Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2012 r. w Katowicach

sprawy z odwołania M. S. (M. S. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Gliwicach

z dnia 25 kwietnia 2012 r. sygn. akt VIII U 2296/11

oddala apelację.

/-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA J. Ansion /-/ SSA M. Żurecki

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 1599/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 listopada 2011r. organ rentowy ZUS O/Z.,
po rozpatrzeniu wniosku z 3 października 2011r., odmówił Panu M. S.,
ur. (...), przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Od powyższej decyzji odwołał się do Sądu ubezpieczony, wnosząc o jej zmianę i o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego podnosząc, że rozwiązanie
z nim stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Pozwany organ rentowy ZUS O/Z., wniósł o oddalenie odwołania, jako bezzasadnego.

Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2012r. Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia przedemerytalnego poczynając od 7 kwietnia 2012r.

Zgodnie z przepisami art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z 30 kwietnia 2004r.
o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. nr 120, poz. 1252 i zm.), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje pracownikowi bez względu na wiek, który spełnia następujące warunki:

- posiada okres emerytalny wynoszący co najmniej 40 lat, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy,

- rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
w którym był zatrudniony przez okres co najmniej 6 miesięcy, jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotny i pobierał zasiłek dla bezrobotnych przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Sąd ustalił, że pomiędzy stronami okolicznościami bezspornymi, w świetle treści odwołania, odpowiedzi ZUS na odwołanie, że:

- odwołujący wykonywał zatrudnienie i podlegał innemu ubezpieczeniu społecznemu w okresie od 1 września 1970r. do 25 marca 2011r. i z tej przyczyny posiada on łączny bezsporny okres emerytalny wynoszący do dnia rozwiązania stosunku pracy - 40 lat i 16 dni,

- jest on nadal zarejestrowany jako bezrobotny w Urzędzie Pracy w Z. oraz pobierał on zasiłek dla bezrobotnych w okresie od 30 kwietnia 2011r.
do 6 kwietnia 2012r. (decyzja Prezydenta Miasta Z. z 17 kwietnia
2012r. k. 22 a.s.),

a także, że:

- odwołujący w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia.

Okolicznością sporną pomiędzy stronami pozostało nadal, czy rozwiązanie stosunku pracy skarżącego z ostatnim pracodawcą nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Definicja wstępna pojęcia prawnego przyczyn dotyczących zakładu pracy zawarta jest w przepisie art. 22 pkt 29 ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia (Dz. U. nr 69, poz. 415 z 2008r.). Odsyłają one w przypadku pracodawcy zatrudniającego 20 pracowników do przepisów art. 41 k.p. lub do przepisów art. 1-10 ustawy z 13 marca 2003r. (Dz. U. nr 90, poz. 844). Obejmuje ona również swoim zakresem rozwiązanie stosunku pracy z powodu upadłości pracodawcy oraz likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych lub technologicznych.

Jak wynika z treści dokumentów znajdujących się w aktach rentowych,
w aktach osobowych, odwołujący w okresie od 13 września 2006r. do 25 marca 2011r. był zatrudniony w (...) Firmie Budowlanej (...) K. M.
w Z., w pełnym wymiarze czasu na stanowisku malarza. Najpierw było to zatrudnienie na okres próbny od 13 września 2006r. do 31 grudnia 2006r., następnie na czas określony do 31 grudnia 2007r. i od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2012r.
W postanowieniu ostatniej umowy o pracę z 2 stycznia 2008r. jest zawarta możliwość rozwiązania stosunku pracy bez podania przyczyn przez każdą ze stron umowy za uprzednim 2 tygodniowym okresem wypowiedzenia umowy o pracę.

Z treści dokumentów znajdujących się w aktach osobowych skarżącego
(k. 7 a.s.) oraz treści pisma pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę z dniem
25 marca 2011r. nie wynika jaka była przyczyna rozwiązania stosunku pracy
z odwołującym.

Jak wynika z treści dokumentów znajdujących się w aktach osobowych skarżącego oraz treści wiarygodnych jego zeznań w charakterze strony (k. 23-24),
w całym okresie swojej pracy u ostatniego pracodawcy w (...) w Z. od
13 września 2006r. do 25 marca 2011r., nie był on karany dyscyplinarnie i upominany za nieprzestrzeganie dyscypliny pracy i porządku w pracy, za absencję nieusprawiedliwioną, za złą i wadliwą jakość pracy, zbyt małą wydajność (art. 81, 82 § 4 k.p.) oraz nie korzystał on ze zwolnień lekarskich i urlopów. W aktach osobowych bowiem brak jakichkolwiek notatek urzędowych, czy pism pracodawcy na powyższe tematy za cały okres pracy od września 2006r. do marca 2011r.

Z treści zeznań pracodawcy K. M., E. K. (k. 17-19), treści wiarygodnych zeznań odwołującego w charakterze strony (k. 23-24 a.s.) wynika, że Firma (...) w Z. zatrudniała w latach od 2006r. do marca 2011r. -
10 pracowników na podstawie umowy o pracę w zawodzie: murarza, malarza, tynkarza i cieśli. Od marca 2011r. do nadal w firmie tej pracuje 8 pracowników.
W miesiącu marcu 2011r. zostały rozwiązane umowy o pracę z odwołującym zatrudnionym na stanowisku malarza oraz ze świadkiem E. K., zatrudnionym na stanowisku murarza.

Z treści zeznań pracodawcy K. M. (k. 18-19) wynika, że rozwiązanie stosunku pracy zarówno z odwołującym oraz świadkiem E. K. nastąpiło głównie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, tj. z powodu zmniejszenia liczby zamówień na usługi budowlane.

Ponadto pracodawca nie był zadowolony z pracownika E. K., gdyż zdarzało się, że popijał alkohol w pracy. Fakt jednokrotnego spożywania alkoholu przez świadka E. K. w dniu 5 grudnia 2007r. znajduje potwierdzenie w karze pieniężnej nałożonej na świadka przez pracodawcę z 6 grudnia 2007r. (k. 21 a.s.).

Z treści zeznań pracodawcy K. M. (k. 18 a.s.) wynika, że również odwołujący miał spożywać alkohol w tym czasie podczas pracy. Powyższemu faktowi skarżący konsekwentnie zaprzecza, a w aktach osobowych odwołującego, brak jest jakichkolwiek adnotacji, upomnienia, czy notatki służbowej na temat rzekomego spożywania alkoholu w pracy przez skarżącego.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd doszedł do wniosku, iż
w niniejszej sprawie brak jest dowodów, w rozumieniu art. 6 k.c., na fakt spożywania przez skarżącego alkoholu podczas pracy oraz że jedyną przyczyną rozwiązania stosunku pracy z odwołującym w dniu 25 marca 2011r. są przyczyny leżące po stronie pracodawcy, tj. zmniejszeniu ilości zamówień na usługi budowlane, tj. przyczyny ekonomiczne, w rozumieniu art. 2 pkt 29 ustawy z 20 kwietnia2004r. o promocji zatrudnienia (Dz. U. nr 69, poz. 415 z 2008r.). (Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 10 października 1990r. I PR 319/90, zam. OSNCP nr 11/1992, poz. 204 i uzasadnienie wyroku SN z 15 grudnia 2004r. I PK 97/04, zam. OSNAP
nr 24/2005, poz. 389 oraz Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 9 grudnia 2008r. sygn. III AUa 947/08).

Również okoliczność, że w dniu 25 marca 2011r. doszło do rozwiązania umowy o pracę zawartej w dniu 2 stycznia 2008r. na czas jedynie określony, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do świadczenia przedemerytalnego. (Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 23 listopada 2010r.
sygn. III AUa 944/10, zmieniający wyrok tut. Sądu z 11 marca 2010r. sygn. akt
VIII U 269/10).

Sąd miał na uwadze powyższe fakty oraz następujące okoliczności, że odwołujący był zatrudniony u ostatniego pracodawcy przez okres ponad 3 lat, że pobierał on zasiek dla bezrobotnych w okresie od 30 marca 2011r. do 6 kwietnia 2012r., że nadal jest on zarejestrowany jako bezrobotny oraz że złożył wniosek
o świadczenie przedemerytalne w dniu 3 października 2011r., tj. w ciągu 30 dni od wydania zaświadczenia przez PUP w Z. (k. 26, 30 akt ZUS).

Z tych przyczyn Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS, po myśli art. 2 ust. 1
pkt 5 i art. 3 ustawy z 30 kwietnia 2004r. (Dz. U. nr 120, poz. 1252 ze zm.), przyznając prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego - a to art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych - wniósł
o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Zdaniem organu rentowego, przeprowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe nie wykazało, aby stosunek pracy ubezpieczonego został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Ze świadectwa pracy wydanego przez (...) Firmę Budowlaną (...) K. M. z dnia 25 marca 2011r. wynika, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p., tj. rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem.

Z zeznań świadka E. K. wynika, że w/w pracodawca rozwiązał
z nim umowę o pracę zawartą na czas określony. Powodem rozwiązania była
m.in. mała wydajność pracownika, słaba dyscyplina. Potwierdzeniem przyczyn wypowiedzenia była m.in. nałożona kara pieniężna na świadka.

Pracodawca w trakcie postępowania sądowego potwierdził, iż podstawą rozwiązania umowy o pracę z M. S. było jej wypowiedzenie. Przyczyna wypowiedzenia nie leżała jednak po stronie pracodawcy tylko pracownika, tj. mała wydajność pracownika, słaba dyscyplina pracy pracownika, w tym spożywanie alkoholu w pracy. Pracodawca nie zatrudnił na miejsce zwolnionego innego pracownika lecz utrzymał dotychczasowy stan zatrudnienia - 8 osób, w dalszym ciągu prowadzona jest działalność gospodarcza i firma osiąga dochody,
tym samym pracodawca me miał żadnej podstawy do rozwiązania umowy o pracę
z przyczyn dotyczących pracodawcy.

W związku z powyższym, zdaniem organu rentowego, brak jest podstaw do przyznania świadczenia przedemerytalnego.

Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu sprawy zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest nieuzasadniona.

Przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. nr 120 poz. 1252 ze zm.) stanowi, że świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, która (w pkt 6): „do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów
o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 39 lat dla mężczyzn (...)” .

Ubezpieczony spełnia wszystkie wymagania ustawy do nabycia uprawnień do świadczenia przedemerytalnego od dnia złożenia wniosku, gdyż do dnia 31 grudnia 2010r. udowodnił 40 lat, 1 miesiąc i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Kwestionowany był jedynie sposób rozwiązania stosunku pracy z dniem
25 marca 2011r., nie spełniający, zdaniem organu rentowego, wymogu przepisu art. 2 ust. 1 powołanej ustawy.

Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że w sytuacji faktycznej, u ubezpieczonego należało uznać ten warunek ustawowy „rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy” za spełniony. Niezależnie bowiem od formy rozwiązania stosunku pracy, dla celów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, istotne jest badanie jakie faktycznie były przyczyny utraty zatrudnienia. Ważne, aby pracownik utracił zatrudnienie oparte na umowie o pracę w wyniku okoliczności dotyczących pracodawcy, bądź z powodu likwidacji, bądź z powodu niewypłacalności. W sytuacji, gdy pracodawca traci faktycznie możliwość zatrudnienia pracownika z uwagi na brak zleceń - warunek wymagany przez ustawę zostaje spełniony. Okoliczności te badał Sąd Okręgowy i wyprowadził prawidłowe wnioski.

Zatrudnienie ubezpieczonego od 13 września 2006r. w Firmie Budowlanej (...), a następnie na czas określony w dniu 2 stycznia 2008r. w charakterze malarza do dnia 31 grudnia 2012r. (vide: akta osobowe), a następnie wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę z dniem 25 marca 2011r. nie narusza celu ustawodawcy - ochrony osób, które spełniły warunki powołane w przepisie art. 2 wymienionej ustawy i utraciły swoje miejsce zatrudnienia na skutek zmniejszenia stanu zatrudnienia
z 10 do 8 osób, co jest bezsporne. Inne przyczyny rozwiązania umowy o pracę nie zostały wykazane. A oświadczenie pracodawcy o ostatnio wyrażanym niezadowoleniu z pracy ubezpieczonego - wobec braku jakichkolwiek dowodów w aktach osobowych ubezpieczonego - należy uznać za niewiarygodne. Ocena taka nasuwa się w sposób oczywisty, skoro w aktach świadka znajdują się adnotacje o piciu alkoholu w pracy,
a w aktach ubezpieczonego takiej adnotacji nie ma.

Sąd Apelacyjny w składzie obecnym nie podziela poglądu, że przez rozwiązanie stosunku pracy, w rozumieniu przepisu art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia
30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych, należy rozumieć jedynie rozwiązanie umowy o pracę na czas nieokreślony. Ustawodawca nie zawarł
w przepisach ustawy takiego warunku, zaś stan faktyczny nie pozostawia wątpliwości, że stosunek pracy ubezpieczonego uległ rozwiązaniu z uwagi na zmniejszenie zatrudnienia. Taki pogląd wyrażono uprzednio również w sprawie III AUa 947/08
i w przywołanej przez Sąd Okręgowy sprawie III AUa 944/10 tut. Sądu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji, na mocy art. 385 k.p.c.

/-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA J. Ansion /-/ SSA M. Żurecki

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR