Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 maja 2021 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Sędziowie: Krzysztof Wąsik

Ewa Ługowska (del.)

Protokolant:

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2021 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z wniosku W. C. (1)

przy uczestnictwie E. M., M. M. (1), M. J., K. N., A. L., E. R. (1), U. Ł., S. M., M. M. (2), E. D., (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z., A. Ł. i Ł. Ł.

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa –Krowodrzy w Krakowie z dnia 10 stycznia 2018 roku, sygnatura akt I Ns 1685/15/K

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w całości w ten sposób, że:

1. dokonać podziału działek ewidencyjnych położonych w Z., gm. Z. o numerach:

a)  (...) o powierzchni 0,0707 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0684 ha i numer (...) o powierzchni 0,0023 ha;

b)  (...) o powierzchni 0,0704 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0670 ha i numer (...) o powierzchni 0,0034 ha;

c)  (...) o powierzchni 0,0702 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0667 ha i numer (...) o powierzchni 0,0035 ha;

d)  (...) o powierzchni 0,0702 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0664 ha i numer (...) o powierzchni 0,0038 ha;

e)  (...) o powierzchni 0,0702 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0662 ha i numer (...) o powierzchni 0,0040 ha;

f)  (...) o powierzchni 0,0702 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0664 ha i numer (...) o powierzchni 0,0038 ha;

g)  (...) o powierzchni 0,0710 ha, objętej księgą wieczystą (...), na działki numer (...) o powierzchni 0,0681 ha i numer (...) o powierzchni 0,0029 ha;

- zgodnie z mapą projektu podziału nieruchomości sporządzoną przez biegłego sądowego mgr inż. M. F. (1) w dniu 11 stycznia 2019 roku ks. rob (...), przyjętą do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 2 kwietnia 2019 roku pod numerem P.1206.2019.4300, stanowiącą integralną część niniejszego postanowienia;

2.  stwierdzić, że wnioskodawczyni W. C. (1) córka F. i H. nabyła z dniem 1 stycznia 2013 roku wskutek zasiedzenia własność nieruchomości położonej w Z., składającej się z działek ewidencyjnych o numerach (...) szczegółowo opisanych w punkcie I.1. sentencji niniejszego postanowienia;

3.  nakazać ściągnąć od wnioskodawczyni W. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie kwotę 1759,88 zł (jeden tysiąc siedemset pięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu wydatków na opinie biegłego sądowego poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych;

4.  stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w niniejszym postępowaniu;

II.  w pozostałym zakresie oddalić apelację;

III.  nakazać ściągnąć od wnioskodawczyni W. C. (1) na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 8051,64 zł (osiem tysięcy pięćdziesiąt jeden złotych sześćdziesiąt cztery groszy) tytułem zwrotu wydatków na opinie biegłego sądowego poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych;

IV.  zasądzić na rzecz wnioskodawczyni W. C. (1) od uczestników:

a)  E. M. i M. M. (1) solidarnie kwotę 673,40 zł (sześćset siedemdziesiąt trzy złote czterdzieści groszy);

b)  M. J. kwotę 673,40 zł (sześćset siedemdziesiąt trzy złote czterdzieści groszy);

c)  A. L. i E. R. (1) kwoty po 336,70 zł (trzysta trzydzieści sześć złotych siedemdziesiąt groszy;

d)  U. Ł. i Ł. Ł. kwoty po 336,70 zł (trzysta trzydzieści sześć złotych siedemdziesiąt groszy;

e)  S. M. i M. M. (2) solidarnie kwotę 673,40 zł (sześćset siedemdziesiąt trzy złote czterdzieści groszy),

- tytułem kosztów postępowania apelacyjnego, a w pozostałym zakresie stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w niniejszym postępowaniu odwoławczym.

SSO Krzysztof Wąsik SSO Grzegorz Buła SSR Ewa Ługowska

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 26 maja 2021 roku

Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2018 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie oddalił wniosek W. C. (1) o stwierdzenie, iż nabyła przez zasiedzenie własność nieruchomości oznaczonej jako działki nr (...) położonej w Z. w zakresie pasa gruntu oznaczonego na planie identyfikacji sporu sporządzonego przez biegłego sądowego geodetę M. F. (1) w dniu 15 lipca 2016 r. między ogrodzeniem, a granicą ewidencyjną (pkt I); zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczek E. R. (1) i A. L. solidarnie kwotę (...) tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt II); nakazał ściągnąć od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie kwotę 1759,88 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Powyższe postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym:

Wnioskodawczyni W. C. (1) jest właścicielką nieruchomości oznaczonej jako działki nr (...) położonej w Z.. Przedmiotowe działki powstały w wyniku postępowania scaleniowego przeprowadzonego w latach 1980-1981. W. C. (1) nosiła poprzednio nazwisko C.. Wnioskodawczyni opłacała podatek od nieruchomości w latach 2007, 2014-2015. (...) oznaczone jako działki nr (...) położone w Z. stanowią współwłasność uczestniczek E. R. (2) i A. L. po ½ części. Własność tych nieruchomości została nabyta przez poprzednika prawnego uczestniczek ojca J. M. (1) w 1993 r.

Rodzice wnioskodawczyni H. i F. S. korzystali z nieruchomości oznaczonych jako działki nr (...), w ten sposób, iż uprawiali na nich zboże, kartofle, buraki począwszy od 1959 r. W 1960 r. Z. L. (1) – sąsiad rodziców wnioskodawczyni postawił ogrodzenie z siatki, oddzielające działkę nr (...) od działek nr (...), bowiem wcześniej granicę między działkami wyznaczała miedza. Ogrodzenie zostało postawione za zgodą rodziców wnioskodawczyni. Ojciec wnioskodawczyni zmarł w 1996 r., matka w 2009 r. Wnioskodawczyni z inicjatywy rodziców od dziecka pracowała w gospodarstwie rolnym jej rodziców, w tym na przedmiotowych działkach.

Nieruchomość oznaczona jako działki nr (...) położona w Z. była ogrodzona od strony zachodniej siatką ze słupkami począwszy co najmniej od 1981 r. Pomiędzy działkami (...), a działkami nr (...) istnieje w terenie ogrodzenie z siatki metalowej. Linia istniejącego w terenie ogrodzenia powoduje powstanie na obszarze działek (...) pasa gruntu o szerokości od 0,00 m (początek) poprzez 1,42m do 2,42m. Działki nr (...) przylegają do działek objętych wnioskiem o zasiedzenie. Ewidencja gruntów w Z. oparta jest o scalenie, które było wykonane w latach 1980-1982, zatem przedmiotowe działki powstały w wyniku decyzji scaleniowej, której ustalenia zostały przyjęte do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w 1984 r. Granica między działką nr (...) a działkami nr (...) jest tożsama od samego początku istnienia scalenia. Przebieg granicy jako granicy scaleniowej a obecnie nazywanej ewidencyjną pochodził z daty 1981 r. W 2013 r. sporządzono protokół ustalenia granic działki ewidencyjnej i od tego momentu istnieją graniczniki.

W ocenie Sądu Rejonowego powyższy stan faktyczny nie dawał podstaw do uwzględnienia wniosku. Sąd pierwszej instancji wskazał, iż bieg terminu zasiedzenia należało liczyć zgodnie z art. XLI § 1 przepisów wprowadzających kodeks cywilny, zgodnie z którym do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego tj. przed dniem 1 stycznia 1965 roku, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie. Jak wskazał Sąd Rejonowy, powołując treść art. 172 k.c., zasiedzenie jest zatem sposobem nabycia prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego przez nieuprawnionego posiadacza na skutek długotrwałego posiadania, a także iż do nabycia własności przez zasiedzenie konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego posiadania i upływu czasu przewidzianego w ustawie. Wymagany dla nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia upływ czasu łączy się z kwalifikacją posiadania według kryterium dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili uzyskania przez niego posiadania. Przy ocenie, czy zachodzą warunki do nabycia własności w drodze zasiedzenia, dobra wiara posiadacza polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, z ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego wynika, iż wobec wskazania początkowego biegu terminu zasiedzenia przez wnioskodawczynię na 1959 r. nabycie własności nieruchomości objętej wnioskiem o zasiedzenie nastąpiłoby w dacie 1 stycznia 1985 r., jednak jak wskazał Sąd Rejonowy w latach 1980 – 1982 miało miejsce postępowanie scaleniowe, które prowadziło do pierwotnego nabycia własności nieruchomości, w wyniku którego powstały działki nr (...). W tej sytuacji, zdaniem Sądu Rejonowego, nie została spełniona przesłanka upływu czasu samoistnego posiadania nieruchomości przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych. Sąd Rejonowy podniósł, że zachodnia granica działek nr (...) z działką nr (...) (powstałej w tym samym czasie i na tej samej podstawie prawnej) pokrywa się całkowicie z prawną granicą ewidencyjną, granicą protokołu granicznego z 2013 r. i granicą ustaloną w opinii biegłego sądowego M. F. (1). Jako istotną okoliczność Sąd ten podniósł, że wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 2 czerwca 2017 r. oświadczyła, że była obecna przy scaleniu i podpisywała granice scaleniowe i pod uwagę było wzięte ogrodzenie, a geodeci określali ogrodzenie w linii prostej. Powyższe w ocenie Sądu Rejonowego wskazywało, że granica scaleniowa nie pokrywała się z ogrodzeniem, co wnioskodawczyni zaakceptowała, podpisując protokół scaleniowy. Nadto Sąd Rejonowy stwierdził, że poprzednik prawny uczestniczek nabył działkę nr (...) w dacie 11 czerwca 1993 r. w oparciu o rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, co doprowadziło do skutecznego przejścia prawa własności na jego rzecz, w granicach określonych scaleniem, jako pierwotnego sposobu nabycia własności. W tej sytuacji Sąd pierwszej instancji stwierdził, że nawet gdyby przyjąć, iż bieg terminu zasiedzenia rozpoczął się w 1993 r., to do ewentualnego zasiedzenia doszłoby dopiero w 2023 r., bowiem uznanie przez wnioskodawczynię granic scaleniowych prowadzi do wniosku, iż wnioskodawczyni co najmniej od tego momentu była w złej wierze (art. 7 k.c.). W tym stanie Sąd Rejonowy uznał, że brak było podstaw do przyjęcia, iż wnioskodawczyni nabyła nieruchomość objętą wnioskiem o zasiedzenie, gdyż nie została spełniona przesłanka upływu czasu niezbędna do nabycia nieruchomości przez zasiedzenie na przestrzeni okresu począwszy od 1959 r., a także z uwagi na brak władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na zasadzie art. 520 § 2 k.p.c., albowiem wnioskodawczyni i uczestnicy byli w różnym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła wnioskodawczyni, zarzucając:

1.  naruszenie art. 233 k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów dokonanych wybiórczo, z naruszeniem zasad logiki przez:

a)  przyjęcie, że wnioskodawczyni nie władała rzeczą dla siebie,

b)  przyjęcie, że wnioskodawczyni nie posiadała nieprzerwanie rzeczy od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny;

c)  uznanie, iż postępowanie scaleniowe spowodowało, że nie została spełniona przesłanka upływu czasu;

d)  wyciągnięcie wniosku z zeznania wnioskodawczyni, że zaakceptowała, iż obszar objęty wnioskiem o zasiedzenie, będzie poza obszarem jej samoistnego posiadania;

e)  niewyjaśnienie w jakim charakterze wnioskodawczyni brała udział w postępowaniu scaleniowym;

f)  niewyjaśnienie czy właściciel brał udział i w jakim zakresie w postępowaniu scaleniowym i jaki był charakter jego posiadania, w dobrej czy w złej wierze;

g)  nieustalenie treści decyzji scaleniowej oraz jej prawnego skutku;

2.  naruszenie art. 328 k.p.c. w zw. z art. 172 k.c. poprzez niewykazanie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia podstawy prawnej na jakiej Sąd ten uznał, że wnioskodawczyni nie władała rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie, nie posiadała nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny i z jakich powodów nastąpiło przerwanie posiadania prowadzącego do zasiedzenia w 1981 roku, a następnie w 1993 roku;

3.  naruszenie prawa materialnego w postaci:

a)  art. 172 k.c. art. 336 k.c. art. 339 k.c. art. 340 k.c. poprzez uznanie, iż zasiedzenie nastąpiłoby w dacie 1 stycznia 1985 roku, ale z uwagi na fakt, iż postępowanie scaleniowe prowadzi do pierwotnego nabycia nieruchomości nie została spełniona przesłanka upływu czasu, a okres zasiedzenia powinien biec na nowo od zakończenia postępowania scaleniowego, a także iż wnioskodawczyni, która włada nieruchomością nie jest posiadaczem samoistnym;

b)  art. 1 art. 16 art. 29 ustawy z dnia 26 marca 1982 roku o scalaniu i wymianie gruntów przez brak uwzględnienia celów postępowania scaleniowego, nieuwzględnienie że decyzja scaleniowa nie przesądza o tytule własności, stanowiąc podstawę wpisu do księgi wieczystej, a w konsekwencji przyjęcie, że nieruchomości powstały na nowo w wyniku scalenia i uznanie, że skutkiem postępowania scaleniowego była utrata przez rodziców wnioskodawczyni dotychczasowego prawa własności i innych praw związanych z posiadaniem nieruchomości;

W związku z podniesionymi zarzutami wnioskodawczyni wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i stwierdzenie zasiedzenia, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wniosła także o zasądzenie kosztów postępowania od uczestników.

W odpowiedzi na apelację uczestnicy E. M., M. M. (1), M. J., K. N., A. L., E. R. (1), U. Ł., S. M., M. M. (2), A. Ł. i Ł. Ł. wnieśli o jej oddalenie oraz zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy przyjął za własny stan faktyczny ustalony przez Sąd pierwszej instancji z wyjątkiem ustalenia dotyczącego daty postawienia ogrodzenia pomiędzy działkami nr (...), a dz. nr (...), okresu od jakiego rodzice wnioskodawczyni korzystali z dz. nr (...) i (...), istnienia ogrodzenia pomiędzy tymi działkami co najmniej od 1981 roku, a także stanu prawnego nieruchomości objętych wnioskiem o zasiedzenie. W zakresie w jakim Sąd Okręgowy przyjął za własny opisany wyżej stan faktyczny, uznał go za prawidłowy i oparty na właściwej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, jakkolwiek nie w pełni określający stan faktyczny mający znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Umową sprzedaży z dnia 17 czerwca 1959 roku rodzice wnioskodawczyni F. S. i H. S. kupili parcele gruntowe (...), (...) i (...) położone w Z.. Dla nieruchomości tej została założona księga wieczysta o numerze (...).

Dowód: – postanowienie Sądu Powiatowego dla m.K. w K. z dnia 9.07.1959r. sygn.. Dkw 4109/59 – k.74,

W dniu 1 czerwca 1971 roku w Sądzie Powiatowym w K. został złożony wniosek J. M. (2), A. S. i J. S. (1) o stwierdzenie zasiedzenia części parceli l.kat. (...). Powyższa parcela została podzielona na parcele l.kat. (...), (...), (...), (...). Postanowieniem z dnia z 15 czerwca 1971 roku Sąd Powiatowy w K. stwierdził zasiedzenie parceli (...) na rzecz J. M. (3), parceli nr (...) na rzecz A. S., parceli nr (...) na rzecz J. S. (1). W postanowieniu nie określono daty nabycia przez zasiedzenie.

Dowód: akta Sądu Powiatowego w K. o sygn.. I Ns 622/71, w szczególności wniosek -k. 1-4 tych akt, mapa sytuacyjna z dnia 18.01.1971r. -k. 15 tych akt, postanowienie Sądu Powiatowego w K. z dnia 15.06.1971r. -k 50 tych akt;

W dniu 5 grudnia 1972 roku do Sądu Powiatowego w wpłynęła skarga m.in. J. S. (2) o wznowienie postępowania zakończonego wskazanym wyżej postanowieniem z dnia 15 czerwca 1971 roku z wnioskiem m.in. o stwierdzenie zasiedzenia przez J. S. (2) cz. parceli nr (...) z twierdzeniami, że jej podział winien nastąpić w inny sposób. W dniu 28 lutego 1973r. sporządzono nowy podział parceli l. kat. (...) o pow. 1 ha 51 a 41m2 na parcele (...), /(...), /(...), /(...), /(...), /(...)i (...). Postanowieniem z dnia 31 marca 1973 roku Sąd Powiatowy w K. po wznowieniu stwierdził m.in. zasiedzenie parceli l.kat. (...) o pow. 48a 88m ^{( 2)} na rzecz J. S. (2). W postanowieniu tym nie wskazano daty nabycia nieruchomości przez zasiedzenie.

Dowód: akta Sądu Powiatowego w K. o sygn.. I Ns 92/73 (poprzednio I Ns 622/71), , w szczególności skarga o wznowienie -k. 59-62 tych akt, mapa uzupełniająca z dnia 28.02.1973r. -k. 151 tych akt, postanowienie Sądu Powiatowego w K. z dnia 31.03.1973r. sygn.. I Ns 92/73 -k 188 tych akt

W dniu 8 stycznia 1974 roku J. S. (2) wniosła o założenie księgi wieczystej dla parceli nabytej zgodnie z postanowieniem Sądu Powiatowego w K. z 31 marca 1973 roku. Na skutek tego wniosku dla nieruchomości stanowiącej parcelę nr (...) założono księgę nr (...), która następnie zmieniła numer na (...), a obecnie (...).

Dowód: akta księgi wieczystej (...) w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych w K. ; k.476, 479, 487-494;

W dniu 15 października 1977 roku Naczelnik Gminy w Z. wydał akt własności ziemi nr (...), w którym stwierdził, że współwłaścicielami dz. nr (...) o pow. 54a w Z., z mocy prawa stali się H. S. i F. S. w zakresie ½ części tylko w zabudowaniach mieszkalnych oraz W. C. (2) jako właściciel całej nieruchomości oraz połowy domu mieszkalnego i zabudowań gospodarczych. Powyższy akt własności ziemi został wydany na podstawie protokołu z dnia 5 maja 1977 roku obejmującego zeznania W. C. (2), w których stwierdziła, że jej rodzice F. i H. S. od 1950 roku użytkują i posiadają połowę domu mieszkalnego, a także iż ona sama od 1970 roku użytkuje i posiada nieprzerwanie całą nieruchomość, połowę domu mieszkalnego i zabudowań gospodarczych. Z powyższego protokołu wynika, że nieruchomość tę wnioskodawczyni miała otrzymać ustną umową darowizny od swoich rodziców. Pod powyższymi zeznaniami widnieją podpisy H. S. i W. C. (2).

Dowód: akt własności ziemi z dnia 15.10.1977r. nr 858/77 wraz z protokołem zeznań z dnia 5.05.1977r. -k. 631-636;

Decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 17 kwietnia 1979 roku KBG-Sc-472/1/179 zostało podjęte postępowanie scaleniowe całej gminy Z., objęto nim wszystkie grunty tej gminy m.in. wszystkie grunty wsi Z..

Dowód: operat scaleniowy stanowiący podstawę do założenia ksiąg wieczystych dla działek wydzielonych w wyniku scalenia znajdujący się w Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych w K. -k.523;

W dniu 14 kwietnia 1980 roku. J. S. (2) c. A. sprzedała dz. nr (...) o pow. 48a 82m2 na rzecz Z. L. (2) s. Z. i U.. W momencie zawierania tej umowy w księdze była wzmianka o wszczęciu postępowania scaleniowego. Na podstawie tej umowy nabywca został wpisany jako właściciel do księgi wieczystej nr (...), aktualnie (...).

Dowód: akta księgi wieczystej (...) w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych w K., umowa sprzedaży z dnia 14 kwietnia 1980 roku nr rep. A II (...) -k. 477-478, 486-494;

W wyniku zakończonego w 1982 roku postępowania scaleniowego na terenie wsi Z. na rzecz F. S. s. K. i Z. wydzielona została m.in. dz. nr (...) o pow. 8a, na rzecz W. C. (2) c. F. i H. wydzielona została dz. nr (...) o pow. 48a, a na rzecz Z. L. (2) s. Z. i R. m.in. dz. nr (...) o pow. 50a i dz. nr (...) o pow. 22a.

Dowód: decyzja Prezydenta M. K. z 6.09.1980r. nr KBG-Sc-472/1/48/80 -k. 470-471, decyzja Ministra Rolnictwa z 20.08.1981r. nr (...)-39/81 -k.460-469, decyzja Prezydenta M. K. z 24.08.1981r. nr (...)472/1/49/81 -k.1093 i k. 828 – akt II Ca 1903/15, decyzja Prezydenta M. K. z 22.03.1982r. nr (...)472/1/7/81 - k.1046; k.854 – akt II Ca 1903/15; kopia operatu scaleniowego k.495-498;

Dla nieruchomości składającej się m.in. z dz. nr (...) w Z. w dniu 4 marca 1985 roku została założona księga wieczysta o aktualnym numerze (...), w której jako właściciel został wpisany F. S. s. K. i Z. na podstawie decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 6 września 1980 r. (...)472/1/48/80 i z dnia 24 sierpnia 1981 roku (...)472/1/49/81 oraz decyzji Ministra Rolnictwa z dnia 20 sierpnia 1981 roku (...)-39/81 wraz z rejestrem pomiarowym. F. S. zmarł 3 grudnia 1995 roku a spadek po nim nabyła w całości córka W. C. (1), która w dniu 25 sierpnia 2006 roku została wpisana jako właściciel tej nieruchomości

Dowód: akta księgi wieczystej KR2K/00025528/5, w szczególności postanowienie Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie z dnia 25.06.1996r. I Ns 512/96/K;

Dla nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) w Z. w dniu 21 grudnia 1989 roku została założona księga wieczysta o aktualnym numerze (...), w której jako właściciel została wpisana W. C. (2) c. F. i H. na podstawie decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 6 września 1980 r. (...)472/1/48/80 i z dnia 24 sierpnia 1981 roku (...)472/1/49/81 oraz decyzji Ministra Rolnictwa z dnia 20 sierpnia 1981 roku (...)-39/81 wraz z rejestrem pomiarowym.

Dowód: akta księgi wieczystej KR2K/00026109/9, w szczególności postanowienie PBN w K. z dnia 21.12.1989r. Dz.Kw. 23441/84;

Umową z dnia 11 czerwca 1993 roku Z. L. (2) s. Z. i U. sprzedał R. M. nieruchomość stanowiącą m.in. dz. nr (...) i (...) położone w Z.. W akcie tym zawarte jest oświadczenie, iż sprzedawca jest tożsamy ze Z. L. (2) s. Z. i R..

Dowód: umowa sprzedaży z dnia 11.06.1993r. nr rep. A 696/93 -k. 453-454;

Kształt i konfiguracja nieruchomości stanowiących własność wnioskodawczyni oraz jej rodziców F. i H. S., a także poprzedników prawnych uczestników nie odpowiadał stanowi jaki powstał wskutek scalenia. Zachodnia granica parceli (...) oraz wschodnia granica parceli (...) (powstałej z parceli (...)) nie biegły w linii prostej, lecz w kształcie łuku skręcającego od granicy z parcelą (...) w kierunku wschodnim. Przed scaleniem zdecydowana większość obecnej dz. nr (...) stanowiła część parceli (...). Część tej parceli stanowiła również obecna dz. nr (...) od jej fragmentu przylegającego do aktualnej dz. nr (...) i dalej w kierunku północnym. W okresie obowiązywania oznaczeń katastralnych parcela l.kat. (...) graniczyła od wschodniej strony z parcelą l.kat (...), (...) i (...) (na mapie katastralnej według stanu na 1941 rok brak w sąsiedztwie parceli (...) parceli o numerze (...)). Parcela l.kat. (...) powstała z podziału parceli l.kat. (...). Po wprowadzeniu ewidencji gruntów w miejsce katastru nieruchomości w latach 1975-1981 parceli l.kat. (...) odpowiadała dz. nr (...), natomiast parceli l.kat. (...) odpowiadała dz. nr (...). Granice między tymi działkami ewidencyjnymi nadal nie przebiegały w linii prostej, lecz w podobnym łuku, jak w przypadku poprzednich parcel katastralnych. W podobnym zakresie jak poprzednio grunt stanowiący aktualnie dz. nr (...) i (...) wchodził w skład dz. nr (...). Granica między działkami (...) wydzielonymi w wyniku postępowania scaleniowego biegnie w linii prostej. Tak samo przebiega linia granicy pomiędzy działkami (...), a dz. nr (...)/(...), powstałymi wskutek podziału dz. nr (...). Przebieg istniejącego na gruncie ogrodzenia pomiędzy obecnymi działkami (...), w sposób bardzo duży odbiega od granic pomiędzy dawnymi parcelami (...) i (...), powodując iż około 1/3 część parceli l.kat. (...) znajduje się po wschodniej stronie tego ogrodzenia. Podobna sytuacja istnieje w przypadku porównania przebiegu tego ogrodzenia do granic przedscaleniowych działek ewidencyjnych (...).

Dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego M. F. z dnia 2.11.2020r. -k. 583-639;

Części działek (...) znajdujące się po wschodniej stronie istniejącego ogrodzenia wzdłuż granicy pomiędzy tymi działkami, a dz. nr (...) i (...) odpowiada działkom o numerach: (...) o pow. 23m ^{( 2)}, (...) o pow. 34m ^{( 2)}, (...) o pow. 35m ^{( 2)}, (...) o pow. 38m ^{( 2)}, (...) o pow. 40m ^{( 2)}, (...) o pow. 38m ^{( 2)} i (...) o pow. 29m ^{( 2)}. Działki te powstały w wyniku podziału działki (...) na dz. nr (...)/9 o pow. 6a84m ^{( 2)} i dz. nr (...), podziału działki (...) na dz. nr (...)/11 o pow. 6a70m ^{( 2)} i dz. nr (...), podziału działki (...) na dz. nr (...)/13 o pow. 6a67m ^{( 2)} i dz. nr (...), podziału działki (...) na dz. nr (...)/15 o pow. 6a64m ^{( 2)} i dz. nr (...), podziału działki (...) na dz. nr (...)/17 o pow. 6a62m ^{( 2)} i dz. nr (...), podziału działki (...) na dz. nr (...)/19 o pow. 6a64m ^{( 2)} i dz. nr (...) oraz podziału działki (...) na dz. nr (...)/21 o pow. 6a81m ^{( 2)} i dz. nr (...).

Dowód: opinia biegłego sądowego M. F. z dnia 11.01.2019r. -k. 285-349, korekta tej opinii z dnia 25.03.2019r. -k. 391-392, zaklauzulowana mapa podziału z dnia 11.01.2019r. -k. 396-397;

W momencie nabycia w 1959 roku przez H. i F. S. ich nieruchomości nie była ona ogrodzona od strony zachodniej. Sąsiednie nieruchomości oddzielone były miedzami. Na gruncie położonym po zachodniej stronie nieruchomości rodziców wnioskodawczyni gospodarowało wiele osób. Ogrodzenie dzielące nieruchomość rodziców wnioskodawczyni i gruntów po jej zachodniej stronie powstawało w różnym czasie. Początkowo zbudowane zostało ogrodzenie w sąsiedztwie budynku mieszkalnego F. i H. S.. Gdy rodzice wnioskodawczyni rozpoczęli korzystanie z gruntów nabytych w 1959 roku ich konfiguracja była inna niż obecnie, gdyż granice tej nieruchomości nie biegły w linii prostej, lecz w łuku. Taką granicę wyznaczała też miedza. Wnioskodawczyni otrzymała nieformalnie przedmiotową nieruchomość od rodziców przed scaleniami gruntów, nie miało to miejsca w roku 1970. W latach 70 to rodzice wnioskodawczyni gospodarowali na tej nieruchomości. Oni decydowali co było uprawiane, a wnioskodawczyni im jedynie pomagała. Taki stan istniał też po przepisaniu tego gruntu na wnioskodawczynię. Wnioskodawczyni płaciła podatki od kiedy stała się prawnym właścicielem. Od początku lat 80 opłacała pracowników, płaciła za sprzęt rolniczy. Rodzice pytali się wnioskodawczyni w jaki sposób wykorzystywać nieruchomość. W 1983 roku wnioskodawczyni wyjechała do Szwecji, od tamtego czasu 2-3 miesiące spędzała w Polsce, a pozostały czas w Szwecji. W tym czasie rodzice wnioskodawczyni nadal mieszkali w domu rodzinnym i to oni zarządzali gruntem. Pracę w większości wykonywał kuzyn wnioskodawczyni na jej zlecenie i jej rodziców. Zanim wnioskodawczyni wyjechała do Szwecji stało już ogrodzenie od strony zachodniej. Jest to to samo ogrodzenie, które istnieje obecnie. Przez cały okres gospodarowanie gruntem przez rodziców wnioskodawczyni i przez nią samą (także przy pracach wykonywanych na ich zlecenie przez inne osoby) sięgało do linii ogrodzenia. Nigdy osoby gospodarujące po zachodniej stronie ogrodzenia nie korzystały z tej części, która leżała po wschodniej części tego ogrodzenia. Osoby te nie miały nawet możliwości dostać się na tę drugą cześć, bo nie było przejścia. Po zakończeniu scalenia grunt, z którego korzystała wnioskodawczyni i jej rodzice nie uległ jakiejkolwiek zmianie ani pod względem konfiguracji ani obszaru. Sprostowanie granicy biegnącej w linii łuku i do linii prostej miało miejsce już wcześniej. Działka (...) została wydzielona w wyniku scalenia gruntów na rzecz F. S., dlatego aby obszar gruntu wnioskodawczyni był mniejszy niż 50 arów, co miało związek z ówczesną dystrybucją żywności na kartki. Związek małżeński wnioskodawczyni zawarła w 1998 r., jej mąż nie korzystał ani nie uprawiał tego gruntu. Mąż wnioskodawczyni zmarł w 2009 roku. Ojciec wnioskodawczyni korzystał z gruntu do około 1990 roku. Po roku 90 nie miał już siły do pracy na roli. Matka wnioskodawczyni pracowała na gruncie w tym samym czasie co jej mąż. Po śmierci F. S. matka wnioskodawczyni nie interesowała się gruntem. Wnioskodawczyni samodzielnie gospodarując na przedmiotowej nieruchomości dalej wykorzystywała ją rolniczo, najczęściej siała pszenicę, owies lub żyto. Grunt był orany do ogrodzenia, dokąd sięgnął pług. Tak było do 2006 roku. Następnie na tej nieruchomości wnioskodawczyni posiała koniczynę. Obecnie zaprzestała uprawy koniczyny, a działki porośnięte są trawą, którą wnioskodawczyni kosi. Całą działkę do płotu wnioskodawczyni kosiła dwa razy w roku. Gospodarowanie na gruncie w kształcie wyznaczonym przez granice biegnące łukiem miało miejsce do posadowienia ogrodzenia. W czasie scalenia ogrodzenie już istniało. Granica wyprostowała się w okresie budowania ogrodzenia. Gdy wnioskodawczyni mieszkała w Szwecji wynajmowała kosiarkę z traktorem.

Dowód: częściowo zeznania wnioskodawczyni k. 188-189 oraz protokół rozprawy z dnia 12.05.2021r. od 17 min 18 sek do 1 h 18 min 30 sek; zeznania świadków R. R. -k.62, zeznania św. P. G. -k. 62;

W trakcie trwania niniejszego postępowania nastąpił podział dz. nr (...) na działki numer (...), a własność nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) nabyła M. J., własność nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) nabyli E. i M. małż. M., własność nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) nabyli R. i U. małż. Ł., własność nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) nabyli S. i M. małż. M., własność nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) nabyli K. N. i E. D. po ½ cz., własność nieruchomości stanowiącej dz. nr (...) nabył (...) spółka z o.o. w Z..

Dowód: opinia biegłego M. F. -k. 251-322 oraz odpisy z ksiąg wieczystych -k 528-564;

Powyższych ustaleń faktycznych dokonano na podstawie dokumentów urzędowych w postaci orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych i protokołów w nich się znajdujących, wypisów aktów notarialnych, a także dokumentów prywatnych w postaci pism procesowych składanych we wskazanych wcześniej postępowaniach. Dokumenty te nie budziły jakichkolwiek wątpliwości ani co do autentyczności, ani co do zawartej w nich treści, ani co do podmiotu (organu), od którego pochodziły. Podstawę ustaleń stanowiły także opinie biegłego sądowego z zakresu geodezji M. F. (1). Opinie te w sposób pełny, dokładny, wszechstronny, rzetelny i przekonujący przedstawiły zmiany i ich podstawy w zakresie konfiguracji gruntów objętych niniejszym postępowaniem, w zakresie zmiany oznaczeń tych nieruchomości, w zakresie przebiegu istniejącego w terenie ogrodzenia w stosunku do konfiguracji poszczególnych nieruchomości w różnych okresach czasu, a także w sposób jednoznaczny wskazały i oznaczyły na mapach grunt objęty żądaniem wniosku wraz z jego wydzieleniem w odrębne działki ewidencyjne. Poprawność formalna tego wydzielenia została potwierdzona poprzez przyjęcie opracowania biegłego w tym zakresie do państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego. Zarzuty zgłoszone do opinii biegłego przez uczestniczkę M. J. (k.623-628) w jakikolwiek sposób nie podważały treści opinii biegłego M. F. (1). Z kolei uwagi do tej opinii zgłoszone przez wnioskodawczynię (k.621) podnosiły kwestie, które wykraczały poza wiadomości specjalne biegłego z zakresu geodezji, bądź dotyczyły okoliczności, które podlegają ustaleniu przez Sąd orzekający w oparciu o całokształt zebranego materiału dowodowego. Biegły tej specjalności nie jest bowiem osobą właściwą do wyrażenia stanowiska o okresie istnienia ogrodzenia, które aktualnie znajduje się na gruncie, jak również o jego przebiegu przed scaleniem, w szczególności gdy żadna z map dołączonych do opinii z okresu przedscaleniowego nie przedstawia przebiegu jakiegokolwiek ogrodzenia. Nadto dla ustalenia czy grunt objęty wnioskiem o zasiedzenie przez cały okres czasu pozostawał we władaniu wnioskodawczyni nie jest konieczne posiadanie wiadomości specjalnych.

Swoich ustaleń faktycznych dotyczących zakresu, sposobu i okresu władania przez wnioskodawczynię gruntem objętym wnioskiem Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodu z przesłuchania wnioskodawczyni i świadków R. R. i P. G.. Zeznania wnioskodawczyni Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne w części w jakiej pozostawały w spójności i logicznym związku z dowodami z dokumentów prywatnych i urzędowych. Natomiast w części w jakiej były z nimi sprzeczne odmówił im wiarygodności. W szczególności Sąd Okręgowy odmówił wiarygodności zeznaniom wnioskodawczyni co do wybudowania istniejącego ogrodzenia w latach 60. W tej części zeznania wnioskodawczyni są nie tylko sprzeczne z dokumentami, ale nawet są wewnętrznie sprzeczne. Podczas przesłuchania przed Sądem Rejonowym wnioskodawczyni zeznała, że ogrodzenie wybudował w roku 1960 Z. L. (1) (k.188), podczas gdy zeznając przed Sądem Okręgowym w Krakowie zeznała, że było budowane przez dłuższy czas, nie potrafiła podać dokładnej daty, ale stwierdziła, że budowali je jej rodzice wspólnie z ich sąsiadami mającymi pola po zachodniej stronie. Zeznanie w tej kwestii było niewiarygodne, także z tego powodu, iż osoba o nazwisku L., choć Z., a nie Z., nabyła nieruchomość po zachodniej stronie nieruchomości rodziców wnioskodawczyni dopiero w 1980 roku, zatem nie jest logiczne i racjonalne rozumowanie, że mogła budować ogrodzenie swojej nieruchomości 20 lat przed jej nabyciem. Zeznania wskazanych wyżej świadków Sąd uznał za wiarygodne, przy czym z uwagi na wiek świadków mogły one dotyczyć stanu istniejącego na nieruchomościach objętych tą sprawą dopiero od końca lat siedemdziesiątych i początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Podnieść należy, iż w zakresie odnoszącym się do sposobu korzystania z przedmiotowej nieruchomości, osób której nie korzystały, okresu w jakim to czyniły, czy zasięgu ich władztwa, uczestnicy nie przedstawili jakichkolwiek dowodów. Nie stawili się nawet na rozprawę w celu ich przesłuchania na powyższe okoliczności. Nie było więc przesłanek, aby kwestionować wiarygodność wymienionych świadków lub wnioskodawczyni w zakresie w jakim ich zeznania nie pozostawały w sprzeczności z dowodami z dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, choć nie w zakresie odnoszącym się do daty nabycia nieruchomości przez zasiedzenie.

W obecnym modelu postępowania odwoławczego sąd drugiej instancji jest sądem merytorycznym ponownie rozpoznającym sprawę toczącą się wcześniej przed sądem pierwszej instancji, lecz w granicach zaskarżenia. Zgodnie z art. 378 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. oraz utrwalonym orzecznictwem sąd drugiej instancji rozpoznając sprawę jest związany zarzutami naruszenia przepisów procesowych, natomiast nie wiążą go zarzuty związane z naruszeniem prawa materialnego. Oczywiście z urzędu sąd drugiej instancji musi uwzględnić ewentualną nieważność postępowania. Z art. 382 k.p.c. w związku z art. 13 §2 k.p.c. wynika, że sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Nadto w zakresie ogólnych uregulowań dotyczących przepisów postępowania należy stwierdzić, iż Sąd Okręgowy rozpoznając niniejszą sprawę czynił to na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym do dnia 7 listopada 2019 roku, a to w związku z art. 9 ust.4 ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy - Kodeks postepowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019r. poz. 1469). Kierując się powyższymi zasadami Sąd Okręgowy rozpoznał niniejszą sprawę.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż w postępowaniu przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie nie miała miejsce nieważność postępowania. Sąd Okręgowy dostrzega, że w postępowaniu tym nie brali w ogóle udziału uczestnicy E. M., M. M. (1), M. J., K. N., U. Ł., R. Ł., S. M., M. M. (2), E. D. oraz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z., którzy w toku postępowania pierwszoinstancyjnego nabyli własność nieruchomości objętych wnioskiem w tej sprawie. Osoby te były niewątpliwie zainteresowanymi w rozumieniu art. 510 k.p.c. i dlatego postanowieniami Sądu Okręgowego z dnia 8 lutego 2019 roku oraz 20 lutego 2019 roku zostały wezwane do udziału w sprawie w charakterze uczestników (k.377,384). Brak wezwania wskazanych wyżej osób niewątpliwie stanowił naruszenie przez Sąd Rejonowy art. 510 §1 i §2 k.p.c., jednak z tym naruszeniem nie wiązał się skutek w postaci nieważności postępowania. Jak wskazano w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2019 roku III CZP 112/09, OSNC 2010/7-8/98, niewzięcie przez zainteresowanego udziału w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym nie powoduje nieważności postępowania. Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym tę sprawę stanowisko to w pełni podziela i przyjmuje za własne, a w konsekwencji nie było podstaw do uchylenia zaskarżonego postanowienia z powodu nieważności postępowania i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy częściowo podzielił podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 §1 k.p.c., w szczególności w zakresie w jakim wnioskodawczyni zarzuciła, iż Sąd pierwszej instancji rozstrzygając tę sprawę nie dysponował pełnym materiałem dowodowym i w związku z czym nie poczynił pełnych ustaleń faktycznych, które dopiero pozwalałyby na ocenę spełnienia przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych przesłanek prowadzących do nabycia nieruchomości przez zasiedzenie. Podnieść jednak należy, że część zarzutów wnioskodawczyni związanych z naruszeniem art. 233 §1 k.p.c. w rzeczywistości dotyczy dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny prawnej stanu faktycznego ustalonego przez ten Sąd. Sąd Okręgowy podziela także zarzuty naruszenia prawa materialnego, aby jednak móc w sposób prawidłowy zastosować w danej sprawie przepisy prawa materialnego przede wszystkim konieczne jest ustalenie okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia danej sprawy.

Zarzut naruszenia art. 328 §2 k.p.c. Sąd Okręgowy uznał za nieskuteczny, przyjmując iż sposób sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego postanowienia pozwala na dokonanie kontroli instancyjnej.

Istotą zasiedzenia jest m.in. to, że stanowi sposób nabycia własności nieruchomości poprzez długoletnie posiadanie samoistne jej przez osobę, której prawo to nie przysługuje (na potrzeby tej sprawy pominąć należy kwestię możliwości nabycia w tej drodze własności przez współwłaściciela danej rzeczy). W toku tego postępowania Sąd Rejonowy ustalił, że zarówno grunty będące we władaniu wnioskodawczyni i jej rodziców, jak i grunty stanowiące przedmiot wniosku o zasiedzenie objęte były postępowaniem scaleniowym, przy czym postępowanie to przeprowadzone było w okresie wskazanego przez wnioskodawczynię biegu terminu zasiedzenia. W tej sytuacji istotne dla wyniku sprawy było między innymi ustalenie jakimi gruntami wnioskodawczyni i jej rodzice władali przed postępowaniem scaleniowym, czy był to ten sam grunt, który został im wydzielony w wyniku tego postępowania, w szczególności czy grunt, którego dotyczy to postępowanie nie był np. ich własnością. Aby móc właściwie określić przesłanki zasiedzenia w tej sprawie znaczenie miał też stan własnościowy nieruchomości, będącej we władaniu wnioskodawczyni i jej rodziców w okresie biegnącego terminu zasiedzenia, zwłaszcza iż grunt objęty wnioskiem o zasiedzenie bezpośrednio przylegał do nieruchomości stanowiących własność tych osób. Okoliczności tych Sąd Rejonowy w ogóle nie ustalił, przyjmując ocenę prawną - nie podzielaną przez Sąd Okręgowy – o przerwaniu biegu zasiedzenia najpierw przez wszczęcie postępowania scaleniowego, na następnie przez rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, chroniącą nabycie własności nieruchomości przez poprzednika prawnego uczestniczek A. L. i E. R. (1). Mając powyższe na uwadze, a także to, że niniejsze postępowanie toczy się w trybie postępowania nieprocesowego, w którym obowiązek działania sądu z urzędu jest znacznie większy niż w trybie procesowym, Sąd Okręgowy w powyższym zakresie uzupełnił materiał dowodowy i ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji.

W ocenie Sądu Okręgowego ustalony w powyższy sposób stan faktyczny sprawy prowadzi do wniosku, że wniosek wnioskodawczyni W. C. (1) co do zasady zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia przedstawił przesłanki konieczne do stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości wynikające z art. 172 k.c., w tym również w związku z art. XLI §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz.U. z 1964r. nr 16 poz. 94 z poźn. zm.). W tej sytuacji ponowne ich przytaczanie w niniejszym uzasadnieniu przez Sąd Okręgowy należy uznać zbędne, gdyż Sąd Okręgowy w pełni podziela te rozważania Sądu pierwszej instancji. Wskazać jednak trzeba na domniemania prawne wynikające z art. 339 k.c. i art. 340 k.c., a mianowicie iż domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym, a także iż domniemywa się ciągłość posiadania.

Zdaniem Sądu Okręgowego dla rozstrzygnięcia tej sprawy zasadnicze znaczenie miało ustalenie kiedy powstało ogrodzenie dzielące nieruchomości uczestników na część znajdującą się wewnątrz tego ogrodzenia od strony zachodniej i na część położoną po wschodniej stronie tego ogrodzenia, a przylegającą do obecnych działek nr (...). Zakres władania nieruchomościami uczestników wskazywany przez wnioskodawczynię sięgał bowiem linii tego ogrodzenia. Istotne jak już wcześniej wskazano było także to, czy grunt ten kiedykolwiek stanowił własność wnioskodawczyni, bądź jej rodziców H. i F. S..

Odnosząc się do ostatniej kwestii stwierdzić należy, że jakkolwiek grunty stanowiące własność wnioskodawczyni i jej rodziców oraz grunty stanowiące własność poprzedników prawnych uczestników zmieniały swoją konfiguracją i przebieg linii granicznej, to jednak ani w okresie przed wszczęciem postepowania scaleniowego, ani w okresie po tym postępowaniu, grunt objęty żądaniem stwierdzenia zasiedzenia nie był własnością wnioskodawczyni lub jej rodziców. Zatem jego posiadanie samoistne przez wnioskodawczynię i jej rodziców przez odpowiednio długi okres czasu co do zasady mogło prowadzić do nabycia jego własności przez zasiedzenie.

Ponieważ zasięg wskazywanego przez wnioskodawczynię władztwa gruntem stanowiącym własność uczestników i ich poprzedników prawnych wyznaczany był linią ogrodzenia dla przyjęcia momentu początkowego biegu terminu zasiedzenia konieczne było ustalenie kiedy ono powstało. W ocenie Sądu Okręgowego nie można przyjąć, iż wnioskodawczyni wykazała, aby istniało ono w latach 60, bądź 70 ubiegłego wieku. Nie wykazują tego jakiekolwiek dokumenty zgromadzone w tym postępowaniu, w szczególności mapy przedmiotowych nieruchomości z okresu przedscaleniowego. Poza zeznaniami wnioskodawczyni brak też jakichkolwiek dowodów osobowych wskazujących na wybudowanie ogrodzenia w tym okresie. Z kolei zeznania wnioskodawczyni w tym przedmiocie, jak już wcześniej stwierdzono, Sąd uznał za niewiarygodne z przyczyn wskazanych we wcześniejszej części tego uzasadnienia. Nadto podnieść należy, iż przeciwko możliwości uznania wnioskodawczyni lub jej rodziców za samoistnych posiadaczy gruntów objętych żądaniem wniosku już w latach 60 i 70 ubiegłego przemawia treść postanowienia Sądu Powiatowego w K. z dnia 31 marca 1973 roku sygn. I Ns 92/73, którym Sąd ten stwierdził nabycie przez zasiedzenie parceli l.kat. (...) na rzecz J. S. (2). Postanowieniem tym sąd orzekający w niniejszej sprawie jest związany zgodnie z art. 365 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. oraz w zw. z art. 523 k.p.c. Ponieważ przesłanką stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości przez konkretną osobę jest jej posiadanie samoistne przez wymagany czas, to stwierdzenie przez Sąd Powiatowy w K. zasiedzenia parceli l.kat. (...) przez J. S. (2) prowadzić musi do wniosku, iż była ona osobą, która była posiadaczem samoistnym tej nieruchomości. W treści powyższego postanowienia Sąd nie określił daty nabycia nieruchomości przez zasiedzenie. Jednak uwzględniając art. 316 §1 k.p.c., z którego wynika i wynikało także w okresie wydania powyższego postanowienia, że sąd rozstrzyga sprawę biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, przyjąć należy iż spełnienie przez J. S. (2) przesłanek skutkujących nabyciem nieruchomości przez zasiedzenie musiało nastąpić najpóźniej w dniu 31 marca 1973 roku (w tej sprawie sąd nie odraczał ogłoszenia orzeczenia kończącego to postępowanie). Jeśli więc J. S. (2) była posiadaczem l.kat. (...) (a jak wynika z treści opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji, grunty dawnej parceli l.kat. (...) odpowiadały późniejszym dz. nr (...) i dz. (...), a następnie powstałym z podziału tej ostatniej dz. nr (...) – (...)), to nie jest możliwe przyjęcie, iż część tej parceli, która odpowiada gruntowi objętemu niniejszym wnioskiem o zasiedzenie, znajdowała się w tym samym czasie w posiadaniu samoistnym innych osób, np. rodziców wnioskodawczyni, bądź jej samej. Podnieść należy, iż w aktach w/w sprawy znajdowały się mapy przedmiotowych nieruchomości, które w sposób jednoznaczny określały łukowaty kształt granicy parceli l.kat. (...) od strony parceli l.kat. (...). Zatem nie można logicznie zakładać, iż osoba domagająca się wówczas zasiedzenia tej parceli nie dostrzegła, iż kształt gruntu, którym włada w rzeczywistości tak odbiegał od stanu wynikającego z mapy podziału parceli l.kat. (...), jak musiałoby to mieć miejsce, gdyby już wówczas wnioskodawczyni lub jej rodzice władali gruntem, który jest objęty wnioskiem w tej sprawie. Przy uwzględnieniu stanu prawnego istniejącego w dacie wydania postanowienia przez Sąd Powiatowy w K., a także przepisu art. XLI §1 i §2 p.w.k.c. oraz art. 50 §1 i §2 dekretu z dnia 11 października 1946 roku Prawo rzeczowe (Dz.U. z 1946r. poz. 57 poz. 319 z późn. zm.), należy przyjąć, iż okres samoistnego posiadania tej nieruchomości przez J. S. (2) musiał się zacząć w dniu 31 marca 1953 roku, gdyby objęła ją w posiadanie w dobrej wierze, bądź w dniu 31 marca 1943 roku jeśli objęcie jej w posiadanie nastąpiło w złej wierze. W żadnym z powyższych wypadków nie jest możliwe, aby w tym samym czasie od 1959 roku posiadaczami części tej samej nieruchomości mogli być rodzice wnioskodawczyni lub ona sama. Oczywistym przy tym jest, iż dla stwierdzenia zasiedzenia postanowieniem z dnia 31 marca 1973 roku nie było możliwe uwzględnienie biegu tego terminu od dnia wejścia w życie kodeksu cywilnego, gdyż do tego momentu nie mógł upłynąć nawet 10 letni termin określony w art. 172 §1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 października 1990 roku, który skończyłby się dopiero 1 stycznia 1975 roku. Mając powyższe na uwadze nie sposób przyjąć, że do rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia na rzecz wnioskodawczyni lub jej rodziców mogło dojść do dnia 31 marca 1973 roku.

W ocenie Sądu Okręgowego rozważając spełnienie przez wnioskodawczynię przesłanek wymaganych przez art. 172 k.c. należy wziąć pod uwagę, iż z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego wynika, iż aktualnie jedyną osobą korzystającą z gruntów znajdujących się po wschodniej stronie istniejącego ogrodzenia na dotychczasowych dz. nr (...)/(...) jest wnioskodawczyni, która je użytkuje w identyczny sposób jak nieruchomości stanowiące jej własność oznaczone jako dz. nr (...) i (...). Korzystając z domniemania prawnego z art. 339 k.c. stwierdzić należy, iż wnioskodawczyni jest posiadaczem samoistnym tego gruntu. Jakkolwiek domniemanie z art. 339 k.c. jest domniemaniem wzruszalnym, to w materiale dowodowym sprawy brak jest jakikolwiek podstaw do przyjęcia, iż władanie przez wnioskodawczynię tym gruntem stanowi posiadanie zależne lub dzierżenie. Na tę okoliczność uczestnicy nawet nie zgłaszali jakichkolwiek wniosków dowodowych. Z ustaleń faktycznych wynika także, że powyższy zakres korzystania z tego gruntu uczestników trwa od momentu wybudowania istniejącego obecnie ogrodzenia, które od daty posadowienia na gruncie do chwili obecnej nie zmieniło swojego przebiegu. Jakkolwiek dokładnej daty wybudowania tego ogrodzenia nie udało się w tej sprawie ustalić, to jednak nie budzi wątpliwości, iż istniało ono w okresie postępowania scaleniowego, które było prowadzone w latach 1979-1982. Istnienia tego ogrodzenia w tym czasie dowodzą zarówno zeznania wnioskodawczyni, jak i świadków R. R. i P. G.. Brak natomiast dowodów, iż ono w tym czasie nie istniało. W tym stanie za moment początkowy i pewny co do korzystania z gruntu objętego wnioskiem przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych Sąd Okręgowy przyjął pierwszy dzień po upływie lat, w których prowadzono postępowanie scaleniowe tj. 1 stycznia 1983 roku. Dodać należy, iż w tym okresie właścicielem nieruchomości graniczącej z nieruchomością wnioskodawczyni i jej poprzedników prawnych był już Z. L. (2) (od 14.04.1980r.), a więc osoba, którą wnioskodawczyni wskazywała m.in. jako inwestora stawiającego przedmiotowe ogrodzenie.

