwy. Wiązało się z wyzwoleniem znacznej agresji. Biegli wskazali, że doszło do burzliwego działania podyktowanego negatywnymi uczuciami, że oskarżony nie był w stanie uruchomić dojrzałych mechanizmów obronnych. Należy z tego wnosić, że oskarżony miał obniżoną zdolność kontrolowania swoich działań oraz zdolność przewidywania skutków swojego postępowania. Takie ustalenia opinii biegłych, w kontekście okoliczności czynu, każą przyjmować, że oskarżony miał jednak świadomość podejmowanego działania, jego znaczenia i skutku jaki może wyrządzić.

Zasadniczym dla oceny zamiaru oskarżonego jest użyte przez oskarżonego narzędzie tj. nóż o szpiczastym ostrzu, umożliwiające zadawanie ran kłutych. Oskarżony wybrał, spośród dostępnych narzędzi, to które umożliwiało dokonanie najbardziej dotkliwych obrażeń. Warto w tym miejscu odnotować, że rany zostały zadane, nie nożem stołowym, ale nożem kuchennym o długości całkowitej 27,5 cm, gdzie szpiczasto zakończone ostrze ma 15 cm (protokół oględzin noża k. 104-105)

Niekontrolowany wybuch agresji mógłby się przecież przejawiać napaścią przy użyciu pięści lub jakiegokolwiek przedmiotu, gdzie ryzyko dokonania ciężkiego uszkodzenia ciała jest zdecydowanie mniejsze.

Oskarżony atak wielokrotnie ponawiał. Dowodzi to nie tylko istotnej agresji oskarżonego, jego determinacji, co przesądza, że ten miał zamiar spowodować istotne obrażenia ciała. Za każdym uderzeniem niebezpieczeństwo spowodowania dotkliwych skutków dla zdrowia było oczywiście większe.

Jak ustalił to sąd, zadano aż sześciu ciosów nożem. Wbrew twierdzeniom skarżącego obrońcy, to ustalenie należy akceptować. W wypadku gdyby przyjmować, że rany na ramieniu są wynikiem jednego ciosu, stanowiącego przebicie mięśnia bicepsa, musiałoby to oznaczać dokonania pchnięcia nożem z dużą siłą. Natomiast pozostałe rany wskazują na użycie średniej siły, która nie byłaby wystarczająca do przebicia ramienia (opinia biegłego Ł. S. (k. 275-281, 460).

Opinie obu biegłych lekarzy sądowych Ł. S. i J. M. (k. 427-428) zgodnie wskazują, że obrażenia ujawnione u pokrzywdzonego nie stanowiły choroby realnie zagrażającej życiu. Taka ocena wynika przede wszystkim ze stanu jego zdrowia stwierdzonego po przetransportowaniu pokrzywdzonego do szpitala. Jednakże w ocenie biegłych niewątpliwie doszło do narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo wystąpienia choroby realnie zagrażającej życiu. Owo zagrożenie biegli upatrują przede wszystkim w możliwości wystąpienia intensywnego krwawienia zwłaszcza z ramienia, gdyby doszło do przebicia znajdującej się tam tętnicy. Takie ryzyko było bardzo istotne skoro doszło do uszkodzenia mięśnia dwugłowego prawego ramienia. Oskarżony swoim działaniem zmierzał więc bezpośrednio do spowodowania omawianego skutku, co jednak nie nastąpiło.

W ocenie Sądu Apelacyjnego istotne pozostaje usytuowanie wszystkich ran ciętych i kłutych. Dwie rany zadane zostały w przednią część klatki piersiowej. Doświadczenie zawodowe, ale przede wszystkim świadomość powszechna, wskazuje na możliwość spowodowania nie tylko krwawienia, jak było w tym przypadku, ale także realne było, zwłaszcza z uwagi na długi i wąski kształt ostrza użytego noża, przebicie przez przestrzeń międzyżebrową.

Wszystkie wskazane tu okoliczności, które zostały ustalone i ocenione z należytą wnikliwością przez Sąd meriti, prowadzą do wniosku, że oskarżony działał w zamiarze spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. W tym przedmiocie ustalenia Sądu Okręgowego są poprawne, a nie są one obarczone błędem dowolności.

Ad. 2

Sąd Okręgowy nadał należytą wartość wymowie opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa, która dawała podstawę do przyjęcia, że oskarżony dopuścił się czynu działając w warunkach ograniczonej poczytalności w rozumieniu art. 31 § 2 kk.

