Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 34/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 29 października 2021 roku w sprawie II K 807/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Powiązane ze sobą zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych i obrazy przepisów postępowania, wszystkie związane z brakiem ustalenia, iż oskarżony miał w chwili czynu zniesioną bądź w stopniu znacznym ograniczoną poczytalność.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, w szczególności w zakresie poczytalności oskarżonego i słusznie oparł się na przeprowadzonych w sprawie opiniach psychiatrycznych. Wynika z nich niezbicie, że oskarżony miał zachowaną poczytalność w chwili przypisanego mu czynu. Biegli w swych opiniach odnosili się do dokumentacji medycznej składanej przez oskarżonego i do opinii prywatnych. Dowody te zatem nie zostały pominięte, a tym samym kolejne wnioski dowodowe obrońcy i oskarżonego zmierzające do uzyskania opinii innych biegłych psychiatrów słusznie zostały oddalone, nie zachodziły powiem przesłanki z art. 201 kpk nakazujące sięganie po opinię innych biegłych. Zarzuty co do rzetelności opinii psychiatrycznej opierające się na twierdzeniu oskarżonego, jakoby nie był zbadany tylko pobieżnie rozpytany są oczywiście bezpodstawne, co wynika chociażby z treści samej opinii zawierającej obszerny i drobiazgowy zapis wywiadu z oskarżonym ( a przecież zapis ten odzwierciedla tylko część pracy diagnostycznej biegłych). Nie ma znaczenia, że ci sami biegli opiniowali w innej sytuacji oskarżonego wiele lat temu ( w roku 2013), albowiem w tej sprawie badali go ponownie i odnosili się do stanu zdrowia oskarżonego w czasie czynu ( który miał miejsce we wrześniu 2018 roku) i w czasie trwania postępowania w niniejszej sprawie. Zatem nie doszło do naruszenia zasady obiektywizmu. Niezrozumiałe są wręcz wywody, jakoby błędem biegłych było opieranie się na wynikach długotrwałej obserwacji oskarżonego w warunkach szpitalnych, skoro jest to najlepsza metoda diagnostyczna pozwalająca na wykrycie ewentualnej symulacji oskarżonego. I tu docieramy do sedna sprawy - otóż oskarżony ewidentnie symuluje choroby psychiatryczne dążąc do umorzenia postępowania, albowiem sygnalizuje werbalnie symptomy dwóch różnych chorób, które wykluczają się wzajemnie. W czasie obserwacji psychiatrycznej oskarżonemu nie podawano leków, co powinno doprowadzić do nasilenia się objawów chorobowych - gdyby oczywiście oskarżony chory był - ale nic takiego nie miało miejsca. Co do przyjmowania leków, to obrońca powołuje się na to, co powiedział w czasie konsultacji jakiemuś lekarzowi sam oskarżony ( powiedział mu to co chciał), a biegli opierali się na bezwpływowej dokumentacji szpitalnej z obserwacji oskarżonego.

Wniosek

O zmianę wyroku ( obrońca nie sformułował dokładnie o jaką zmianę mu chodzi, z treści apelacji wywieść można, że chodziło mu u umorzenie postępowania w związku z lansowaną tezą o niepoczytalności oskarżonego) ewentualnie uchylenie wyroku do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wyrok jest słuszny, a zarzuty apelacji bezzasadne, co było powyżej omówione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zmieniono kwalifikację i opis czynu poprzez eliminację znamion z art. 180 a kk - a tym samym jako wyłączną podstawę skazania i kary wskazano art. 244 kk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zagadnienie kumulatywnej kwalifikacji z art. 244 kk i art. 180 a kk w zw. z art. 11 § 2 kk wzbudza kontrowersje, być może dlatego, że kwalifikacja taka jest możliwa - ale nie zawsze ( są sytuacje, w której dojdzie do konsumpcji art. 180 a kk), zatem w orzecznictwie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim czytelnik znajdzie wyroki w których taką kwalifikację zaaprobowano oraz takie, w których ją zmieniano - ale tylko uważny czytelnik dostrzeże, że nie ma w tym sprzeczności, gdyż wszystko zależy od okoliczności faktycznych danej sprawy. Poniżej omówione zostaną te dwie sytuacje.

Co do pierwszej sytuacji- jeżeli powodem orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz wydania decyzji administracyjnej cofającej uprawnienia do prowadzenia pojazdów j est to samo zdarzenie faktyczne polegające na wyczerpaniu dyspozycji art. 178 a § 1 kk i następnie skazaniu za ten czyn i orzeczeniu w związku z tym w/w zakazu, a w konsekwencji tego zakazu wydanie w/w decyzji, w razie ponownego prowadzenia przez oskarżonego pojazdu mechanicznego w okresie obowiązywania tego zakazu i tej decyzji nie dochodzi do wyczerpania kumulatywnie znamion art. 244 kk i art. 180 a kk w zw. z art. 11 § 2 kk, albowiem dyspozycja art. 180 a kk ulegnie eliminacji na zasadzie konsumpcji przez pierwotną w tej sytuacji normę art. 244 kk.

