Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 sierpnia 2020 r. nr (...) o ponownym ustaleniu wysokości policyjnej emerytury Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość emerytury G. B. od 1 września 2020 r. 2017 r

W decyzji wskazano, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 9387,50 zł. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono wysługę określoną w zestawieniu dołączonym do decyzji. Emerytura wynosi 64,13% podstawy wymiaru, a jej łączna wysokość wynosi 6020,20 zł. Ustalona w ten sposób wysokość emerytury jest wyższa od kwoty 2.279,02 zł, tj. przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS, wobec tego wysokość emerytury ogranicza się do kwoty 2.279,02 zł. Jako podstawę prawną decyzji wskazano przepisy - art. 15c w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723, z późn. zm.) dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz otrzymaną z IPN informację z dnia 24 czerwca 2020 r.

/decyzja k. 11-12 akt MSWiA/

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł G. B. domagając się jej zmiany i ustalenia wysokości policyjnej emerytury na poziomie jak w pierwotnej decyzji z dnia 27.03.2020 r. podnosząc, iż do chwili zwolnienia ze służby z dniem 1 lutego 2020 r. pełnił ją nienagannie.

/ odwołanie k. 2-4/

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. wniósł o jego oddalenie, a także o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując dotychczasowe stanowisko. Organ rentowy złożył też niosek o rozważenie zasadności zawieszenia postepowania na zasadzie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ kpc ze względu na toczące się przed TK postępowanie P 4/18, od którego wyniku może zależeć rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

/ odpowiedź na odwołanie k. 5-6/

W piśmie procesowym z dnia 1.12. 2020 r. wnioskodawca poparł odwołanie podnosząc, iż w okresie 16.12.1984 do 31.07.1990 pełnił służbę jako szeregowy policjant w KWP w Ł. Następnie służbę kontynuował do 15 października 1990 kiedy to odszedł z Policji na własną prośbę. Później po 12 latach 25.11.2002 został ponownie przyjęty do służby w Policji ze wszystkimi tego konsekwencjami jak ponowne uczestnictwo w kursie podstawowym oraz ponowne przejście 3 letniego okresu próbnego. Policjantem w służbie stałej został mianowany w dniu 25 listopada 2005 i służbę pełnił wzorowo do 12 lutego 2020 r. kiedy to został z niej zwolniony z uwagi na stan zdrowia. Skarżący wskazał, że nigdy nie naruszał praw i wolności obywatelskich nigdy te z tych ani innych powodów nie był karany. Był natomiast nagradzany premiami pieniężnymi, mianowaniami na kolejne stopnie oficerskie, był też odznaczony złotym medalem za długoletnia służbę. Wnioskodawca poinformował także, że nie wystąpił do Ministra właściwego do spraw wewnętrznych w trybie art. 8 a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o wyłączenie zastosowania art. 15 c art. 22 a i art. 24 a ww. ustawy.

/ pismo k. 11-13/

Postanowieniem z 28.04.2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie na podstawie art. 461 § 3 k.p.c. przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

/ postanowienie k. 70/

Na rozprawie w dniu 17.03.2022 r. poprzedzającej wydanie wyroku ustanowiony w toku procesu pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 17,03.2022 r. 00:01:13 -00:06:36.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – G. B. urodził się (...)

Odwołujący w 1983 r. ukończył studia na (...) (...) na kierunku ekonomiczno - socjologicznym.

/okoliczności niesporne/

W dn.16.12.1984 r. G. B. został przyjęty do służby przygotowawczej na stanowisko młodszego inspektora na wolnym etacie inspektora w (...) w Ł..

W świetle opinii służbowej przełożonych z dnia 10.01.1985 r. w okresie rocznej pracy w wydziale wnioskodawca nabył podstawowe umiejętności w zakresie pracy operacyjnej. Dał się poznać jako pracownik bardzo sumienny, dokładny i zrównoważony. Zaangażowany w wykonawstwo zadań służbowych. Powierzono mu odcinek zwalczania terroryzmu, pod bezpośrednim nadzorem kierownika Sekcji. Ponadto wskazano, iż prowadzi sprawy ewidencji operacyjnej dotyczące zagadnienia rozpracowania osób z kręgu środowisk opozycyjnych. Pozyskiwał samodzielnie tajnych współpracowników, chociaż stopień jego doświadczenia oraz cechy charakteru rzutowały na efekty na tym odcinku. Nie wyrobił w sobie, jak dotychczas cechy pewnej „agresyności” operacyjnej, niezbędnej przy wykonywaniu zadań operacyjnych. Jednocześnie jednak stwierdzono, że zdaje sobie z tego sprawę i pracuje nad zmianą tego stanu rzeczy (wynika to z jego nieśmiałości). W opinii stwardzono, że postawa etyczno – moralna i ideowo – polityczna jest bez zastrzeżeń. Jest w pełni przydatny do służby na zajmowanym stanowisku

Z dniem 1.10.1986 r. wnioskodawca został mianowany na stanowisko młodszego inspektora tego wydziału.

W opinii służbowej z dnia 29.10.1986 r. stwierdzono, iż opiniowany pozostaje pracownikiem sekcji II i realizuje zadania związane z rozpoznawaniem środowiska opozycji politycznej choć nie ma w tym zakresie znaczących wyników. Podkreślono że wnioskodawca zadawala się tylko wykonywaniem poleceń nie przedstawiając własnych koncepcji pogłębiania stanu rozpoznania figurantów. Zastrzeżono jednak, iż ma jednak predyspozycje psychomotoryczne, które karzą wnioskować, że mimo obecnych braków będzie dobrym pracownikiem operacyjnym. Strona moralno – etyczna bez zastrzeżeń.

W opinii służbowej z dnia 28.11.1986 r. stwierdzono, iż opiniowany pozostając pracownikiem sekcji II realizuje zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej oraz prowadzi sprawę na zagadnienie terroryzmu. W ostatnim okresie osiągnął znaczący postęp na odcinku pracy z osobowymi źródłami informacji oraz w prowadzonych przez niego sprawach. Podkreślono, iż w dniu 26 bm. zastępca zespołu do Zwalczania Terroryzmu D.. II MSW kontrolował prowadzoną przez niego sprawę na zagadnienie walki z terroryzmem i uznał, iż sposób jej prowadzenia oraz pracy z osobowymi źródłami informacji uzyskały wysoką ocenę w oczach kontrolującego, który sugerował nawet przyznaje nagrody pieniężnej z tego tytułu.

We wniosku personalnym o mianowanie na stanowisko inspektora w dniu 4.12.1986 r. podniesiono, iż G. B. pracuje w sekcji II realizując zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej, jak również prowadzi sprawę obiektową za zagadnienie terroryzmu. W ostatnim czasie osiągnął znaczne postępy na odcinku pracy z osobowymi źródłami informacji. W wyniku dokonanej kontroli przez Szefa Zespołu do Spraw Zw. Terroryzmu sprawy prowadzonej przez ww. uzyskał wysoką ocenę za co otrzymał wyróżnienie w postaci specjalnej premii pieniężnej. Posiada pełne predyspozycje do osiągania dobrych wyników pracy. Zasługuje na awans na stanowisko inspektora.

Od dnia 1.01.1987 G. B. został mianowany na stanowisko inspektora Wydziału III na wolnym etacie starszego inspektora, a od 1.11.1989 na stanowisko starszego inspektora.

W 1987 r. wnioskodawca odbył szkolenie w L. z zakresu zwalczania terroryzmu.

We wniosku o nadanie wnioskodawcy stopnia Milicji Obywatelskiej starszego sierżanta z dnia 15.09.1987 r. stwierdzono, iż Sierżant G. B. pracuje w sekcji II od 1984 r. realizując zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej oraz zagadnieniem terroryzmu. Jest funkcjonariuszem sumiennym i zdyscyplinowanym. Posiada wykształcenie uniwersyteckie i dotychczas nie był przeszkolony resortowo z uwagi na ograniczoną ilość miejsc przydzielonych corocznie dla wydziału III. Biorąc pod uwagę duże zaangażowanie i ofensywność w działaniu zasługuje na awans do stopnia starszego sierżanta.

W opinii służbowej z 21.12.1987 r. i arkuszu adaptacyjnym funkcjonariusza w okresie służby przygotowawczej z tego okresu stwierdzono, iż G. B. pracuje w Wydziale III od dnia 16.12.1984 . W okresie 3 lat pracy w sekcji II tut Wydziału , realizując zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej oraz prowadzi sprawę na zagadnienie terroryzmu. Dał się poznać jako energiczny pracownik, wykazujący się dużą pracowitością. Wymieniony nabył podstawowe umiejętności pracy operacyjnej co pozwoliło na powierzenie mu pod nadzorem bezpośredniego przełożonego sukcesywnie prowadzonych spraw ewidencji operacyjnej. Specyfika prowadzonych przez niego spraw wymaga dużego wysiłku intelektualnego i pracy koncepcyjnej. Legitymuje się wynikami w postaci pozyskania 3 osobowych źródeł informacji, aczkolwiek liczba sieci pozyskanej jest nieadekwatna do potrzeb operacyjnych, to jednostki TW przez wymienionego pozyskane w okresie pracy w Wydziale są dobrej jakości i są właściwie obsługiwane. G. B. prowadził jedną sprawę obiektową i trzy sprawy operacyjne rozpracowania oraz dwa kwestionariusze. Posiada predyspozycje do podniesienia swojej pracy operacyjnej. Cechuje go poczucie odpowiedzialności w wykonywaniu zleconych zadań, zdyscyplinowanie i chęć osiągania jak najlepszych wyników. W okresie zatrudnienia w wydziale mianowany na stanowisko inspektora oraz nagrodzony w listopadzie 1986 r. nagrodą specjalną Szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Ł.. W opinii wskazano, iż wnioskodawca dysponuje dużą wiedzą ogólną, szczególnie w sferze problematyki społeczno- politycznej. Posiada duże umiejętności formułowania myśli na piśmie. Zaliczany jest do najlepszych pracowników Wydziału III będących czynnie zaangażowanych w rozpoznaniu i neutralizacji wrogiej opozycji.

We wniosku personalnym o mianowanie G. B. na stanowisko starszego inspektora wskazano, iż powyższy wniosek wynika z predyspozycji zawodowych oraz zmian organizacyjnych wydziału . WW poprzednio zatrudniony był do 01.12.1989 r. w Wydziale III tut (...). W czasie pracy w poprzednim wydziale uzyskiwał bardzo dobre wyniki w pracy operacyjnej. Za pracę był wielokrotnie nagradzany . W okresie pobytu na Studium (...) uzyskiwał bardzo dobre oceny i ukończył te uczelnię jako jeden z najlepszych. W opinii położonych jest pracownikiem skromnym i koleżeńskim, a także samodzielnym, sumiennym i zdyscyplinowanym . Podczas pracy w III Wydziale wykonywał szereg zadań operacyjnych co pozwoliło mu na uzyskanie dużego doświadczenia.

Z dniem 1.08.1990 r. wnioskodawcy powierzono stanowisko młodszego specjalisty (...) B..

W 1990 r. wnioskodawca przeszedł pozytywnie weryfikację.

Z dniem 15.10.1990 r. wnioskodawca na własną prośbę został zwolniony ze służby w Policji.

W dniu 25 listopada 2002 wnioskodawca został ponownie przyjęty do służby w Policji do służby przygotowawczej na stanowisko kursanta Wydz. Inwestycji i Remontów KWP w Ł.. Do dnia 24.03. 2003 r. odbywał kurs podstawowy w L..

Z dniem 1.05.2003 został mianowany na stanowisko asystenta Wydziału Inwestycji i Remontów od 1.12.2003 r. pełnił tam funkcję specjalisty.

Od 1.04.2004 został mianowany a stanowisko specjalisty Wydziału Łączności i (...) w Ł.. W okresie od 26.07.2004 r. do 15.10.2004 był delegowany z urzędu do czasowego pełnienia służby w wydziale Kontroli Biura Ochrony (...) KGP.

Z dniem 1.10.2004 wnioskodawca został przeniesiony z urzędu do KGP Wydziału Kontroli Biura Ochrony (...) na stanowisko eksperta.

W dniu 25 listopada 2005 wnioskodawca został mianowany policjantem w służbie stałej.

W dniu 1.07.2006 na własna prośbę został przeniesiony do dalszego pełnienia służby w KWP w Ł..

Z dniem 7.07.2006 G. B. został mianowany na stanowisko eksperta Zespołu (...) w Ł..

Od dnia 4.02.2008 do dnia 4.04.2008 był delegowany z urzędu do czasowego pełnienia służby w Wydziale Kontroli (...) gospodarczej Biura Kontroli KGP

Z dniem 1.01.2008 r. został mianowany na równorzędne stanowisko eksperta Zespołu (...), a z dniem 1.04.2008 przeniesiony z urzędu do KGP i mianowany na stanowisko eksperta Wydziału Kontroli (...) Biura Kontroli KGP.

W dniu 1.10.2009 r. wnioskodawca został przeniesiony na własną prośbę do dalszego pełnienia służby w KWP w Ł. na stanowisko eksperta Zespołu (...).

W dniu 2 .08. 2012 został odznaczony medalem złotym „za długoletnią służbę”.

Z dniem 10.01.2020 r. G. B. z uwagi na stan zdrowia został zwolniony od zajęć służbowych a z dniem 12.02.2020 r. został zwolniony ze służby w Policji na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji.

/ oryginalne akta osobowe wnioskodawcy załączone do akt sprawy w tym przebieg służby k A-F opinie k. 28-29 , 30, 32, 35,37, 38-39, 45 nadto akta osobowe na płycie DVD k. 55oryginał świadectwa służby k. 100 dokumentacja dotycząca przebiegu służby od 2002-2020 r. k. 14-52 zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 17.03.2020 r 00:07:09-00:49:38 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 13.01.2022 r. /

Z treści dokumentów osobowych wnioskodawcy nie wynika, by podjął on bez wiedzy i zgody przełożonych czynną współpracę z osobami lub organizacjami działającymi na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

/okoliczność niesporna/

Wydział III SB Komendy Wojewódzkiej MO w Ł. oraz Wydział III-I SB Komendy Wojewódzkiej MO/WUSW w Ł. były odpowiednikami terenowymi Departamentu III MSW, wymienionego w art. 13b ust. 1 pkt 5 lit. c tiret 2 i 4 ustawy z 18.02.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, (...) Biura (...) korupcyjne go, Straży Granicznej, (...) Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 z późn. zm.).

Wydział III Służby Bezpieczeństwa zajmował się rozpoznawaniem, wykrywaniem oraz likwidowaniem zagrożeń wynikających z: dywersji, sabotażu, konfliktów społecznych, działalności grup i osób o poglądach antykomunistycznych, ujawnienia naruszenia tajemnicy państwowej i służbowej. Był on również odpowiedzialny za kontrolę operacyjną obcokrajowców spoza bloku komunistycznego oraz „profilaktyczną ochronę” środowisk naukowych, twórczych, dziennikarskich, studenckich, mniejszości narodowych oraz instytucji kultury i sztuki, oświaty, szkolnictwa, ochrony zdrowia, sportu i turystyki, prasy, radia, telewizji (IPN Ld (...), Ramowy zakres działania Wydziału III Komendy Wojewódzkiej MO, lipiec 1979; IPN Ld pf 10/925, k. 22-29).

/pismo IPN k. 108-109, kopia ramowego zakresu działania Wydz. (...) z 1979 r. sygn. IPN BU 1550/4558, kopia zarządzenia Nr (...) z 15.06.1979 r. sygn. IPN BU 01254/192, kopia zarządzenia Nr 002/81 z 16.02.1981 r. sygn. IPN BU 01254/209, kopia zarządzenia Nr (...) z 09.11.1983 r. sygn. IPN BU 0044/25, kopia zarządzenia Nr 075/89 z 24.08.1989 r. sygn. IPN BU 0044/3, kopia komunikatu Nr 2/89 z 11.09.1989 r. sygn. IPN BU 0044/31, kopia kierunków i sfery działania D.. OG MSW i Wydz. OG WUSW sygn. IPN BU 0727/16,kopia decyzji Nr (...) MSW z 06.04.1989 r. sygn. IPN BU 0044/31/.

Decyzją z 27.03.2020 r. przyznano wnioskodawcy prawo do emerytury policyjnej od 13.02.2020 r.

/decyzja k 1- 4akt rentowych/

Z informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddziałowe Archiwum IPN w Ł. z 24.06.220 r. wynika, że odwołujący w okresie od 16.12.1984 r. do 31.07.1990 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm.)

/informacja IPN k.9 akt rentowych/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego oraz w aktach służbowych odwołującego z okresu służby w latach 1984-2020. Dokumenty, na których Sąd oparł swoje ustalenia, zasługiwały w całości na uwzględnienie, albowiem nie noszą one żadnych oznak przerobienia lub podrobienia, a ich wiarygodności nie kwestionował zarówno odwołujący, jak i organ rentowy. Tym samym nie zachodziły okoliczności, które wskazywałyby na nieautentyczność ww. dokumentów bądź odwoływanie się w nich do informacji i zdarzeń, które nie odpowiadają stanowi rzeczywistemu.

W toku postępowania Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z przesłuchania odwołującego, przy czym skonfrontował te dowody z treścią zgromadzonej dokumentacji osobowej wnioskodawcy, w efekcie czego ocenił zeznania ubezpieczonego w znacznej mierze za niewiarygodne. Sąd dał wiarę odwołującemu jedynie w zakresie ogólnego opisu przebiegu służby wnioskodawcy, zważył jednak, że jego szczegółowe relacje dotyczące charakteru realizowanych przez odwołującego obowiązków były nie w pełni spójne z informacjami znajdującymi się w aktach przebiegu służby.

W przypadku przesłuchania wnioskodawcy Sąd Okręgowy w szczególności zważył, że nie ma żadnego potwierdzenia w jego dokumentacji osobowej z badanego okresu, że w tym czasie zajmował się przede wszystkim , w znacznym rozmiarze zadaniami związanymi ze zwalczaniem terroryzmu przy tym zajmował stanowisko jednoosobowe i stricte wykonawcze. Tego typu twierdzenia skarżącego są wyłącznie gołosłowne i nie znajdują żadnego oparcia w dostępnym materiale dowodowym w postaci oryginalnej dokumentacji osobowej skarżącego.

Zestawienie przesłuchania wnioskodawcy z treścią dokumentów znajdujących w jego aktach osobowych jednoznacznie, zdaniem Sądu, wskazuje na to, że odwołujący przede wszystkim wykonywał czynności operacyjne mające na celu rozpracowanie organizacji opozycyjnych– i co więcej działania operacyjne wnioskodawcy były skuteczne, skarżący miał na tym polu sukcesy, które były dostrzegane przez jego przełożonych, co m.in. znalazło odzwierciedlenie w jego awansach, czy przyznawanych dodatkach specjalnych i nagrodach pieniężnych. W istocie przyznać należy iż w świetle dostępnych opinii i wniosków personalnych wnioskodawca zajmował się też sprawami związanymi z terroryzmem, jednakże była to jedna sprawa obiektowa zaś pozostałe działania wnioskodawcy miały przede wszystkim polegać na zwalczaniu opozycji politycznej.

Sąd Okręgowy uznał, że negowanie przez wnioskodawcę temu, że przyczynił się do rozpracowania i likwidacji opozycji politycznej, wobec jednoznacznej treści opinii znajdujących się w aktach osobowych odwołującego- w których podkreślono, że prowadzenie sprawy ewidencji operacyjnej dotyczącej zagadnienia rozpracowania osób z kręgu środowisk opozycyjnych, pozyskiwanie samodzielnie tajnych współpracowników było to jego podstawowym zadaniem- było jedynie taktyką procesową obliczoną na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia w n/n sprawie. Poza bowiem gołosłownym zaprzeczeniem , wnioskodawca nie podważył wartości dowodowej autentycznych dokumentów z okresu jego służby w SB, a w szczególności w/w opinii i wniosków personalnych, w których wprost podkreślono wiodący udział wnioskodawcy w działaniach przeciwko opozycji politycznej, ani też nie umiał w żaden logiczny sposób wyjaśnić dlaczego ktoś miałby taki zapis umieścić w jego dokumentacji. Nie zaoferował też jakichkolwiek kontrdowodów, ale zasłaniał się niewiedzą i poprzestał na stwierdzeniu, że zaprzecza że był czynnie zaangażowany w rozpoznaniu i zwalczaniu opozycji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie zaznaczyć należy, że do chwili wydania wyroku w sprawie Trybunał Konstytucyjny nie orzekł o konstytucyjności zastosowanych przepisów przez organ emerytalny mimo, że pytanie w tym przedmiocie zostało zadane Trybunałowi przez Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 24 stycznia 2018 r. (sprawa zarejestrowana w TK pod sygnaturą P 4/18).

Natomiast Sąd rozpoznający niniejszą sprawę uważa za obowiązującą i wiążącą go zasadę domniemania zgodności z Konstytucją przepisów prawa.

Oznacza to, że Sąd nie musi odnosić się do kwestii konstytucyjności merytorycznej treści art. 15c w związku z art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 723) do czasu, gdy przepis ten nie zostanie zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach, gdy ze względu na oczywisty walor sprzeczności przepisów ustawy z Konstytucją a zarazem nieuzasadnioną konieczność długiego oczekiwania na ewentualne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, skutkiem czego obywatel może doznać nieodwracalnej szkody, sąd powszechny jest zobowiązany do oceny konstytucyjności przepisów ustawy czy aktów podrzędnych.

Mimo powyższej konkluzji, Sąd Okręgowy nie stracił z pola widzenia okoliczności, że postanowieniem z dnia 24 stycznia 2018 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, dotyczącym zgodności z Konstytucją przywołanych powyżej przepisów. Na dzień wyrokowania, jak wyżej zasygnalizowano, Trybunał Konstytucyjny nie zajął stanowiska. Nie mniej jednak, w sprawie tut. Sądu VIII (...) Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w postanowieniu z dnia 19 grudnia 2019 r. wyraził pogląd, zgodnie z którym Sąd miał prawo samodzielnie dokonać oceny zgodności zastosowanych przez organ emerytalny przepisów z uwagi na niezrozumiałe stanowisko Trybunału Konstytucyjnego kolejny raz kolejny raz przenoszącego datę rozpoznania pytania prawnego.

Wskazać również należy, że w uchwale składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2020 r. w sprawie III UZP 1/20 (Legalis nr 2467938) wyjaśniono, że kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, (...) Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 723) powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka.”

Co do meritum podnieść należy, że w dniu 1 stycznia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 2270), na mocy której wprowadzono art. 13b ustalający katalog cywilnych i wojskowych instytucji i formacji, w których służba od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. jest uznawana za służbę na rzecz totalitarnego państwa. Ustawa zmieniająca wprowadziła także zasady ustalania wysokości policyjnej emerytury nakazując stosowanie art. 15c i art. 22a ustawy. Przepisy te stanowią, iż w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi 0% podstawy wymiaru - za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b i 2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz 2-4. Wysokość emerytury ustalonej zgodnie z tymi przepisami nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 15c). Natomiast rentę inwalidzką ustaloną zgodnie z art. 22 zmniejsza się o 10% podstawy wymiaru za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b (art. 22a).

Ustawodawca zobowiązał też organ rentowy do wszczynania z urzędu postępowania w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczeń i wysokości świadczeń stosownie do wyżej wymienionych przepisów (art. 2).

Sąd Okręgowy uważa, że idea aby osoby które brały udział swoim zaangażowaniem w utrwalanie systemu państwa totalitarnego otrzymywały niższe emerytury niż pozostała część społeczeństwa jest zrozumiała. Zwłaszcza, że na wysokość tych emerytur nie miały wpływu mechanizmy demokratycznego państwa prawa. Wnioskodawca, na mocy ww. przepisów i decyzji wydanych w wykonaniu zacytowanych przepisów, został ograniczony w prawach emerytalnych i rentowych pod względem wysokości ich przyznania.

Należy wspomnieć, że w rozwiązaniach, poprzedzających ustawę nowelizującą z 16 grudnia 2016r., przyjętych wcześniej w ustawie z dnia 23 stycznia 2009r. (Dz. U. z 2009r., Nr 24, poz. 245) obniżono po raz pierwszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa do 1990r. z 2,6% do 0,7%.

Zarówno Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 20 stycznia 2010 r., Kp 6/09, jak i Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji z dnia 14 maja 2013r. w sprawie C. i inni przeciwko Polsce, (...), Lex nr 1324219, uznały wówczas, że nowe rozwiązania nie nałożyły na tę grupę emerytów nadmiernego obciążenia i dotyczyły jedynie praw nabytych niesłusznie, a więc nie można skuteczne kwestionować ich konstytucyjności.

W przywołanym orzeczeniu Trybunał Praw Człowieka podkreślił również, że rozpatrywał już sprawy, w których pojawiał się problem uprzywilejowanej pozycji w sferze praw emerytalnych członków elity komunistycznej i policji politycznej w krajach postkomunistycznych oraz potwierdził prawo ustawodawcy chcącego wyeliminować niesprawiedliwe lub nadmierne świadczenia z ubezpieczeń społecznych, dążącego do likwidacji przywilejów byłych funkcjonariuszy reżimów totalitarnych do tego rodzaju działań. Równocześnie Trybunał zwrócił uwagę, że podjęte środki nie mogą być nieproporcjonalne. Rozważania jakie zostały poczynione przez Trybunał Konstytucyjny oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka na gruncie poprzedniej „ustawy dekomunizacyjnej" będą pomocne także i przy ocenie niniejszej sprawy, właśnie z uwzględnieniem faktu, że mamy do czynienia z kolejnym swoistym rozliczaniem się z osobami arbitralnie uznanymi za służące państwu totalitarnemu.

Organ rentowy wydał zaskarżone decyzje w oparciu o przepisy wprowadzone na mocy wspomnianego art. 1 ustawy zmieniającej.

W uzasadnieniu do projektu tej ustawy wskazano, że ma ona na celu wprowadzenie rozwiązań zapewniających w pełniejszym zakresie zniesienie przywilejów emerytalnych związanych z pracą w aparacie bezpieczeństwa PRL przez ustalenie na nowo świadczeń emerytalnych i rentowych osobom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa w okresie od 22 lipca 1944r. do 31 lipca 1990r. Stwierdzono również, że emerytury i renty osób pełniących służbę ustalono na znacznie korzystniejszych zasadach wynikających z ustawy zaopatrzeniowej, w stosunku do osób pobierających te świadczenia na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawa zaopatrzeniowa wprowadza w art. 13b oraz art. 15c i art. 22a odpowiedzialność zbiorową i swoim zakresem podmiotowym obejmuje, bez wyjątków, wszystkich byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa, niezależnie od ich postawy patriotycznej, etycznej i moralnej, rodzaju wykonywanych czynności, czy zajmowanego stanowiska. Tego rodzaju regulacje zaprzeczają istocie zasady rządów prawa. Zasada ta oznacza obowiązek władz publicznych traktowania osób w sposób adekwatny i proporcjonalny do ich postawy, zasług i przewinień. Niedopuszczalne zatem jest zastosowanie jakichkolwiek represji w stosunku do osób tylko za to, że pracowały lub służyły w okresie poprzedzającym zmianę ustroju państwa polskiego. Nawet uznanie, że niektóre instytucje funkcjonujące przed tą zmianą działały w sposób budzący dziś poważne wątpliwości prawne i moralne, nie uprawnia prawodawcy do stwierdzenia, że wszystkie osoby tam zatrudnione działały niegodziwie. W tym też kontekście, zdaniem Sądu, działania ustawodawcy polegające na arbitralnym obniżeniu wysokości emerytury ubezpieczonego trudno jest uzasadnić dążeniem do jakiegokolwiek słusznego celu leżącego w interesie publicznym. Zastosowanie nowego wskaźnika emerytury miało charakter automatyczny, bez uwzględnienia faktycznie wykonywanych obowiązków, jak również pełnionej funkcji przez odwołującego. Ustawa zmieniająca w gruncie rzeczy zadziałała bez rozróżnienia pomiędzy funkcjonariuszami, którzy w rzeczywistości dopuścili się czynów niegodziwych oraz tymi, którzy jedynie należeli do personelu technicznego.

Na podkreślenie zasługuje w tym miejscu okoliczność, że w stanie faktycznym n/n sprawy bezspornie ujawniono dowody niegodziwej działalności wnioskodawcy na rzecz państwa totalitarnego, którą przyjmuje ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy w stosunku do każdego zatrudnionego w służbach bezpieczeństwa państwa poprzez definiowanie służby jako wykonywanej na rzecz totalitarnego państwa (art. 13b). Tym samym udowodniono jego indywidualną winę jako wykonującego służbę na rzecz państwa totalitarnego i wykazano konkretne czyny wskazujące, że był on uczestnikiem bezprawia.

W przedmiotowej sprawie Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał zaskarżoną decyzję jedynie na podstawie informacji o przebiegu służby ubezpieczonego sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej. Ten dokument stanowił podstawę obniżenia policyjnej emerytury i policyjnej renty inwalidzkiej. Wymaga przy tym podkreślenia, że ogranicza się on jedynie do stwierdzenia, że ubezpieczony pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której jest mowa w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej od 16.12.1984 r. do 31.07.1990 r. Treść dokumentu nie precyzuje natomiast, na jakiej dokładnie podstawie służba ubezpieczonego została zakwalifikowana jako służba na rzecz państwa totalitarnego.

W tym kontekście Sąd Okręgowy zwraca uwagę na pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011r. (II UZP 10/11) – który też w całości podziela – zgodnie z którym sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający sprawę w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. w sprawie ponownego ustalenia (obniżenia) wysokości emerytury policyjnej byłego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, nie jest związany treścią informacji o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa przedstawionej przez Instytut Pamięci Narodowej zarówno co do faktów (ustalonego w tym zaświadczeniu przebiegu służby), jak i co do kwalifikacji prawnej tych faktów (zakwalifikowania określonego okresu służby jako służby w organach bezpieczeństwa państwa). Z tego wynika, że ustalenia faktyczne i interpretacje prawne Instytutu Pamięci Narodowej nie mogą wiązać również sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę.

W aktualnym stanie prawnym Sąd Najwyższy również wyraził swój pogląd. W sprawie o sygn. akt III UZP 1/20 podjął w składzie 7-osobowym uchwałę z dnia 16 września 2020r., w której stwierdził, że kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka.

Wprawdzie powołana uchwała zapadła w sprawie jednostkowej, ale pogląd prawny, jaki wyraził w niej Sąd Najwyższy, Sąd Okręgowy w n/n składzie orzekającym w całości podziela.

Oznacza to, że w analizowanym przypadku stwierdzenie o pełnieniu przez wnioskodawcę służby na rzecz totalitarnego państwa nie może być dokonane wyłącznie na podstawie informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (kryterium formalnej przynależności do służb), lecz na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka służących reżimowi komunistycznemu (art. 13b ust. 1 w zw. z art. 13a ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994r.).

W tym też kontekście Sąd Okręgowy w szczególności zwrócił uwagę na podsumowanie powyższego wątku dokonane przez SN w uzasadnieniu w/w uchwały, a mianowicie stwierdzenie, że skoro sądu powszechnego nie wiąże informacja o przebiegu służby, to w razie stosownego zarzutu przeciwko osnowie tej informacji, sąd będzie zobowiązany do rekonstrukcji jej przebiegu w konkretnym wypadku, na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności na podstawie długości okresu pełnienia służby, jej historycznego umiejscowienia w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990r., miejsca pełnienia służby, czy też zajmowanego stanowiska (§ 59 uchwały SN). W tym zakresie Sąd Najwyższy trafnie zwrócił uwagę na potrzebę sięgania do opinii służbowych funkcjonariuszy, uwzględniania ogólnych reguł dowodzenia: rozkładu ciężaru dowodu, dowodu prima facie, domniemań faktycznych, wynikających z informacji o przebiegu służby (§ 60 uchwały SN). Wskazał także, że przy ocenie zasadności objęcia konkretnej osoby zakresem ustawy, okolicznością, której nie można pominąć, jest sam fakt weryfikacji w 1990 r. (§ 92 uchwały SN).

Podzielając powyższy pogląd, Sąd Okręgowy przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w celu weryfikacji ustaleń w zakresie służby odwołującego przyjętych przez organ rentowy jako podstawę wydania zaskarżonych decyzji.

W tym celu Sąd Okręgowy poddał analizie dokumenty z akt służby odwołującego. Potwierdzają one, że w latach 1984-1990 odwołujący pełnił służbę w jednostkach odpowiadających wymienionym przez IPN rodzajom jednostek określonych art. 13b ust. 1 pkt 5 ustawy zaopatrzeniowej.

Z przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy analizy w tym zakresie wynika, że w latach 1984-1990 odwołujący od 16.12.1984 r. został przyjęty do służby przygotowawczej na stanowisko młodszego inspektora na wolnym etacie inspektora w Wydziale III SB WUSW w Ł.. Z dniem 1.10.1986 r. wnioskodawca został mianowany na stanowisko młodszego inspektora tego wydziału. Od dnia 1.01.1987 G. B. został mianowany na stanowisko inspektora Wydziału III na wolnym etacie starszego inspektora, a od 1.11.1989 na stanowisko starszego inspektora. Z dniem 1.08.1990 r. wnioskodawcy powierzono stanowisko młodszego specjalisty Komisariatu II P RK B.. Natomiast z dniem 15.10.1990 r. wnioskodawca na własna prośbę został zwolniony ze służby w Policji.

Powyższe ustalenia potwierdzają, że służba odwołującego była związana z działalnością w jednostkach stanowiących odpowiedniki terenowe jednostek MSW, w szczególności w referatach i Wydziałach SB przy komendach regionalnych Milicji Obywatelskiej.

O ile jednak oczywiście sam fakt służby w strukturach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w tym także Służby Bezpieczeństwa PRL, na tle cytowanego wyżej orzecznictwa, nie przesądza jeszcze o uznaniu danej służby za realizowaną na rzecz państwa totalitarnego, o tyle dołączone do akt sprawy dokumenty dotyczące wnioskodawcy potwierdzają, że w analizowanych latach służby odwołujący realizował przede wszystkim czynności operacyjne skierowane na zwalczanie opozycji politycznej .

W tym zakresie Sąd miał na względzie informacje zawarte w opiniach służbowych, wnioskach personalnych oraz wnioskach o nadanie stopnia MO, mając na uwadze, że dokumenty te zawierały uzasadnienie wnioskowanych zmian warunków służby odwołującego bądź przyznania mu wyższego stopnia milicyjnego.

Już w opinii służbowej z dnia 10.01.1985 r. wskazywano, iż w okresie rocznej pracy w wydziale wnioskodawca nabył podstawowe umiejętności w zakresie pracy operacyjnej. Dał się poznać jako pracownik bardzo sumienny, dokładny i zrównoważony. Zaangażowany w wykonawstwo zadań służbowych. Powierzono mu odcinek zwalczania terroryzmu, pod bezpośrednim nadzorem kierownika Sekcji. Ponadto wskazano iż prowadzi sprawy ewidencji operacyjnej dotyczące zagadnienia rozpracowania osób z kręgu środowisk opozycyjnych. Pozyskiwał samodzielnie tajnych współpracowników, choć w tym zakresie zgłaszano zastrzeżenia co sposobu jego pracy podkreślając jednak należytą postawą ideową i społeczno –polityczną i przydatność do pracy na stanowisku.

Przy tym już w opinii (...).11.1986 r. stwierdzono, znaczący postęp na odcinku pracy z osobowymi źródłami informacji oraz w prowadzonych przez niego sprawach. Podkreślono iż w dniu 26 bm zastępca zespołu do Zwalczania Terroryzmu D. II MSW kontrolował prowadzoną przez niego sprawę na zagadnienie walki z terroryzmem i uznał iż sposób jej prowadzenia oraz pracy z osobowymi źródłami informacji uzyskały wysoką ocenę w oczach kontrolującego, który sugerował nawet przyznaje nagrody pieniężnej z tego tytułu.

Kolejne opinie wnioski personalne jednoznacznie wskazują, że wnioskodawca pracował w sekcji II realizując zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej jak również prowadził sprawę obiektową za zagadnienie terroryzmu. W ostatnim czasie osiągnął znaczne postępy na odcinku pracy z osobowymi źródłami informacji. Posiada pełne predyspozycje do osiągania dobrych wyników pracy. Jest funkcjonariuszem sumiennym i zdyscyplinowanym a z uwagi na zaangażowanie i ofensywność w działaniu w zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej oraz zagadnieniem terroryzmu. zasługuje na kolejne awanse. W opinii służbowej z 21.12.1987 r. i arkuszu adaptacyjnym funkcjonariusza w okresie służby przygotowawczej z tego okresu stwierdzono wprost, iż G. B., realizując zadania związane z rozpoznaniem środowiska opozycji politycznej oraz prowadząc sprawę na zagadnienie terroryzmu, dał się poznać jako energiczny pracownik, wykazujący się dużą pracowitością, nabył podstawowe umiejętności pracy operacyjnej co pozwoliło na powierzenie mu pod nadzorem bezpośredniego przełożonego sukcesywnie prowadzonych spraw ewidencji operacyjnej. Specyfika prowadzonych przez niego spraw wymagła dużego wysiłku intelektualnego i pracy koncepcyjnej. Legitymuje się wynikami w postaci pozyskania 3 osobowych źródeł informacji. Cechuje go poczucie odpowiedzialności w wykonywaniu zleconych zadań, zdyscyplinowanie i chęć osiągania jak najlepszych wyników. Zaliczany jest do najlepszych pracowników Wydziału III będących czynnie zaangażowanym w rozpoznaniu i neutralizacji wrogiej opozycji.

W końcu we wniosku personalnym o mianowanie G. B. na stanowisko starszego inspektora wskazano, iż powyższy wniosek wynika z predyspozycji zawodowych wnioskodawcy W czasie pracy w poprzednim Wydziale uzyskiwał bardzo dobre wyniki w pracy operacyjnej. Za pracę był wielokrotnie nagradzany. W okresie pobytu na Studium (...) uzyskiwał bardzo dobre oceny i ukończył te uczelnię jako jeden z najlepszych. W opinii położonych był pracownikiem skromnym i koleżeńskim, a także samodzielnym, sumiennym i zdyscyplinowanym . Podczas pracy w III Wydziale wykonywał szereg zadań operacyjnych co pozwoliło mu na uzyskanie dużego doświadczenia.

Powyższe okoliczności potwierdzają zatem, że praca odwołującego przede wszystkim skupiała się na działalności operacyjnej, ale że była realizowana w ramach zadań Służby Bezpieczeństwa. Poza tym dokumentacja potwierdza, że odwołujący w pracy na rzecz Służby Bezpieczeństwa przejawiał zaangażowanie. Praktycznie w każdym dokumencie zawierającym ocenę jego pracy poza pierwszym okresem wstępnym podkreślano, że przejawia samodzielność i inicjatywę w realizacji zadań, wykazuje troskę o osiągniecie właściwych wyników, podkreślenia wymaga fakt jego nagradzania zarówno nagrodami finansowymi jak i kolejnymi awansami. Z pola widzenia nie może umknąć ,że ta zaangażowana postawa , sumienność i dokładność w pracy miała na celu „rozpracowanie” a tym samym likwidowanie opozycji politycznej -antykomunistycznej.

Powyższe ustalenia i rozważania Sąd Okręgowy skonfrontował z zeznaniami odwołującego, przy czym ostatecznie zważył, iż nie mogły one stanowić wiarygodnego źródła informacji, poza ogólną informacją w jakim Wydziale SB wnioskodawca pełnił służbę. Odwołujący w części odmiennie przedstawiał charakter swojej służby niż wynikało to z dokumentacji dołączonej do akt sprawy, w szczególności inaczej prezentował swoją rolę w pracy operacyjnej- pozyskiwaniu źródeł informacji, kładąc nacisk na rzekomo szerzej wykonywaną działalność antyterrorystyczną i to stricte pod ścisłym nadzorem przełożonych. Prezentowany przez odwołującego opis jego pracy operacyjnej, zdaniem Sądu, nie oddawał zakresu powierzonych mu zadań w ramach służby SB, jakie realizował w jej trakcie i nie znajduje potwierdzenia w zachowanych oryginalnych aktach osobowych skarżącego. Z akt służby wynika natomiast, że odwołujący z zaangażowaniem realizował zadania operacyjne, w tym polegające na typowaniu, pozyskaniu tajnych współpracowników i ich prowadzeniu, celem zwalczania opozycji politycznej , czyli wykonywał czynności operacyjne w ramach, których realizowano zadania Służby Bezpieczeństwa. W ocenie Sądu nie sposób przy tym pominąć, że odwołujący stosunkowo szybko awansował w szeregach Służby Bezpieczeństwa, a także, że powierzano mu nowe, bardziej odpowiedzialne stanowiska. Okoliczność ta uzasadnia przyjęcie, że wykonywane przez niego obowiązki nie sprowadzały się do tych mających na celu przeciwdziałać terroryzmowi- które to działania podejmuje się także w państwach prawa, lecz obejmowały szerszy zakres czynności właściwych Służbie Bezpieczeństwa. W tym kontekście zeznania odwołującego co do charakteru czynności realizowanych w trakcie całego przebiegu służby należało więc ocenić jako sprowadzające się jedynie do ich ogólnego opisania. Taki stan rzeczy mógłby teoretycznie być uzasadniony znacznym upływem czasu, tym niemniej, w ocenie Sądu - mając na względzie zarówno ich charakter, jak i w zasadzie bezsporny fakt, że praca odwołującego koncentrowała się niemal wyłącznie na realizacji zadań operacyjnych - trudno przyjąć, by odwołujący pamiętał jedynie niewielki zakres wykonywanych w tym zakresie czynności.

Wskazana wątpliwość Sądu wynika również i z tego, że odwołujący zaprzeczył, by kiedykolwiek podejmował czynności w zakresie rozpracowania opozycji politycznej , nie pozyskiwał tajnych współpracowników, gdy tymczasem we wspomnianej dokumentacji osobowej dotyczącej wnioskodawcy wprost wskazano, że takie czynności były przez niego realizowane. Odwołujący w żaden racjonalny sposób nie wyjaśnił tego – poprzestając na negowaniu tej okoliczności i stwierdzeniu, że nie umie wyjaśnić treści opinii służbowych na jego temat. Nie mogło to odnieść spodziewanego skutku przez skarżącego, albowiem Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wiarygodności zapisów w oryginalnych dokumentach służbowych dotyczących wnioskodawcy, który nie podważał ich autentyczności.

Odwołujący co prawda wskazał, że został pozytywnie zakwalifikowany do służby w Policji, i w związku z tym od1.08.1990 r. na krótko objął stanowisko młodszego specjalisty Komisariatu II P RK B. po czym z uwagi na atrakcyjną propozycję pracy z dniem 15.10.1990 r. na własna prośbę ze służby w Policji zrezygnował, potem zaś z powodzeniem ponownie w latach 2002-2020 pełnił służbę w Policji w W. Polsce. Tym niemniej ustalony w toku n/n postępowania sądowego przebieg służby odwołującego do 31.07.1990 r. według Sądu Okręgowego prowadzi tylko do jednego wniosku - że zaskarżona decyzja była prawidłowa, albowiem wnioskodawca w okresie od 16.12.1984 r. do 31.07.1990 r. jako funkcjonariusz SB przede wszystkim aktywnie i z zaangażowaniem prowadził czynności operacyjne, sam rekrutował i prowadził TW, a celem podejmowanych przez niego czynności było rozpracowanie działalności opozycyjnej w środowiskach politycznych – i, co istotne, dzięki swoim umiejętnościom i zaangażowaniu osiągał on sukcesy i był oceniany przez przełożonych jako wyróżniający się funkcjonariusz SB, którego chętnie za jego działania nagradzali i awansowali.

W ustalonym stanie faktycznym w niniejszej sprawie wobec powyższych rozważań prawnych Sąd Okręgowy w efekcie nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Dokonując bowiem analizy wyników przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego Sąd ocenił, że w przypadku wnioskodawcy istnieją podstawy do zakwalifikowania okresu jego służby od 16.12.1984 r. do 31.07.1990r. jako służby na rzecz państwa totalitarnego w rozumieniu art. 13b ust. 1 pkt 5 lit. c tiret 4 ustawy zaopatrzeniowej. W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy ocenił, że organ rentowy prawidłowo zastosował art. 15c i art. 22a ustawy zaopatrzeniowej, obniżając w efekcie przysługującą odwołującemu emeryturę policyjną.

Jednocześnie Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że pozbawienie odwołującego wyższych świadczeń, przy zachowaniu świadczenia do zabezpieczenia społecznego w wysokości nie niższej niż świadczenia z powszechnego systemu ubezpieczeniowego (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) nie stanowi naruszenia zarówno Konstytucji RP, jak też standardów prawa międzynarodowego. Odnosząc się bowiem do przytoczonych przez stronę odwołującą zarzutów, Sąd Okręgowy pragnie zauważyć, że przywołane przez stronę odwołującą artykuły Konstytucji RP nie mogą być interpretowane jako dające tytuł do emerytury określonej wysokości. Wskazać należy, że odwołującemu nie odebrano całości świadczeń. Nie został on pozbawiony środków do życia. Emerytura ustalona została w wysokości przeciętnej wysokości tego świadczenia otrzymywanego przez obywateli z powszechnego systemu emerytalnego.

Warto przy tym przytoczyć treść rozstrzygnięcia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który w dniu 14 maja 2013 r., w sprawie C. i inni przeciwko Polsce nr (...), wydał decyzję, w której uznał za niedopuszczalne skargi byłych pracowników służb bezpieczeństwa w sprawie obniżek ich emerytur. O ile w odniesieniu do emerytur skarżących Trybunał stwierdził, że przepisy ustawy zmieniającej z 2009 r. spowodowały odebranie skarżącym części emerytur i stanowiły ingerencję w prawo własności, to miało to podstawy prawne oraz nie naruszało istoty praw emerytalnych skarżących. Trybunał nie podzielił stanowiska skarżących, którzy podnosili, że raz otrzymane prawa są nietykalne i nie mogą być im odebrane. W zgodzie z art. 1 (...) do Konwencji rzymskiej uprawnienia legislacyjne państwa rozciągają się również na możliwość obniżenia oraz zmiany kwoty wypłacanych świadczeń. Ponadto Europejski Trybunał Praw Człowieka podkreślił, iż skarżącym nie odebrano całości świadczenia. Ograniczono jedynie ich przywileje przyznane w czasach komunizmu. Nie można więc stwierdzić, by państwo w sposób nieproporcjonalny dokonało ingerencji w ich prawa. Ponadto Europejski Trybunał Praw Człowieka odnotował, że praca skarżących w służbach bezpieczeństwa, która przyczyniała się do naruszeń praw i wolności gwarantowanych przez Konwencję rzymską powinna być traktowana jako okoliczność uzasadniająca i usprawiedliwiająca wyodrębnienie kategorii osób świadczących taką pracę i objęcie ich obniżeniem świadczeń emerytalnych.

Podkreślić także należy, że decyzja ustalająca wysokość policyjnej emerytury odwołującego nie została wydana w trybie postępowania karnego. Przepis art. 15c ustawy zaopatrzeniowej nie stanowi bowiem o odpowiedzialności karnej (ustalenie winy), lecz reguluje uprawnienia funkcjonariuszy służb mundurowych i ich rodzin w sferze zaopatrzenia emerytalnego. Ustawodawca w ustawie zmieniającej nie różnicował sytuacji funkcjonariuszy w wysokości świadczeń emerytalnych poprzez kryterium winy, ale poprzez sam fakt służby w organach bezpieczeństwa państwa funkcjonujących w niedemokratycznym państwie, w których podjęli dobrowolnie służbę, a poprzez tę służbę uczestniczyli w utrzymywaniu niedemokratycznego porządku i korzystali z przywilejów przysługującym funkcjonariuszom.

Wskazać także trzeba, że wybór służby w tajnej policji politycznej państwa komunistycznego nie zasługuje na aprobatę, ale na jednoznacznie negatywną ocenę fakt podjęcia służby i jej wykonywania w organach bezpieczeństwa Polski Ludowej, ze względu na jednoznacznie ujemną ocenę tych organów. Służba Bezpieczeństwa, powołana ustawą Sejmu w listopadzie 1956 r., podlegała pod strukturę Ministerstwa Spraw Wewnętrznych , utworzonego w 1954 r. Na szczeblu wojewódzkim szef bezpieki był formalnie zastępcą komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej, bezpiece zaś nadano nazwę Służby Bezpieczeństwa. Ta zmiana nie miała jedynie charakteru dekoracyjnego, przekształcenie (...) w Służby Bezpieczeństwa było zewnętrznym wyrazem najważniejszej mutacji politycznej w całej historii PRL-u. Państwo masowego terroru zostało zastąpione państwem rozległej kontroli i prewencji oraz selektywnych represji. Struktura służby bezpieczeństwa przedstawiała się w następujący sposób: na poziomie centralnym istniały departamenty i biura MSW. Ich zadania w terenie realizowały odpowiednie wydziały (i inne jednostki) ulokowane w Komendach Wojewódzkich MO. Od dnia 1 sierpnia 1983 roku K. przemianowano na Wojewódzkie Urzędy Spraw Wewnętrznych. Na niższym szczeblu, w Komendach Powiatowych i Miejskich MO funkcjonowały Referaty ds. SB. Zdaniem Sądu służba w organach totalitarnej państwowej przemocy politycznej, w warunkach demokratycznego państwa prawnego nie może być tytułem do dalszego utrzymywania lub korzystania z przywilejów uzyskanych z nielegalnej, niegodnej lub niegodziwej służby z natury rzeczy i z punktu widzenia podstawowych, bo przyrodzonych naturze ludzkiej standardów prawnych i obywatelskich demokratycznego państwa prawnego, tj. przywilejów z tytułu służby w organach, które w istocie rzeczy były strukturami niebezpieczeństwa państwa totalitarnego, przeznaczonymi do zwalczania ruchów niepodległościowo-wolnościowych i demokratycznych dążeń oraz aspiracji do odzyskania lub przywrócenia podstawowych praw i wolności obywatelskich. Zdaniem Sądu jednoznacznie krytycznie należy ocenić powoływanie się na jakiekolwiek argumenty zmierzające do utrzymania przywilejów nabytych z tytułu lub w związku z uczestnictwem w systemie zniewolenia i stosowania represji politycznych przez służby bezpieczeństwa państwa komunistyczno-totalitarnego przez świadomych swej służby funkcjonariuszy SB. Powoływanie się na zasadę praw nabytych, które w istocie rzeczy zmierza do utrzymania przywilejów (bo w dalszym ciągu korzystniej liczonych świadczeń wg nowelizacji z 2009 roku) nabytych niesłusznie, niegodnie lub niegodziwie z tytułu lub związku z uczestnictwem w strukturach służb bezpieczeństwa totalitarnego PRL, które zwalczały przyrodzone prawa człowieka i narodu oraz podstawowe wolności obywatelskie, nie stanowi prawnej, prawniczej ani etyczno-moralnej podstawy do kontestowania zgodnej z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej legalności zmian ustawodawczych zmierzających do zrównoważenia uprawnień zaopatrzeniowych byłych funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa państwa totalitarnego i co istotne - tylko za okresy takiej represyjnej służby - do standardów i poziomu powszechnych uprawnień emerytalno-rentowych ogółu ubezpieczonych obywateli. Odpowiada to konstytucyjnym zasadom urzeczywistniania nie tylko zasady sprawiedliwości społecznej, ale realizuje ustawodawczy i jurysdykcyjny obowiązek zapewnienia reguł elementarnej przyzwoitości, które wymagają, aby przywileje zaopatrzeniowe sprawców lub uczestników systemu zniewolenia i stosowania totalitarnych represji politycznych PRL, uzyskane w okresach i z takiego nielegalnego, niegodnego lub niegodziwego tytułu, nie odbiegały znacząco od standardów świadczeń emerytalno-rentowych wynikających z powszechnego systemu świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Z bezprawnego tytułu i okresów uczestnictwa w zwalczaniu przyrodzonych praw człowieka i narodu oraz podstawowych wolności obywatelskich nie sposób prawnie ani racjonalnie wywodzić żądania utrzymania niesłusznie, niegodnie lub niegodziwie nabytych przywilejów z zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych. Tak uzyskane przywileje nie podlegają ochronie w demokratycznym porządku prawa krajowego, wspólnotowego i międzynarodowego, ponieważ osoby zwalczające przyrodzone prawa człowieka i narodu oraz podstawowe wolności obywatelskie nie mają prawa podmiotowego ani tytułu moralnego domagania się utrzymania przywilejów zaopatrzeniowych za okresy zniewalania dążeń niepodległościowych, wolnościowych i demokratycznych narodu polskiego (orzeczenia TK z 11 stycznia 2012 r. K 39/09, z 24 lutego 2010 r. K 6/09, z 11 lutego 1992 r., K 14/91, z 23 listopada 1998 r., SK 7/98, z 22 czerwca 1999 r., K 5/99).

W ocenie Sądu nie należy tracić z pola widzenia istotnej cechy różnicującej funkcjonariuszy służb mundurowych pełniących służbę przed 1990 r. i po tej dacie. Wspólną cechą wszystkich funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej, którą przyjął ustawodawca, stanowiąc ustawę zmieniająca także z 2016 roku, podobnie jak uprzednio, jest ich służba w określonych w tej ustawie organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku K 6/09 uznał tę cechę za - istotną (relewantną) gdyż, jak wskazał, znajduje to podstawę w zasadzie sprawiedliwości społecznej i preambule Konstytucji, powołując obszerną argumentację, która w pełni zachowuje swą aktualność. Istotne jest w tym względzie także stanowisko sformułowane przez (...) w wyroku z 16 września 1996 roku w sprawie (...) przeciwko Austrii (R. 1996-1V, s. (...), § 36), w którym Trybunał wyjaśnił „że odmienne traktowanie jest dyskryminujące jeżeli nie ma usprawiedliwienia obiektywnego i racjonalnego, to znaczy gdy nie zmierza ono do osiągnięcia słusznego celu bądź jeżeli brak jest racjonalnej proporcji między użytymi środkami a celem jaki się chce osiągnąć. Nowelizacja z 2016 roku – w zakresie stosowanego „zerowego” wskaźnika rocznego zmierza do osiągnięcia słusznego celu, sprawiedliwego społecznie, dokonując obniżenia świadczenia w sposób racjonalny jeśli zestawi się zasady ustalania wysokości świadczeń emerytalnych w systemie powszechnym - zabezpieczenia emerytalnego właściwego dla ofiar funkcjonariuszy SB i mundurowego, służącego nadal do ustalenia wysokości świadczenia dla tych funkcjonariuszy. Zmniejszenie policyjnych świadczeń odwołującemu stanowi urzeczywistnienie zasady sprawiedliwości społecznej.

Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 19.11.2013 r. sygn. akt III AUa 397/13 ograniczanie przywilejów byłych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa PRL jest urzeczywistnieniem zasady sprawiedliwości społecznej, którą definiują w oparciu o kryteria i wartości konwencyjne. Zasada ta nie może być przywoływana w obronie przywilejów sprzecznych ze swoim fundamentem aksjologicznym. Tak pojmowanej sprawiedliwości społecznej nie da się pogodzić z utrzymywaniem przywilejów związanych ze służbą w organach bezpieczeństwa reżimu totalitarnego. Na tych organach oparte było bowiem funkcjonowanie aparatury naruszającej podstawowe prawa człowieka.

W konsekwencji poczynionych ustaleń faktycznych i wszystkich dokonanych rozważań prawnych Sąd Okręgowy uznał zaskarżoną decyzję za prawidłową i w efekcie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie , jako bezzasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. , a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika organu rentowego ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz.265).

J.L.