Ograniczona poczytalność jest zawsze okolicznością wpływającą na obniżenie stopnia winy. Ma więc istotny wpływ na łagodzenie wymiaru kary. Nie przesądza jednak o obowiązku nadzwyczajnego jej złagodzenia. Art. 31 § 2 kk stanowi jedynie fakultatywną podstawę do stosowania dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Sąd Okręgowy nie popełnił błędu nie stosując takiego złagodzenia. Miał bowiem na uwadze również inne okoliczności, które należało uwzględnić przy wymiarze kary. Istotne okoliczności, które musiały prowadzić do oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego jako wysoki. Przede wszystkim należało mieć na uwadze sposób działania oskarżonego oraz atak na podstawowe dobro chronione jakim jest zdrowie. Oskarżony spowodował także swoim zachowaniem istotne skutki w postaci naruszenia czynności narządów ciała na czas dłuższy niż 7 dni. W końcu jako istotną okoliczność wpływającą na zaostrzenie wymiaru kary należało uwzględnić uprzednią karalności oskarżonego i fakt, że ten dopuścił się czynu w warunkach recydywy z art. 64 § 1 kk.

Doszło więc do zbiegu okoliczności, które dają podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary, ale też do jej zaostrzenia ponad górną granicę ustawowego zagrożenia.

Wymierzona oskarżonemu kara jest jedynie w niewielkim stopniu wyższa od ustawowej dolnej granicy przewidzianej za przypisane przestępstwo z art. 156 § 1 pkt. 2 kk. Uwzględnia ona, tak popełnienie czynu w stadialnej formie usiłowania, jak i zwłaszcza, ograniczenie w stopniu znacznym poczytalności oskarżonego. Wymierzona oskarżonemu kara nie razi przy tym nadmierną surowością i musi być traktowana jako realizująca zakładane funkcje kary także w zakresie prewencji szczególnej oraz będzie kształtować na przyszłość oczekiwane społecznie postawy, w stosunku do oskarżonego, ale także członków jego rodziny.

Wniosek

Obrońca wniósł o zmianę wyroku przez uznanie, że oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 157 § 1 kk i wymierzenie mu za to kary w wymiarze okresu odbytego tymczasowego aresztowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów apelacji obrońcy i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu skutkowały niemożnością podzielenia wniosków tego środka odwoławczego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.

Natomiast z podstawy skazania wyeliminować art. 64 § 1 kk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W ocenie Sądu Apelacyjnego, na podstawie art. 455 k.p.k., należało poprawić kwalifikację prawną przypisanego czynu. Oskarżony dopuścił się czynu w warunkach recydywy szczególnej z art. 64 § 1 kk. Sąd natomiast nie skorzystał z uprawnienia przewidzianego w tym przepisie i nie dokonał zaostrzenia kary. Stąd przepis ten nie miał zastosowania przy wymiarze kary i jako zbędny należało go wyeliminować.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Co do winy i kary (punkt II wyroku).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok utrzymano w mocy wobec niestwierdzenia w toku kontroli odwoławczej:

- istnienia bezwzględnych powodów odwoławczych z art. 439 § 1 k.p.k.,

- tego, że utrzymanie w mocy wyroku skutkowałoby rażącą niesprawiedliwością orzeczenia (art. 440 k.p.k.),

- samej wadliwości kwalifikacji prawnej przyjętego czynu (art. 455 k.p.k.),

- a także stwierdzenia z powodów opisanych w sekcji 3. nietrafności podniesionego w apelacji obrońcy zarzutów (art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k.).

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

zakres i podstawy zmiany (pkt I wyroku) omówiono w pkt. 4.1 niniejszego uzasadnienia.

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

IV.

Obrońca z urzędu oskarżonego M. R. adw. B. C. uczestniczył w rozprawie odwoławczej, złożył oświadczenie o tym, że koszty obrony z urzędu w tym postępowaniu nie zostały uiszczone, dlatego na podstawie art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze i § 2, § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz.18) zasądzono na jego rzecz 600 zł kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym i 138 zł zwrotu podatku od towarów i usług.

Oskarżony nie ma majątku, orzeczono wobec niego wykonalną karę pozbawienia wolności, dlatego uiszczenie przez niego kosztów sądowych byłoby dla niego nadmiernie uciążliwe, co skutkowało zwolnieniem go od ich uiszczenia (art. 624 § 1 k.p.k.)

7.  PODPIS

SSA Cezariusz Baćkowski SSA Maciej Skórniak SSA Janusz Godzwon

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca z urzędu oskarżonego M. R. adw. B. C.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

przyjęta kwalifikacja prawna czynu oraz wymiar kary

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana