Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III APa 12/10

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2010 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Liliana Łuć (spr.)

Sędziowie:

SSA Magdalena Budzyńska - Górecka

SSA Bożena Grubba

Protokolant:

Artur Lichota

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2010 r. w Gdańsku

sprawy J. J. (1)

przeciwko PPHU (...) Spółka z o.o. w G.

o zapłatę

na skutek apelacji J. J. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

z siedzibą w G.

z dnia 25 lutego 2010 r., sygn. akt XV P 66/08

1. oddala apelację,

2. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gdańsku na rzecz radcy prawnego C. L. kwotę 300 (trzysta) złotych wraz z należnym podatkiem VAT tytułem niepłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji,

3. odstępuje od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sygn. akt III APa 12/10

UZASADNIENIE

W dniu 02 października 2008 r. do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni wpłynął przeciwko PPHU (...) sp. z o. o. w G. pozew, w którym powód J. J. (1) wniósł o:

1. zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda 80.000,00 zł wraz z odsetkami od dnia
wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania;

2. zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda 40.000,00 zł wraz z odsetkami od dnia
wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

3. zasądzenie od pozwanej kwoty 10.000,00 zł na cel społeczny tj. na rzecz „ Stowarzyszenia na rzecz Pomocy Niepełnosprawnym (...)” w Ż. (ul. (...) -/a, (...)-(...) Ż., woj. (...)/Bank Spółdzielczy w T. Oddział w Ż., nr konta: (...)) w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku;

W pozwie zamieszczono następujące wnioski o:

1. zobowiązanie pozwanej do przedstawienia dokumentacji pracowniczej, dotyczącej powoda, w szczególności akt osobowych, a także do przedstawienia imion, nazwisk i adresów innych zatrudnionych przez pozwaną pracowników pracujących wraz z powodem celem przesłuchania ich w charakterze świadków w niniejszym postępowaniu;

2. przeprowadzenie dowodu z akt spraw Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku: VIII U 5274/04, VIII P 684/05, VIII P 1485/04 oraz akt spraw Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku: VI P 357/05, VI P 674/05 i VI P 1080/05 na okoliczność stanu zdrowia powoda i przyczyn występujących u niego schorzeń i dołączenie ich do akt niniejszego postępowania;

3. zobowiązanie: (...) w Areszcie Śledczym w G., ul.
(...), Przychodni (...) w G. ul (...)
27, Poradni Kardiologicznej przy Akademii Medycznej w G., ul. (...),
Poradni Kardiologicznej przy Przychodni (...) w G., ul (...), Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) (...) oraz Wojewódzkiego Zespołu (...) im. dr J. K. w G. ul. (...) do przekazania dokumentacji medycznej dotyczącej powoda celem przeprowadzenia dowodu na okoliczność stanu jego zdrowia i przyczyn występujących u niego schorzeń;

4. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o:

5. przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej według norm przepisanych - przeprowadzenie dowodu z zeznań powoda na okoliczność naruszenia jego praw pracowniczych oraz niedopełnienia przez pozwaną obowiązków w zakresie bhp;

6. przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza sądowego na okoliczność stanu zdrowia powoda oraz przyczyn jego schorzeń oraz, czy pozostają one w związku z pracą powoda w pozwanym zakładzie pracy.

W uzasadnieniu powód stwierdził, że w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r. był zatrudniony w pozwanej spółce. W tym czasie pozwana naruszała prawa powoda, wynikające ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych. Pozwana nie dopełniła także swoich obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny, przez co naraziła powoda na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia, czego dowodem miały być zeznania powoda, jako strony. Bezprawne działanie pozwanej skutkowało u powoda ciężkim uszkodzeniem zdrowia, w szczególności znacznym pogorszeniem: wzroku, słuchu, mowy, ciężkiego kalectwa i długotrwałej choroby psychicznej. W konsekwencji powód pozostaje trwale, całkowicie, bądź w znacznym stopniu niezdolnym do pracy w swoim zawodzie. Mając powyższe na uwadze powód wnosił, jak wyżej.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o odrzucenie pozwu, ewentualnie o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu stwierdziła, że powód zgłasza szereg roszczeń m.in. z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia w związku z powyższym nastąpiła res iudicata. Z tego powodu pozew zasługuje na odrzucenie, czego dowodem są akta sądowe VII Pa 103/07 Sądu Okręgowego Sądu Pracy w Gdańsku.

Dodatkowo z ostrożności procesowej pozwana powołała się na przedawnienie roszczenia powoda. O powyższym zdaniem pozwanej rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku w sprawie II PK 25/07 (VII Pa 191/06), w którym stwierdził, że w przypadku powoda przedawnienie wynosi trzy lata, a jako podstawę podał art. 291 § 1 k.p.

Pozwana wskazała, że nie naruszyła praw powoda, wynikających ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych, a także nie niedopełniała swoich obowiązków w zakresie BHP, przez co naraziłaby powoda na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia. Pozwana oświadczyła, że nie widzi żadnej możliwości ugody z powodem i wnosi o nieprzeprowadzanie zawnioskowanych dowodów, bowiem powód kieruje do Sądu niezliczoną ilość pozwów, które są całkowicie bezzasadne.

W piśmie procesowym z dnia 19 listopada 2008 r. powód podtrzymując w całości żądania, twierdzenia i wnioski dowodowe sformułowane w treści pozwu wniesionego w niniejszej sprawie sprecyzował, iż na żądanie zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 130.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty składają się następujące roszczenia:

1. kwota 80.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w związku z rażącymi i permanentnymi naruszeniami praw pracowniczych powoda podczas trwania wskazanego w treści pozwu stosunku pracy pomiędzy stronami, skutkującymi w szczególności istotnym pogorszeniem stanu zdrowia psychicznego i fizycznego powoda (podstawa prawna art. 444 § 1 k.c.);

2. kwota 50.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez powoda krzywdę w związku z działaniami strony pozwanej, opisanymi w treści pozwu (podstawa prawna art. 445 § 1 k.c.), z tym, iż strona powodowa z tego tytułu wniosła o:

a). zasądzenie kwoty 40.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty, jako zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na rzecz powoda;

b). zasądzenie kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty na wskazany cele społeczny tj. na rzecz organizacji pożytku publicznego - Fundacja „(...)” z siedzibą w G. (...) ul. (...), nr KRS (...).

Nadto strona powodowa złożyła wnioski dowodowe o wezwanie i przesłuchanie w charakterze świadków, w szczególności na okoliczność pogorszenia stanu zdrowia powoda i w związku z zawinionymi działaniami i zaniechaniami pozwanej, w tym ustalenia schorzeń zdrowotnych występujących u powoda oraz ustalenia faktu pogorszenia jego możliwości normalnego funkcjonowania w społeczeństwie, w tym niemożności podjęcia pracy zarobkowej świadków: R. P., J. S. oraz P. K., przebywających w Areszcie Śledczym w G. (ul. (...), (...)-(...) G.), jako osoby osadzone.

Jednocześnie działając z ostrożności procesowej i antycypując stanowisko strony pozwanej powód podniósł, iż w przypadku zgłoszenia zarzutu przedawnienia jego roszczeń w niniejszej sprawie, zarzuty takie byłyby oczywiście niesłuszne, albowiem z uwagi na treść i podstawę faktyczną tych roszczeń bezprzedmiotowym byłoby powoływanie 3 - letniego terminu przewidzianego dla roszczeń ze stosunku pracy. Szkody o charakterze osobowym oraz moralnym (krzywda) doznane przez powoda pozostają co prawda w funkcjonalnym związku z jego zatrudnieniem w pozwanej spółce w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r., jednakże z uwagi na charakter oraz rozmiar tych szkód stwierdzić należy, iż działania i zaniechania pozwanej spółki (np. poprzez naruszanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy) stanowiły niewątpliwie czyny niedozwolone - tym samym zastosowanie mógł mieć najwyżej trzyletni bieg przedawnienia liczony od dnia dowiedzenia się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia lub termin 10 letni, o ile postępowanie dowodowe uwiarygodni zasadność przypisania zachowaniu pozwanej znamion czynu zabronionego (vide: art. 442 k.c.)

W tej mierze powód zaznaczył, iż zgodnie z art. 443 k.c. „okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła, stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego uprzednio zobowiązania, nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego, chyba że z treści istniejącego uprzednio zobowiązania wynika co innego”.

Niezależnie od powyższego powód stwierdził, iż ustalenie terminu wymagalności zgłoszonych w niniejszej sprawie roszczeń majątkowych powoda wobec pozwanej również nie może zostać przyjęte z góry, jako datę formalnego ustania stosunku pracy, czy określony moment w trakcie zatrudnienia. Ustalenie tej kwestii będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu wnikliwego postępowania dowodowego, w tym w szczególności wnioskowanego przez stronę powodową dowodu z opinii biegłego lekarza, albowiem kluczowym będzie w tej mierze ustalenie momentu ujawnienia skutków bezprawnych zachowań pozwanej wobec powoda w postaci dających się stwierdzić szkód. Dopiero bowiem wówczas powód miał możliwość realnego dochodzenia przysługujących mu praw.

Ponadto powód wskazał, że odnośnie kwestii przedawnienia jego roszczeń powinny one zostać poddane ocenie w świetle zasad współżycia społecznego. Jakkolwiek zasadniczo przepisy o przedawnieniu należy stosować ściśle to w sytuacjach wyjątkowych taka ocena nie może zostać poza granicami rozpoznawania sprawy. Charakter zgłoszonych roszczeń (tzw. szkody zdrowotne i ich rozmiar) oraz fakt, iż szkody te powód doznał będąc osobą pozostającą w stosunku pracy – czyli w okresie, w którym de iure winien podlegać szczególnej ochronie prawnej nakazują rozważyć i przyjąć, iż byłoby nadużyciem prawa ze strony pozwanej korzystanie z zarzutu przedawnienia, które w świetle art. 5 k.c. (nota bene nie przypadkowo ta norma prawna powtórzona jest w art. 8 k.p.) nie podlega ochronie prawnej.

Ponadto strona powodowa z ostrożności procesowej zaprzeczyła wszelkim okolicznościom, faktom, zarzutom i twierdzeniom przytoczonym przez stronę pozwaną, poza wyraźnie przyznanymi.

W piśmie procesowym z dnia 22 grudnia 2008 r. powód wykonując zobowiązania Sądu z dnia 04 listopada 2008 r. i z dnia 02 grudnia 2008 r., nałożone zgodnie z art. 207 k.p.c. i pod rygorem zakreślonym w tym przepisie podtrzymał w całości żądania i twierdzenia sformułowane w treści pozwu wniesionego w niniejszej sprawie. Wyjaśnił, iż podstawą żądania zasądzenia:

1). kwoty 80.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do
dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia w związku z rażącymi i permanentnymi naruszeniami praw pracowniczych powoda podczas trwania wskazanego w treści pozwu stosunku pracy pomiędzy stronami, skutkującymi w szczególności istotnym pogorszeniem stanu jego zdrowia psychicznego i fizycznego jest art. 24 k.c., ewentualnie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., ewentualnie art. 448 k.c., ewentualnie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 441 § 1 k.c.;

2). kwoty 40.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez powoda krzywdę w związku z działaniami strony pozwanej, opisanymi w treści pozwu jest art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c.;

3). kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty tytułem zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, to jest na rzecz organizacji pożytku publicznego - Fundacji „(...)” z siedzibą w G. (...) przy ul. (...), KRS (...) jest art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., ewentualnie art. 24 k.c.

Ponadto, podtrzymując wnioski dowodowe sformułowane w treści pozwu wniesionego w niniejszej sprawie powód wniósł o przeprowadzenie następujących dowodów:

- na okoliczność stanu zdrowia powoda oraz czasu powstania schorzeń u powoda:

1). z przesłuchania powoda, z zeznań świadków R. P., J. S. i P. K.;

2). z dokumentacji medycznej powoda znajdującej się w (...) w Areszcie Śledczym w G. przy ul. (...), Przychodni (...) w G. przy ul. (...), Poradni Kardiologicznej przy Akademii Medycznej w G. przy ul. (...), Poradni Kardiologicznej przy Przychodni (...) w G. przy ul. (...), Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w G. przy ul. (...), Wojewódzkim Zespole (...) im. dr J. K. w G. przy ul. (...), powód wniósł o zobowiązanie wskazanych powyżej placówek medycznych do dostarczenia dla celów dowodowych znajdującej się w tych placówkach dokumentacji medycznej dotyczącej powoda,

3). z opinii biegłego lekarza sądowego,

4). z akt spraw toczących się przed tutejszym Sądem: VIII P 1485/04, VIII U 5274/04 i VIII P 684/05 oraz dowodu z akt spraw toczących się przed Sądem Rejonowym Gdańsk-Południe w Gdańsku: VI P 357/05, VI P 674/05 oraz VI P 1080/05;

- na okoliczność przyczyn powstania schorzeń u powoda oraz związku tych schorzeń z wykonywaniem pracy zawodowej u pozwanej:

1). z przesłuchania powoda,

2). z dokumentacji medycznej powoda znajdującej się w: (...) w Areszcie Śledczym w G. przy ul. (...), Przychodni (...)
Okulistycznej w G. przy ul. (...), Poradni Kardiologicznej (...)w G. przy ul. (...), Poradni Kardiologicznej przy Przychodni (...) w G. przy ul. (...), Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w G. przy ul. (...), Wojewódzkim Zespole (...) im. dr J. K. w G. przy ul. (...), powód wniósł o zobowiązanie wskazanych powyżej placówek medycznych do dostarczenia dla celów dowodowych znajdującej się w tych placówkach dokumentacji medycznej dotyczącej powoda,

3). z opinii biegłego lekarza sądowego,

4). z zeznań pracowników zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia
01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r. - powód wniósł o zobowiązanie
pozwanej do wskazania imion i nazwisk oraz adresów osób zatrudnionych u pozwanej
w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r.;

- na okoliczność naruszenia przez pozwaną podstawowych praw pracowniczych powoda oraz nieprzestrzegania przez pozwaną przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy:

1). z przesłuchania powoda,

2). z zeznań pracowników zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia
01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r. - powód wniósł o zobowiązanie
pozwanej do wskazania imion i nazwisk oraz adresów osób zatrudnionych u pozwanej
w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r.

Jednocześnie, ustosunkowując się do treści odpowiedzi na pozew, powód zaprzeczył wszelkim okolicznościom, faktom i zarzutom przytoczonym przez stroną pozwaną, poza wyraźnie przyznanymi. Przede wszystkim powód stanowczo zaprzeczył, aby w mniejszej sprawie zachodziła res iudicata, na którą powołuje się pozwana. Powód przyznał, iż przeciwko pozwanej wytoczył kilka powództw, jednakże dotyczą one innych roszczeń, a w szczególności opartych na innej podstawie prawnej. Odpowiadając natomiast na podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia wskazał, iż zarzut ten jest całkowicie bezpodstawny, albowiem w niniejszej sprawie nie ma zastosowania art. 291 § 1 k.p., lecz art. 442 (1) § 1 k.c., ewentualnie art. 442 k.c.

W tym miejscu powód wskazał, iż szkody o charakterze osobowym oraz moralnym (krzywda) doznane przez powoda pozostają co prawda w funkcjonalnym związku z jego zatrudnieniem w pozwanej spółce w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r., jednakże z uwagi na charakter oraz rozmiar tych szkód stwierdzić należy, iż działania i zaniechania pozwanej, np. poprzez naruszanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowiły niewątpliwie czyny niedozwolone. Tym samym zastosowanie mógłby mieć, co najwyżej trzyletni termin przedawnienia, liczony od dnia dowiedzenia się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia lub termin dwudziestoletni - ewentualnie dziesięcioletni, o ile postępowanie dowodowe uwiarygodni zasadność przypisania zachowaniu pozwanej znamion czynu zabronionego.

W tej mierze powód zaznaczył, iż zgodnie z art. 443 k.c.: „okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła, stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego uprzednio zobowiązania, nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego, chyba że z treści istniejącego uprzednio zobowiązania wynika co innego”.

Niezależnie od powyższego powód stwierdził, iż ustalenie terminu wymagalności zgłoszonych w niniejszej sprawie roszczeń majątkowych powoda wobec pozwanej również nie może zostać przyjęte z góry jako datę formalnego ustania stosunku pracy, czy określony moment w trakcie zatrudnienia. Ustalenie tej kwestii będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu wnikliwego postępowania dowodowego, w tym szczególności wnioskowanego przez stronę powodową dowodu z opinii biegłego lekarza sądowego, albowiem kluczowym będzie w tej mierze ustalenie momentu ujawnienia się skutków bezprawnych zachowań pozwanej wobec powoda w postaci dających się stwierdzić szkód. Dopiero bowiem wówczas powód będzie miał możliwość realnego dochodzenia przysługujących mu praw.

Wskazane wyżej uwagi odnośnie kwestii przedawnienia roszczeń powoda powinny zostać nadto poddane ocenie w świetle zasad współżycia społecznego. Jakkolwiek zasadniczo przepisy o przedawnieniu należy stosować ściśle, to w sytuacjach wyjątkowych taka ocena nie może zostać poza granicami rozpoznawania sprawy. Charakter zgłoszonych roszczeń (tzw. szkody zdrowotne i ich rozmiar) oraz fakt, iż szkody te powód doznał będąc osobą pozostającą w stosunku pracy - czyli okresie, w którym de iure winien podlegać szczególnej ochronie prawnej, nakazują rozważyć i przyjąć, iż byłoby nadużyciem prawa ze strony pozwanej korzystanie z zarzutu przedawnienia, które w świetle art. 5 k.c. - nota bene nie przypadkowo ta norma prawna powtórzona jest w art. 8 k.p. - nie podlega ochronie prawnej.

Na rozprawie w dniu 08 stycznia 2009 r. powód podtrzymał roszczenia. Pełnomocnik powoda wniósł o zakreślenie terminu 7 dni celem określenia podstawy faktycznej roszczenia. Przewodnicząca poinformowała o połączeniu sprawy ze sprawą XV P 72/08 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

W dniu 16 października 2008 r. J. J. (1) złożył bowiem pozew przeciwko PPHU (...) sp. z o. o. domagając się zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 450.000,00 zł wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, ewentualnie o ustanowienie od powoda na rzecz pozwanego renty w wysokości 3.000,00 zł płatne z góry do 10-tego każdego miesiąca od dnia 01 października 1994 r. W pozwie tym ujęto następujące wnioski o:

1). zobowiązanie pozwanej do przedstawienia dokumentacji pracowniczej dotyczącej
powoda, w szczególności akt osobowych, a także do przedstawienia imion, nazwisk i adresów innych zatrudnionych przez nią pracowników pracujących wraz z powodem celem przesłuchania ich w charakterze świadków w niniejszym postępowaniu;

2). przeprowadzenie dowodu z akt sprawy Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku: VIII U 5274/04, VIII P 684/05 i VIII P 1485/04 oraz Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku: VI P 357/05, VI P 674/05 i VI P 1080/05 na okoliczność stanu zdrowia powoda i przyczyn występujących u niego schorzeń i dołączenie ich do akt niniejszego postępowania;

3). zobowiązanie: (...) w Areszcie Śledczym w G. ul. (...), Przychodni (...) w G. ul (...), Poradni Kardiologicznej (...) w G., ul. (...) przy Przychodni (...) w G., ul (...), Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) (...), Wojewódzkiego Zespołu (...) im. dr J. K. w G. ul. (...) o przekazanie dokumentacji medycznej dotyczącej powoda celem przeprowadzenia dowodu na okoliczność stanu zdrowia powoda i przyczyn występujących u niego schorzeń;

4). zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według
norm przepisanych, ewentualnie przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
według norm przepisanych przeprowadzenie dowodu z zeznań powoda na okoliczność
naruszenia praw pracowniczych powoda oraz niedopełnienia przez pozwaną obowiązków w zakresie bhp;

5). przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza sądowego na okoliczność stanu
zdrowia powoda oraz przyczyn jego schorzeń oraz, czy pozostają one w związku z pracą powoda w pozwanym zakładzie pracy.

W uzasadnieniu podano, że powód w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r. był zatrudniony w pozwanej spółce. W tym czasie pozwana naruszała prawa powoda wynikające ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych. Pozwana nie dopełniła także swoich obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny, przez co naraziła powoda na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia. Bezprawne działanie pozwanej skutkowało u powoda ciężkim uszkodzeniem zdrowia, w szczególności znacznym pogorszeniem jego: wzroku, słuchu, mowy, ciężkiego kalectwa i długotrwałej choroby psychicznej. W konsekwencji powód pozostaje trwale, całkowicie bądź w znacznym stopniu niezdolnym do pracy w swoim zawodzie.

W odpowiedzi na ten pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości na koszt powoda z przyczyn podanych ze sprawą połączoną. Pozwana wskazała także, że nie uchybiła żadnym obowiązkom, które miały by uzasadniać odszkodowanie, zadośćuczynienie, albo ustanowienie renty. Nie wykazano również jakiegokolwiek związku przyczynowo-skutkowego, a zatem roszczenie jest, co do zasady, jak i wysokości nieuzasadnione. Jednocześnie pozwana zaprzeczyła wszelkim okolicznościom, faktom i zarzutom przytoczonym przez powoda poza wyraźnie przyznanymi.

W wykonaniu zobowiązania Sądu, nałożonego na rozprawie w dniu 08 stycznia 2008 roku powód w piśmie z dnia 15 stycznia 2009 r. wskazał podstawę faktyczną powództwa. Zgodnie z jego oświadczeniem od października 1994 r. do chwili zwolnienia z pracy pozwana pozbawiła powoda praw, jako pracownika fizycznego w postaci wykonywanego zawodu. Tłumaczy się to tym, że pozwana zaniechała praw ze stosunku Kodeksu Pracy i BHP, w szczególności dokumentacji wykonawczej pracy w pomieszczeniach pozwanej i w terenie pozwanej.

W czasie 5 i pół roku pracy u pozwanej powód nie został przeszkolony odnośnie przepisów BHP, nie zagwarantowano mu właściwych warunków pracy, badań co do wykonywanego zawodu, przez co utracił zdrowie psychofizyczne, objawiające się nadciśnieniem, bólami, zawrotami głowy, depresją i innymi schorzeniami, które są udokumentowane w dokumentacji medycznej we wskazanych placówkach. Warunki pracy były nieodpowiednie, bo już przy przyjęciu do pracy był pozbawiony możliwości zapoznania się z profilem pracy, praca była wykonywana w warunkach terenowych, bez odpowiedniej odzieży, na wysokości, bez uprawnień, przy różnego rodzaju sprzęcie, w warsztatach: ślusarskim, elektrycznym, stolarskim i hydraulicznym. Były wykonywane także prace przeładunkowe, świadczące o narażeniu powoda na utratę zdrowia. Pomieszczenia socjalne były nieadekwatne do przepisów socjalnych, BHP. Praca była „instrumentalna” pod względem podejmowanych decyzji w ramach pomocy, jak wyżej.

W związku ze złożonym oświadczeniem powód wniósł o przesłuchanie go w charakterze strony na okoliczność naruszenia przysługujących mu, jako pracownikowi pozwanego uprawnień.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 29 stycznia 2009 r. powód oświadczył, iż podtrzymuje w całości żądania i twierdzenia sformułowane w treści pozwu wniesionego w niniejszej sprawie. Jednocześnie wyjaśnił, iż podstawą prawną żądania zasądzenia na rzecz powoda łącznej kwoty 450.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty, na którą składają się:

1). kwota 350.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w związku z rażącymi i permanentnymi naruszeniami praw pracowniczych powoda podczas trwania wskazanego w treści pozwu stosunku pracy pomiędzy stronami skutkującymi w szczególności istotnym pogorszeniem stanu zdrowia psychicznego i fizycznego powoda - jest art. 24 k.c. w zw. z art. 300 k.p., ewentualnie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., ewentualnie art. 448 k.c. w zw. z art. 300 k.p., ewentualnie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.,

2). kwota 100.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do
dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez powoda krzywdę
w związku z działaniami strony pozwanej - jest art. 24 k.c. w zw. z art. 300 k.p.,
ewentualnie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., ewentualnie art.
448 k.c. w zw. z art. 300 k.p., ewentualnie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

Art. 448 k.c. przewiduje, że ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone, może żądać, albo odpowiedniej sumy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez niego cel społeczny. Jest oczywiste, że żądania te natomiast są niezależne od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego. Wynika to wyraźnie z treści tego przepisu. Poza sporem jest także, że żądania przewidziane w art. 448 k.c. przysługują pokrzywdzonemu niezależnie od tego, jakie dobro osobiste zostało naruszone, byleby korzystało ono z ochrony prawnej.

Gdy nastąpiło naruszenie dóbr osobistych określonych w art. 445 k.c. pokrzywdzony może dochodzić od sprawcy zadośćuczynienia przewidzianego w tym przepisie. Racjonalna i uzasadniona jest teza, iż w razie naruszenia dóbr osobistych określonych w art. 445 k.c. pokrzywdzony może żądać zarówno zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 k.c., jak i zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez niego cel społeczny (art. 448 k.c.). Za przyjęciem takiego rozwiązania przedstawiono następujące argumenty: brak podstaw do pozbawienia poszkodowanego roszczenia o zadośćuczynienie na podstawie art. 445 k.c. tylko z tego względu, że roszczenie takie przewiduje art. 448 k.c. oraz nie sposób akceptować tezy, że poszkodowany mógłby w takiej sytuacji dochodzić podwójnego zadośćuczynienia na podstawie art. 445 k.c. i 448 k.c., po trzecie - naruszenie dóbr osobistych określonych w art. 445 k.c. powinno uzasadniać nie tylko możliwość przyznania zadośćuczynienia, jako środka rekompensaty krzywdy, lecz także zastosowania represji w celu wychowawczym i prewencyjnym.

Charakter naruszonego dobra osobistego nie jest w art. 448 k.c. bliżej określony. Oznacza to, że przepis ten ma zastosowanie w razie naruszenia wszelkich dóbr osobistych, zarówno wymienionych w art. 23 k.c., jak i tam niewymienionych, jednakże pod warunkiem, że korzystają one z ochrony prawa. Możliwość kumulacji roszczeń z art. 445 k.c. i 448 k.c. pozwala stwierdzić, że art. 448 k.c. obejmuje również naruszenia dóbr osobistych chronionych w art. 445 k.c.

Jednocześnie powód sprostował oczywistą omyłkę w pozwie wniesionym w niniejszej sprawie w dniu 16 października 2008 r. tj. w pkt dot. żądania zgłoszonego, jako żądanie ewentualne wskazano, iż powód wnosi o: „ustanowienie od powoda na rzecz pozwanego renty w wysokości 3.000,00 zł płatnej z góry do 10 - tego każdego miesiąca od dnia 01 października 1994 roku”, zamiast: „ustanowienie od pozwanej na rzecz powoda renty w wysokości 3.000,00 zł płatnej z góry do 10 -tego każdego miesiąca od dnia 01 października 1994 roku”.

Powód wskazał przy tym, iż podstawę prawną żądania zasądzenia renty od pozwanej na rzecz powoda stanowi art. 444 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Powód przytoczył orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 08 czerwca 2005 r. w sprawie V CK 710/2004 z tezą „renta z art. 444 § 2 k.c. przysługująca poszkodowanemu, który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie mógłby osiągać, gdyby nie uległ wypadkowi, a wynagrodzeniem, jakie - w konkretnych warunkach jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swej uszczuplonej zdolności do pracy. Z tym zastrzeżeniem, że poszkodowany nie ma obowiązku podjęcia się każdej pracy”, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie I CSK 264/2007 - z następującą tezą: „obowiązek wykazania faktów uzasadniających roszczenie spoczywa na powodzie, a niweczących je - na pozwanym. Dlatego, by uwolnić się od obowiązku wynikającego z art. 444 § 2 k.c., pozwany musiałby wykazać, że żądana kwota nie jest potrzebna, bo zostanie pokryta ze środków publicznych”.

Z kolei w orzeczeniu z dnia 05 czerwca 2001 r. w sprawie II UKN 399/2000 - Prawo pracy i prawo socjalne - Przegląd orzecznictwa 2003/4 str. 42 Sąd Najwyższy stwierdził: „niezdolność do pracy z powodu choroby zawodowej, stwierdzona po zaprzestaniu zatrudnienia w związku z całkowitą niezdolnością do pracy z przyczyn ogólnych, może uzasadniać zasądzenie od pracodawcy renty przewidzianej w art. 444 § 2 k.c. w zakresie następstw choroby zawodowej, za które pracodawca ponosi odpowiedzialność”.

Z tych samych względów, jak wyżej sprostowano treść w/w pozwu wskazując, iż strona powodowa wnosi o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a nie jak omyłkowo wskazano o „zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych”.

Ponadto powód ponownie podniósł, iż przez cały okres zatrudnienia u pozwanej naruszane były jego prawa pracownicze, jak również pracodawca nie wywiązywał się z szeregu obowiązków względem pracownika przewidzianych przez obowiązujące przepisy prawa. Naruszenia praw pracowniczych polegały na dopuszczeniu pracownika do pracy bez wymaganych przepisami prawa badań lekarskich oraz odpowiedniego przeszkolenia w zakresie BHP. Ponadto, nie zapoznano pracownika z zakresem jego obowiązków. Pracodawca z uwagi na charakter wykonywanej pracy, pomimo obowiązku nie zapewnił również odzieży ochronnej i odpowiednich warunków sanitarnych. Prace wykonywane przez powoda często wymagały użycia specjalistycznego sprzętu, min. w warsztatach: ślusarskim, elektrycznym, stolarskim, hydraulicznym lub też wykonywane były na wysokościach, a pracodawca nie zapewnił pracownikom - w tym powodowi - odpowiedniego przeszkolenia.

Pozwana w pełni aprobowała świadczenie pracy przez osoby niewykwalifikowane przy użyciu sprzętu, który mógł być obsługiwany jedynie przez pracowników ze stosownymi uprawnieniami. Warunki pracy spowodowały znaczne pogorszenie stanu zdrowia powoda oraz liczne dolegliwości w postaci: nadciśnienia, bólów, zawrotów głowy, depresji i innych schorzeń, na potwierdzenie, których powód powołał dowody z dokumentacji medycznej znajdującej się we wskazanych placówkach opieki zdrowotnej. Jako potwierdzenie powód przywołał kolejny raz wcześniej wymienione wnioski dowodowe.

Powód ponownie odniósł się do zarzutu przedawnienia stwierdzając, że oczywiście niesłuszne z uwagi na treść i podstawę faktyczną jego roszczeń i bezprzedmiotowym byłoby powoływanie 3 - letniego terminu przewidzianego dla roszczeń ze stosunku pracy. Szkody o charakterze osobowym oraz moralnym (krzywdą) doznane przez powoda pozostają, co prawda w funkcjonalnym związku z jego zatrudnieniem u pozwanej w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r., jednakże z uwagi na charakter oraz rozmiar tych szkód działania i zaniechania pozwanej spółki (np. poprzez naruszanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy) stanowiły niewątpliwie czyny niedozwolone - tym samym zastosowanie mógł być mieć najwyżej trzyletni bieg przedawnienia liczony od dnia dowiedzenia się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia lub termin 10 letni, o ile postępowanie dowodowe uwiarygodni zasadność przypisania zachowaniu pozwanej znamion czynu zabronionego (vide: art. 442 k.c.)

Niezależnie od powyższego powód stwierdził, iż ustalenie terminu wymagalności zgłoszonych w niniejszej sprawie roszczeń majątkowych wobec pozwanej również nie może zostać przyjęte z góry, jako data formalnego ustania stosunku pracy, czy określony moment w trakcie zatrudnienia. Ustalenie tej kwestii będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu wnikliwego postępowania dowodowego, w tym szczególności wnioskowanego przez stronę powodową dowodu z opinii biegłego lekarza, albowiem kluczowym będzie w tej mierze ustalenie momentu ujawnienia skutków bezprawnych zachowań pozwanej wobec powoda w postaci dających się stwierdzić szkód. Dopiero bowiem wówczas powód miał możliwość realnego dochodzenia przysługujących mu praw.

W kolejnym piśmie procesowym z dnia 23 lutego 2009 r. pełnomocnik powoda odnosząc się do zobowiązania dotyczącego wskazania, na czym polegały konkretnie zaniechania BHP i KP oraz wskazania, jakie konkretne zaniechania wpłynęły na poszczególne schorzenia powoda oświadczył, iż z uwagi na jego szczególną sytuację i przebywanie w Areszcie Śledczym w G., pełnomocnik posiada utrudniony i dalece ograniczony kontakt z powodem, wskazanie tak dokładnych okoliczności zdaniem pełnomocnika wymagać będzie przeprowadzenia dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony postępowania (zgodnie z wnioskami pozwu i dalszych pism procesowych składanych w niniejszej sprawie).

Niemniej na podstawie posiadanej i uzyskanej wiedzy według oświadczeń i informacji przekazanych przez powoda w tym zakresie wskazał on, iż rzeczone zaniechania według powoda polegały w szczególności na dopuszczeniu powoda do pracy bez wymaganych przepisami prawa badań lekarskich oraz odpowiedniego przeszkolenia w zakresie BHP. Ponadto, nie zapoznano pracownika z zakresem jego obowiązków. Pracodawca z uwagi na charakter wykonywanej pracy, pomimo obowiązku nie zapewnił również odzieży ochronnej i odpowiednich warunków sanitarnych powodowi. Praca wykonywana była często przy użyciu specjalistycznego sprzętu, m.in. w warsztatach: ślusarskim, elektrycznym, stolarskim, hydraulicznym lub też wykonywana była na wysokościach, a pracodawca nie zapewnił pracownikom odpowiedniego przeszkolenia. Pozwana tolerowała świadczenie pracy przez powoda, jako osoby niewykwalifikowanej w tym zakresie przy użyciu sprzętu, który mógł być obsługiwany jedynie przez pracowników ze stosownymi uprawnieniami.

Warunki pracy spowodowały według powoda znaczne pogorszenie stanu jego zdrowia oraz liczne dolegliwości w postaci: nadciśnienia, bólów, zawrotów głowy, depresji i innych ogólnych schorzeń, wpływających na pogorszenie codziennego funkcjonowania powoda (bóle głowy, skoki ciśnienia, zawroty etc.) na potwierdzenie, których jak to już zostało w toku postępowania wskazane powód powołał dowody z dokumentacji medycznej znajdującej się we wskazanych placówkach opieki zdrowotnej.

Niemniej powód nie był w stanie wskazać, w jaki sposób konkretne naruszenia w zakresie BHP i KP wpłynęły i wywołały poszczególne jego schorzenia - taki związek przyczynowo-skutkowy wymaga zdaniem powoda fachowej - specjalnej wiedzy medycznej. Dlatego też złożony został m.in. na tę okoliczność wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Odnośnie wskazania o powołanie biegłych, jakich specjalności i na, jaką okoliczność wnosi powód wyjaśnił, iż wniesiono o powołanie biegłych:

1). z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy celem ustalenia zakresu i rodzajów naruszeń
i higieny bhp mających miejsce w okresie zatrudnienia powoda u pozwanej oraz na okoliczność naruszenia przez pozwaną podstawowych praw pracowniczych
powoda oraz nieprzestrzegania przez pozwanego przepisów bezpieczeństwa pracy;

2). z zakresu medycyny sądowej o specjalności: psychiatria, psychologia, kardiologia,
medycyna pracy, neurologia, okulistyka i reumatologia na okoliczność stanu zdrowia
powoda oraz czasu powstania schorzeń u powoda oraz na okoliczność przyczyn
powstania schorzeń u powoda, rozmiaru tych schorzeń oraz związku schorzeń powoda
z wykonywaniem pracy zawodowej u pozwanej, a także rokowań medycznych, co do
przyszłego stanu powoda.

Pod rozwagę Sądu Okręgowego powód pozostawił, czy powołani biegli wydadzą opinie indywidualne, czy też opinię łączną. Uzasadniając powyższe stanowisko w sprawie powód wskazał, że opinią biegłego jest zapatrywanie wyrażone w sądzie przez osobę nie zainteresowaną rozstrzygnięciem sprawy, która może udzielić sądowi fachowych informacji i wiadomości dla ustalenia i oceny okoliczności sprawy, ułatwiając tym samym sądowi właściwą ocenę faktów i rozstrzygnięcie sporu. Biegli bowiem nie komunikują sądowi swych spostrzeżeń o okolicznościach faktycznych sprawy (tak jak świadkowie lub strony), lecz wypowiadają, co do tych okoliczności opinię na podstawie swych wiadomości fachowych i doświadczenia zawodowego. Jeżeli wymagane są wiadomości specjalne z różnych dziedzin, celowe jest powołanie kilku biegłych, każdego o innej specjalności. W takiej sytuacji należy odrębnie określić zadania każdego z nich i zdecydować, czy mają oni złożyć opinie łączną (art. 285 § 2 k.p.c.).

Jednocześnie odnosząc się do treści pism procesowych pozwanej: z dnia 05 stycznia 2009 r. i z dnia 27 stycznia 2009 r. powód wskazał, iż w myśl ogólnych, co prawda zasad na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie, jednakże na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie powództwa. Strona pozwana w sposób ogólny zaprzeczyła twierdzeniom powoda, jednakże bez odniesienia do konkretnych okoliczności, z czego zdaniem powoda wywodzić należy, iż w istocie jej stanowisko nie zostało nijak uzasadnione, a tym samym nie podważa skutecznie żądań objętych wniesionych w tej sprawie powództwem.

W piśmie procesowym z dnia 30 marca 2009 r. pozwana wskazała, że odniosła się do zarzutów powoda i dała dowody znajdujące się w aktach sprawy na to, że nie uchybiła obowiązkom wynikającym z kodeksu pracy i bhp i nie naruszyła dóbr osobistych powoda, które miałyby wpływ na poszczególne jego schorzenia. Pozwana podtrzymała zarzut przedawnienia.

W pismach procesowych: z dnia 16 kwietnia 2009 r. i z dnia 15 lipca 2009 r. powód sprecyzował wnioski dowodowe, wnosząc o dopuszczenie dowodu z k. 11 (zbiór okopertowanych załączników w postaci dokumentacji lekarskiej dotyczącej powoda), akt sprawy toczącej się przed Sądem Apelacyjnym w Gdańsku III AUa 121/07 (sygn. przed S.O. VIII U 5274/04) oraz dopuszczenie dowodu z akt ZUS dotyczących powoda w zakresie orzeczeń lekarskich dołączonych do akt sprawy III AUa 121/07- teczka II dot. M. J. k. 1-2, 4, 6-7,11-13, teczka III k. 50 - orzeczenie częściowej niezdolności do pracy z dnia 12 lipca 2004 r. Powód wskazał, że wnioskowana dokumentacja dotyczy stanu jego zdrowia i schorzeń sprzed okresu jego pracy u pozwanej, to jednakże winna zostać wzięta pod uwagę w niniejszej sprawie, albowiem istnieje konieczność ustalenia, czy z uwagi na charakter tychże schorzeń powód zasadnie był dopuszczony do pracy oraz, czy zostały mu zapewnione należyte warunki pracy, biorąc pod uwagę jego stan zdrowia wreszcie, czy wykonywana praca nie przyczyniła się do nasilenia jego dolegliwości.

W piśmie procesowym z dnia 24 lipca 2009 r. pozwana wniosła o oddalenie wniosków dowodowych opisanych w pismach procesowych: z dnia 16 kwietnia 2009 r. i z dnia 15 lipca 2009 r. z uwagi na brak związku przyczynowego skutkowego ze zgłoszonymi roszczeniami oraz podtrzymała zarzut przedawnienia.

W piśmie procesowym z dnia 16 września 2009 r. powód sprecyzował wnioski dowodowe wnosząc o dopuszczenie dowodu z k. 160-163 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdańsku VI P 357/05 (poprzednia sygn. VIII P 1485/04).

W piśmie procesowym z dnia 07 grudnia 2009 r. powód sprecyzował wnioski dowodowe wnosząc o dopuszczenie dowodu z k. 9,10,15,16,17 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdańsku VI P 1080/05 (sygn. przed S.O. VII Pa 103/06).

Na rozprawie w dniu 14 stycznia 2010 r. powód cofnął wniosek o dopuszczenie dowodu z akt sprawy Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe VI P 674/05 (poprzednia sygn. VIII P 684/05) wskazując, że nie zawierają one dokumentacji pomocnej w rozstrzygnięciu niniejszej sprawy.

W piśmie procesowym z dnia 18 lutego 2010 r. powód podtrzymał w pełni dotychczasowe twierdzenia i sprecyzowane wnioski dowodowe, wskazując, że obie połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy oparte są o jednakową podstawę faktyczną, jednakże strona powodowa podtrzymała odrębnie sprecyzowane roszczenia sprecyzowane w postępowaniu o sygnaturze akt przed połączeniem spraw XV P 72/08 oraz roszczenie sformułowane w sprawie od początku toczącej się pod sygnaturą XV P 66/08.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie XV P 66/08 Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni:

I. oddalił powództwa;

II. zasądził od Skarbu Państwa (kasy Sądu Okręgowego w Gdańsku) na rzecz Kancelarii (...) kwotę 300,00 zł wraz z podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu;

III. zasądził od Skarbu Państwa (kasy Sądu Okręgowego w Gdańsku) na rzecz Kancelarii (...) kwotę 300,00 zł wraz z podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

J. J. (1) przyuczając się do zawodu sprzedawcy - magazyniera odbywał praktykę zawodową, jako (...) Liceum Zawodowego w sklepie (...) w G. w okresie od dnia 01 września 1993 r. do dnia 31 stycznia 1994 r.

Następnie powód był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Usług Mieszkaniowych i (...) w G. w ramach skierowania do prac interwencyjnych przez Rejonowy Urząd Pracy w G. w okresie od dnia 01 października 1994 r. na stanowisku robotnika gospodarczego, w pełnym wymiarze czasu pracy. Początkowo powód był zatrudniany na umowy okresowe, następnie w tym samym charakterze na umowę na czas nieokreślony. Po dniu 16 czerwca 1999 r., w związku z prywatyzacją pracodawcy z mocy art. 23 (1) k.p. powód wykonywał pracę na rzecz Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Usługowo - Handlowego (...) sp. z o. o. w G..

Przy przyjęciu do pracy u pozwanej powód przeszedł w dniu 26 września 1994 r. wstępne badania lekarskie na mocy, których został uznany za zdolnego do pracy na stanowisku robotnika gospodarczego. Kolejno powód w dniach: 20 marca 1996 r. i 13 maja 1998 r. przeszedł kolejne badania okresowe na mocy, których stwierdzono brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na powierzonym mu stanowisku. Ostatnie badanie było ważne do dnia 13 maja 2000 r.

Do akt osobowych powód załączył wypis z orzeczenia Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 19 września 1996 r. o zaliczeniu do trzeciej grupy inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia z zaznaczeniem, że inwalidztwo istnieje od dzieciństwa.

Z chwilą przyjęcia do pracy w dniu 03 października 1994 r. powód został zapoznany z zakresem obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień, które potwierdził własnoręcznym podpisem. Do jego obowiązków należało:

- dbanie o czystość i porządek terenu wokół budynków (...) u (...), (...), (...)
(...), (...), budynku administracyjnego i Hotelu (...);

- wykonywanie prac związanych z naprawami chodników, ogrodzenia i jezdni;

- zakładanie, koszenie i pielęgnowanie trawników;

- przycinanie krzewów, żywopłotów na terenie (...) u;

- pomoc dla pracowników zatrudnionych w zakładzie remontowym;

- wykonywanie prac załadunkowych w zakładzie remontowym;

- wykonywanie prac załadunkowych, wyładunkowych oraz przenoszenie mebli i sprzętu;

- stałe odśnieżanie i posypywanie dojść do budynków (...) w okresie zimowym;

- codzienne kontaktowanie się z przełożonymi w celu uzgodnienia praw przewidzianych na dzień bieżący;

- wykonywanie innych prac zleconych przez przełożonego.

W dniu 28 stycznia 1999 r. pozwana zmodyfikowała obowiązki powoda w ten sposób, że oprócz utrzymywania czystości i porządku na terenie przyległym do przedsiębiorstwa, wykonywania prac związanych z bieżącą naprawą: chodników, ogrodzenia i wewnętrznych dróg komunikacyjnych, zakładania, koszenia i pielęgnacji trawników oraz przycinania krzewów i żywopłotów na terenie przedsiębiorstwa, wykonywania prac załadunkowo -wyładunkowych oraz przenoszenia sprzętu i wyposażenia, odśnieżania w okresie zimowym ciągów pieszych i jezdnych na terenie przedsiębiorstwa oraz posypywania pisakiem dojść do budynków, wykonywania innych czynności nie objętych niniejszym zakresem, a zleconych przez przełożonego dodał wykonywanie - w razie potrzeb prac pomocniczych przy realizacji prac konserwacyjno - remontowych w brygadzie i bieżące prowadzenie kontrolki wykonywanej przez siebie pracy.

Powód zapoznał się również z treścią wskazanego wyżej zakresu obowiązków, które potwierdził własnoręcznym podpisem.

J. J. (1) w okresie od dnia 23 do dnia 24 października 1997 r. był słuchaczem okresowego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, którego celem była aktualizacja i uzupełnienie wiadomości i umiejętności w zakresie bhp. Przedmiotowe szkolenie powód ukończył z wynikiem pozytywnym.

Powód od urodzenia ma wady wzroku w postaci zeza zbieżnego oka prawego, astygmatyzmu i dalekowzroczności. Z powodu tych schorzeń w dzieciństwie był dwukrotnie operowany. Nadto od 10 - tego roku życia choruje na reumatyzm z powodu, którego w dzieciństwie był na sześciotygodniowym leczeniu w sanatorium reumatologicznym. Lekarze komisji lekarskiej ZUS w związku z postępowaniem w sprawie o zasiłek pielęgnacyjny dla matki powoda do roku 1987 r. rozpoznali u niego oprócz wady wzroku również schorzenia pulmonologiczne oraz jednorazowo - jako chorobę współistniejącą nerwicę uogólnioną. W dniu 04 kwietnia 1995 r. Rejonowa Komisja Lekarska Poborowych w G. orzekła, iż powód jest trwale niezdolny do służby wojskowej z uwagi na astygmatyzm nadwzroczny obu oczu, zez zbieżny oka prawego i niedowidzenie oka prawego. Uczęszczając do szkoły podstawowej J. J. (1) znajdował się pod opieką psychologa w (...) w G. - O..

Orzeczeniem z dnia 19 września 1996 r.(...) Komisja Lekarska do spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia w G. zakwalifikowała powoda do 3 - ciej grupy inwalidów ze względu na stan narządu wzroku - astygmatyzm nadwzroczny (wrodzony), zez zbieżny oka prawego z niedowidzeniem, ze wskazaniem, że inwalidztwo jest trwałe i istnieje od dzieciństwa. W orzeczeniu tym stwierdzono, iż rozpoznany u niego wrodzony astygmatyzm nadwzroczny i zez zbieżny oka prawego ograniczają jego zdolność do pracy, z tym wskazaniem, że może on wykonywać pracę lekką, nie wymagającą szczególnej sprawności wzroku. W związku z powyższym decyzją z dnia 25 września 1996 r. ZUS odmówił ustalenia ubezpieczonemu prawa do renty inwalidzkiej.

W 1998 r. u powoda stwierdzono nadciśnienie tętnicze, które ustabilizowało się wskutek leczenia farmakologicznego. Powód na własną prośbę zaniechał dalszego leczenia w poradni kardiologicznej (...) w G..

Od dnia 01 lutego 2000 r. do chwili obecnej J. J. (1) nieprzerwanie przebywa w warunkach izolacji. Powód został zatrzymany w dniu 01 lutego 2000 r. przez policję w związku z podejrzeniem popełnienia zabójstwa na koledze - także pracowniku pozwanej na terenie siedziby przedsiębiorstwa. Powód został prawomocnie skazany za popełnienie przestępstwa.

Z dniem 01 marca 2000 r. pozwany na podstawie art. 53 § 1 pkt 2 k.p. rozwiązał z powodem umowę o pracę.

Wyrokiem z dnia 24 października 2000 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku z/s w Gdyni rozpoznając apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Gdańsku (sygn. akt VIII P 566/00) o przywrócenie do pracy i odszkodowanie wynikające z pakietu socjalnego zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.427,50 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z przepisami prawa rozwiązanie umowy o pracę wskazując, iż nieobecność powoda w pracy nie trwała dłużej, niż jeden miesiąc w związku, z czym pozwany naruszył przepis prawa materialnego rozwiązując umowę o prace z powodem. Apelacja zaś została oddalona w zakresie żądanego odszkodowania z pakietu socjalnego, gdyż nieobecność powoda w pracy spowodowana aresztowaniem nie jest przyczyną leżącą po stronie zakładu pracy, a tylko przyczyna leżąca po stronie zakładu pracy uzasadnia zasądzenie odprawy z pakietu.

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe na mocy prawomocnego wyroku oddalił też powództwo powoda przeciwko pozwanej o ekwiwalent za urlop wypoczynkowy oraz świadczeń wynikających z wykonywania pracy we własnej odzieży i obuwiu oraz zagwarantowania we własnym zakresie art. chemiczno- kosmetycznych i przestrzegania higieny osobistej w miejscu pracy. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy ustalił, iż nastąpiła wypłata dochodzonych roszczeń, a nadto, że skutecznie został podniesiony zarzut przedawnienia w sprawie.

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2007 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku z/s w Gdyni rozpoznając oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk Południe (sygn. akt VI P 1080/05) o odszkodowanie z tytułu nieprawidłowego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz naruszenie przez pozwaną gwarancji zatrudnienia na podstawie pakietu socjalnego i zadośćuczynienie za doznane przez powoda cierpienia psychiczne i fizyczne wywołane rozwiązaniem przez pozwaną umowy o pracę z powodem z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę.

W związku ze złożonym przez powoda wnioskiem o ustalenie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy został on przebadany u lekarza orzecznika ZUS w dniu 12 lipca 2004 r., który rozpoznał u niego zez zbieżny oka prawego z niedowidzeniem - wadę wrodzoną, otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz nieprawidłową osobowość dyssocjalną. Wobec zaskarżenia przez powoda decyzji ZUS odmawiającej mu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy Sąd Okręgowy w sprawie VIII U 5274/04, opierając się na wydanych w tej sprawie opiniach biegłych lekarzy: okulisty, internisty - reumatologa i psychiatry wyrokiem z dnia 30 stycznia 2006 r. oddalił odwołanie. Złożona przez powoda apelacja od tego orzeczenia została oddalona przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie III AUa 121/07.

Toczyło się i toczy wiele postępowań z powództwa powoda przeciwko pozwanej oraz przeciwko Skarbowi Państwa.

W postępowaniu w sprawie I C 258/08, jakie toczyło się przed Sądem Rejonowym w Gdyni z powództwa J. J. (1) przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Okręgowemu w Gdańsku powód domagał się między innymi zadośćuczynienia z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych i pogorszenia stanu zdrowia w związku z nierzetelnym prowadzeniem postępowania w sprawie VIII U 5274/04. Powód podkreślał, że cierpiał na bóle i zawroty głowy, uczucie bezsilności i bezradności, co było spowodowane brakiem ustanowienia pełnomocnika z urzędu oraz niedoprowadzaniem na rozprawy.

W postępowaniu w sprawie I C 1572/07, jakie toczyło się przed Sądem Rejonowym Gdańsk-Północ z powództwa powoda przeciwko Skarbowi Państwa- Prokuraturze Rejonowej G. W. o zapłatę dopuszczono dowód z opinii biegłych z zakresu: psychiatrii, neurologii i chorób wewnętrznych na okoliczność ustalenia, czy toczące się sprawy z udziałem powoda, wymienione w pozwie spowodowały u niego cierpienia oraz szkodę na zdrowiu fizycznym oraz psychicznym.

W warunkach penitencjarnych J. J. (1) pozostaje pod opieką: reumatologa, psychiatry, internisty i chirurga. Bardzo często korzysta z konsultacji lekarza dyżurnego szpitala w godzinach popołudniowo - nocnych. Nadto jest pod stałą opieką okulistyczną. Jego niedowidzenie w prawym oku jest trwałe i nieodwracalne - powód zachował jedynie poczucie światła. Jak wynika z wydanego w dniu 25 sierpnia 2008 r. świadectwa lekarskiego w okresie pobytu w Areszcie Śledczym w G. nie nastąpiło pogorszenie wzroku powoda. Występujące u niego nadciśnienie tętnicze pozostaje pod stałą kontrolą za pomocą środków farmakologicznych. Powód domaga się i korzysta z konsultacji lekarzy specjalistów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd I instancji dał wiarę wszystkim przeprowadzonym w sprawie dokumentom w postaci dokumentacji medycznej i załączonych do niej dokumentów, wyroków i uzasadnień spraw zgromadzonych w toku postępowania, na które powoływała się strona powodowa, akt osobowych powoda , były to bowiem dokumenty niekwestionowane przez strony.

Sąd ten oddalił zaś wnioski dowodowe w postaci zeznań świadków przebywających z powodem w Areszcie Śledczym na okoliczność stanu zdrowia powoda oraz czasu powstania schorzeń u powoda. Zgodnie z art. 227 kodeksu postępowania cywilnego przedmiotem dowodu mogą są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do przyjęcia, że świadkowie - współosadzeni z powodem w Areszcie Śledczym - R. P., J. S. oraz P. K. byliby władni określać obiektywnie stan zdrowia powoda. Sąd ten podkreślił, że nie wynika z pism powoda, aby osoby te dysponowały wiedzą fachową w tym zakresie. Jako dowód zresztą w tym zakresie powód powołał dokumentacje medyczną. Na marginesie Sąd I instancji stwierdził, że z wielu jednostek medycznych wskazanych przez powoda dokumentacja nie nadeszła z uwagi na brak powoda w bazie danych, powód zaś odmawiał sprecyzowania i odniesienia się do tej okoliczności odmawiając widzenia z pełnomocnikiem ustanowionym z urzędu, mimo kilkukrotnego przedłużania na wniosek pełnomocnika powoda terminu do wykonania zobowiązania. Ostatecznie okazało się, że dokumentacja medyczna powoda została dołączona do akt sprawy ubezpieczeniowej.

Nie było więc żadnych podstaw, aby wbrew stanowisku powoda wzywać go na rozprawę celem wyjaśnienia, gdzie znajduje się dokumentacja medyczna. Przede wszystkim Sąd Okręgowy stwierdził, że fakt przebywania na rozprawie nie może wpłynąć na pamięć powoda, zachowanie zaś powoda, któremu przyznano pełnomocnika z urzędu, a który odmawia współpracy z pełnomocnikiem nie tylko przy ustaleniu miejsc, gdzie znajduje się dokumentacja medyczna, ale nawet przy wskazaniu szczegółowo podstawy faktycznej roszczenia nie zasługuje na aprobatę tym bardziej, że stanowisko powoda, który powołując się na stan zdrowia odmawia widzeń z pełnomocnikiem jest całkowicie niewiarygodne, gdyż mimo tego stanu zdrowia zgłasza on chęć stawiennictwa na rozprawach.

Sąd I instancji stwierdził też, że nie było żadnych podstaw do przeprowadzenia dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony. Dowód z przesłuchania stron jest dowodem szczególnym. Zgodnie z art. 299 k.p.c., jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zostały w świetle przedłożonej dokumentacji medycznej wyjaśnione wszystkie istotne fakty. Na podkreślenie zasługują pisma procesowe powoda: z dnia 16 kwietnia 2009 r. i z dnia 15 lipca 2009 r., w których powód sprecyzował wnioski dowodowe wnosząc o dopuszczenie dowodu z k. 11 (zbiór okopertowanych załączników w postaci dokumentacji lekarskiej dotyczącej powoda) akt toczącej się przed Sądem Apelacyjnym w Gdańsku sprawy III AUa 121/07 (sygn. przed S.O. VIII U 5274/04) oraz dopuszczenie dowodu z akt ZUS dotyczących powoda w zakresie orzeczeń lekarskich dołączonych do akt sprawy III AUa 121/07 - teczka II dot. M. J. k. 1-2, 4, 6-7,11-13, teczka III k. 50 - orzeczenie częściowej niezdolności do pracy z dnia 12 lipca 2004 r.

Wskazano w nich, że wnioskowana dokumentacja dotyczy stanu zdrowia i schorzeń powoda sprzed okresu jego pracy u pozwanej. Zgodnie z art. 442 (1) § 1 k.p.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy, niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Zgodnie zaś z § 3 w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej, niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Sąd I instancji w pełni podzielił stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2009 r. w sprawie III CZP 2/09, publik. OSNC 2009/12/168, Biul.SN 2009/2/10 zgodnie, z którym pod rządem art. 442 (1) § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości.

W uzasadnieniu uchwały wskazano, że w stanie prawnym wprowadzonym przez art. 442 (1) można zasadnie twierdzić, że wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej, niż szkoda ta się ujawniła.

Wprowadzenie uregulowania, że bieg terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie rozpoczyna się z chwilą dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia (bo tak należy odczytać § 3 art. 442 (1) k.c.) oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania (zaktualizowania się) odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia. Drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może więc toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. Oznacza to jednoznacznie, że dla terminu przedawnienia istotne jest ujawnienie się szkody nawet w postaci pogłębienia schorzenia, które istniało przed czynem niedozwolonym, a nie dalsze pogłębianie się schorzenia.

Potwierdza to jednoznacznie, że te schorzenia, które zostały udowodnione przez powoda w dokumentacji medycznej istniały przed podjęciem zatrudnienia. Nawet schorzenie takie, jak nadciśnienie tętnicze ujawnione zostało w 1998 r. Zatem całkowicie nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w świetle zgłoszonego zarzutu przedawnienia, twierdzenia powoda, iż dokumentacja ta jest istotna w niniejszej sprawie, albowiem istnieje konieczność ustalenia, czy z uwagi na charakter tychże schorzeń powód zasadnie był dopuszczony do pracy oraz, czy zostały mu zapewnione należyte warunki pracy, biorąc pod uwagę jego stan zdrowia wreszcie, czy wykonywana praca nie przyczyniła się do nasilenia dolegliwości powoda.

Sąd Okręgowy zważył bowiem, że nawet w przypadku, gdy powód łączy pogorszenie swego stanu zdrowia z pracą u pozwanej stwierdzić należy, że ten stan zdrowia był mu najpóźniej znany w 2004 r. kiedy to na ten stan zdrowia powoływał się w sprawie ubezpieczeniowej. Nadciśnienie tętnicze ujawniło się zaś, jak już wskazano w 1998 r.

Sąd ten podkreślił, że z różnych postępowań wynika, że powód swoje schorzenia bynajmniej nie łączył wcale z warunkami pracy u pozwanej, czego dowodzą sprawy: I C 1572/07, jaka toczyła się przed Sądem Rejonowym Gdańsk-Północ, I C 258/08, jaka toczyła się przed Sądem Rejonowym w Gdyni, VI P 1080/05, jaka toczyła się przed Sądem Rejonowym Gdańsk-Południe. Kiedy to, jako przyczynę swego złego stanu zdrowia powód podawał, albo toczące się postępowania, albo sposób rozwiązania umowy o pracę.

Na marginesie też Sąd I instancji wspomniał, że jako przyczynę odmowy widzenia z pełnomocnikiem powód wskazał w piśmie z dnia 23 października 2008 r. zły stan zdrowia ogólnego - wpływ silnych leków psychotropowych z przyczyn natur rodzinnej. Przy czym, jak wynika z dokumentacji medycznej nadesłanej na wniosek powoda z Aresztu Śledczego, mimo diagnozy dotyczącej osobowości powoda nie jest on osoba nieporadną i wręcz sam domaga się i korzysta z konsultacji medycznych. Co czyni całkowicie niewiarygodnymi twierdzenia powoda zgłoszone w niniejszej sprawie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy oddalił też wnioski dowodowe w postaci dowodu z opinii biegłych lekarzy oraz z zeznań świadków, którzy pracowali z powodem. Zdaniem tego Sądu należało potraktować je, jako zgłoszone wyłącznie na zwłokę.

Na marginesie Sąd I instancji zważył, że nawet w przypadku niepodniesienia zarzutu przedawnienia wnioski w postaci zeznań świadków nie mogłyby zostać uwzględnione z tego względu, iż powód nie sprecyzował w żaden sposób stanu faktycznego sprawy, co nie pozwalało na zweryfikowanie tych wniosków. W ocenie tego Sądu, jako sprecyzowania bowiem nie można w ogóle uznać twierdzeń, że zaniechania pozwanej według powoda polegały w szczególności na „dopuszczeniu powoda do pracy bez wymaganych przepisami prawa badań lekarskich oraz odpowiedniego przeszkolenia w zakresie BHP. Ponadto, nie zapoznano pracownika z zakresem jego obowiązków. Pracodawca z uwagi na charakter wykonywanej pracy, pomimo obowiązku nie zapewnił również odzieży ochronnej i odpowiednich warunków sanitarnych powodowi. Praca wykonywana była często przy użyciu specjalistycznego sprzętu, m.in. w warsztatach ślusarskim, elektrycznym, stolarskim, hydraulicznym lub też wykonywana były na wysokościach, a pracodawca nie zapewnił pracownikom odpowiedniego przeszkolenia. Pozwany tolerował świadczenie pracy przez powoda, jako osoby niewykwalifikowanej w tym zakresie przy użyciu sprzętu, który mógł być obsługiwany jedynie przez pracowników ze stosownymi uprawnieniami”.

Te ogólnikowe twierdzenia i odmowa ich sprecyzowania pomimo nałożonego na powoda zobowiązania, bez wskazania nawet okresów tych zaniechań, choćby w przybliżeniu, ani sprzętu, czy prac, przy których naruszono prawo, nie wykazania by zgłaszano te okoliczności w czasie zatrudnienia, czy bezpośrednio po nim, czy zgłoszono je wówczas Państwowej Inspekcji Pracy powoduje, że nawet w przypadku podania przez pozwaną danych wszystkich zatrudnionych z powodem osób w całym okresie pracy, nie byłby w stanie zweryfikować konieczności słuchania któregokolwiek ze świadków. Przy czym ciężar dowodu w tej sprawie spoczywał w pełni na stronie powodowej, na którą z racji reprezentowania przez pełnomocnika profesjonalnego z urzędu nałożono rygor i zobowiązania na mocy art. 207 k.p.c.

Niezależnie od powyższego Sąd Okręgowy stwierdził, że twierdzenia powoda są całkowicie niewiarygodne w świetle dokumentacji zawartej w aktach osobowych powoda, bowiem z dokumentacji pracowniczej i akt osobowych pracownika wynika, że w okresie od dnia 23 października 1997 r. do dnia 24 października 1997 r. J. J. (1) przeszedł szkolenie okresowe w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników warsztatowych i gospodarczych, który ukończył z wynikiem pozytywnym. Jego celem była aktualizacja i uzupełnienie wiadomości i umiejętności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś przedmiotem szkolenia było m.in. regulacje prawne, zagrożenia czynnikami występującymi w procesie pracy - metody ich likwidacji, stan techniczny sprzętu i narzędzi ochrony, wypadki przy pracy i choroby zawodowe, postępowanie w sytuacjach zagrożeń, ochrona przeciw pożarowa.

Ponadto zgodnie z podpisanymi przez powoda zakresami obowiązków, do powierzonych mu obowiązków należało m.in.: utrzymywanie czystości i porządku na terenie przyległym do budynków przedsiębiorstwa, wykonywanie prac związanych z bieżącą naprawą chodników, ogrodzenia i wewnętrznych dróg komunikacyjnych, zakładanie i koszenie, pielęgnacja trawników oraz przycinanie krzewów i żywopłotów na terenie przedsiębiorstwa, wykonywanie prac załadunkowo-wyładunkowych oraz przenoszenie sprzętu i wyposażenia, w okresie zimowym odśnieżanie ciągów pieszych i jezdnych na terenie przedsiębiorstwa, w razie potrzeby wykonywanie prac pomocniczych przy realizacji prac konserwacyjno-remontowych. Powód został zapoznany z zakresem powierzanych mu w ramach stosunku pracy obowiązków.

Nadto powód przechodził wstępne i okresowe badania lekarskie dopuszczające go do pracy u pozwanej. Biorąc to wszystko pod uwagę nie ma podstaw, aby uznać, że pracodawca naruszył w przedstawiony wyżej sposób prawa pracownicze, które miałyby wpływ na zdrowie powoda. Nie ma też w związku z tym żadnych podstaw do twierdzenia, że w sprawie winien mieć zastosowanie art. 442 (1) § 2 k.p.c.

Sąd Okręgowy na wstępie zajął się analizą podniesionego zarzutu powagi rzeczy osądzonej. Res iudicata to pojęcie języka prawniczego określające prawomocność orzeczenia sądowego. Zgodnie z art. 366 kodeksu postępowania cywilnego wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Zatem każdy prawomocny wyrok ma powagę rzeczy osądzonej. Rozstrzygając o istocie spornego stosunku prawnego, wyrok stwarza określoną sytuację prawną, którą należy brać pod uwagę. Przedmiotowa granica powagi rzeczy osądzonej pozwala określić tożsamość roszczeń występującą w różnych sprawach. Decydująca jest w tych wypadkach tożsamość przedmiotu (orzeczenie Sądu Najwyższego z 30 stycznia 1969 r. w sprawie II CZ 212/68) i tożsamość podstawy faktycznej (orzeczenie Sądu Najwyższego z 21 września 2005 r. w sprawie V CK 139/2005), w którym stwierdzono, że do uznania, że sprawa została prawomocnie osądzona, nie wystarczy stwierdzenie, że w obu sprawach chodzi o to samo roszczenie i że identyczne są strony obu procesów, bowiem mimo identyczności stron i dochodzonego roszczenia stan rzeczy osądzonej nie występuje, jeżeli uległy zmianie okoliczności, których istnienie (nieistnienie) było przyczyną oddalenia pierwszego powództwa, a więc jeżeli roszczenie stało się w świetle nowego stanu faktycznego uzasadnione.

Podobne stanowisko zawarte jest w wyroku Sądu Najwyższego z 21 maja 2004 r. w sprawie V CK 528/2003, w którym potwierdzono, że orzeczenie ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia w chwili wydania orzeczenia (art. 366 k.p.c.). Natomiast ustalenie, że w sprawie prawomocnie osądzonej pozwany dochodził innego roszczenia nie uzasadniałoby podniesionego przez pozwanego zarzutu nieważności postępowania, nawet w części, z powodu powagi rzeczy osądzonej.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy Sąd I instancji stwierdził, iż zakresy obu powództw tj. niniejszej sprawy i sprawy VI P 1080/05, jaka toczyła się przed Sądem Rejonowym Gdańsk Południe nie krzyżowały się i dotyczyły całkowicie odrębnych kwestii.

W sprawie, w której wydano wcześniejsze orzeczenie, powód dochodził zadośćuczynienia za doznane przez powoda cierpienia psychiczne i fizyczne wywołane rozwiązaniem przez pozwaną umowy o pracę z powodem z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę. Natomiast w niniejszej sprawie przedmiotem sporu jest odszkodowanie z tytułu szkody powstałej na skutek naruszeń praw powoda wynikłych w toku trwania stosunku pracy. Należy zatem uznać, że w przedmiotowej sprawie powaga rzeczy osądzonej nie występuje, czemu Sąd Okręgowy dał wyraz w prawomocnym postanowieniu z dnia 10 grudnia 2009 r.

Odnosząc się zaś do zarzutu przedawnienia zgłoszonego w stosunku do obu razem rozpoznawanych powództw Sąd ten stwierdził, że w świetle cytowanego już art. 442 (1) k.c. w związku z art. 300 k.p. zarzut ten jest w pełni zasadny z przyczyn opisanych wyżej tj. zarówno szkoda, jak i osoba sprawcy ewentualnego czynu niedozwolonego była znana powodowi najpóźniej w 2004 r.

Na marginesie Sąd I instancji stwierdził, że jak słusznie podniesiono w piśmie procesowym powoda dokumentacja medyczna potwierdza występowanie udokumentowanych schorzeń już od czasu jego dzieciństwa. Pozwy zostały zaś w niniejszej sprawie wniesione: 02 października 2008 r. i 16 października 2008 r. Na marginesie tylko Sąd ten wskazał, że wyznaczono na wniosek powoda pełnomocników z urzędu do wytoczenia tych spraw w listopadzie 2006 r. (akta Sądu Okręgowego VII Po 16/06 i VII Po 13/06). Zatem starając się w tym czasie o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, aby wytoczyć konkretne powództwa powód potwierdza tylko, że zdawał sobie sprawę z rzekomej szkody i sprawcy czynu zabronionego.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że nawet gdyby przyjąć, że naruszone dobra osobiste powoda to nie tylko zdrowie, choć wyłącznie tak artykułowano roszczenie, ale np. godność pracownika, czy naruszenie prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy to i tak należy stwierdzić, że zarzut przedawnienia jest w pełni skuteczny.

Już sam fakt, że w niniejszej sprawie przez brak udowodnienia w ogóle istnienia czynu niedozwolonego i jakiegokolwiek naruszenia prawa pracowniczego powoda skutkującego narażeniem jego zdrowia, a także fakt, że powód nie należy do osób nieporadnych, a także fakt, że w 2006 r. ustanowiono powodowi pełnomocników z urzędu do wytoczenia niniejszych spraw powoduje, iż nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia w świetle art. 8 k.p. byłoby nieuzasadnione.

Niezależnie od powyższego Sąd I instancji stwierdził, że powód, co do wszystkich żądań zasądzenia odszkodowania, jako podstawę faktyczną podaje rozstrój zdrowia. Sąd ten zauważył, że powód nie podnosi nawet twierdzeń, które wskazywałyby na powstanie uszczerbku majątkowego. Przyjmując nawet hipotetycznie, że pracodawca naruszał jego prawa i nawet, jeśli okazałoby się, że uszczerbki na zdrowiu powstały i pozostają w związku z tymi naruszeniami, co nie zostało wykazane nie oznacza jeszcze, iż powstał po stronie powoda jakikolwiek uszczerbek majątkowy. A szkodą, która podlega rekompensowaniu w drodze odszkodowania na podstawie art. 444 § 1 k.p.c. są wszelkie koszty wynikłe z rozstroju zdrowia. Chodzi więc o uszczerbek majątkowy, a nie uszczerbek na zdrowiu.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Art. 444 § 2 k.p.c. stanowi, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Zaś § 3 mówi, że jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 1997 r. w sprawie I ACr 450/96, publik. Wokanda 1999/3/40 odszkodowanie przysługuje w związku z poniesionym uszczerbkiem majątkowym, nie zaś w związku z uszczerbkiem na zdrowiu.

Sąd Okręgowy wskazał, że jest to utrwalona linia orzecznicza i tak np. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 07 maja 1998 r. w sprawie III CKU 18/98 stwierdzono, że każda szkoda musi posiadać walor realny, nie zaś tylko teoretyczny, a to sprawia, że na tle przepisu art. 444 § 2 k.c. sama tylko utrata zdrowia i ewentualność poniesienia w związku z tym przez poszkodowanego uszczerbku majątkowego nie jest wystarczająca dla przyjęcia w konkretnej sprawie, że zasadne jest żądanie renty. Z wyraźnego brzmienia art. 444 § 2 k.c. wynika, że nie sama tylko utrata zdrowia, lecz rzeczywista utrata zdolności zarobkowania i widoków na przyszłość, a także rzeczywiste zwiększenie się potrzeb poszkodowanego, jako następstwo wywołania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia stanowią przesłanki zasądzenia renty po myśli art. 444 § 2 k.c.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd I instancji stwierdził, że żadne ze zgłoszonych roszczeń nie zasługiwało na uwzględnienie.

O kosztach Sąd ten orzekł na mocy § 15 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.02.163.1349 ze zm.) zgodnie, z którym koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują opłatę w wysokości nie wyższej, niż 150 % stawek minimalnych, o których mowa w rozdziałach 3 i 4.

Zgodnie z art. 109 § 2 k.p.c. orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

W doktrynie wyraża się zapatrywanie, iż art. 109 § 2 jako przepis ingerujący w swobodę zawierania umów i modyfikujący wysokość kosztów procesu poprzez miarkowanie wynagrodzenia należnego wykwalifikowanemu pełnomocnikowi strony, ma charakter przepisu szczególnego i w związku z tym powinien podlegać wykładni restryktywnej. W konsekwencji oznacza to, że z reguły wysokość kosztów przyznawanych stronie powinna odpowiadać wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych oraz uwzględnionych w spisie; wyłącznie w sytuacjach szczególnych, gdy występują przesłanki określone w komentowanym przepisie, może być ona obniżona.

Komentowane unormowanie koresponduje z regulacjami zawartymi w rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości: w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych (por. Komentarz do art. 109 kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A., Marcewicz O., Telenga P., Wójcik M.P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III).

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zachodzi szczególna sytuacja, która uzasadnia przyznanie wynagrodzenie pełnomocnikom z urzędu niższego wynagrodzenia, niż stawka minimalna. W niniejszej sprawie nie został złożony spis kosztów. W ocenie tego Sądu mimo, że nie jest to wynikiem działania pełnomocnika powoda nie były wykonywane lub były wykonywane z opóźnieniem zobowiązania nakładane na stronę powodową. Wskazuje to na sytuację taką, że pełnomocnik powoda choć z przyczyn niezależnych (odmowa widzenia) nie był w stanie wykonywać swojej pracy w pełnym zakresie, co też rzutuje na nakład pracy.

Przede wszystkim zdaniem Sądu I instancji sam fakt zgłoszonych bardzo wysokich roszczeń, a zważyć należy, że w obu połączonych sprawach podstawa faktyczna była ta sama, roszczenia powtarzały się, nie może powodować zasądzania tak wysokich kosztów zastępstwa procesowego, jak wynikających z minimalnej stawki.

Na marginesie Sąd ten wskazał, że w obu połączonych sprawach ostatecznie występował jeden pełnomocnik z substytucji.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł J. J. (1), zaskarżając ten wyrok w zakresie jego pkt I oraz zarzucając temu wyrokowi:

1). naruszenie przepisu postępowania art. 227 k.p.c., polegające na bezzasadnym uznaniu, że okoliczności na ustalenie, których zostały zawnioskowane przez powoda dowody z zeznań świadków - osób współosadzonych z powodem w Areszcie Śledczym w G. miały stanowić okoliczności faktyczne nie mające istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, chociaż zarówno okoliczność określenia stanu zdrowia powoda, jak i okoliczność ustalenia czasu powstania schorzeń u powoda stanowią okoliczności stanu faktycznego, mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a także polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, że wspomniani świadkowie nie byliby w stanie określić obiektywnie stanu zdrowia powoda, co w konsekwencji skutkowało bezzasadnym oddaleniem przez Sąd I instancji wniosków o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków: R. P., J. S. i P. K., które to naruszenie mogło mieć wpływ na wynik sprawy;

2). naruszenie przepisów postępowania: art. 227 k.p.c. i art. 299 k.p.c., a także przepisu
postępowania art. 473 § 1 k.p.c. (przez jego niezastosowanie w sprawie), polegające
na bezpodstawnym przyjęciu, że w niniejszym postępowaniu nie zaistniały podstawy
do dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron, w szczególności
przesłuchania powoda, chociaż wniosek dowodowy o przesłuchanie stron z ograniczeniem dowodu do przesłuchania powoda dotyczył ustalenia okoliczności stanu faktycznego mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy oraz polegający na całkowitym pominięciu przez Sąd pierwszej instancji istnienia w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy odrębności w kwestii przeprowadzania dowodu z przesłuchania stron (w postaci braku ograniczeń dopuszczalności w przeprowadzaniu dowodu z przesłuchania stron, w szczególności braku w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy ograniczenia wynikającego z przepisu art. 299 k.p.c., a świadczącego o szczególnym charakterze z dowodu z przesłuchania stron), co skutkowało nieuzasadnionym oddaleniem przez Sąd Okręgowy wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem przeprowadzenia dowodu do przesłuchania powoda, a w konsekwencji naruszeniem prawa powoda do bycia wysłuchanym w niniejszej sprawie podczas rozprawy przeprowadzonej przed Sądem Okręgowym w toku niniejszego postępowania, które to naruszenie mogło mieć wpływ na wynik sprawy;

3). naruszenie przepisów postępowania: art. 227 k.p.c. i art. 217 § 2 k.p.c., polegające na
bezzasadnym uznaniu przez Sąd I instancji, że powołane już w obu pozwach wnioski o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych lekarzy oraz dowodów z zeznań świadków - osób pracujących razem z powodem u pozwanej zostały
powołane przez powoda tylko dla zwłoki, chociaż przedmiotowe wnioski dowodowe zostały zawarte przez powoda już w treści obu pozwów, z jednoczesnym pominięciem przez ten Sąd okoliczności, że przedmiotowe wnioski dowodowe dotyczyły ustalenia okoliczności stanu faktycznego mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, które to naruszenie mogło mieć wpływ na wynik sprawy;

4). naruszenie przepisu postępowania art. 233 § 1 k.p.c., polegające na braku wszechstronnego rozważenia przez Sąd Okręgowy całości zebranego materiału dowodowego oraz na naruszeniu zasady swobodnej oceny zebranych w sprawie dowodów poprzez poczynienie dowolnych i błędnych ustaleń stanu faktycznego w zakresie przyjęcia przez ten Sąd, że:

a). powód - z chwilą przyjęcia do pracy w dniu 03 października 1994 r. lub w trakcie
trwania stosunku pracy między powodem, a pozwaną - został zapoznany przez pracodawcę z zakresem obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień powoda, jako pracownika,

b). powód - w trakcie trwania stosunku pracy między powodem, a pozwaną - został
przez pracodawcę przeszkolony w zakresie przepisów i wymogów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,

c). powodowi była znana zarówno szkoda, jak i osoba ewentualnego sprawy czynu niedozwolonego najpóźniej w 2004 r., które to naruszenie mogło mieć wpływ na wynik sprawy;

5). naruszenie prawa materialnego art. 442 (1) k.c. w zw. z art. 300 k.p. przez jego
niewłaściwe zastosowanie w sprawie, polegające na bezzasadnym uznaniu, że podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia powoda zasługuje na uwzględnienie, w związku z dowolnym ustaleniem przez Sąd I instancji, że zarówno szkoda, jak
i osoba ewentualnego sprawcy czynu niedozwolonego była znana powodowi
najpóźniej w 2004 r.;

6). naruszenie prawa materialnego: art. 117 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. przez jego
niewłaściwe zastosowanie w sprawie, polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, że
w toku postępowania pozwana mogła skutecznie uchylić się od zaspokojenia roszczeń
powoda, z uwagi na bezpodstawne przyjęcie przez Sąd Okręgowy, iż roszczenia powoda
dochodzone w niniejszym postępowaniu uległy przedawnieniu;

7). naruszenie prawa materialnego art. 8 k.p. przez jego bezpodstawne niezastosowanie
w sprawie, polegające na odmowie przyjęcia, że podniesienie przez pozwaną w toku niniejszego postępowania zarzutu przedawnienia roszczeń powoda stanowi zachowanie pozostające w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w szczególności z zasadą sprawiedliwości społecznej, a w konsekwencji odmowie uznania przez Sąd I instancji, że wspomniane zachowania pozwanej nie powinno korzystać z ochrony prawnej w niniejszej sprawie;

8). naruszenie prawa materialnego art. 444 § 1 i § 2 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie w sprawie, polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, że powód co do wszystkich zgłoszonych w niniejszym postępowaniu roszczeń, jako podstawę faktyczną przytoczył tylko rozstrój zdrowia, a w konsekwencji na bezpodstawnym uznaniu, że powód nie przytoczył twierdzeń w zakresie powstania uszczerbku majątkowego powstałego w wyniku zachowania pozwanej.

W uzasadnieniu apelacji skarżący stwierdził, że w toku postępowania przed Sądem Okręgowym uniemożliwiono mu obronę jego praw w ten sposób, iż oddalone zostały bardzo ważne wnioski dowodowe dotyczące przesłuchania zawnioskowanych świadków oraz stron. Sąd ten ograniczył się jedynie do przeprowadzenia dowodów z akt medycznych oraz sporządzenia z nich odpisów do akt niniejszej sprawy. Nie został również przeprowadzony dowód z opinii biegłego, który z pewnością dowiódłby zasadność jego roszczeń, ich wysokość oraz określiłby precyzyjnie i profesjonalnie stan zdrowia powoda, jak również określiłby przyczyny powstania przedmiotowych schorzeń. Bez przeprowadzenia powyższych dowodów nie sposób było ustalić stan faktyczny w sprawie i wydać sprawiedliwy wyrok. Wyrok w przedmiotowej sprawie został jednak wydany, mimo niemal całkowitego pominięcia zawnioskowanych przez powoda dowodów.

Z drugiej strony apelujący wskazał na niemal całkowitą bierność strony pozwanej -również reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika - której aktywność ograniczyła się jedynie do prostego negowania żądań powoda w pismach procesowych o lakonicznej treści bez wskazywania jakichkolwiek dowodów. Pozwana nie uczestniczyła również w większości posiedzeń sądowych w niniejszej sprawie, a jeśli była obecna to nie wykazywała większej aktywności - co dokumentują znajdujące się w aktach protokoły z rozpraw. Wobec powyższego - mimo rażącej dysproporcji (zarówno objętościowej, jak i merytorycznej) między materiałem dowodowym przeprowadzonym przez strony - Sąd I instancji orzekł zgodnie z żądaniem pozwanej.

Uzasadniając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych powód podniósł, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie.

W konkluzji apelacji skarżący wnosił o zmianę w całości pkt I zaskarżonego wyroku oraz uwzględnienie w całości obu powództw wytoczonych przez powoda, poprzez:

1). zasądzenie od P.P.H.U. (...) sp. z o. o. w G. na rzecz J. J. (1) kwoty 80.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia
zapłaty, tytułem odszkodowania;

2). zasądzenie od P.P.H.U. (...) sp. z o. o. w G. na rzecz J. J. (1) kwoty 40.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia
zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę;

3). zasądzenie od P.P.H.U. (...) sp. z o. o w G. kwoty 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty na wskazany cel społeczny tj. na rzecz organizacji pożytku publicznego Fundacji „(...)” z siedzibą w G. przy ul. (...),
KRS nr (...);

4). zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, przy uwzględnieniu
kosztów postępowania apelacyjnego;

oraz poprzez:

5). zasądzenie od P.P.H.U. (...) sp. z o. o. w G. na rzecz J. J. (1) kwoty 350.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania;

6). zasądzenie od P.P.H.U. (...) sp. z o. o. w G. na rzecz J. J. (1) kwoty 100.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, ewentualnie

7). ustanowienie od P.P.H.U. (...) sp. z o. o. w G. na rzecz J. J. (1) renty w wysokości 3.000,00 zł płatne z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca od dnia 01 października 2009 r.;

8). zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na wypadek nieuwzględnienia powyższego wniosku, skarżący wniósł o uchylenie w całości pkt I zaskarżonego wyroku oraz o przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Jednocześnie na podstawie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. apelujący wniósł o:

1). dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: R. P., J.
S. i P. K. na okoliczność określenia stanu zdrowia powoda oraz na okoliczność ustalenia czasu powstania u niego schorzeń;

2). zobowiązanie pozwanej do przedstawienia Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku imion
i nazwisk oraz adresów zamieszkania wszystkich osób zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r.;

3). dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków - wszystkich osób
zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia 01 października 1994
roku do dnia 01 marca 2000 r. - na okoliczności: określenia przyczyn powstania schorzeń
u powoda, ustalenia związku jego schorzeń z wykonywaniem pracy zawodowej u pozwanej, a także na okoliczność naruszenia przez pozwaną podstawowych praw pracowniczych powoda oraz nieprzestrzegania przez pozwaną przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;

4). dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych na
okoliczności: określenia stanu zdrowia powoda, przyczyn powstania schorzeń u powoda, ustalenia czasu powstania schorzeń u powoda oraz określenia związku schorzeń powoda z wykonywaniem pracy zawodowej u pozwanej;

5). dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, z ograniczeniem
przeprowadzenia dowodu do przesłuchania powoda na okoliczności: określenia stanu zdrowia powoda, przyczyn powstania u niego schorzeń, ustalenia czasu powstania tych schorzeń oraz określenia związku schorzeń powoda z wykonywaniem pracy zawodowej u pozwanej, a także

na okoliczność naruszenia przez pozwaną podstawowych praw pracowniczych powoda oraz
nieprzestrzegania przez pozwaną przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

W tym miejscu skarżący wskazał, że potrzeba przeprowadzenia wskazanych dowodów wynikła dopiero w toku postępowania wywołanego wniesieniem apelacji przez powoda, z uwagi na bezpodstawne nieuwzględnienie w toku postępowania przed Sądem I instancji wniosków dowodowych powołanych celem wykazania przez okoliczności stanu faktycznego, stanowiącego podstawę uwzględnienia obu powództw wytoczonych przez powoda przeciwko pozwanej.

Apelujący podkreślił, że powyższe wnioski zostały powołane niezwłocznie licząc od dnia, w którym wynikła potrzeba ich powołania (od dnia doręczenia pełnomocnikom powoda ustanowionym z urzędu odpisu wyroku Sądu Okręgowego wraz z jego uzasadnieniem). Zaznaczyć, że dopiero z chwilą doręczenia uzasadnienia wyroku wydanego przez Sąd I instancji istniała możliwość zapoznania się z całością stanowiska oraz wszystkimi argumentami, jakimi kierował się ten Sąd, wydając zaskarżony wyrok, w szczególności w zakresie argumentacji dotyczącej rozpoznania powołanych przez powoda wniosków dowodowych.

Równocześnie skarżący wniósł o przyznanie przez Sąd Odwoławczy od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika powoda ustanowionego z urzędu, radcy prawnego C. L., kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu J. J. (1) w niniejszej sprawie w postępowaniu apelacyjnym, wraz z kwotą podatku VAT, w tym miejscu radca prawny C. L. oświadcza, że koszty pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi w niniejszej sprawie w postępowaniu apelacyjnym nie zostały opłacone przez powoda w całości lub w części.

Powód wniósł również o zwolnienie go w całości od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym oświadczając, iż nie jest on ich w stanie ponieść bez uszczerbku koniecznego dla jego utrzymania.

Pismem procesowym z dnia 11 sierpnia 2010 r. (k. 334-335 akt sprawy) pozwana wniosła odpowiedź na apelację powoda domagając się: jej oddalenia, zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych oraz oddalenia zgłoszonych w postępowaniu apelacyjnym wniosków dowodowych na podstawie art. 381 k.p.c.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje;

Apelacja J. J. (1) nie zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ nie zawierała ona zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Na wstępie Sąd Apelacyjny podzielił podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 442 (1) k.c., ponieważ na podstawie analizy zgromadzonych w niniejszej sprawie i powołanych przez Sąd Okręgowy dowodów nie było podstaw do przyjęcia, iż upłynął 3 letni termin licząc od daty, kiedy ubezpieczony dowiedział się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody.

W myśl art. 442 (1) § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Zgodnie zaś z treścią art. 442 (1) § 3 k.c. w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Sąd II instancji zważył, że datę wymagalności roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym wyznacza uzyskanie wiedzy o dwóch faktach: po pierwsze – o szkodzie i po drugie – o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jeżeli zatem poszkodowany dowie się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody później, niż o samej szkodzie to ta późniejsza data wyznacza początek biegu terminu przedawnienia (por. wyrok S.N. z dnia 10 kwietnia 2002 r. w sprawie IV CKN 949/00, publik. LEX nr 55845).

Trzyletni termin przedawnienia rozpoczyna się zatem dopiero wówczas, gdy świadomość poszkodowanego odnośnie do przysługującego mu roszczenia obejmuje wszystkie jego konstytutywne elementy, to jest jeżeli nadto znana jest mu osoba sprawcy oraz związek przyczynowy między działaniem sprawcy, a powstaniem szkody. Wiedza poszkodowanego odnośnie przesłanki związku przyczynowego powinna pochodzić z kompetentnych źródeł (por. wyrok S.N. z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie II CK 538/04, publik. LEX nr 402286).

Datę, od której rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia stanowi data, kiedy poszkodowany w oparciu o miarodajne i autorytatywne orzeczenie kompetentnej placówki medycznej dowiaduje się o swojej chorobie, jej stopniu zaawansowania, powiązania z warunkami pracy, a w konsekwencji o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody (por. wyrok S.N. z dnia 16 kwietnia 1999 r. w sprawie II UKN 579/98, publik. LEX nr 37780).

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko, że powód mógł dowiedzieć się o szkodzie w 2004 r., kiedy starał się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, lecz nie wyczerpuje to wszystkich konstytutywnych elementów roszczenia, ponieważ brak jest wiedzy na o osobie obowiązanej do naprawienia szkody.

Odnosząc się do zawartego w treści art. 442 (1) § 1 k.c. momentu, w którym poszkodowany dowiedział się o osobie obowiązanej do naprawienia szkody Sąd ten wskazał, że nie chodzi o chwilę, w której poszkodowany uzyskał jakąkolwiek wiadomość na temat sprawcy, lecz o chwilę uzyskania takich informacji, które oceniając obiektywnie – pozwalają z wystarczającą dozą prawdopodobieństwa przypisać sprawstwo konkretnemu podmiotowi.

Fakt, że powód starał się o rentę nie przesądza o tym, że dowiedział się o osobie sprawcy, ponieważ nie było to przedmiotem postępowania. Podkreślenia wymagało, że w sprawie VI P 1080/05 zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego Sądu Pracy w G. z siedzibą w G. z dnia 10 lipca 2007 r. (k. 335 akt sprawy VII Pa 103/07) powód przyczyn pogorszenia stanu swojego zdrowia upatrywał w psychicznych i fizycznych cierpieniach spowodowanych rozwiązaniem przez pozwaną z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jeszcze zatem w 2007 r. nie warunki pracy (jak utrzymuje w przedmiotowej sprawie), lecz rozwiązanie umowy o pracę było w ocenie powoda przyczyną pogorszenia stanu jego zdrowia.

Ponadto wskazać należało, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Gdyni z powództwa J. J. (1) przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Gdańsku w sprawie I C 258/08 powód domagał się między innymi zadośćuczynienia z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych i pogorszenia stanu jego zdrowia w związku z nierzetelnym prowadzeniem postępowania w sprawie VIII U 5274/04.

W postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym Gdańsk-Północ w Gdańsku z powództwa J. J. (1) przeciwko Skarbowi Państwa – Prokuraturze Rejonowej G.-W. w sprawie I C 1572/07 powód wiązał natomiast pogorszenie stanu swojego zdrowia ze sprawami toczącymi się z jego udziałem.

W świetle powyższych okoliczności stwierdzić należy, że powód dotąd wiązał pogorszenie stanu swojego zdrowia z innymi przyczynami, aniżeli warunki pracy w okresie jego zatrudnienia u pozwanej.

Zdaniem Sądu II instancji w przedmiotowej sprawie nie ma żadnych dowodów wskazujących na to, że powód uzyskał z kompetentnych źródeł informacje, że to wykonywanie konkretnych prac w konkretnym czasie z naruszeniem zasad BHP było przyczyną powstania lub pogłębienia występujących u niego schorzeń.

Dotychczasowe postępowanie powoda wskazuje na to, że poszukuje on przyczyny pogorszenia stanu jego zdrowia i dopiero teraz upatruje jej w warunkach świadczenia pracy w okresie jego zatrudnienia u pozwanej.

Tym samym nie ma dowodów na to, że powód wiedział z kompetentnych źródeł o osobie sprawcy, a w konsekwencji brak jest podstaw do przyjęcia, że trzyletni termin przedawnienia z art. 442 (1) § 1 i 3 k.c. w ogóle rozpoczął swój bieg.

Ponieważ w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia przedawnienia roszczenia powoda bezprzedmiotowe stały się rozważania prawne w przedmiocie postawionych przez apelującego zarzutów naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego, a w szczególności art. 117 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. oraz art. 8 k.p., które powód wiązał z uznaniem przez ten Sąd, że pozwana może skorzystać z zarzutu przedawnienia.

W powyższej sytuacji należało zbadać, czy Sąd I instancji naruszył prawo procesowe i materialne. Sąd Apelacyjny zauważył, że Sąd Okręgowy nie był konsekwentny – wobec uznania zasadności zarzutu przedawnienia roszczenia powoda nie powinien bowiem prowadzić żadnego postępowania dowodowego i stawiać twierdzeń, co do naruszenia przez pozwaną warunków BHP.

Stosownie do treści art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe, albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

W myśl zaś art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Sąd II instancji wskazał, że przepis art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. należy wiązać z art. 381 k.p.c. Sąd ten nie uwzględnił zgłoszonych przez powoda w apelacji wniosków dowodowych, ponieważ nie były to nowe fakty i dowody, które mogłyby zostać dopuszczone w postępowaniu apelacyjnym wobec stwierdzenia przeszkód z art. 381 k.p.c. Podkreślenia bowiem wymagało, że wszystkie dowody, wymienione na stronie 5 apelacji (k. 290-296 akt sprawy) były już zgłoszone przez powoda w postępowaniu przed Sądem I instancji, lecz Sąd ten ich nie przeprowadził, wskazując w uzasadnieniu przyczyny ich pominięcia.

Wbrew stanowisku apelującego potrzeba powołania tych dowodów istniała już w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Wyżej wymienione przepisy nie dotyczą takich sytuacji, gdy pomimo zgłoszenia przez stronę wniosków dowodowych sąd pierwszej instancji wnioski te pominął, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

W związku z tym oceny wymagała kwestia, czy pominięcie przez Sąd Okręgowy zgłoszonych przez powoda środków dowodów nastąpiło z naruszeniem: art. 217, art. 227, 229 i 473 k.p.c.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego chybiony jest zarzut naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. sformułowany w pkt 4 na str. 5 apelacji (k. 290-296 akt sprawy), ponieważ ustalenia Sądu I instancji są prawidłowe, mają oparcie w aktach osobowych co do tego, że: powód przeszedł wstępne badania lekarskie oraz kolejne badania okresowe, na podstawie których stwierdzono, że jest zdolny do pracy na umówionym stanowisku pracy, został zapoznany z zakresem obowiązków oraz przeszedł z wynikiem pozytywnym okresowe szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stwierdzenia powoda dotyczące naruszenia przez jego byłego pracodawcę-pozwaną obowiązków związanych ze stosunkiem pracy są ogólnikowe – powód nie sprecyzował mianowicie, w jakich konkretnie działaniach lub zaniechaniach pozwanej oraz w zakresie, jakich obowiązków lub uprawnień dopatruje się tego naruszenia.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że powód:

1. przeszedł badania wstępne i stwierdzono, że jest zdolny do pracy;

2. został zapoznany z zakresem obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień;

3. został zapoznany z nowymi obowiązkami po ich modyfikacji;

4. był słuchaczem okresowego szkolenia z zakresu BHP.

W świetle powyższego za bezzasadny uznać należy zawarty w pkt 4 apelacji (k. 290-296 akt sprawy) zarzut naruszenia przez ten Sąd art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód - z chwilą przyjęcia do pracy w dniu 03 października 1994 r. oraz w trakcie trwania stosunku pracy między powodem, a pozwaną - został zapoznany z zakresem obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień powoda, jako pracownika (akapit 1), jak również, że został przeszkolony przez pracodawcę w zakresie przepisów i wymogów, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (akapit 2).

Sąd II instancji podzielił natomiast stanowisko apelującego (co wynika z wcześniejszych rozważań dotyczących zarzutu przedawnienia) zgodnie, z którym materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie dawał podstaw do przyjęcia, że ubezpieczony najpóźniej w 2004 r. dowiedział się o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody (akapit 3).

Odnosząc się do zarzutu z pkt 1 apelacji (k. 290-296 akt sprawy) w postaci naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 227 k.p.c. Sąd Apelacyjny zważył, że jeżeli powód dochodzi zadośćuczynienia lub renty w związku z rozstrojem zdrowia to zgodzić się należy ze stanowiskiem, że faktem istotnym dla rozstrzygnięcia sporu jest ustalenie rodzaju schorzeń i czasu ich powstania.

Wskazać należy, że Sąd zobowiązany jest ocenić, czy dany środek dowodowy wskazany przez stronę nadaje się dla stwierdzenia określonego faktu z uwagi na okoliczności, które mają być wykazane i rodzaj tego środka. W pkt 1 apelacji skarżący zarzuca, że Sąd Okręgowy nie przeprowadził dowodu z zeznań współosadzonych więźniów na okoliczność stanu zdrowia i momentu powstania schorzeń.

Art. 227 k.p.c. stosowany jest przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych, uprawnia bowiem sąd do selekcji zgłoszonych dowodów, jako skutku przeprowadzonej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć (por. wyrok S.N. z dnia 12 lutego 2009 r. w sprawie III CSK 272/08, publik. LEX nr 520039).

Tym samym zgłoszony przez stronę środek dowody musi być przydatny dla stwierdzenia faktu, z którego strona wywodzi skutek prawny.

Zdaniem Sądu II instancji ustalenie rodzaju schorzeń, ich wpływu na pogorszenie możliwości zarobkowych i rozstrój zdrowia wymaga wiadomości specjalnych z dziedziny medycyny. Tego rodzaju okoliczności nie ustala się zaś na podstawie zeznań współwięźniów, ponieważ nie dysponują oni wymaganymi wiadomościami specjalnymi. Za miarodajną podstawę czynienia ustaleń w zakresie czasu powstania schorzeń i stanu zdrowia na określoną datę uznać należy treść dokumentacji medycznej oraz wydawane w oparciu o nią i badania przedmiotowe opinie biegłych sądowych lekarzy. Zawierają one bowiem zapisy dotyczące skarg złożonych lekarzowi (wywiad) oraz diagnozę, będącą wypadkową skarg i wyników przeprowadzonych bezpośrednich badań.

Wniosek o przeprowadzenie dowodu nieprzydatnego dla ustalenia twierdzonych okoliczności faktycznych należy ocenić, jako powołany jedynie dla zwłoki w rozumieniu art. 217 § 1 k.p.c. (por. wyrok S.N. z dnia 07 marca 2001 r. w sprawie I PKN 285/00, publik. LEX nr 48495).

Ponieważ zgłoszony przez powoda dowód w postaci zeznań współosadzonych więźniów jest nieprzydatny dla ustalenia okoliczności w postaci: stanu jego zdrowia i czasu powstania rozpoznanych u niego schorzeń zasadnie Sąd I instancji pominął ten środek dowodowy, jako powołany jedynie dla zwłoki w rozumieniu art. 217 § 2 k.p.c.

W ocenie Sądu Apelacyjnego za chybione uznać należy również zarzuty z pkt 2 i 3 apelacji (k. 290-296 akt sprawy).

Zarzut naruszenia prawa procesowego, a w szczególności art. 473 § 1 k.p.c. był całkowicie niezasadny, ponieważ nie było kwestii zastosowania tego przepisu – Sąd Okręgowy nie powoływał się na ten przepis, jako przesłankę pominięcia dowodu.

Natomiast Sąd ten faktycznie nie powołał dowodu z zeznań świadków wskazanych przez powoda, a mianowicie „wszystkich osób zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r.”, a także nie przeprowadził dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem do zeznań powoda. Ocenie Sądu II instancji podlegało zatem, czy pominięcie przez Sąd I instancji tych środków dowodowych na mocy art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. było uzasadnione.

Art. 227 k.p.c. nie precyzuje pojęcia faktów i okoliczności mających istotne znaczenie. Zdaniem Sądu Apelacyjnego te fakty i okoliczności muszą być opisane przez powoda w pozwie, bądź na wezwanie Sądu w pismach procesowych w sposób konkretny, pozwalający na odtworzenie przebiegu danego zdarzenia lub zdarzeń oraz ich umiejscowienia w czasie, na których powód opiera swoje roszczenia zawarte w pozwie. Jeżeli powód podnosi, że nie zapewniono mu właściwych warunków pracy, były one nieodpowiednie, bo już przy przyjęciu nie mógł zapoznać się z profilem pracy, praca była wykonywana w warunkach terenowych, pracował na różnego rodzaju sprzęcie bez wymaganych uprawnień to jego obowiązkiem jest sprecyzowanie, na czym polegały te „nieodpowiednie warunki”, co oznacza sformułowanie „warunki terenowe”, kiedy występowały „nieodpowiednie warunki”, gdzie i na czym polegała praca na sprzęcie bez wymaganych uprawnień.

Podkreślenia wymaga, że w świetle przepisu art. 117 k.p.c. wniosek dowodowy powinien zawierać tezę i nie może ograniczać się do wskazania samego dowodu, który ma być przeprowadzony (por. wyrok S.N. z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie II CSK 541/08, publik. LEX nr 500147).

Wobec ogólnikowego i lakonicznego sformułowania przez powoda pozwu oraz tezy dowodowej, która nie precyzowała faktów i okoliczności Sąd Okręgowy zobowiązał go do ich doprecyzowania, czego powód nie dopełnił. W związku z powyższym przy tak sformułowanych faktach w istocie rzeczy z przyczyn leżących po stronie powoda nieznane były okoliczności, których potwierdzeniu służyć miały zeznania świadków. Żadne konkretnie sprecyzowane warunki pracy nie mogły być weryfikowane przez zeznania konkretnych osób, ponieważ nie zostały określone przez samego powoda. Gdyby Sąd I instancji dopuścił dowód z zeznań wszystkich pracowników celem rozpytania ich, w jakich warunkach pracował powód doprowadziłoby to do sytuacji, w której podstawa faktyczna powództwa byłaby doprecyzowywana dopiero na podstawie tych zeznań – w istocie zatem zgłoszony środek dowodowy z zeznań świadków wskazanych przez powoda, a mianowicie „wszystkich osób zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r.” nie zawiera tezy.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego powyższa taktyka dowodowa powoda, na którą profesjonalni pełnomocnicy procesowi nie mieli wpływu wynikała z faktu, że powód sam nie potrafił określić faktów i okoliczności takich, jak przykładowo: „nieodpowiednie warunki” pracy, czy praca na różnych maszynach bez wymaganych uprawnień i w oparciu o dowód ze świadków - pracowników zatrudnionych we wskazanym okresie u pozwanej razem z powodem dopiero próbował się dowiedzieć, czy mają oni jakąś wiedzę na temat tych okoliczności.

Tymczasem to na powodzie spoczywał obowiązek zakreślenia w tezie dowodowej konkretnych zdarzeń w określonej czasoprzestrzeni – na tak ujęte okoliczności i fakty dopiero byliby przesłuchiwani wnioskowani świadkowie. Nadto na powodzie spoczywał obowiązek wskazania konkretnych osób mających potwierdzić wykonywanie przez niego w okresie zatrudnienia u pozwanej pracy przykładowo: w „nieodpowiednich warunkach”, czy bez wymaganych uprawnień.

Sąd II instancji zauważył, że we wskazanym okresie zatrudnienia powoda u pozwanej tj. od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r. stan zatrudnienia był zmienny, nie wszyscy zatrudnieni pracowali w tym samym czasie, co powód i nie wszyscy mieli z nim kontakt.

W związku z powyższym zasadnie Sąd Okręgowy przyjął, że zgłoszony środek dowodowy z treści zeznań „wszystkich osób zatrudnionych wraz z powodem u pozwanej w okresie od dnia 01 października 1994 r. do dnia 01 marca 2000 r.” na tak ogólnikowo określone okoliczności w istocie nie zawiera tezy dowodowej, a zatem podlegał pominięciu, jako powołany jedynie dla zwłoki.

Z treści art. 299 k.p.c. wynika, że sąd może dopuścić dowód z przesłuchania stron dla wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów, które pozostały niewyjaśnione po wyczerpaniu środków dowodowych lub wobec ich braku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego trafnie Sąd I instancji pominął dowód z przesłuchania stron, ograniczony do przesłuchania powoda, ponieważ w niniejszej sprawie istniały inne środki dowodowe i nie zostały one wyczerpane, a zostały one pominięte na skutek nie skonkretyzowania przez powoda tezy dowodowej – jego postawa w praktyce uniemożliwiała przeprowadzenie tych dowodów.

W myśl art. 444 § 1 k.p.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Stosownie do treści art. 444 § 2 k.p.c. poszkodowany może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie zaś z treścią art. 445 § 1 k.p.c. w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Odnosząc się do wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy na okoliczności: określenia stanu jego zdrowia, przyczyn powstania schorzeń, ustalenia czasu powstania schorzeń oraz ich związku z wykonywaniem pracy zawodowej u pozwanej wskazać należy, że z uwagi na wskazaną wyżej podstawę prawną brak tezy dowodowej, a w konsekwencji brak możliwości przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność działania lub zaniechania pracodawcy, w którym powód upatrywał naruszenia jego praw wynikających ze stosunku pracy oraz niedopełnienia obowiązków w zakresie BHP – czynu niedozwolonego nie doszło do ustalenia konkretnych zdarzeń z okresu jego zatrudnienia u pozwanej. W związku z powyższym biegli sądowi lekarze nie mogli wypowiedzieć się, czy rozpoznane u powoda schorzenia pozostają w związku z warunkami wykonywania pracy w okresie jego zatrudnienia u pozwanej.

Sama zaś opinia biegłych w oderwaniu od zdarzeń mających miejsce w okresie zatrudnienia powoda u pozwanej, a dotyczących warunków świadczenia przez niego pracy jest niewystarczająca dla ustalenia jej odpowiedzialności.

Dla ustalenia cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy – pozwanej nieodzowne było w niniejszej sprawie łączne wykazanie przez powoda trzech przesłanek: ciążącej na pracodawcy odpowiedzialności z tytułu czynu niezdozwolonego, poniesionej szkody (uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia) oraz związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem pracodawcy (naruszającym prawa pracownika lub obowiązki pracodawcy), stanowiącym czyn niedozwolony, a powstaniem wskazanej wyżej szkody.

Ponieważ w oparciu o przeprowadzone w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe powód nie zdołał wykazać wszystkich wymienionych wyżej przesłanek, od których spełnienia uzależniona jest cywilnoprawna odpowiedzialność pracodawcy-pozwanej, a w szczególności: jej zachowania (działania lub zaniechania), stanowiącego czyn niedozwolony, a w konsekwencji związku przyczynowego pomiędzy poniesioną szkodą - uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia powoda, a tym zachowaniem jego powództwo uznać należało za niezzasadne i podlegające oddaleniu.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w pkt I sentencji wyroku.

W ocenie tego Sądu w niniejszej sprawie, porównując z przedmiotem sporu oraz oceniając na tle nakładu pracy profesjonalnego pełnomocnika (radcy prawnego) wysokość kosztów zastępstwa procesowego w wysokości odpowiadającej stawce minimalnej z § 6 pkt 7 w zw. z § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm., nazywanego dalej rozporządzeniem w sprawie opłat) uznać należy za nadmiernie wygórowaną, zaś w niniejszej sprawie nie został złożony spis kosztów. Uzasadnia to przyznanie pełnomocnikowi z urzędu niższego wynagrodzenia, niż stawka minimalna.

W związku z powyższym o wynagrodzeniu radcy prawnego za świadczoną z urzędu pomoc prawną Sąd II instancji orzekł na mocy art. 22 (3) ust. 1 ustawy z dnia 06 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.), art. 108 § 1 k.p.c. i 109 § 2 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie opłat, jak w pkt II sentencji wyroku.

W myśl art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym Sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak to, w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór (por. wyrok S.N. z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie III CK 221/05, publik. LEX nr 439151).

W ocenie Sądu II instancji zły stan zdrowia J. J. (1), uniemożliwiający podjęcie mu pracy zarobkowej w warunkach pozbawienia wolności i tym samym uzyskanie źródła dochodów uzasadnia twierdzenie, że zachodzą w odniesieniu do powoda szczególne okoliczności uzasadniające nie obciążanie go w ogóle kosztami procesu za drugą instancję.

W związku z powyższym o kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł na mocy art. 102 k.p.c., jak w pkt III sentencji wyroku.

III APa 12/10

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE