Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

16 lutego 2022 roku

Sąd Rejonowy dla W. M.w W., I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Łukasz Baranowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 lutego 2022 roku w W.

sprawy z powództwa syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko T. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego T. G. na rzecz powoda syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 14.282,51 zł (czternaście tysięcy dwieście osiemdziesiąt dwa złote i pięćdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, ale nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie od dnia 17 listopada 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego T. G. na rzecz powoda syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 3.085,24 zł (trzy tysiące osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 968/21

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku doręczyć pełnomocnikowi powoda (bez pouczenia) oraz pozwanemu z pouczeniem o apelacji.

W., 16 lutego 2022 roku

Sygn. akt I C 968/21

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W.
z 16 lutego 2022 r.

W pozwie z 17 listopada 2020 r. powód syndyk masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego T. G. kwoty 21.790,12 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku, nie większej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że 19 sierpnia 2014 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w W. (dalej jako (...)) zawarła z pozwanym T. G. umowę pożyczki w wysokości 20.000,00 zł. Pozwany – pomimo okresu, na jaki umowa została zawarta – nie dokonał spłaty zaległych należności, a cała pożyczka wraz z odsetkami i naliczonymi kosztami stała się natychmiast wymagalna.

Wyjaśniono, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się: niespłacony kapitał – 14.974,81 zł, odsetki umowne – 1.778,34 zł, niespłacone odsetki z tytułu należności przeterminowanych – 5.009,97 zł i koszty windykacji – 27 zł. Jednocześnie pozwany wskazał, że postanowieniem z 5 lutego 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. X GU 53/15 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie ogłosił upadłość (...) z możliwością zawarcia układu, powierzając sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego zarządcy, zaś postanowieniem z 19 marca 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. X GUp 87/15 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego i ustanowił syndyka w osobie L. K., który w zakresie postępowań sądowych ma uprawnienie do występowania w charakterze strony (pozew – k. 4-13).

14 grudnia 2020 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. wydał nakaz zapłaty, w którym uwzględnił żądanie pozwu w całości (nakaz zapłaty –k. 73).

T. G. wniósł o oddalenie powództwa w całości, jednocześnie podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia i jego nieistnienia w żądanej wysokości (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 79-80).

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Odniósł się również do podniesionego zarzutu przedawnienia i uznał go za bezzasadny. Wskazał, że świadczenie z tytułu zawartej umowy jest świadczeniem jednorazowym, choć płatnym w ratach i że bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania (pismo procesowe powoda – k. 92-101).

W piśmie procesowym z 20 sierpnia 2021 r. powód, wykonując zobowiązanie Sądu, przedstawił szczegółowe wyliczenie wysokości zadłużenia pozwanego przy założeniu, że przedawnieniu uległy wszelkie należności z tytułu kapitału i odsetek, których termin płatności przypadał przed 1 stycznia 2017 r. i wskazał, że przy takim założeniu roszczenie powoda wynosiłoby 14.282,51 zł i składałyby się na nie następujące kwoty: 10.600,30 zł – niespłacony kapitał kredytu, 1.265,81 zł – niespłacone odsetki umowne, 2.289,40 zł – odsetki z tytułu należności przeterminowanych (karne), koszty windykacji – 27 zł (pismo procesowe powoda – k. 112-114).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

19 sierpnia 2014 r., na podstawie wniosku z 13 sierpnia 2014 r., Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w W. (dalej jako (...)) jako pożyczkodawca, zawarła z pozwanym T. G. jako pożyczkobiorcą umowę pożyczki nr (...) w wysokości 20.000,00 zł na okres od 19 sierpnia 2014 r. do 13 sierpnia 2019 r. na warunkach określonych w tej umowie oraz Regulaminie udzielania kredytów i pożyczek (...) w W., stanowiącym załącznik nr 1 o umowy.

Pożyczka była oprocentowana według stopy referencyjnej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej wynoszącej na dzień zawarcia umowy 2,5% powiększonej o marżę (...) w wysokości 13.5 punktu procentowego. Stopa procentowa mogła ulec zmianom w okresie trwania umowy pożyczki w przypadku zmiany wysokości stopy referencyjnej dokonanej przez Radę Polityki Pieniężnej o wartość, o jaką (...) obniżyła/podwyższyła wysokość tej stopy, od dnia następującego po dniu, w którym dokonała zmiany stopy referencyjnej. Marża (...) w okresie obowiązywania umowy była stała, zaś maksymalna stopa procentowa nie mogła w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (pkt 7 umowy). Zgodnie z pkt 9 rzeczywista roczna stopa oprocentowania ( (...)) wynosiła 22,34%, a całkowita kwota do zapłaty w dniu zawarcia umowy wynosiła 30.875,36 zł. Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu wraz z należnymi odsetkami do 13 sierpnia 2019 r., a spłata kredytu miała nastąpić w ratach miesięcznych płatnych bez wezwania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty kredytu, stanowiącym załącznik nr 2 do umowy (pkt 10 umowy).

W przypadku zaległości w spłacie pożyczki, kredytobiorca zobowiązał się do uiszczenia na rzecz (...) opłat za czynności windykacyjne, określonych w Tabeli Prowizji i Opłat, które na dzień zawarcia umowy wynosiły:

a)  pierwsze wezwanie kredytobiorcy do zapłaty – 27 PLN,

b)  pierwsze powiadomienie poręczyciela o przeterminowaniu – 12 PLN,

c)  drugie wezwanie kredytobiorcy do zapłaty – 27 PLN,

d)  drugie powiadomienie poręczyciela o przeterminowaniu – 12 PLN,

e)  przedsądowe wezwanie do zapłaty – 27 PLN,

f)  przedsądowe wezwanie do zapłaty poręczyciela – 12 PLN.

W pkt 19 umowy wskazano także, że w trakcie działań dotyczących jednego przeterminowania kredytobiorca ponosi opłaty za wykonane działania, przy czym łączna wysokość opłat za wezwania do zapłaty od jednego kredytobiorcy dotyczących jednego przeterminowania nie mogła przekroczyć 81 PLN, a łączna wysokość opłat za powiadomienia i wezwanie do zapłaty dla jednego poręczyciela dotyczących jednego przeterminowania nie mogła przekroczyć 51 PLN.

W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, (...) miał prawo pobierać odsetki według stopy procentowej wynoszącej na dzień zawarcia umowy 16%. (...) mógł również wypowiedzieć umowę kredytu w trybie i na warunkach z pkt 33 umowy. Po upływie terminu wypowiedzenia umowa ulegała rozwiązaniu, co oznaczało postawienie kredytu w stan natychmiastowej wymagalności i konieczność spłaty całości zadłużenia w terminie zakreślonym przez (...) (pkt 20). Zgodnie z pkt 33 umowy (...) mógł wypowiedzieć umowę z trzydziestodniowym terminem wypowiedzenia i postawienia, po upływie okresu wypowiedzenia, całego kredytu wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, w przypadku utraty zdolności kredytowej przez kredytobiorcę, a także w przypadku, gdy kredytobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu go listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Stosownie do treści § 29 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...) w przypadku niespłacenia kredytu lub jego raty w terminie, należność z tytułu udzielonego kredytu stawała się w następnym dniu należnością przeterminowaną (§ 1). Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, miały być pobierane odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych. Wysokość stopy procentowej dla należności przeterminowanych miała być ustalona w drodze uchwały Zarządu (...), przy czym maksymalna stopa procentowa nie mogła w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (§ 2) ( okoliczności bezsporne , a nadto dowody: umowa pożyczki – k. 23-26; Regulamin udzielania kredytów i pożyczek (...) – k. 27-30; harmonogram spłaty pożyczki – k. 31-32; tabela opłat i prowizji – k. 33-34 i 58-60; deklaracja członkowska – k. 53)

19 sierpnia 2014 r. (...) przekazał T. G. gotówkę w łącznej wysokości 18.237,00 zł ( okoliczność bezsporna , a nadto dowód: dyspozycja wypłaty – k. 37).

Od 4 lipca 2013 r. wysokość oprocentowania karnego od kredytów/pożyczek przeterminowanych wynosiła 16% w skali roku, a od 9 października 2014 r. wysokość tych odsetek karnych wynosiła 12% ( okoliczność bezsporna , a nadto dowody: uchwały Zarządu (...) – k. 54-57).

Według Tabeli opłat i prowizji w (...) w W. obowiązującej od dnia 3 listopada 2014 r. opłata za wezwanie do zapłaty wysłane do pożyczkobiorcy i każde kolejne oraz przedsądowe wezwanie do zapłaty stanowiło kwotę 27 zł, zaś opłata za powiadomienie i wezwanie do zapłat wysłane poręczycielowi i każde kolejne oraz przedsądowe wezwanie do zapłaty stanowiło koszty w wysokości 12 zł ( okoliczności bezsporne , nadto dowód: Tabela opłat i prowizji w (...) w W. ważna od 3 listopada 2014 r. – k. 58-60).

T. G. nie spłacał regularnie i w pełnej wysokości rat pożyczki. W okresie od 11 września 2014 r. do 9 grudnia 2015 r. spłacił 7.521,10 zł. Kwota ta została zaliczona na poczet odsetek karnych (2,24 zł), odsetek umownych (2.493,67 zł) i kapitału (5.025,19 zł). W 2016 r. całkowicie zaprzestał spłacać kredyt ( okoliczność bezsporna , nadto dowód: zestawienie operacji – k. 47-51; wykaz wpłat – k. 52).

Postanowieniem z 5 lutego 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. X GU 53/15 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, X Wydziału Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych, ogłosił upadłość Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w W. z siedzibą w W. z możliwością zawarcia układu i powierzył sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego zarządcy w osobie L. K.. Następnie postanowieniem z dnia 19 marca 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. X GUp 87/15 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowania obejmujące likwidację majątku upadłego oraz odwołał z funkcji zarządcy masy upadłości L. K. i powołał go na syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. (okoliczności bezsporne).

Pismem z 11 lipca 2016 r., w związku z brakiem terminowego uregulowania należności wynikających z ww. umowy pożyczki do zapłaty zadłużenia w wysokości 3.190,16 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia wezwania. Wyjaśniono, że na powyższą kwotę składa się zaległy kapitał w wysokości 2.298,67 zł, odsetki umowne w wysokości 816,82 zł i odsetki karne w wysokości 74,67 zł ( okoliczność bezsporna , nadto dowód: wezwanie do zapłaty – k. 38-41)

Pismem z 18 sierpnia 2016 r. pełnomocnik syndyka masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. ponownie wezwał T. G. do zapłaty zadłużenia z tytułu ww. umowy pożyczki w kwocie 4.134,41 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia tego pisma. Wyjaśniono, że na powyższą kwotę składa się zaległy kapitał w wysokości 2.979,21 zł, odsetki umowne w wysokości 1.025,78 zł, odsetki karne w wysokości 102,42 zł oraz koszty windykacji w 27 zł ( okoliczność bezsporna, nadto dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty – k. 42-45).

Pozwany T. G. nie ustosunkował się do kierowanych do niego wezwań do zapłaty ( okoliczność bezsporna) .

Na dzień wniesienia pozwu, tj. 17 listopada 2020 r. nieprzedawnione zadłużenie pozwanego wynosiło 14.282,51 zł. Składały się na nie następujące kwoty: 10.600,30 zł – niespłacony kapitał pożyczki, 1.265,81 zł – niespłacone odsetki umowne, 2.389,40 zł – odsetki karne, 27 zł – koszty windykacji ( okoliczność bezsporna , a nadto dowód: raport zadłużenia – k. 46; zestawienie – k. 102-104, 115-116).

Powyższy stan faktyczny był w zasadzie bezsporny pomiędzy stronami. Sąd ustalił go w oparciu o powołane w jego opisie dokumenty złożone przez powoda, które nie były kwestionowane przez pozwanego. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą zasadniczo spójny i niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy.

Sąd uwzględnił także zgodne twierdzenia stron w trybie art. 229 k.p.c. oraz twierdzenia strony, którym przeciwnik nie przeczył w trybie art. 230 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego, będącego kredytobiorcą zapłaty należności wynikających z umowy pożyczki nr (...) zawartej 19 sierpnia 2014 r. pomiędzy T. G. a (...) w W., jako kredytodawcą.

W sprzeciwie od ww. nakazu zapłaty pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia. Zakwestionował również wysokość dochodzonego przez powoda roszczenia.

Na podstawie dowodów zgromadzonych w sprawie bezspornym było, że pomiędzy Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową w W. (obecnie Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową w W. w upadłości likwidacyjnej) a T. G. 19 sierpnia 2014 r. została zawarta umowa pożyczki na kwotę 20.000,00 zł. Z okoliczności przedstawionych przez powoda, które nie były kwestionowane przez pozwanego, jednoznacznie wynika, że pożyczkodawca spełnił swoje zobowiązanie i wypłacił T. G. 20.000,00 zł tytułem umowy pożyczki. Z okoliczności sprawy, które również nie były kwestionowane przez pozwanego, jednoznacznie wynika, że pożyczkobiorca nie dokonywał regularnych wpłat w pełnej wysokości zgodnie z harmonogramem, co jednocześnie powodowało powiększenie zadłużenia o odsetki karne.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Podkreślenia wymaga, że umowa pożyczki w ujęciu Kodeksu cywilnego jest co do zasady umową nieodpłatną, jednak strony umowy mogą w dowolny sposób ustalić jej odpłatność – na przykład w postaci oprocentowania, opłat, prowizji. Głównym obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrot pożyczkodawcy przedmiotu pożyczki wraz ze wszystkimi ustalonymi przez strony kosztami w określonym terminie (por. Z. Gawlik, Komentarz do art. 720 Kodeksu cywilnego, w: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – części szczególna, red. A. Kidyba, LEX 2014 nr 462796).

Przechodząc do oceny podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia wskazać należy, że z dniem 9 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2018 r., poz. 1104, nowelizująca przepis dotyczące terminów przedawnienia.

Nowelizacja przepisów skróciła m.in. terminy przedawnienia (zmniejszeniu z 10 do 6 lat uległ tzw. podstawowy termin przedawnienia, bez zmian pozostał 3-letni termin przedawnienia w przypadku roszczeń związanych z działalnością gospodarczą oraz dotyczących świadczeń okresowych). Kolejną ważną zmianą było, że zgodnie z art. 118 w aktualnym brzmieniu koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata, zaś dotychczas koniec terminu przedawnienia przypadał nie na ostatni dzień roku kalendarzowego, a na dzień odpowiadający początkowemu dniowi biegu terminu przedawnienia.

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. nowelizująca Kodeks cywilny, zawiera przepisy intertemporalne, w tym art. 5 ust. 1 stanowiący, że do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Oznacza to, że do roszczeń, które tak jak w niniejszej sprawie powstały przed dniem 9 lipca 2018 r. i przed tym dniem były już przedawnione, zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego, w brzmieniu dotychczasowym.

Zgodnie z dyspozycją art. 117 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. W myśl art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Zaznaczyć należy, że cel i funkcja instytucji przedawnienia sprowadzają się do usunięcia stanu niepewności prawnej w sytuacji, gdy uprawniony przez bardzo długi czas nie wykonuje swoich praw podmiotowych i nie realizuje przysługujących mu roszczeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1991 r., sygn. III CRN 500/90, OSNC 1992, nr 7-8, poz. 137). Materialnoprawnym skutkiem przedawnienia, w sytuacji gdy termin przedawnienia już upłynął, jest bowiem możność odmowy spełnienia świadczenia przez dłużnika. Procesowym następstwem przedawnienia jest oddalenie powództwa.

Stosownie do art. 118 k.c., termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie dochodzone pozwem jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez wierzyciela w postaci udzielania pożyczek i kredytów gotówkowych, stąd termin jego przedawnienia wynosi 3 lata.

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że Sąd podziela pogląd, zgodnie z którym pożyczka nie jest świadczeniem okresowym, gdyż ze swej natury stanowi świadczenie jednorazowe jedynie podzielone na mniejsze kwoty spłacane co miesiąc i składające się na jedną większą całość. W odróżnieniu od świadczeń okresowych, z których każde jest samodzielne, świadczenia ratalne nie mają charakteru samoistnego, są zawsze ułamkiem istniejącej początkowo kwoty rozłożonej na części. Przez samo więc rozłożenie spłaty na raty, świadczenie takie nie staje się świadczeniem okresowym. Tym niemniej jego rozłożenie na raty ma ten skutek, że wierzyciel może domagać się zapłaty poszczególnych rat z chwilą nadejścia, czy po nadejściu terminu ich płatności.

Odnośnie terminu, od którego zaczyna biec przedawnienie, należy odwołać się do art. 120 § 1 k.c., w myśl którego bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że „wymagalność" oznacza stan obiektywny, w którym wierzyciel ma prawną możliwość skutecznego zaspokojenia (zrealizowania) przysługującego mu roszczenia na drodze sądowej. Roszczenie staje się więc wymagalne w ostatnim dniu, w którym dłużnik może spełnić świadczenie w sposób zgodny z treścią zobowiązania. Dzień spełnienia świadczenia zgodnie z treścią zobowiązania jest oznaczony przede wszystkim w czynności prawnej, wzorcu umownym, ustawie, orzeczeniu sądu lub decyzji organu administracyjnego, ale może także wynikać z właściwości zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1991 r., sygn. akt III CRN 500/90, Legalis nr 27236; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 lutego 2016 r. sygn. akt I Aca 744/15, Legalis nr 1482546).

Wobec powyższego poszczególne raty pożyczki przedawniają się po upływie trzech lat licząc od dnia, w którym rata powinna zostać spłacona zgodnie z zawartą umową, w związku z czym okres przedawnienia biegnie tu oddzielnie w stosunku do każdej z rat. Stanowisko takie zostało potwierdzone w uchwale Sądu Najwyższego z 27 lipca 2021 r., wydanej w sprawie III CZP 17/21, w której stwierdzono, że rozłożenie świadczenia jednorazowego na raty skutkuje różnymi terminami rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę poszczególnych wymagalnych rat (art. 120 § 1 zd. 1 k.c.).

Nadto, w sytuacji niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo gdy kredyt nie jest spłacany, bank może wypowiedzieć zawartą umowę kredytową. W takim przypadku całość niespłaconego kredytu staje się wymagalna, a pozostałe do spłaty raty, stają się natychmiast wymagalne (por. uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego: z dnia 21 listopada 2008 r., sygn. V CSK 164/08, LEX nr 500167 oraz z dnia 2 października 2008 r., sygn. II CSK 212/08, LEX nr 475279; wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 28 marca 2013 r., sygn. akt I C 1681/12, LEX nr 1716877; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 kwietnia 2014 r., sygn. I ACa 1361/13, Legalis nr 1023984; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 stycznia 2018 r., sygn. I ACa 705/17, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych).

Ponadto wskazać należy, że stosownie do treści art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się: przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje bądź przez wszczęcie mediacji.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że pozwany był zobowiązany do spłaty kredytu w 60 ratach, począwszy od 13 września 2014 r. do 13 sierpnia 2019 r. Jak wynika z akt sprawy, T. G. przestał spłacać zaciągnięty kredyt w styczniu 2016 r., a powód 17 listopada 2020 r. złożył do tut. Sądu pozew. Wobec tego przedawnieniu uległy wszystkie raty, które miały być płatne przed dniem 1 stycznia 2017 r., tj. raty od pierwszej do dwudziestej ósmej. Z upływem terminu przedawnienia co do roszczenia głównego upłynęły również terminy przedawnienia należności ubocznych, tj. odsetek umownych i odsetek karnych od należności przypadających na dzień płatności przed 1 stycznia 2017 r. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 42/04, OSNC 2005/9/149). Wobec tego zarzut pozwanego zasługiwał uwzględnienie co do rat kredytu przypadających przed 1 stycznia 2017 r. i w tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu wraz z odsetkami od tych należności.

W przypadku pozostałych rat (od dwudziestej dziewiątej do sześćdziesiątej) nie doszło do przedawnienia roszczenia. Sąd na podstawie szczegółowych informacji podanych przez powoda co do ilości spłaconych przez pożyczkobiorcę rat i sposobu ich rozliczenia oraz wyliczeń umownych odsetek kapitałowych i karnych (co nie było kwestionowane przez pozwanego, który nie zajął stanowiska w sprawie, mimo zakreślenia mu terminu do ustosunkowania się do pisma pełnomocnika powoda w tym zakresie) ustalił, że pozwanemu z tytułu niespłaconego kredytu pozostało do spłaty 14.282,51 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, ale nie wyższymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie od 17 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

Należy podkreślić, że pożyczka była oprocentowana, co oznacza, że pożyczkobiorca był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z kapitału pożyczkodawcy liczonego w formie odsetek kapitałowych od każdej z rat w wysokości określonej w umowie, z zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego w NBP – odsetki maksymalne (art. 359 k.c. w brzmieniu na dzień zawarcia umowy). Poza tym strony ustaliły w umowie również odsetki karne za nieterminową spłatę zobowiązania, które przysługują za czas opóźnienia, tj. stają się wymagalne począwszy od bezskutecznego upływu terminu spełnienia świadczenia głównego i przysługują do momentu zapłaty świadczenia głównego (nie przysługują one za okres sprzed terminu płatności świadczenia głównego).

Sąd, odnosząc się do odsetek karnych, miał na względzie, że zgodnie z umową pożyczki w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału (...) miał prawo pobierać odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla należności przeterminowanych, wynoszącej na dzień zawarcia umowy 16%, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (§ 14 umowy). Biorąc więc pod uwagę wysokość stopy kredytu lombardowego NBP ogłoszoną na stronie internetowej NBP, która od dnia 5 marca 2015 r. wynosiła 2,5 % oraz obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 stycznia 2016 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych (M.P. z 2016 r., poz. 46) Sąd ustalił – zgodnie z żądaniem powoda – że należne powodowi od pozwanego odsetki karne wyniosły 2.389,40 zł i wobec ich kapitalizacji Sąd doliczył je do zaległości jako roszczenia wynikającego z wymagalnego długu, wobec czego ustalił, że pozwany zobowiązany jest zapłacić łącznie 14.282,51 zł, w tym kapitał – 10.600,30 zł, odsetki umowne – 1.265,81 zł, odsetki karne – 2.389,40 zł i koszty windykacyjne – 27 zł.

Odnosząc się na koniec do żądanej przez powoda kwoty 27 zł tytułem kosztów windykacyjnych wskazać należy, że żądanie to zasługuje na uwzględnienie w całości. Powód wystosował do pozwanego dwa wezwania do zapłaty, a wysokość opłaty Sąd ustalił na podstawie dołączonego do akt sprawy załącznika nr 1 do uchwały Zarządu (...) stanowiącego tabelę opłat i prowizji, która obowiązywała od 3 listopada 2014 r.

W tym miejscu wskazać należy, że w ocenie Sądu, koszty windykacyjne naliczone przez (...) nie były zbyt wygórowane, a tym samym nie były sprzeczne z dobrymi obyczajami i nie naruszały interesów konsumenta. Przede wszystkim wskazać należy, że powyższe koszty oraz okoliczności ich naliczenia wynikały wprost z treści umowy. Bowiem w samej treści umowy (...) wskazał, że w przypadku uchybienia postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłaty, pożyczkobiorca będzie zobowiązany uiścić każdorazowo opłaty manipulacyjne za zawiadomienia i wezwania do zapłaty, których wysokość była zmieniana na przestrzeni lat zgodnie z dołączonymi do akt Tabelami opłat i prowizji w (...), które stanowiły integralną część umowy pożyczki. Zatem T. G. podpisując tę umowę zaakceptował jej treść i zawarte w niej postanowienia, w tym dotyczące wysokości opłat windykacyjnych. Wobec tego należało uznać, że wyraził on zgodę na obciążenie opłatami za czynności monitujące wykonane przez (...) we wskazanej wysokości, w przypadku braku spłaty rat lub opóźnienia w płatności.

Poza tym, Sąd oceniając wysokość naliczonych kosztów wziął pod uwagę, że dana osoba wykonująca czynności windykacyjne i monitujące musiała poświęcić czas, przygotować dane pożyczkobiorcy, wyliczyć aktualną wysokość zadłużenia, sporządzić pismo i podjąć czynności w celu jego wysłania. Mając na uwadze ogół czynności podjętych przez pracownika (...), których nie sposób konkretnie kwotowo wyliczyć, Sąd uznał, że opłata w wysokości 27 zł za wezwania pożyczkobiorcy do zapłaty nie była wygórowana.

Reasumując, z uwagi na to, że zarzut przedawnienia zasługiwał na uwzględnienie w części, roszczenie powoda okazało się zasadne w wysokości 14.282,51 zł tytułem zaległych należności wynikających z przedmiotowej umowy pożyczki.

Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek stanowił ww. art. 481 § 1 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c., który stanowi, że od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Dlatego też sąd od zasądzonej kwoty 14.282,51 zł, zawierającej należność główną, skapitalizowane odsetki umowne i karne oraz inne koszty umowy pożyczki, zasądził odsetki umowne za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w skali roku, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, tj. 17 listopada 2020 r. do dnia zapłaty. Dalej idące powództwo podlegało oddaleniu (pkt 2 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 100 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo. Powód żądał zasadzenia kwoty 21,790,12 zł, a Sąd zasądził kwotę 14.282,51 zł. Zatem powód wygrał w 66%, a pozwany w 34%. Powód poniósł koszty procesu w kwocie 4.707 zł, w tym 1.090 zł tytułem opłaty od pozwu, 3.600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika będącego adwokatem (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwany nie poniósł żadnych kosztów postępowania. Skoro zatem powód wygrał proces w 66%, to pozwany powinien zwrócić mu 3.085,24 zł tytułem kosztów procesu (pkt 3 wyroku).

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji.

Sygn. akt I C 968/21

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda (bez pouczenia).

W., 29 marca 2022 roku