Zdaniem Sądu Okręgowego za posiadacza samoistnego części dz. nr (...) wydzielonej w wyniku postępowania scaleniowego na rzecz Z. L. (2), a która zgodnie z opinią biegłego M. F. stanowi aktualnie dz. nr (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...), należy już w tym okresie uznać wnioskodawczynię W. C. (1). W ocenie Sądu Okręgowego ustalenia faktyczne tej sprawy wskazują, że grunt ten znajdował się władaniu osób, które posiadały samoistnie przylegające do niego dz. nr (...) i (...), stanowiąc z nim jeden obszar gospodarczy, użytkowany w ten sposób. Osobą tą była W. C. (1), na rzecz której po pierwsze wydzielono w wyniku postępowania scaleniowego dz. nr (...) o pow. 48a. Zdaniem Sądu Okręgowego stanowiska tego nie podważa, iż fakt iż w 1983 roku wyjechała do Szwecji, jak również fakt, iż dz. nr (...) o pow. 8a w wyniku tego samego postępowania scaleniowego została wydzielona na rzecz ojca wnioskodawczyni F. S. i na jego rzecz ujawniono wpis własności tej działki w księdze wieczystej. Niezależnie od oceny prawdziwości zeznań składanych w protokole postępowania uwłaszczeniowego w 1977 roku, które poprzedziło postępowanie scaleniowe, co do daty przekazania przez H. i F. S. gruntów dz. nr (...) na jej rzecz, stwierdzić należy iż wskazują one na wolę przekazania tej działki wnioskodawczyni (z wyłączeniem ½ części zabudowań mieszkalnych). Taki zamiar rodziców wnioskodawczyni potwierdzają wynikające z przesłuchania wnioskodawczyni okoliczności skutkujące wydzieleniem dz. nr (...) nie na jej rzecz, lecz na rzecz jej ojca F. S.. Na tle znajomości realiów systemu reglamentacji żywności w okresie PRL zeznania wnioskodawczyni są w tej kwestii wiarygodne.

Nawet jednak gdyby przyjąć, że w tym okresie z uwagi na nieobecność wnioskodawczyni w Polsce, to jej rodzice byli posiadaczami samoistnymi obu dz. nr (...) i (...), a także gruntów objętych wnioskiem w tej sprawie, to na początku lat 90 z uwagi na swój wiek i stan zdrowia zaprzestali oni zajmowania się tymi nieruchomościami i przejęła je od nich wówczas wnioskodawczyni, która posiada je do chwili obecnej. Zachodziłaby więc podstawa do zaliczenia okresu posiadania samoistnego dz. nr (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) przez rodziców wnioskodawczyni do okresu posiadania wykonywanego przez wnioskodawczynię (art. 176 §1 k.c.), a ponieważ wnioskodawczyni jest wyłączną spadkobierczynią F. S. tego rodzaju doliczenie okresu posiadania w zakresie gruntów uczestników przylegających do dz. nr (...) znajdowałoby swoją podstawę prawną także w art. 176 §2 k.c.

Ustalenia faktyczne tej sprawy, a także domniemanie prawne z art. 340 k.c. pozwalają na stwierdzenie, że posiadanie samoistne przez wnioskodawczynię gruntów objętych wnioskiem o zasiedzenie miało charakter ciągły. Nie zostało w toku postępowania wykazane, aby kiedykolwiek doszło do przerwania biegu tego terminu. Takich okoliczności w szczególności nie wykazali uczestnicy postępowania. Nie wykazali oni zwłaszcza, aby wnioskodawczyni lub jej rodzice kiedykolwiek po 1 stycznia 1983 roku utracili to posiadanie, ewentualnie aby kiedykolwiek sami wyzbyli się władztwa tym gruntem.

Zgodnie z art. 175 k.c. do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia. Jednak według Sądu Okręgowego stan faktyczny tej sprawy nie wykazuje, aby w okresie biegu terminu zasiedzenia wystąpiły jakiekolwiek zdarzenia odpowiadające przesłankom wymienionym w art. 123 k.c. Także tego rodzaju okoliczności nie wykazali uczestnicy postępowania. Okoliczności takich nie dostrzega także z urzędu Sąd Okręgowy, mający obowiązek właściwego stosowania przepisów prawa materialnego niezależnie od zarzutów zgłoszonych przez uczestników postępowania.

Zdaniem Sądu Okręgowego stwierdzić należy, iż za jakąkolwiek okoliczność przerywającą bieg terminu zasiedzenia tej sprawie nie może być uznane wszczęcie w 1979 roku postępowania scaleniowego na obszarze wsi Z., obejmujące między innymi grunty, będące przedmiotem tego postępowania. Jak już wskazano w początkowej części tego uzasadnienia z uwagi na charakter postępowania scaleniowego wiążący się z wzajemną zmianą konfiguracji gruntów, zmianą dotychczasowych ich granic, przyznawaniem uczestnikom scalenia gruntów położonych w innym miejscu, bądź częściowo w innym miejscu, niż grunty stanowiące ich własność, z których dotychczas korzystali, postępowanie scaleniowe co do zasady może mieć wpływ na zasiedzenie nieruchomości objętych tym postępowaniem. W ocenie Sądu Okręgowego w tej jednak sprawie takiego wpływu nie można dostrzec, nawet w zakresie zmiany podmiotu przeciwko, któremu biegło zasiedzenie. Przede wszystkim początkowy bieg terminu zasiedzenia tj. 1 stycznia 1983 roku przypadł po zakończeniu tego postępowania scaleniowego. Zatem jego wszczęcie już z tego powodu nie mogło doprowadzić do jego przerwania. Nadto, jak trafnie podniosła wnioskodawczyni, zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. z 1968r. nr 3 poz. 13 z późn. zm.), który znajdował zastosowanie w postępowaniu scaleniowym obejmującym przedmiotowe nieruchomości decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów stanowi tytuł do ujawnienia nowego stanu własności w księgach wieczystych, jednak decyzja ta nie przesądza tytułu własności. Na tle powyższego uregulowania Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, iż „wiążącym skutkiem scalenia jest to, że wszystkie osoby zainteresowane tracą prawo własności lub inne prawa do gruntu dotychczasowego, zachowują natomiast w tym samym rozmiarze prawa do wydzielonego w drodze scalenia gruntu ekwiwalentnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.03.2009r. IV CSK 310/08), a także iż „orzeczenie scaleniowe wprawdzie nie przesądza sporu o własność skomasowanego gruntu, co znaczy, że można na drodze sądowej dowodzić, iż osoba wskazana w orzeczeniu nie była właścicielem wszystkich działek przedscaleniowych, których ekwiwalent stanowi nową nieruchomość, i dlatego prawo własności scalonej działki należy w całości lub w części do osoby, która była właścicielem w całości lub części działek przedscaleniowych, ale na tym kończy się deklaratoryjny charakter orzeczenia scaleniowego. Ma ono bowiem moc konstytutywną w zakresie orzeczenia przedmiotu komasacji, nadając nowym działkom określony kształt przez określenie ich granic. Granice te konkretyzują powstałe nowe nieruchomości, w tym rozumieniu orzeczenie komasacyjne nie może być kwestionowane w postępowaniu sądowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22.02.1971 r. II CR 94/71). Podzielając te stanowiska wskazać należy, że wskutek scalenia gruntów powstają nowe nieruchomości w granicach wyznaczonych zatwierdzonym projektem scalenia, ale prawo własności do tych nieruchomości wynika z uprzedniego tego samego rodzaju prawa do gruntów objętych tym postępowaniem. W zakresie więc prawa do wydzielonej nieruchomości decyzja zatwierdzająca projekt scalenia wydana na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 1968 roku nie tworzy konstytutywnego tytułu prawnego do wydzielonej działki (działek) poscaleniowych.

Podobne uregulowanie zostało zawarte w art. 29 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. z 1982r. nr 11 poz. 80 z późn. zm.), która z dniem 6 kwietnia 1982 roku zastąpiła wymienioną wyżej ustawę. Zgodnie z tym przepisem decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów stanowi tytuł do ujawnienia nowego stanu prawnego w księgach wieczystych i podstawę do wprowadzenia uczestników scalenia w posiadanie wydzielonych im gruntów, jednak decyzja ta nie narusza praw osób trzecich do gruntów wydzielonych w zamian za grunty posiadane przed scaleniem lub wymianą. W stanie prawnym wynikającym z tej ustawy Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „Samoistny posiadacz nieruchomości objętej postępowaniem scaleniowym, który w zamian obejmuje w posiadanie inną nieruchomość wydzieloną w tym postępowaniu, zachowuje ciągłość posiadania niezbędną do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie także wtedy, gdy nie był uczestnikiem tego postępowania jako właściciel w rozumieniu art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów”, a także iż „decyzja scaleniowa ma podwójny charakter, to jest charakter konstytutywno-deklaratoryjny. Charakter konstytutywny wyraża się w tym, że tworzy nowe nieruchomości, to jest wyznacza nowy przedmiot prawa własności i wygasza prawo właściciela do nieruchomości, która dotychczas była jego własnością. Charakter deklaratywny zaś wyraża się w tym, że decyzja scaleniowa nie narusza "podmiotowego zakresu prawa własności". Ustalenie stanu własności w toku postępowania scaleniowego nie przesądza prawa własności i może być podważane na drodze sądowej” (por. postanowienie z dnia 20.02.2013 r. III CZP 98/12).

Jak więc wynika z powyższych poglądów wszczęcie i zakończenie postępowania scaleniowego nie przerywa biegu terminu zasiedzenia. W stanie faktycznym tej sprawy okoliczność ta jednak nie ma istotnego znaczenia wobec faktu, iż przyjęty termin zasiedzenia rozpoczął się już po wydzieleniu na rzecz uczestników i wnioskodawczyni oraz jej ojca działek w toku postępowania scaleniowego.

W ocenie Sądu Okręgowego do przerwy biegu zasiedzenia nie mogła także doprowadzić czynność prawna w postaci dokonanej w dniu 11 czerwca 1993 roku notarialnej sprzedaży przez Z. L. (2) na rzecz R. M., dz. nr (...), wydzielonej w wyniku scalenia. Zdaniem Sądu Okręgowego tego rodzaju czynność prawna nie stanowi zdarzenia skutkującego przerwaniem biegu zasiedzenia wymienionego w art. 123 k.c. w zw. z art. 175 k.c. Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu pierwszej instancji, aby w toku postępowania w przedmiocie stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości zachodziła podstawa do badania działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystej uregulowanej w art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Ewentualna zmiana stanu prawnego danej nieruchomości skutkować będzie tylko tym, iż zasiedzenie nieruchomości biec będzie dalej wobec innego właściciela niż ten, któremu prawo to przysługiwało w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie przez posiadacza samoistnego nie będącego jej właścicielem. Powyższe stwierdzenie nie oznacza jednak, iż w przypadku gdy nabycie nieruchomości przez zasiedzenie nastąpiło przed dniem dokonania czynności prawnej objętej rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystej, nabywca tej nieruchomości w drodze czynności prawnej nie może stać jej właścicielem pomimo dokonania czynności prawnej z osobą, której prawo to nie przysługiwało. Badanie jednak tej kwestii winno nastąpić w przypadku sporu w toku postępowania o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 u.k.w.h.).

W ocenie Sądu Okręgowego wpływ postępowania scaleniowego na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy przejawia się natomiast w tym, że objęcie nieruchomości przez wnioskodawczynię, pomimo domniemania dobrej wynikającego z art. 7 k.c., musi być uznane za dokonane w złej wierze, co skutkowało wymaganiem trwania posiadania samoistnego przez okres przewidziany przez §2 art. 172 k.c. Podnieść należy, iż zarówno w postępowaniu uregulowanym ustawą z dnia 24 stycznia 1968 roku, jak ustawą z dnia 26 marca 1982 roku, wymaganym i koniecznym elementem postępowania scaleniowego było i jest okazanie projektowanych granic wydzielanych nieruchomości uczestnikom scalenia (art. 11 ustawy z 24.01.1968r. oraz art. 23 i art. 30 ustawy z dnia 26.03.1982r.). Fakt, iż w przedmiotowym postępowaniu scaleniowym także miało miejsce tego rodzaju okazanie wynika z treści decyzji administracyjnych zatwierdzających projekt tego scalenia. Jeśli więc pomimo wiedzy o granicach swojej nieruchomości wnioskodawczyni (ewentualnie wnioskodawczyni i jej ojciec) objęli w posiadanie samoistne grunt leżący poza granicami nieruchomości stanowiących dz. nr (...) i (...), to takie zachowanie należy ocenić jako działanie w złej wierze w rozumieniu art. 172 §2 k.c. W takim też kontekście należy ocenić zeznanie wnioskodawczyni powołane przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia (k.163/2).

W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż skoro wnioskodawczyni od 1 stycznia 1983 roku samoistnie posiadała część dz. nr (...), która obecnie stanowi dz. nr (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...), to nabyła ich własność wskutek zasiedzenia z dnia 1 stycznia 2013 roku, po upływie 30 lat od momentu objęcia w posiadanie. Jakkolwiek bieg tego terminu rozpoczął się w okresie gdy art. 172 k.c. przewidywał 10 i 20 letni termin zasiedzenia, ale na podstawie art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1990r. nr 55 poz. 321) zastosowanie znajduje art. 172 k.c. w brzmieniu nadanym tą ustawą, przewidującą 20 i 30 letni termin posiadania samoistnego.

Ponieważ grunt objęty wnioskiem o zasiedzenie i nabyty w tej drodze przez wnioskodawczynię stanowił jedynie część istniejącej nieruchomości konieczne było dokonanie jej podziału na część objętą zasiedzeniem i część, którego nabycie w ten sposób nie obejmuje. O powyższym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie I.1. sentencji na podstawie art. 95 pkt 3, art. 96 ust.2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2020 poz. 1990).

Zgodnie z art. 610 §1 k.p.c. do orzeczenia w przedmiocie stwierdzenia zasiedzenia odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o stwierdzeniu nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego. W związku z tym i na zasadzie odpowiednio stosowanego art. 677 k.p.c. Sąd Okręgowy nie był związany datą zasiedzenia wskazywaną we wniosku przez wnioskodawczynię.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie powołanych przepisów i art. 386 §1 k.p.c. w związku z art. 13 §2 k.p.c., zaś w dalej idącym zakresie (co do wcześniejszej daty zasiedzenia) apelację oddalił na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c.

O kosztach tego postępowania przed Sądem Rejonowym Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 520 §1 k.p.c., uznając iż nie ma podstaw do odstępstw od ogólnej zasady orzekania o kosztach w postępowaniu nieprocesowym. Podnieść należy wnioskodawca domagający się stwierdzenia nabycia przez zasiedzenie określonej nieruchomości nie ma możliwości uzyskania takiego potwierdzenia poza postępowaniem sądowym w tym przedmiocie. Niezalenie więc od stanowiska uczestników wnioskodawca jest zmuszony do poniesienia kosztów sądowych w postaci opłaty sądowej, jak również wydatków poniesionych w celu identyfikacji przedmiotu zasiedzenia. Tak też musiała postąpić wnioskodawczyni w tej sprawie. Stąd Sąd Okręgowy nie uznał za zasadne obciążanie tymi kosztami uczestników postępowania. Ponieważ w postepowaniu zostały tymczasowo poniesione z budżetu wydatki w wysokości 1759,88 zł Sąd Okręgowy nakazał ich ściągnięcie od wnioskodawczyni, której czynności doprowadziły do konieczności ich wydatkowania (art. 2 ust.2 i art. 5 ust.1 pkt 3 w zw. z art. 83 ust.2 i art. 113 ust.2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 520 §3 k.p.c. w zakresie odnoszącym się do kosztów postepowania związanych z poniesionymi przez wnioskodawczynię opłatą sądową od apelacji (2000zł) oraz kosztami pomocy prawnej udzielonej przez profesjonalnego pełnomocnika (1350zł i 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa). Wysokość kosztów zastępstwa prawnego Sąd Okręgowy określił na podstawie §2 pkt 5 w zw. z §5 pkt 1 w zw. z §10 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, przy uwzględnieniu, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym wnioskodawczyni nie była reprezentowana przez tego pełnomocnika. Zatem łączna wysokość kosztów wnioskodawczyni podlegających rozliczeniu pomiędzy uczestnikami wyniosła 3367 zł. Kwotę tę Sąd podzielił pomiędzy tych uczestników, którzy aktywnie przeciwstawiali się jej wnioskowi, a których stanowisko ostatecznie nie zostało uwzględnione, przy czym w częściach równych Sąd rozliczył tę kwotę na właścicieli poszczególnych nieruchomości. W stosunku do tych właścicieli, których łączyła wspólność majątkowa małżeńska kwoty zostały zasądzone solidarnie, a w przypadku współwłaścicieli w częściach ułamkowych proporcjonalnie do wielkości przysługującego udziału (Sąd pominął jedynie w tym rozliczeniu małoletnią uczestniczkę A. Ł.).

O poniesionych w postępowaniu wydatkach związanych z opiniami biegłego sądowego Sąd orzekł na zasadach opisanych wyżej dotyczących podobnych kosztów w postępowaniu przed Sądem Rejonowym z tych samych przyczyn. Powyższe wydatki wyniosły łącznie 8051,64 zł i na podstawie art. 2 ust.2 i art. 5 ust.1 pkt 3 w zw. z art. 83 ust.2 i art. 113 ust.2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd obciążył nimi wnioskodawczynię. Niezależnie od stanowiska uczestników poniesienie tych wydatków było niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy.

SSO Krzysztof Wąsik SSO Grzegorz Buła SSR Ewa Ługowska