Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 682/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Sędziowie: Roman Walewski

(del.) P. H.

Protokolant: Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2021 r. w P. na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) PRODUKCJA sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G., (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale zainteresowanej A. L. (1)

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji (...) PRODUKCJA sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G., (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 18 kwietnia 2019 r. sygn. akt VIII U 707/18

1.  oddala apelację (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G.;

2.  oddala apelację (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G.;

3.  zasądza od (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. kwotę 675 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej;

4.  zasądza od odwołującej (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Przemysław Horak

Marta Sawińska

Roman Walewski

UZASADNIENIE

Decyzją z 20 grudnia 2017 roku nr (...), skierowaną do płatnika składek (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa i (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1 i 1a oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.), art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz. U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 ze zm.), stwierdził, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne A. L. (2) z tytułu umowy o pracę u płatnika składek (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa stanowią w okresie od listopada 2015 roku do września 2016 roku kwoty wskazane w decyzji.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że w jego ocenie wykonywane przez osobę zainteresowaną umowy zlecenia, podpisane z (...) sp. z o.o. spółka komandytowa, realizowane były na rzecz własnego pracodawcy, tj. - spółki (...) sp. z o.o. spółka komandytowa.

Od powyższej decyzji w przepisanym trybie i terminie odwołała się (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa, wnosząc o jej zmianę poprzez przyjęcie, że umowa zlecenia, zawarta z (...) sp. z o.o. sp. k. nie stanowiła wykonywania czynności na rzecz (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k., będącego pracodawcą zleceniobiorcy, a zatem nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne dla płatnika składek - pracodawcy zleceniobiorcy oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołująca wniosła także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Decyzją z 20 grudnia 2017 roku nr (...)/ sprostowaną postanowieniem z 30 listopada 2018r. (znak: (...)) w zakresie prawidłowego oznaczenia adresata decyzji i nazwy płatnika, skierowaną do płatnika składek (...) sp. z o.o. spółka komandytowa i (...) , Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, w związku z art. 4 pkt 2 lit. a, art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2017r. poz. 1778 ze zm.) w związku z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017r. póz. 1938 ze zm.) stwierdził, że podstawę wymiaru oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne A. L. (1) u płatnika (...) spółka z o.o. sp.k. za okres od listopada 2015r. do września 2016r. stanowią kwoty wskazane w decyzji (tj. „0,00 zł”).

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że osoba zainteresowana wykonująca czynności w ramach umowy cywilnoprawnej, mimo zawarcia umowy zlecenie z innym podmiotem, wykonywała pracę na rzecz swojego pracodawcy, gdyż to płatnik składek (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa uzyskiwał rezultaty tej pracy. W związku z tak ustalonym stanem faktycznym i prawnym należało uznać, że to pracodawca (w tym przypadku (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa), którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z innym podmiotem, jest płatnikiem składek za tę osobę.

Od decyzji odwołała się spółka (...). sp. z o.o. spółka komandytowa, która wniosła o jej zmianę poprzez przyjęcie, że umowa zlecenia nie stanowiła wykonywania czynności na rzecz (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k., będącego pracodawcą zleceniobiorcy, a zatem podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne i składka na to ubezpieczenie, u płatnika składek (...) sp. z o.o. sp. k. jest zgodna z zadeklarowaną podstawą wymiaru składki i składką uiszczoną przez płatnika oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołująca wniosła także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2019 r.. (sygn. akt VIII U 707/18) :

1. oddalił odwołanie (...) PRODUKCJA Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w G..

2. oddalił odwołanie (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w G..

3. zasądził od odwołującej (...) PRODUKCJA Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

4. zasądził od odwołującej (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

Spółka (...) sp. z o.o. sp. komandytowa powstała na podstawie umowy spółki komandytowej z 6 sierpnia 2015 roku. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...). Komandytariuszami spółki są: L. T. i R. F.. Komandytariusze uczestniczą w zyskach spółki odpowiednio w: 66% i 33%. Komplementariuszem jest (...) Produkcja sp. z o.o. wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...). Wspólnikami komplementariusza są również: L. T. i R. F.. Komplementariusz uczestniczy w zyskach spółki w 1% i w całości uczestniczy w stratach spółki.

(...) Produkcja spółka z o.o. spółka komandytowa zatrudniła pierwszego pracownika od 1 października 2015 roku w wyniku przejęcia pracowników z (...) spółka z o.o.

(...) Produkcja spółka z o.o. spółka komandytowa prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej metali i rud metali oraz obróbki mechanicznej elementów metalowych.

Komplementariusz odwołującej, to jest (...) Produkcja sp. z o.o., prowadzi działalność określoną jako działalność firm centralnych (head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych.

Spółka (...) sp. z o.o. sp. komandytowa powstała na podstawie umowy spółki komandytowej z 19 marca 2014 roku. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...). Komandytariuszami spółki są: L. T. i R. F.. Komandytariusze uczestniczą w zyskach spółki odpowiednio w: 66% i 33%. Komplementariuszem jest (...) sp. z o.o. wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...), wspólnikami komplementariusza są również: L. T. i R. F.. Komplementariusz uczestniczy w zyskach spółki w 1% i w całości uczestniczy w stratach spółki.

Spółka (...) spółka z o.o. spółka komandytowa zatrudniła pierwszego pracownika od 1 lipca 2014 roku, a pierwszego zleceniobiorcę od 1 października 2015 roku.

(...) spółka z o.o. spółka komandytowa prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej metali i rud metali oraz obróbki mechanicznej elementów metalowych. (...) sp. z o.o. prowadzi tożsamą działalność.

Odwołujące spółki tworzą grupę kapitałową powiązanych ze sobą spółek, pomiędzy którymi istnieją zależności prawne i ekonomiczne.

Komandytariuszami w obu odwołujących spółkach są te same osoby, posiadające w nich taką samą sumę komandytowa, tj.: L. T. i R. F., będący jednocześnie wspólnikami komplementariuszy odwołujących spółek. Siedziby spółek mieszczą się pod tym samym adresem, tj. Garbatka 119, gmina R.. Miejscem przechowywania dokumentacji spółek jest ten sam adres, tj. R. M. 1 w P.. Spółki działają w tej samej branży, tj. obróbka mechaniczna elementów metalowych.

Oprócz odwołujących spółek w skład grupy kapitałowej wchodzą jeszcze: (...) sp. z o.o. (KRS (...)), (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. sp.k., Produkcja sp. z o.o., (...) sp. z o.o. w likwidacji, wszystkie powiązane kapitałowo, przedmiotowo i osobowo z odwołującymi spółkami, ze wspólną siedzibą w G..

(...) sp. z o.o. jest spółką kapitałową, której wspólnikami są między innymi: L. T. i R. F., którzy są jednocześnie członkami zarządu spółki (R. F. od listopada 2014 roku). Podstawowym przedmiotem działalności spółki jest sprzedaż hurtowa metali i rud metali i obrób ka mechaniczna elementów metalowych.

(...) sp. z o.o. jest właścicielem hali produkcyjnej w G., czerpie zyski ze sprzedaży produktów ze stali. (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie obsługi maszyn do obróbki stali i to ta praca jako usługa jest sprzedawana spółce (...) sp. z o.o. (...) sp. z o.o. sp.k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie: bandowania, pakowania towarów oraz usługi marketingowe. (...) sp. z o.o. zajmuje się sprzedażą stali i wyrobów metalowych podmiotom zewnętrznym.

Pomiędzy odwołującymi spółkami nie ma zawartej żadnej umowy o współpracy. Nie występują pomiędzy nimi bezpośrednie przepływy finansowe. Za usługi świadczone przez odwołujące spółki na rzecz (...) sp. z o.o. należności uiszcza ta spółka w oparciu o wystawiane przez odwołujące faktury.

Spółka (...) spółka z o.o. spółka komandytowa od 1 października 2015 roku zatrudniała na podstawie umów zlecenia osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę w (...) Produkcja spółka z o.o. spółka komandytowa.

Umowy zlecenia z (...) sp. z o.o. spółka komandytowa były zawierane na tożsamy lub pokrywający się okres, jak umowy o pracę w (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa. Z chwilą rozwiązania umowy o pracę następowało również automatyczne wygaśnięcie umowy zlecenie.

Zawarcie przez ubezpieczonych umów zlecenia w (...) sp. z o.o. sp. k. pozostawało w czasowym i funkcjonalnym związku z umowami o pracę ubezpieczonych w (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa, którzy zawierali umowy zlecenie z (...) sp. z o.o. spółka komandytowa mieli wykonywać prace polegające na: marketingu, sprzątaniu, pakowaniu, naprawie maszyn, które związane były z przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez spółki grupy. (...) sp. z o.o. sp.k. w listopadzie 2015 roku na podstawie umów zlecenia zatrudniała 67% pracowników (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. W grudniu 2015 roku było to już 98%.

Osoby realizujące umowy zlecenia zawarte z (...) sp. z o.o. spółka komandytowa, będące jednocześnie zatrudnione na podstawie umów o pracę w spółce (...) sp. z o.o. spółka komandytowa, zobowiązane były do osobistego wykonywania zleconej im pracy. Odpłatność za wykonanie prac dokonywana była w okresach comiesięcznych, a za podstawę jej wyceny przyjęto stawkę według rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę. Umowy zlecenia były wykonywane co do zasady w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, tj. na G. 119 lub P. ul. (...). Pod wskazanymi adresami działalność prowadzą oba przedsiębiorstwa.

W okresie między innymi od listopada 2015 roku do września 2016 roku jednym z pracowników (...) Produkcja spółka z o.o. spółka komandytowa, który w ramach umowy zlecenia podpisanej z (...) sp. z o.o. spółka komandytowa wykonywał pracę, była A. L. (1).

Z. w związku z zawarciem umów zlecenia oraz z tytułu umowy o pracę uzyskała w powyższym okresie, w poszczególnych miesiącach przychody w wysokościach wskazanych w decyzji adresowanej do (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k.

Z. A. L. (1), w dniu 05.10.2015r. zawarła ze spółką (...) Sp. z o.o. sp. k. umowę o pracę na czas określony od 5 października 2015r. do 30 września 2017r. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku asystenta ds. handlowych, z wynagrodzeniem 2.780 zł brutto. Miejscem pracy zainteresowanej był P. ul. (...). W ramach swoich obowiązków pracowniczych wykonywała ona polecenia swojego przełożonego V. P.), przekazywała zlecenia na magazyn, fakturowała, szukała atestów, rozwiązywała sprawy reklamacyjne itp. Pracowała od godz. 7:30 do 15:30.

Jednocześnie w dniu 01.10.2015r. zainteresowana A. L. (1) zawarła z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od 1 października 2015r. do 31 grudnia 2016r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace w zakresie usług marketingowych. W umowie wskazano, że zleceniodawca wypłaci zleceniobiorcy comiesięczne wynagrodzenie w terminie 5 dni od otrzymania rachunku. Czynności w ramach usług marketingowych zainteresowana wykonywała w domu, po godzinach pracy, przeglądając np. etykiety na produktach w supermarketach, z których czerpała informacje o potencjalnych klientach. Dane tych podmiotów dostarczała szefowi (...) sp. z o.o. sp. k. To on decydował czy dana firma może być wartościowym kontrahentem i to on decydował jaka kwota ma być przyznana zainteresowanej, tytułem wykonania zlecenia. Kwota ta była następnie wypłacana na konto zainteresowanej i wpływała w innym terminie niż pensja z (...) sp. zo.o. sp. k.

Spółka (...) sp. z o.o. spółka komandytowa opłaciła za osobę zainteresowaną składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu wykonywania w/w umowy cywilnoprawnej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. w okresie od 15 maja 2017 roku do 16 czerwca 2017 roku przeprowadził kontrolę u płatnika składek (...) Produkcja sp. z o.o. spółka komandytowa w zakresie m.in. prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W trakcie kontroli dokonano ustaleń za okres od października 2015 roku do września 2016 roku.

16 czerwca 2017 roku sporządzony został protokół kontroli. Pismem z 30 czerwca 2017 roku spółka (...) sp. z o.o. sp. k. wniosła zastrzeżenia do ustaleń protokołu kontroli. Pismem z 4 lipca 2017 roku ZUS poinformował o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń do protokołu kontroli.

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, Sąd I instancji wydał powyższy wyrok, uznając odwołania za bezzasadne.

Jako podstawę prawna rozstrzygnięcia wskazano art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o sus, art. 8 ust. 1, art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1, art. 9 ust. 1a, art. 18 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 1a, art. 20 ust. 1, art. 81 ust. 1 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i art. 81 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd I instancji stwierdził, że w ramach czynności wykonywanych w oparciu o umowę cywilną formalnie zawarte z (...) sp. z o.o. sp. k., ale kooperacyjnie powiązanym z (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k., osoba zainteresowana faktycznie wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę na rzecz (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k.. Sąd I instancji zaznaczył również, że zawieranie umów zlecenia następowało równolegle z zawieraniem umów o pracę, z kolei role przedstawicieli obu spółek były nieczytelne i niejednoznaczne. Podkreślił jednocześnie, że w świetle powyższych rozważań, w jego ocenie, umowę zlecenia zawartą z zainteresowaną uznać należy za nieważną jako zmierzającą do obejścia prawa w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Wskazał, że faktyczny zatem układ stosunków zatrudnienia powstały na kanwie niniejszego sporu wskazuje, iż praca stale była wykonywana na rzecz jednego pracodawcy, tj. (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. a zawarte umowy zlecenia nie zostały wypełnione konkretną treścią. Ich charakter pozostał ramowy. Ad casum umowa zlecenia była zatem nie tyle pozorna, co uśpiona. Nie jest bowiem tak, że zawarta umowa zlecenia rodzi trwały stosunek obligacyjny przez sam fakt jej spisania, w sytuacji gdy nie jest realizowana; nie są realizowane ani obowiązki zleceniodawcy ani na rzecz owego zleceniodawcy obowiązki zleceniobiorcy, a praca, o której mowa w umowie zlecenia, przedmiot tej pracy jest realizowana w ramach stosunku pracy nawiązanego z innym podmiotem. Zaznaczył, że rozłożenie w takim stanie faktycznym kwestii zapłaty wynagrodzenia na dwa podmioty nie zmienia faktu, iż zawsze chodzi o jeden stosunek pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił odwołania (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. oraz (...) sp. z o.o. sp. k. oraz zasądził od odwołujących spółek na rzecz organu rentowego koszty zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku wywiedli (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. i (...) sp. z o.o. sp. k. zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez ich błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie, a mianowicie:

- art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017r. poz. 1778 ze zm.) poprzez:

a) niewłaściwą wykładnię przepisu i uznanie, że przepis ten należy interpretować w ten sposób, iż uwzględnia on również sytuacje, w których beneficjentem pracy jest podmiot powiązany kapitałowo i osobowo z pracodawcą;

b) błędną subsumpcję przepisu prawnego poprzez jego zastosowanie do sytuacji, w której zainteresowany nie świadczył pracy w ramach umowy zlecenia na rzecz swojego pracodawcy ani też pracodawca nie był beneficjentem tej pracy;

c) błędne przyjęcie, iż zainteresowana w ramach umowy zlecenia ze Spółką (...) sp. z o.o. sp. k. świadczyła faktycznie pracę na rzecz (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. lub też że (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. uzyskiwał rezultaty tej pracy;

d) nieuwzględnienie faktu, iż pomiędzy Spółką (...) sp. z o.o. sp.k.. a (...) sp. z o.o, sp.k. nie było żadnych powiązań umownych co do organizacji pracy czy też wynagradzania pracownika zatrudnionego na umowie o pracę jak również żadnych przepływów finansowych, które miałyby wskazywać na powyższe;

- art. 18 ust. 1 a i art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uwzględnienie w podstawie wymiaru składek również przychodu z umów zlecenia, gdy tymczasem w przedmiotowej sprawie umowy zlecenia są odrębnymi umowami od umów o pracę, umowy te zawarte są z odrębnymi podmiotami, czynności wykonywane w ich ramach różniły się, zaś Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. nie była ostatecznym beneficjentem usług świadczonych w ramach umów zlecenia;

- art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 8a ust 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uwzględnienie w podstawie wymiaru składek zdrowotnych również przychodu z umów zlecenia, gdy tymczasem w przedmiotowej sprawie umowy zlecenia są odrębnymi umowami od umów o pracę, umowy te zawarte są z odrębnymi podmiotami, czynności wykonywane w ich ramach różniły się, zaś Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. nie była ostatecznym beneficjentem usług świadczonych w ramach umów zlecenia;

- art. 58 ust. 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy poprzez niewłaściwą wykładnię oraz zastosowanie, przejawiającą się w zbyt szerokim interpretowaniem nieważności czynności prawnej w stosunku do przedmiotowego stanu faktycznego i uznaniu, że umowy zlecenia zmierzały do obejścia prawa, gdy tymczasem na podstawie stanu faktycznego niniejszej sprawy takie wnioski są nieuzasadnione;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niedostateczne uzasadnienie zaskarżonego wyroku, sprzeczności w samej treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku oraz niedostateczne wyjaśnienie podstawy prawnej przejawiające się w:

- z jednej strony twierdzeniu sądu, że art. 8 ust. 2a a w przedmiotowej sprawie znajduje zastosowanie ze względu na to, iż Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. miała czerpać korzyści z usług dot. zlecenia pracownikom (a wręcz na jego rzecz miała być wykonywana praca - miał być ostatecznym beneficjentem - jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku), a z drugiej strony wskazuje że w zasadzie znaczenie ma to, że zyski uzyskuje cała grupa kapitałowa;

- twierdzeniu sądu z jednej strony, że w niniejszej sprawie winien mieć zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (który to przepis uwzględnił organ rentowny w decyzjach), a z drugiej strony stwierdzenie że w przedmiotowej sprawie jednak umowy zlecenia są nieważne, co wzajemnie się wyklucza, co uniemożliwia zrozumienie toku wywodu oraz właściwą instancyjną kontrolę orzeczenia.

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez mechaniczne powtórzenie (powielenie) uzasadnienia wyroku wydanego w innej sprawie dotyczącej Odwołującego (sygn. sygn. VIII U 565/18, VIII U 725/18, VIII U 641/18, VIII U 647/18, VIII U 665/18, VII! U 397/18, VIII U 651/18, VIII U 721/18, VIII U 663/18) i przedstawienie tego uzasadnienia jako własnego co uniemożliwia zrozumienie toku wywodu oraz właściwą instancyjną kontrolę orzeczenia.

2) naruszenie przepisów prawa procesowego, mający wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tj.

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, iż odwołujące się Spółki nie prowadzą faktycznej działalności gospodarczej w tożsamym zakresie,

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że pracownicy na umowie o pracę wykonywali inne czynności niż ci związani umowami cywilnoprawnymi, tj. że zleceniobiorcy Spółki (...) sp. z o.o. sp.k. wykonywali przede wszystkim usługi o charakterze marketingowym i logistyki ale również świadczyli usługi w postaci zestawień księgowych, analizy kosztów,

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. i (...) sp. z o.o. sp.k. faktycznie nie współpracowały ze sobą,

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że pomiędzy Spółką (...) sp. z o.o. sp.k. i Spółką (...) sp. z o.o. sp.k. nie ma żadnych powiązań ekonomicznych, umów o współpracy, „żadnego fakturowania ani żadnych przepływów finansowych”

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że usługi związane z pozyskiwaniem klienta (na umowie zlecenia) miały być wykonywane przez Internet, podróże, po godzinach pracy, na urlopach i w dowolnym czasie i że nie określano zleceniobiorcom godzin wykonania usług załadowczych i pakowania,

podczas gdy ze znajdującego się w aktach materiału dowodowego wynika, iż (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. i (...) sp. z o.o. sp.k. są dwoma odrębnymi podmiotami i że pomimo powiązań kapitałowych i osobowych prowadzą niekiedy zbliżone, ale nie identyczne działalności gospodarcze, nie ma jednak między nimi powiązań umownych ani przepływów finansowych,

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tj.

- uznanie za niewiarygodne zeznań świadka J. S. i M. T., które wskazywały, iż osoby zatrudnione w Spółce (...) sp. z o.o. sp.k. wykonują inny zakres czynności niż zatrudnione na umowie zlecenia,

- uznanie za niewiarygodne zeznań świadka J. S. i M. T., które wskazywały, iż umowy zlecenia byty wykonywane bez nadzoru i po godzinach pracy i że nie ma jakiś wytycznych co do miejsca wykonywania usług marketingowych wynikających z umowy zlecenia podczas gdy, wbrew twierdzeniom Sądu wynikającym z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie przeczył temu, „cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy"’, gdyż przykładowo wyjaśnienia L. T., zeznania J. S. i M. T. wskazywały na inny stan faktyczny, którego Sąd I instancji w ogóle nie wziął pod uwagę.

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że osoby zatrudnione na umowie zlecenia nie miały określonych w niej czasowego zakresu godzin wykonywania zlecenia i oczywistą intencją stron było, że zlecenie nie mogło kolidować z godzinami pracy w Spółce (...) sp. z o.o. sp.k. i miało być wykonywane po godzinach wynikających z umowy o pracę,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia nie wynikało bezpośrednio z treści tych umów, było wypłacane tylko i wyłącznie przez spółkę (...) sp. z o.o, sp.k. i było zmienne, tj. w zależności od zakresu wykonanych usług

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że w spółce (...) sp. z o.o. sp.k. były osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, które nie były jednocześnie pracownikami Spółki (...) sp. z o.o. sp.k.,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że w ramach umowy zlecenia nikt nie nadzorował Zainteresowanych podczas świadczenia usług,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, iż w ramach umowy o pracę w (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. pracownicy wykonywali pracę za pomocą innych narzędzi aniżeli w ramach umów zlecenia z (...) sp. z o.o. sp.k. oraz na innym terenie albowiem (...) sp. z o.o. sp. k. posiadała wydzielony teren miejsce pracy w stosunku do (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k.;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wysunięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków z niego nie wynikających przejawiających się w przyjęciu, iż w przedmiotowej sprawie był „brak czytelnego podziału prac", „sztuczny podział jednego zadania roboczego między różne więzi zatrudnienia", podczas gdy ze znajdujących się w aktach sprawy dokumentów (umowy o pracę, umowy zlecenia), jak również przesłuchań p. L. T. i zeznań świadków wynika, iż zakres prac w doniesieniu do każdej z umów był odmienny oraz że zainteresowani na podstawie odrębnych umów wykonywali faktycznie inne prace.