Idealny przykład takiej sytuacji mamy w tej sprawie. Fundamentem ( pierwotną przyczyną) orzeczenia zarówno zakazu prowadzenia pojazdów jak i decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami było to samo zdarzenie, polegające na tym, że oskarżony w dniach 6 maja 2013 roku i 16 maja 2013 roku w O. prowadził pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości, co uznano za ciąg przestępstw z art. 178 a § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk i za ten ciąg przestępstw wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 14 lutego 2014 roku w sprawie VII K 1104/13 orzeczono oskarżonemu m. in zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 8 lat ( wyrok k. 12 - 13). Następnie z tego - i tylko z tego powodu Prezydent O. wydał w dniu 10 czerwca 2014 roku decyzję administracyjną o cofnięciu oskarżonemu uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych ( decyzja k. 6). Z uzasadnienia tej decyzji wprost wynika, że jedynym powodem jej wydania jest wcześniejsze orzeczenie w/w wyrokiem zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Zatem wydanie tej decyzji było wtórne w stosunku do orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, ni e wiązało się z żadnym dodatkowym działaniem oskarżonego i było automatyczną konsekwencją orzeczonego zakazu wynikającą z mocy prawa. Skoro tak, to w tej sytuacji, gdy oskarżony w okresie obowiązywania tej decyzji i tego zakazu prowadził pojazd mechaniczny, wyczerpał jedynie dyspozycję art. 244 kk, albowiem zastosowanie dodatkowo kwalifikacji z art. 180 a kk doprowadzałoby niejako do zdublowania konsekwencji prawnych wynikających z jednego popełnionego w przeszłości przestępstwa.

Podobny pogląd dotyczący możliwości zastosowania w omawianej sytuacji jedynie kwalifikacji z art. 244 kk na zasadzie konsumpcji wyrażono również w doktrynie ( tak

M. Banaś-Grabek, B. Gadecki, J. Karnat, Kodeks karny. Część szczególna. Art. 148–251. Komentarz, Warszawa 2020).

Co do drugiej sytuacji- jeżeli powodem orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz wydania decyzji administracyjnej cofającej uprawnienia do prowadzenia pojazdów są różne zdarzenia faktyczn e, w razie prowadzenia przez oskarżonego pojazdu mechanicznego w okresie obowiązywania tego zakazu i tej decyzji dochodzi do wyczerpania kumulatywnie znamion art. 244 kk i art. 180 a kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Przykład takiej sytuacji odnajdziemy właśnie w sprawie na kanwie której wydany został wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 11 czerwca 2021 roku w sprawie IV Ka 276/21 - na który powoływał się Sąd Rejonowy w swoim uzasadnieniu ( tylko powoływał się błędnie - aczkolwiek na usprawiedliwienie Sądu Rejonowego przyznać należy, że omawiane właśnie zagadnienie prawne nie było w uzasadnieniu do tamtego wyroku tak wyeksponowane z tej prostej przyczyny, że w tamtej sprawie nie było takiej potrzeby, gdyż ani nie wniesiono takich zarzutów, ani nie zaszła konieczność poruszania tej kwestii z urzędu, gdyż doszło do utrzymania wyroku, zaś apelacja nie dotyczyła kwalifikacji ). W tamtej sprawie do wydania decyzji administracyjnej cofającej uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych doszło z innych powodów niż zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, następnie oskarżony nie mający zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych prowadził taki pojazd wbrew tej decyzji, czym wyczerpał dyspozycję art. 180 a kk i za co został skazany oraz za co orzeczono mu na podstawie art. 42 § 1 a pkt 1 kk zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, a po jakimś czasie ponowne prowadził taki pojazd, tym razem naruszając zarówno dopiero co orzeczony zakaz, jak i wydaną wcześniej z innych powodów decyzję. Mówiąc w pewnym czytelnym uproszczeniu - w tej sytuacji oskarżony czym innym "zasłużył sobie" na wydanie decyzji cofającej uprawnienia, a czym innym na orzeczenie zakazu. Dlatego, aby w pełni oddać zawartość kryminologiczną jego ponownego czynu, należało zastosować kumulatywną kwalifikację z art. 244 kk i art. 180 a kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

W przedmiotowej sprawie mieliśmy do czynienia z pierwszą z omawianych sytuacji - co wyżej wykazano i co spowodowało zmianę wyroku z urzędu na korzyść oskarżonego. Zmiana ta nie pociągnęła dalszych konsekwencji, albowiem Sąd Rejonowy w punkcie 2 zaskarżonego wyroku orzeczenie o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych wydał na podstawie art. 42 § 1a pkt 2 kk ( a więc odwołującym się do skazana za czyn z art. 244 kk), zaś co do wymiaru orzeczonej kary i środka karnego, to i tak są one jak na okoliczności popełnionego przez oskarżonego czynu niskie i Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do ich łagodzenia mimo zmiany kwalifikacji.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono kwalifikację i opis czynu poprzez eliminację znamion z art. 180 a kk - a tym samym jako wyłączną podstawę skazania i kary wskazano art. 244 kk.

Zwięźle o powodach zmiany

Było to omawiane.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Zasądzono wynagrodzenie dla obrońcy z urzędu według stawek minimalnych.

4

Na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych, albowiem z uwagi na niskie dochody nie byłby ich w stanie ponieść bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania swojej osoby.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok skazujący

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana