Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Z. K.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...)

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) na rzecz powoda Z. K. kwotę 96.400,00 (dziewięćdziesiąt sześć tysięcy czterysta) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda Z. K. kwotę 8.437,00 (osiem tysięcy czterysta trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.794,51 (sześć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt cztery złote pięćdziesiąt jeden groszy) tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 430/21

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 7 grudnia 2018 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powód Z. K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 16.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości:

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w O., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w O., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

oraz kwoty 2.000,00 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na działce numer (...) w O.. Powód wnosił też o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z opłatą od pełnomocnictwa.

(pozew- k.3-7)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.23-31)

Pismem procesowym z dnia 23 listopada 2021 r. powód rozszerzył powództwo żądając zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 96.400,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty w tym kwoty 72.200,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości i kwoty 24.200,00 zł tytułem koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na działce numer (...) w O.

(pismo procesowe powoda- k.52)

Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2021 r. Sąd Rejonowy w Łasku stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

( postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku- k.54)

W piśmie procesowym z dnia 27 stycznia 2022 r. powód popierał powództwo i wnosił o zasądzenie na jego rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstw procesowego oraz opłaty od pełnomocnictwa i od udzielanych w sprawie pełnomocnictw substytucyjnych według norm przepisanych.

(pismo procesowe powoda- k.75)

W piśmie procesowym z dnia 26 stycznia 2022 r. pozwany wnosił o oddalenie powództwa.

(pismo procesowe pozwanego- k.76-77)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód Z. K. jest właścicielem nieruchomości:

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w O., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- położonej w O., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku.

(bezsporne, wypisy z rejestru gruntów- k.11-12, odpisy z ksiąg wieczystych- k.13-15, mapy- k.17-19)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla nieruchomości powoda nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane zostało studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Na datę wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania obowiązywała w tym zakresie uchwała (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 22 października 2014 r. Z informacji przedstawionych w studium oraz z zaświadczenia Burmistrza Ł. z dnia 16 listopada 2018 r. (...) wynika, że działka numer (...) znajduje się na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV, na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych V – VI, na terenach zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, na terenie R-A - rowy, w granicach obszarów wymagających zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, w granicach obszarów zdegradowanych, w granicach jednostki strukturalnej III, na terenach zmeliorowanych figurujących w ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów, w granicach stref ochronnych od terenów zamkniętych, w granicy powierzchni ograniczających wysokość zabudowy – granice części 2 powierzchni podejścia 1:50 i w granicach obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A, działka nr (...) znajduje się na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV, na terenach zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, w granicach obszarów wymagających zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, w granicach obszarów zdegradowanych, w granicach jednostki strukturalnej III, w granicach stref ochronnych od terenów zamkniętych, w granicy powierzchni ograniczających wysokość zabudowy – granice części 2 powierzchni podejścia 1:50 i w granicach obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A a działka nr (...) znajduje się na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV, na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych V – VI, w granicach jednostki strukturalnej III, na terenach zmeliorowanych figurujących w ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów, w granicach stref ochronnych od terenów zamkniętych, w granicy powierzchni ograniczających wysokość zabudowy – granice części 2 powierzchni podejścia 1:50 i w granicach obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A.

(bezsporne, zaświadczenie Burmistrza Ł.- k.16, opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości K. N. koperta k.45, k.50)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

(bezsporne, uchwała- k.39-41)

Nieruchomości powoda oznaczone numerami działek (...) położone w O. znajdują się w całości w podobszarze A. Działka nr (...) jest zabudowana, uzbrojona (dostęp do sieci energetycznej oraz wodociągowej a dodatkowo na działce znajduje się studnia głębinowa). Jest ona fragmentarycznie ogrodzona (od strony frontowej płytami prefabrykowanymi, od strony południowej płotem tymczasowym z drutu kolczastego na słupkach drewnianych, w pozostałej części siatką stalową). Posiada bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Na działce usytuowany jest budynek mieszkalny jednorodzinny parterowy z poddaszem użytkowym częściowo podpiwniczony. Zabudowę działki uzupełnia murowany budynek gospodarczy o powierzchni zabudowy 176 m ². Działki nr (...) przylegające do działki nr (...) pozostają niezabudowane. Działka nr (...) w części przeznaczonej na potencjalną zabudowę jest ogrodzona, pozostając we wspólnym ogrodzeniu wraz z częścią działki nr (...), natomiast na części granicy naturalny sposób działki oddziela szpaler zieleni. Działka nr (...) usytuowana jest w głębi posesji i jest użytkowana rolniczo. W sąsiedztwie występują grunty rolne a także zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i siedliskowa. Powierzchnia użytkowa budynku mieszkalnego wynosi 185,56 m ² (bez piwnicy), powierzchnia zabudowy 160,44 m ². Fundamenty budynku są betonowe, mury są wykonane z cegły ceramicznej pełnej, nieocieplone i nieotynkowane, strop jest ceramicznym, dach jest konstrukcji drewnianej, kryty eternitem. Elementy wykończeniowe stanowią okładziny podłogowe – drewniane na legarach, okładziny ścienne –farba dyspersyjna. Stolarka okienna jest drewniana.

(bezsporne, zaświadczenie Burmistrza Ł.- k.16, opinia biegłego z zakresu szacunku (...)- koperta k.45, k.50)

Wartość rynkowa części zabudowanej działki (...) została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 364.800,00 zł. Przyjmując w ujęciu procentowym średnią cenę nieruchomości poza strefą oddziaływania lotniska na 100 %, wartość w strefie stanowi A 90,9 % oszacowanej kwoty, co oznacza spadek wartości o 9,1 %. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,1 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości części zabudowanej działki (...) stanowi kwotę 33.200,00 zł. Dla części działki nr (...) przeznaczonej pod zabudowę współczynnik korygujący wynosi 1,07. Wartość rynkowa tej części działki bez ograniczeń wynosi 108.400,00 zł. Utrata wartości tej części działki w związku z utratą funkcji mieszkaniowej wynosi 39.000,00 zł.

(bezsporne, zaświadczenie Burmistrza Ł.- k.16, opinia biegłego z zakresu szacunku (...)- koperta k.45, k.50)

Budynek powoda przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania spełniał wymogi Prawa budowlanego w zakresie izolacyjności akustycznej. Zapewnienie odpowiedniego klimatu akustycznego po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania wymaga poniesienia dodatkowych nakładów mających na celu poprawę izolacyjności akustycznej przegród budowlanych, które są konsekwencją wymogów wprowadzonych uchwałą z 2016 r. o wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania. Zapewnienie właściwego mikroklimatu w pomieszczeniach podlegających ochronie akustycznej podczas występowania hałasu lotniczego wymaga instalacji dodatkowych urządzeń (wentylatorów sufitowych). Wymagane prace dostosowawcze obejmują wymianę istniejących okien na okna o odpowiednio wyższej izolacyjności akustycznej, montaż nawiewników i wentylatorów a także prace uzupełniające związane bezpośrednio ze wskazanym wyżej zakresem robót. W celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej wzięta została pod uwagę konieczność przeprowadzenia prac ponadstandardowych, wykraczających poza przewidziane dla danego typu obiektów w okresie ich budowy. W tym przypadku zastosowane zostało podejście kosztowe, w ramach którego stosuje się metodę kosztów odtworzenia lub metodę kosztów zastąpienia. W niniejszym przypadku zastosowana została technika zastąpienia a wynikiem obliczeń jest wartość odtworzeniowa nakładów bez uwzględniania stopnia zużycia. Wartość prac dostosowawczych została oszacowana na kwotę 24.200,00 zł. Wartość prac dostosowawczych została ustalona z wykorzystaniem bazy cenowej e-BISTYP a także innych publikacji branżowych oraz informacji uzyskanych od producentów, dostawców i wykonawców robót oraz w placówkach handlowych i serwisowych, z uwzględnieniem lokalnych cen rynkowych.

(bezsporne, zaświadczenie Burmistrza Ł.- k.16, opinia biegłego z zakresu szacunku (...)- koperta k.45, k.50)

Pismem z dnia 29 listopada 2018 r. pełnomocnik powoda wystosował do pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwał go do zapłaty w terminie 1 dnia od doręczenia wezwania na rzecz powoda kwoty 300.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z obniżeniem wartości i ograniczeniem w sposobie korzystania z nieruchomości położonych w O. oznaczonych numerami działek (...) a także w z tytułu kosztów koniecznych do wygłuszenia budynków mieszkalnych na nich się znajdujących w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismo to pozwany otrzymał w dniu 3 grudnia 2018 r.

(bezsporne, kserokopia pisma pełnomocnika powoda- k.20)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powoda. Złożone przez niego dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego była także złożona przez powoda kserokopia dokumentu prywatnego w postaci pisma powoda wysłanego do pozwanego przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentu prywatnego złożonego przez powoda także nie była kwestionowana przez pozwanego. Okoliczność, że żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwoliła na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinię biegłego sądowego K. N.. Biegły ten w wydanej opinii oszacował utratę wartości nieruchomości powoda wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku znajdującego się na jego nieruchomości. W ocenie sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał przy tym szczegółowo na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił też wnioski oraz sposób, w jaki do nich doszedł. Sąd nie miał przy tym wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w tego rodzaju sprawie. Biegły sądowy K. N. sporządzał bowiem opinie w wielu zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł., co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie. W tej sytuacji opinię biegłego sądowego K. N. w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz szacującym koszty nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych należało uznać za w pełni wiarygodną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powód wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące jego własność nieruchomości położone w O., poniósł szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich a w konsekwencji na zmniejszeniu ich wartości. Dla nieruchomości powoda brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Działka numer (...) znajduje się na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV, na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych V – VI, na terenach zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, na terenie R-A - rowy, w granicach obszarów wymagających zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, w granicach obszarów zdegradowanych, w granicach jednostki strukturalnej III, na terenach zmeliorowanych figurujących w ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów, w granicach stref ochronnych od terenów zamkniętych, w granicy powierzchni ograniczających wysokość zabudowy – granice części 2 powierzchni podejścia 1:50 i w granicach obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A. Działka nr (...) znajduje się na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV, na terenach zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, w granicach obszarów wymagających zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, w granicach obszarów zdegradowanych, w granicach jednostki strukturalnej III, w granicach stref ochronnych od terenów zamkniętych, w granicy powierzchni ograniczających wysokość zabudowy – granice części 2 powierzchni podejścia 1:50 i w granicach obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A. Działka nr (...) znajduje się na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV, na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych V – VI, w granicach jednostki strukturalnej III, na terenach zmeliorowanych figurujących w ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów, w granicach stref ochronnych od terenów zamkniętych, w granicy powierzchni ograniczających wysokość zabudowy – granice części 2 powierzchni podejścia 1:50 i w granicach obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A. Działki te znajduje się w całości w podobszarze A.

Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowane są nieruchomości powoda, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z nich. Powód nie może skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących mu a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiących jej własność nieruchomości. Nieruchomości powoda należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania ich na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku ich wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowane są stanowiące własność powoda nieruchomości, powód doznał szkody polegającej na obniżeniu ich wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należących do powoda nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego sądowego z zakresu szacunku (...), uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powoda nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę 72.200,00 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powoda roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego jego własność budynku mieszkalnego, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodowi, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowany na należącej do powoda nieruchomości budynek mieszkalny nie spełniają obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów. Koszty nakładów na budynek mieszkalny powoda biegły określił na kwotę 24.200,00 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powód dotychczas nie poczynił, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137). Budynek powoda był wzniesiony w tradycyjnej technologii i przy użyciu dostosowanych do niej materiałów budowlanych. Trzeba także mieć na względzie, że zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynikał bezpośrednio z opinii biegłego K. N., który określając jedynie następczo wartość prac koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w odniesieniu do budynku mieszkalnego usytuowanego na działce powoda przyjął rozwiązania uwzględniające stan istniejący w dacie sporządzania opinii, zapewniając spełnienie wymagań akustycznych, wynikających z opinii przy optymalizacji kosztów.

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powoda w postaci zmniejszenia wartości jego nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez niego nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w łącznej kwocie 96.400,00 zł, na które składa się kwota 72.200,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powoda na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota 24.200,00 zł stanowiąca koszt nakładów, jakie powód ma obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na jego nieruchomości.

Powód zgłosił pozwanemu żądanie zapłaty kwoty 300.000,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości oraz odszkodowania za szkodę obejmującą koszty zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na jego nieruchomości w piśmie doręczonym pozwanemu w dniu 3 grudnia 2018 r. żądając zapłaty tej kwoty w terminie 1 dnia od doręczenia wezwania do zapłaty. Zatem na podstawie art. 481 § 1 kc odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty 96.400,00 zł Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda, zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia 7 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.437,00 zł, na którą to kwotę złożyły się opłata od pozwu w kwocie 4.820,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Co do nie pokrytych wydatków w kwocie 6.794,51 zł to Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021, poz. 2257 ze zm.) zasądził je na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od przegrywającego sprawę pozwanego.