- art. 233 § 1 k.p.c i 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie i nieodniesienie się w uzasadnieniu wyroku do treści zeznań następujących pracowników: K. B., R. C., M. C., D. C., L. C., K. C., P. F., M. F., S. G., M. H., R. K., P. K., A. L. (1), P. M., B. M., K. P., P. V., P. S.,M. Ś., E. W. (1), K. W., E. W. (2), J. Z., J. B., M. N., M. P., których to zeznania wynikają ze znajdującego się materiale dowodowym Protokołu Kontroli, a które jednoznacznie wskazują na następujące okoliczności:

- umowa zlecenia na rzecz (...) sp. z o.o. sp.k. wykonywana była po godzinach pracy;

- dysponowano odzieżą firmową w trakcie pracy na rzecz Spółki (...) sp. z o.o, sp.k.;

- w trakcie wykonywania zlecenia na rzecz Spółki (...) sp. z o.o. sp.k. zleceniobiorcy posiadali swoją odzieżą prywatną;

- niektóre z czynności wykonywanych na rzecz Spółki (...) sp. z o.o. sp.k. były wykonywane w domu a także w czasie urlopów;

- zleceniobiorcy sami decydowali o czasie wykonywania umowy zlecenia;

- nie było nadzoru nad wykonywaniem zlecenia;

- o wykonanym już zleceniu przekazywano informacje R. F. lub L. T. lub T. J.;

- w zakresie wykonywania zleceń zleceniobiorcy korzystali z prywatnego internetu, prywatnego sprzętu komputerowego i prywatnego telefonu;

- czynności z tytułu umowy o pracę były inne niż te wynikające z umowy zlecenia;

- terminy płatności wynikające z umowy zlecenia były inne niż te, które wynikały z umów o pracę;

- podpisanie umowy zlecenia wynikało ze wspólnej inicjatywy obu stron i było korzystne dla zleceniobiorcy, gdyż otwierała się możliwość dorobienia do pensji

- zleceniobiorcy mieli świadomość, że z tytułu umowy zlecenia nie będą opłacane składki na ubezpieczenie społeczne;

- zleceniobiorcom zaproponowano przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych jednakże nie wyrazili na to zgody,

Wskazując na te zarzuty apelujące spółki wniosły o:

1) przeprowadzenie wskazanych,

2) zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania odwołującego poprzez uchylenie w całości zaskarżonych decyzji Organu Rentowego oraz zasądzenie od Organu na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

ewentualnie, w razie stwierdzenia przez Sąd, że nie zachodzi przesłanka uzasadniająca uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do rozpoznania ponownego przez Sad I Instancji,

alternatywnie na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. o:

3) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za I i II instancję.

4) na zasadzie art. 390 k.p.c. o zwrócenie się do Sadu Najwyższego z następującym

pytaniem prawnym:

„1. czy sformułowanie „praca wykonywana na rzecz pracodawcy" w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r., Nr 11 poz. 74) należy rozumieć w ten sposób, że obejmuje swoim zakresem sytuację, w której bezpośrednim beneficjentem pracy zleceniobiorcy nie jest pracodawca, a podmiot trzeci powiązany kapitałowo i osobowo z pracodawcą?"

„2. czy sformułowanie „praca wykonywana na rzecz pracodawcy" w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r., Nr 11 poz. 74) dotyczy również sytuacji, w której pomiędzy pracodawcą a zleceniodawcą, poza tym że wchodzą w skład tej samej grupy kapitałowej, nie ma żadnego stosunku zobowiązaniowego ani przepływów finansowych?”.

Organ rentowy złożył odpowiedź na apelację odwołujących spółek, w której wniósł o oddalenie apelacji odwołujących spółek oraz o zasądzenie od odwołujących spółek na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem drugiej instancji według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesione przez odwołujące spółki apelację uznać należy za bezzasadne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób staranny, nieuchybiający zasadzie swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgromadzone w niniejszej sprawie dowody Sąd I instancji oceniał wszechstronnie, tj. wiarygodność i moc poszczególnych dowodów oceniona została w odniesieniu do całokształtu pozostałych dowodów.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy organ rentowy prawidłowo wydał zaskarżone decyzje z 20.12.2017 r., w których wyliczył podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zainteresowanej: A. L. (1).

Przechodząc w pierwszej kolejności do wskazania materialnoprawnej podstawy rozstrzygnięcia, przypomnieć należy, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 w związku z art. 13 ust. 2 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 ustawy, podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy należy do płatnika składek. Natomiast w myśl art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami ustawy systemowej.

Z kolei w myśl art. 9 ust. 2 ustawy systemowej, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 7. W przypadku zbiegu kilku tytułów ogólnych obowiązuje zasada pierwszeństwa w czasie, co oznacza, iż obowiązek ubezpieczenia istnieje z tego tytułu, który powstał najwcześniej, przy czym możliwa jest zmiana tytułu ubezpieczenia. Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe określone zostały w art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10. Natomiast art. 18 ust. 3 ustawy systemowej stwarza obowiązek ustalenia podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18 ust. 1 wobec zleceniobiorców, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Według art. 20 ust. 1 ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wobec zleceniobiorców, którzy mają określone kwotowo wynagrodzenie, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe stanowi przychód (art. 18 ust. 1 ustawy). Pojęcie przychodu określone w art. 4 pkt 9 ustawy systemowej obejmuje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych m.in. z tytułu umowy zlecenia.

Z materiału dowodowego wynika, że (...) sp. z o.o. jest właścicielem hali produkcyjnej w G., czerpie zyski ze sprzedaży produktów ze stali. Z kolei (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie obsługi maszyn do obróbki stali i to ta praca jako usługa jest sprzedawana spółce (...) sp. z o.o. (...) sp. z o.o. sp.k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie: bindowania, pakowania towarów oraz usługi marketingowe. (...) sp. z o.o. zajmuje się sprzedażą stali i wyrobów metalowych podmiotom zewnętrznym. Pomiędzy odwołującymi spółkami nie ma zawartej żadnej umowy o współpracę. Nie występują pomiędzy nimi bezpośrednie przepływy finansowe. Komandytariuszami w obu odwołujących spółkach są te same osoby, posiadające w nich taką samą sumę komandytowa, tj.: L. T. i R. F., będący jednocześnie wspólnikami komplementariuszy odwołujących spółek. Siedziby spółek mieszczą się pod tym samym adresem, tj. (...), gmina R.. Miejscem przechowywania dokumentacji spółek jest ten sam adres, tj. R. M. 1 w P.. Spółki działają w tej samej branży, tj. obróbka mechaniczna elementów metalowych.

Za usługi świadczone przez odwołujące spółki na rzecz (...) sp. z o.o. należności uiszcza ta spółka w oparciu o wystawiane przez odwołujące faktury. Zawarcie przez ubezpieczonych umów zlecenia w (...) sp. z o.o. sp. k. pozostawało w czasowym i funkcjonalnym związku z umowami o pracę ubezpieczonych w (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k. (...) sp. z o.o. sp.k. w listopadzie 2015 r. na podstawie umów zlecenia zatrudniała 67% pracowników (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. W grudniu 2015 r. było to już 98%.

(...) spółka z o.o. sp. k. od dnia 1 października 2015 r. zatrudniała na podstawie umów zlecenia osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę w (...) Produkcja spółka z o.o. sp. k. Umowy zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. były zawierane na tożsamy okres, jak umowy o pracę w (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. Z chwilą rozwiązania umowy o pracę następowało również automatyczne wygaśnięcie umowy zlecenie.

(...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. byli m.in. A. Z. z odwołującą (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. łączyła zatem umowa o pracę na stanowisku asystenta ds. handlowych. W ramach swoich obowiązków pracowniczych wykonywała ona polecenia swojego przełożonego V. P., przekazywała zlecenia na magazyn, fakturowała, szukała atestów, rozwiązywała sprawy reklamacyjne itp. Pracowała od godz. 7:30 do 15:30.

W umowie zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. z kolei strony ustaliły, że zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjęli do wykonania prace w zakresie usług marketingowych poza siedzibą pracodawcy, lecz tych czynności zainteresowana w rzeczywistości nie wykonywała. W umowie wskazano też, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę według rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę. Zainteresowana nie wystawiała zleceniodawcy rachunków za wykonanie pracy, wynagrodzenie ustalane było przez zleceniodawcę, a zainteresowana na nie godziła się.

Zainteresowana z tytułu realizacji umów zlecenia oraz z tytułu umowy o pracę uzyskała przychody w wysokościach wskazanej w zaskarżonych decyzji adresowanej do (...) Produkcja sp. z o.o. sp.k.

(...) sp. z o.o. sp. k. opłaciła za ubezpieczoną składki na ubezpieczenia zdrowotne z tytułu wykonywania w/w umów cywilnoprawnych.

Na marginesie Sąd Apelacyjny podkreśla, że są mu znane z urzędu zeznania innego pracownika, którego podobnie jak zainteresowaną łączyła z (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. umowa o pracę, a z (...) sp. z o.o. sp. k. umowa zlecenia. Podczas składania zeznań w sprawie o sygn. III AUa 266/19 zleceniobiorca M. R. wskazywał na to, że tak naprawdę zawarta z (...) sp. z o.o. umowa zlecenia była nie tyle umową zlecenia co umową o nadgodziny, gdyż praca była wykonywana głównie w weekendy, na tej samej hali, na której w tygodniu pracował w ramach stosunku pracy.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że stosownie do treści art. 58 § 1 k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest również czynność sprzeczna z zasadami współżycia społecznego - art. 58 § 2 k.c. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność ta pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.). Czynność prawna jest sprzeczna z ustawą w sytuacji, gdy jej treść jest formalnie i materialnie niezgodna z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Sprzeczność z ustawą ma miejsce także wtedy, gdy wynika z właściwości lub z natury określonych przepisów, przy braku wyraźnego zakazu dokonywania czynności prawnej określonej treści oraz gdy czynność prawna pozbawiona jest przepisanej formy. Natomiast czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem. Obejście ustawy to zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej "obchodzi" go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności, w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w przedmiotowej sprawie umowę zlecenia zawartą pomiędzy zainteresowaną a (...) sp. z o.o. sp.k. uznać należy za nieważną.

Sąd Apelacyjny podaje, że pod pojęciem czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy w ujęciu art. 58 § 1 k.c. rozumie się takie ukształtowanie jej treści, która z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu ustawowo zakazanego. Czynność zmierzająca do obejścia prawa nie może więc jednocześnie być czynnością pozorną choćby z tego względu, że pierwsza zostaje rzeczywiście dokonana, zaś druga jest jedynie symulowana (por. wyrok SN z dnia 21.05.2010 r., I UK 43/10, Legalis). Często jednak mamy do czynienia z sytuacją, że działanie pozorne strony składa się na obejście prawa. Jak zostało ustalone w toku postępowania dowodowego w niniejszej sprawie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zawarcie umowy zlecenia pomiędzy odwołującą spółką a zainteresowaną miało na celu w rzeczywistości umożliwienie "legalnej" wypłaty zainteresowanej wynagrodzenia wyłączonego z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne.

Wszystko wskazuje na to, że umowy zlecenia w rzeczywistości odzwierciedlały comiesięczny, zmienny składnik wynagrodzenia z umowy o pracę, nazywany przez zleceniobiorców również jako nagrody lub też premie. Z materiału dowodowego wynika również, że praktycznie każdy pracownik (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k., miał jednocześnie zawartą umowę zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. i w ramach tej umowy otrzymywał wynagrodzenie (nazywane różnie - jako premia, nagroda czy też nadgodziny). Co więcej w przypadku rozwiązaniu umowy o pracę ze spółką (...) sp. z o.o. sp. k. rozwiązaniu podlegała umowa zlecenia ze spółką (...) sp. z o.o. sp.k.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, uzasadnienie apelacji stanowi jedynie bezzasadną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Okręgowego.

Za bezzasadny należało uznać zarzut przekroczenia przez Sąd pierwszej instancji granicy swobodnej oceny dowodów. Utrwalony w orzecznictwie jest pogląd, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i podlega akceptacji, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z 27.09.2002 r., II CKN 817/00). Sąd Okręgowy należycie wyjaśnił sprawę, a przeprowadzona ocena dowodów jest prawidłowa i odpowiada powyższym kryteriom. Apelujący nie wykazuje uchybień w rozumowaniu Sądu, które podważałyby prawidłowość dokonanej oceny. Przedstawia natomiast własną ocenę dowodów oraz dokonuje własnych ustaleń.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wbrew twierdzeniom apelujących spółek postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem I instancji wykazało, że pomiędzy spółkami (...) sp. z o.o., (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. oraz (...) sp. z o.o. sp.k. istnieją powiązania nie tylko kapitałowe, lecz również osobowe.

Sąd Apelacyjny zaznacza, że choć zarzuty sformułowane przez odwołujące spółki w apelacji są dość obszerne, to są nietrafione, a zatem Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do ich uwzględnienia, zarzuty powołane w apelacji w żadnej mierze nie wzruszyły rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd I instancji. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się naruszeń ze strony Sądu I instancji, postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w sposób wyczerpujący, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz dokonał prawidłowej analizy zgromadzonego materiału dowodowego, co w konsekwencji przełożyło się na wydanie wyroku oddalającego odwołania.

W tej sytuacji słusznie uznał Sąd I instancji, że zaskarżone decyzje organu rentowego były prawidłowe i z związku z tym oddalił odwołania spółek (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G. oraz (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G..

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do wystąpienia do Sądu Najwyższego ze wskazanym przez apelujących zapytaniem na podstawie art.390 k.p.c. albowiem w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiło zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Sprawa nie jest w żaden sposób skomplikowana pod względem wykładni przepisów prawa.

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelacje (pkt 1 i 2 wyroku).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 2 pkt 3 i 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Mając powyższe na względzie, tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego) zasądzono od odwołujących spółek na rzecz organu rentowego w pkt 3 i 4 wyroku kwoty: 675 zł od (...) Produkcja sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G. oraz 240 zł od (...) Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G..

Przemysław Horak

Marta Sawińska

Roman Walewski