Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 lutego 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. , po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 września 2020 r., odmówił D. K. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała prac w warunkach szczególnym lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu od 1 października 2016 r. do 31 października 2017 r. W przedłożonej dokumentacji zakład pracy nie wyjaśnił bowiem w jaki sposób praca na stanowisku starszego technika elektroradiologii jest związana z pracą wykonywaną w warunkach ostrego dyżuru. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że łączny staż pracy wnioskodawczyni wyniósł 30 lat , 10 miesięcy i 9 dni , a staż pracy w warunkach szczególnych wyniósł 19 lat , 6 miesięcy i 28 dni.

/decyzja k.37 – 37 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 17 marca 2021 r. pełnomocnik D. K. złożył odwołanie od ww. decyzji wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej prawa do emerytury pomostowej od 29 września 2020 r. oraz o zasądzenie na rzecz ubezpieczonej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W treści odwołania podniósł ,że D. K. w okresie od 1 września 1987 r. do 31 grudnia 2008 r. stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace narażające na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażające na działanie pól elektroenergetycznych na stanowisku starszego technika elektroradiologii w pracowni RTG wymienionym w wykazie A, dziale XIV, poz.4 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu (...) (Dz. Urz. MZiOS nr 8 , poz.40). Pełnomocnik wnioskodawczyni wskazał również, że D. K. w okresie od 1 października 2016 r. do 31 października 2017 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. Tym samym wnioskodawczyni spełnia wszystkie warunki do uzyskania emerytury pomostowej.

/odwołanie k.4 – 11/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.15 – 16/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. K. urodziła się (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 3 września 2021 r. D. K. złożyła wniosek o emeryturę pomostową.

/wniosek k.1 – 4 plik I akt ZUS/

Po rozpatrzeniu powyższego wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję.

/decyzja k.37 – 37 odwrót plik I akt ZUS/

Do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w myśl art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczył wnioskodawczyni okres zatrudnienia na stanowisku starszego technika elektroradiologii od 1 września 1987 r. do 31 grudnia 2008 r. (łącznie 19 lat , 6 miesięcy i 28 dni).

/okoliczność bezsporna/

D. K. legitymuje się stażem sumarycznym w wymiarze 30 lat, 10 miesięcy i 9 dni, w tym 28 lat, 4 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz 2 lat , 5 miesięcy i 19 dni okresów nieskładkowych.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 1 września 1987 r. do 3 lipca 2018 r. D. K. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w Wojewódzkim (...) im. dr W. B. (1) w Ł. , gdzie wykonywała obowiązki pracownicze starszego technika elektroradiologii. W zakresie powierzonych obowiązków wnioskodawczyni zajmowała się wykonywaniem badań z zakresu diagnostyki obrazowej tj. RTG i TK tj. badań wykorzystujących promieniowanie rentgenowskie. D. K. pracowała w wydzielonym pomieszczeniu, gdzie znajdowała się stosowna aparatura bądź też korzystała z przenośnego sprzętu np. przy łóżku pacjenta. Powierzone obowiązki wnioskodawczyni wykonywała w wymiarze czasu pracy przypisanym do jej stanowiska tj. przez 5 godzin dziennie , a od 2014 r. w wymiarze 7,35 godziny dziennie. Począwszy od października 2016 r. wnioskodawczyni pracowała również w pracowni hemodynamiki zajmującej się wykonywaniem zabiegów kardiologicznych, przy czym obowiązki te pełniła w systemie dyżurów w określonych w grafiku dniach tygodnia (także w święta i inne dni wolne). Wnioskodawczyni uczestniczyła zarówno przy zabiegach planowych, jak i ratujących życie.

Praca zaliczana do pracy w warunkach ostrego dyżuru nie odbywała się codziennie. Jedynie w październiku 2016 roku wnioskodawczyni wykonywała obowiązki w pracowni hemodynamiki przez kilka dni z rzędu, zaś w pozostałym spornym okresie było to tylko jeden - dwa razy w tygodniu. W grudniu 2016 roku wnioskodawczyni w ogóle nie pracowała w tej pracowni. Wnioskodawczyni była w ciągu tygodnia przydzielana do różnych pracowni, w których praca nie odbywała się w warunkach ostrego dyżuru.

/zeznania świadków: B. S. min.00:24:45 – 00:33:52 , R. D. min.00:33:52 – 00:45:48 rozprawy z dnia 23 września 2021 r. , płyta CD k.44 , zeznania wnioskodawczyni min.00:02:32 – 00:08:32 rozprawy z dnia 10 lutego 2022 r. , płyta CD k. 117 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:03:09 – 00:19:42 rozprawy z dnia 23 września 2021 r. , płyta CD k.44 , wykaz dni pracujących wnioskodawczyni k.98 – 111/

Za ww. okres zatrudnienia zakład pracy wystawił wnioskodawczyni w dniu 3 lipca 2018 r. świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych wskazując, iż:

- w okresie od 1 września 1987 r. do 31 grudnia 2008 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace narażające na działanie promieniowania jonującego oraz prace narażające na działanie pól elekromagnetycznych / charakter pracy zgodny z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn.zm. / na stanowisku starszego technika elektroradiologii w pracowni RTG wymienionym w wykazie A , dziale XIV poz. 4 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu (...) ( Dz.Urz.MZiOS nr 8 poz.40 ).

- w okresie od 1 października 2016 r. do 31 października 2017 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru / charakter pracy zgodny z ustawą o emeryturach pomostowych z dnia 19.12.2008r. ( Dz.U. Nr 237, poz.1656 ) na stanowisku starszego technika elektroradiologii wymienionym w wykazie prac o szczególnym charakterze stanowiącym załącznik nr 2 poz. 24 do Ustawy z dnia 19.12.2008r. ( poz.1656 ) oraz zgodnie z załącznikiem nr 5 ( wykaz stanowisk pracy o szczególnym charakterze ) do Regulaminu Pracy z dnia 26.01.2012r., w Wojewódzkim (...) im. dr W. B..

/świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych k.35 plik I akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była przez strony kwestionowana oraz na podstawie zeznań świadków i wnioskodawczyni. Na okoliczność charakteru pracy wnioskodawczyni w spornym okresie Sąd czynił także ustalenia w oparciu o opinię biegłego z zakresu bezpieczeństwa pracy, pomijając jednak tę część złożonej opinii, w której wskazano ,że w okresie 1 października 2016 r. do 31 października 2017 r. wnioskodawczyni wykonywała prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych w warunkach ostrego dyżuru, których charakter zgodny jest z zapisem ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19.12.2008r. - Załącznik nr 2 poz. 24 (Dz.U. Nr 237, poz. 1656, ze zm.) oraz zapisem Załącznika nr 5 do Regulaminu Pracy WSSz. w Ł. z dnia 26.01.2012r. - Wykaz stanowisk pracy o szczególnym charakterze.

W ocenie Sądu powyższe stwierdzenie biegłego pozostaje bowiem w oczywistej sprzeczności z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie, a w szczególności z grafikami, wskazującymi na okresy pracy wnioskodawczyni w pracowni hemodynamiki. Ponadto złożone w sprawie zeznania wskazują jednoznacznie ,że wnioskodawczyni, oprócz pracy przy zabiegach ratujących życie, brała również udział w zabiegach planowych, a ich ilość była różna w zależności od dnia. Tym samym nie sposób przyjąć, że wnioskodawczyni pracowała stale w warunkach ostrego dyżuru na cały etat.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych uznać należy, że odwołanie D. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Warunki nabywania prawa do emerytury pomostowej określa ustawa z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U. z 2018 r. , poz.1924 ) , która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

Zgodnie z art. 4 cytowanej ustawy prawo do emerytury pomostowej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,

5. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS,

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3,

7. nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez osoby niespełniające warunku z art.4 pkt 6 przewiduje art.49 ustawy według którego prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3;

2. spełnia warunki określone w art.4 pkt 1-5 i 7 i art.5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3.

Przytoczony przepis zmienia wymagania konieczne do uzyskania emerytury pomostowej dla osób niespełniających warunku z art.4 pkt 6 ustawy, zwalniając je z konieczności wykonywania po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy, jednakże wprowadza w to miejsce wymaganie, aby ubiegający się o rozważane świadczenie spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009 r.) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3. Warunek ten został jasno wyrażony, wynika wprost z literalnego brzmienia art. 49 pkt 3 ustawy i jest zgodny z jej celem.

Należy podkreślić, iż jedynie łączne spełnienie wszystkich przesłanek uprawnia do uzyskania prawa do wskazanej emerytury.

W niniejszym postępowaniu niesporne było, iż wnioskodawczyni, która wiek 55 lat osiągnęła w dniu 29 września 2020 r., udowodniła 30 lat, 10 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych, oraz ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art.32 i art.33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz fakt rozwiązania stosunku pracy.

Organ rentowy wskazał, iż wnioskodawczyni nie spełniła jednak warunku określonego w art.4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 tej ustawy.

W świetle art 3 ust.1 i 3 powołanej ustawy prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy. Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1 lub ust. 3 art. 3 (art. 3 ust. 4 i 5 ustawy o emeryturach pomostowych).

Przy tym wskazać należy, że w art.3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych nie chodzi o wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę, lecz o wymiar czasu pracy faktycznie wykonywanej w narażeniu na czynniki ryzyka, które powodują, że dane prace są pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Dlatego też dla uznania, iż praca jest wykonywana w szczególnych warunkach, nie wystarcza określenie w umowie o pracę, że pracownik został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na konkretnym stanowisku, z zajmowaniem którego związana jest jedynie (potencjalna) konieczność wykonywania prac wymienionych w wykazie prac w szczególnych warunkach, stanowiącym załącznik nr 1, lub szczególnym charakterze stanowiącym załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych, ale niezbędne jest, aby prace takie rzeczywiście wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest codziennie i przez całą przewidzianą dla niego dniówkę roboczą. (por wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 lipca 2013 r. III UK 106/12 Legalis Numer 787672)

Zgodnie z pkt 24 wykazu prac w szczególnym charakterze stanowiącym załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych pracami takimi są prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.

Postępowanie dowodowe wykazało jednoznacznie, że wnioskodawczyni we wskazanym spornym okresie od 1 października 2016 r. do 31 października 2017 r. pełniła funkcję starszego technika elektroradiologii i uczestniczyła zarówno przy zabiegach kardiologicznych zarówno planowych, jak i ratujących życie.

W ocenie Sądu, w oparciu o wskazane okoliczności faktyczne nie sposób jednak dojść do przekonania, iż wnioskodawczyni po 1 stycznia 2009 r. wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych wymienione w pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru – w pełnym wymiarze czasu pracy.

Bezsprzecznie wnioskodawczyni pracowała pracowni hemodynamiki zajmującej się wykonywaniem zabiegów kardiologicznych, przy czym obowiązki te pełniła w systemie dyżurów, w określonych w grafiku dniach tygodnia (także w święta i inne dni wolne), przy czym było to czasem dwa razy, a czasem 1 raz w tygodniu. Wnioskodawczyni uczestniczyła zarówno przy zabiegach planowych , jak i ratujących życie, przy czym każdego dnia ilość zabiegów była różna. Niemniej jednak jej praca w pełnym wymiarze czasu nie odbywała się w warunkach ostrego dyżuru.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że Sąd nie kwestionuje, iż praca wykonywana przez odwołującą na dyżurach była obarczona stresem, wymagała dyspozycyjności i poświęcenia, niemniej jednak nie miała charakteru pracy we wskazanych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z powyższych względów Sąd nie podzielił konkluzji biegłego co do charakteru pracy wnioskodawczyni. Biegły bowiem skoncentrował się wyłącznie na jednym elemencie, a mianowicie na opisaniu stanowiska pracy wnioskodawczyni, pomijając kwestię wymiaru czasu pracy.

Na marginesie podnieść należy też, iż wnioskodawczyni nie spełniła także przesłanek wskazanych we wspomnianym już art. 49 pkt. 3. Stosownie do powołanego przepisu, prawo do emerytury pomostowej może nabyć również osoba, która po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust. 1 i 3, jednakże w dniu wejścia w życie ustawy miała okres wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze z tym, że praca ta musi być pracą w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu nowych przepisów tj. art. 3 ust. 1 i 3 Ustawy. (vide min. wyrok SA w Lublinie z 13.03.2014 r., III AUa 1531/13, opubl. LEX nr 1441422, wyrok SA w Katowicach z 27.02.2014 r., III AUa 1045/13, opubl. LEX 1439028, wyrok SA w Szczecinie z 14.01.2014 r. III AUa 577/13, opubl. LEX 1441543, wyrok SA w Białymstoku z 09.01.2014 r., III AUa 705/13, LEX 1415788, wyrok SN z 04.12.2013 r. II UK 159/13, opubl. LEX nr 1405231, wyrok SA w Gdańsku z 07.11.2013 r., III AUa 343/13).

Wnioskodawczyni w całym okresie zatrudnienia w Wojewódzkim (...) im. dr W. B. (1) w Ł. pracowała na stanowisku starszego technika elektroradiologii na niezmienionych warunkach , a zatem nie w trybie ostrego dyżuru. Tym samym także na dzień 1 stycznia 2009 r. nie mogła legitymować się okresem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust. l i 3 cytowanej ustawy, wynoszącym co najmniej 15 lat.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy uznając odwołanie za nieuzasadnione, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

S.B.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. wnioskodawczyni przez PI