Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożena Chłopecka

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Paulina Bondel

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2021 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa A. H.

przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi (...) W.

o zapłatę

powództwo oddala w całości.

Sygn. akt IC 3169/20

UZASADNIENIE

WYROKU Z 25.11.2021r.

Pozwem z 20 grudnia 2016r. A. H. wniosła o zasądzenie od Skarbu Państwa- Prezydenta (...) W. 300.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wyrokowania do dnia zapłaty oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych (k-10-131).

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa- Prezydent (...) W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów postępowania na rzecz Skarbu Państwa- Prezydenta (...) W.. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (k-141-153).

W piśmie procesowym z 12 czerwca 2019r. powódka cofnęła powództwo i wniosła o odstąpienie od obciążania kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej (k-201-203).

Pozwany nie wyraził zgody na cofnięcie pozwu i nieobciążaniu powódki kosztami zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP (k-207-210).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

J. H. (1) był właścicielem nieruchomości zabudowanej 3 piętrowym budynkiem mieszkalnym, położonej przy ul. (...) w W. od dnia 17 maja 1939 r. (okoliczność bezsporna).

J. H. (1) zmarł 3 października 1944 r., a postanowieniem Sądu Powiatowego dla m.st. Warszawy z dnia 21 grudnia 1960 r. prawa do spadku po nim nabyły dzieci: J. H. (2), K. H. (1), A. R. i M. J. R. H. po ¼ części z obciążeniem na 1/5 części spadku dożywotnim użytkowaniem na rzecz żony J. H. (2) (bezsporne).

Postanowieniem z dnia 20 grudnia 1976 r. w sprawie VII Ns 1393/76 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy stwierdził, że spadek po J. H. (2), zmarłej w dniu 21 kwietnia 1970 r. nabyły na podstawie ustawy dzieci: J. H. (2), A. R., K. H. (1) i M. J. R. H. po ¼ części (bezsporne).

Postanowieniem z dnia 15 marca 1999 r. w sprawie II Ns 870/94 Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa stwierdził, że spadek po J. R., zmarłej 31 maja 1993 r. nabyła A. G. w całości (bezsporne).

Na mocy dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze (...) W. (Dz. U. nr 50, poz. 279) nieruchomość położona przy ul. (...) w W. przeszła na własność gminy (...) W., a od 1950 r., z chwilą likwidacji gmin , na własność Skarbu Państwa (okoliczność bezsporna).

W dniu 23 marca 1948 r. J. H. (2), M. H. i K. H. (2) złożyli do Zarządu Miejskiego (...) W. wniosek o przyznanie własności czasowej opisanej wyżej nieruchomości (bezsporne).

Decyzją z dnia 10 lipca 1975 r. nr T.III. (...) Urząd Dzielnicowy (...) odmówił J. H. (2), M. H. i K. H. (2) przyznania prawa użytkowania wieczystego do gruntu położonego w W. przy ul. (...), oznaczonego nr hip. (...) o pow. 878 m ² z jednoczesnym przejęciem na własność Państwa wszystkich budynków znajdujących się na tym gruncie (k. 32).

Decyzją z dnia 17 kwietnia 1978 r. Naczelnik Dzielnicy W. M. orzekł o sprzedaży lokalu nr (...) w budynku położonym przy ul. (...) w W. (k.33).

Decyzją z dnia 12 lipca 1976 r. Naczelnik Dzielnicy W. M. orzekł o sprzedaży lokalu nr (...) w budynku położonym przy ul. (...) w W. (k.33)

Decyzją z dnia 1 grudnia 1982 r. Naczelnik Dzielnicy W. M. orzekł o sprzedaży lokalu nr (...) w budynku położonym przy ul. (...) w W. (k.33)

Pismem z dnia 30 lipca 1985 r. matka powódki A. K. H.-H. wniosła do (...) (...) W. o przyznanie i wypłacenie odszkodowania wnioskodawczyni oraz jej siostrze J. R. za przejęte nieruchomości (...) przy ul. (...) i ul. (...) (k. 27).

Decyzją nr (...) z dnia 21 grudnia 1989 r. Urząd Dzielnicowy W. – M. odmówił ustalenia odszkodowania za nieruchomość położoną w W. przy ul. (...) (k.28).

Decyzją z dnia 4 października 1994 r. ((...)) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. stwierdziło nieważność decyzji z dnia 10 lipca 1975 r. (k.32).

Decyzją nr (...) z dnia 7 kwietnia 2008 r. Prezydent (...) W. po ponownym rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 marca 1948 r. złożonego przez J. H. (2) i K. H. (2) o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości położonej przy ul. (...), ozn. nr hip. (...):

- ustanowił na 99 lat prawo użytkowania wieczystego do udziału wynoszącego 0,6610 części gruntu o powierzchni 318 m ^{( 2)}, oznaczonego jako działka ewidencyjna nr (...) w obrębie (...), uregulowanego w księdze wieczystej KW (...), położonego przy ul. (...) na rzecz A. H. w udziale 0,49575 części oraz A. G. w udziale 0,16525 części;

- odmówił ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do udziału wynoszącego 0, 3390 ułamkowej części gruntu, położonego przy ul. (...), oznaczonego jako działka ewidencyjna nr (...) o pow. 318 m ² w obrębie (...), uregulowanego w KW nr (...) – oddanego w użytkownie wieczyste właścicielom lokali mieszkalnych;

- ustalił czynsz symboliczny z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do gruntu opisanego w pkt I decyzji w wysokości netto 210,20 zł rocznie (k. 52).

Umową o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste z dnia 13 listopada 2008 r. w wykonaniu postanowień decyzji nr (...), opisanej w § 3 tego aktu, w trybie art. 7 dekretu, przedstawiciele (...) W. oddali udział wynoszący 0,6610 części w (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) w użytkowanie wieczyste na okres 99 lat, to znaczy do dnia 13 listopada 2107 r. z przeznaczeniem pod zabudowę zgodną z planem zagospodarowania przestrzennego na rzecz A. H. do (...) części i A. G. do (...) części (k.59).

Decyzją z dnia 25 marca 2009r. nr (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. na podstawie art. 158 § 2 k.p.a. w związku z art. 15a ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach stwierdził, że decyzja Naczelnika Dzielnicy W. M. nr(...) z dnia 27 lutego 1979 r. orzekająca o sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku położonym w W. przy ul. (...) została wydana z naruszeniem prawa, jednakże nie można stwierdzić jej nieważności z powodu wywołania przez nieodwracalnych skutków prawnych (k. 66).

Decyzją z dnia 20 marca 2009r. nr (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. na podstawie art. 158 § 2 k.p.a. w związku z art. 15a ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach stwierdził, że decyzja Naczelnika Dzielnicy W. M. nr (...) z dnia 27 lutego 1979 r. orzekająca o sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku położonym w W. przy ul. (...) została wydana z naruszeniem prawa, jednakże nie można stwierdzić jej nieważności z powodu wywołania przez nieodwracalnych skutków prawnych (k. 68).

Decyzją z dnia 25 marca 2009r. nr (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. na podstawie art. 158 § 2 k.p.a. w związku z art. 15a ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach stwierdził, że decyzja Naczelnika Dzielnicy W. M. nr (...) z dnia 27 lutego 1979 r. orzekająca o sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku położonym w W. przy ul. (...) została wydana z naruszeniem prawa, jednakże nie można stwierdzić jej nieważności z powodu wywołania przez nieodwracalnych skutków prawnych (k. 71).

K. H. (1) wszelkie roszczenia przysługujące jej o zwrot współwłasności budynków oraz oddanie gruntów we współużytkowanie wieczyste nieruchomości położonych w W. przy ul. (...) darowała swojej córce, powódce A. H. aktem notarialnym z dnia 28 lutego 2007 r., rep. A nr(...)(k.46).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów, a przede wszystkim złożonych do akt dokumentów.

Sąd Okręgowy rozważył co następuje.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawą formalnoprawną dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia jest art. 160 § 1 k.p.a. Zgodnie z jego brzmieniem stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 k.p.a. albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji służy roszczenie o odszkodowanie, chyba, że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Przepis ten został uchylony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692) z dniem 01 września 2004 roku, ale mimo zmiany regulacji i uchylenia przepisu art. 160 k.p.a., zgodnie z brzmieniem art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku, będzie on miał zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, gdyż do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie, stosuje się przepisy dotychczasowe w brzmieniu obowiązującym do dnia jej wejścia w życie. Akty nacjonalizacyjne wydane zostały przed dniem 01 września 2004 roku, czyli przed uchyleniem art. 160 k.p.a., a to implikuje przyjęcie przez Sąd za podstawę prawną żądania zgłoszonego przez powoda, właśnie uchylone przepisy art. 160 k.p.a. Zgodnie z art. 5 ustawy z 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych ustaw /Dz. U. nr 162, poz. 1692/ wprowadzającej nowe regulacje dotyczące odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem władzy publicznej, zmiany nią wprowadzone nie mają zastosowania do zdarzeń i stanów prawnych powstałych przed wejściem w życie ustawy. W tym zakresie stosuje się bowiem przepisy art. 417, 419, 420, 420 ¹ k.c. oraz art. 153, 160, 161 § 5 k.p.a. w brzmieniu dotychczasowym ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 07 lipca 2005 r., IV CK 52/05). Ostatecznie kwestię tę przesądził Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu z dnia 31 marca 2011 roku wskazując, że do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej ostateczną decyzją administracyjną wydaną przed dniem 01 września 2004 roku, której nieważność lub wydanie z naruszeniem art. 156 § 1 k.p.a. stwierdzono po tym dniu, ma zastosowanie art. 160 § 1, 2, 3 i 6 k.p.a., a zatem z pominięciem administracyjnego trybu dochodzenia odszkodowania ( III CZP 112/10, OSNC 2011/7-8/75).

Zgodnie z brzmieniem art. 160 § 2 k.p.a. do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej jest powstanie szkody oraz istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem, które ją wywołało. Punktem wyjścia przy badaniu istnienia normalnego związku przyczynowego jest ustalenie, czy fakt wskazany jako przyczyna szkody stanowi conditio sine qua non jej wystąpienia, tj. czy szkoda nastąpiłaby również wtedy, gdyby nie doszło do wydania decyzji niezgodnej z prawem oraz czy zaistniała szkoda jest normalnym następstwem zdarzenia wskazanego jako jej przyczyna.

Zdaniem Sądu strona powodowa nie wykazała, że źródłem szkody są decyzje wydane z naruszeniem prawa zezwalające na sprzedaż lokalu w budynku położonym na tej nieruchomości. Ugruntowany został pogląd w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że tego rodzaju decyzja nie może być źródłem szkody zarówno w wypadku, gdy wobec poprzedzającej ją decyzji dekretowej o odmowie przyznania własności czasowej stwierdzono wydanie jej z naruszeniem prawa (uchwała SN z 3 .09.2015r., III CZP 22/15), jak też, gdy stwierdzono jej nieważność (uchwała SN z 28.03.2018r. III CZP 46/17).

Tym samym zostało przesądzone, że decyzje o sprzedaży lokali nie mogą stanowić samodzielnego zdarzenia wyrządzającego szkodę, a jedynie mają znaczenie dla powstania nieodwracalnych skutków prawnych pierwotnej decyzji dekretowej. Tym samym wadliwe decyzje o sprzedaży lokali nr (...) w budynku przy ul. (...) w W. nie mogą być uznane za źródło szkody poniesionej przez powódkę, a jedynie za następstwo odmowy przyznania prawa własności czasowej.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd oddalił powództwo.