Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI Ka 561/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2021 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Dorota Dobrzańska

Protokolant Magdalena Toruń

przy udziale Prokuratora Doroty Mietlickiej

po rozpoznaniu dnia 5 października 2021 roku

sprawy D. K. syna C. i G. z domu L., urodzonego (...) w M.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 1 kwietnia 2021 roku

sygn. akt IX K 1015/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie z pkt II;

II.  w pozostałej części wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa za postępowanie odwoławcze 180 (sto osiemdziesiąt) złotych opłaty oraz 20 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu wydatków.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

XI Ka 561/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie z dnia 1 kwietnia 2021 roku wydany w sprawie IX K 1015/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania tj. art. 4,7,410 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień oskarżonego oraz uwzględnienie okoliczności przemawiających wyłącznie na niekorzyść oskarżonego, co skutkowało dokonaniem błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na uznaniu, iż zachowanie oskarżonego wypełnia znamiona zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniesiona w niniejszej sprawie apelacja obrońcy oskarżonego nie zawiera żadnych przekonujących argumentów, tym samym nie zasługuje na uwzględnienie wniosek o uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu. Podniesiony w środku odwoławczym zarzut obrazy art. 7 k.p.k. jest chybiony. Sąd pierwszej instancji rozstrzygał w oparciu o kompletny materiał dowodowy, który z poszanowaniem reguł procesu karnego ujawnił w toku rozprawy głównej. Wbrew twierdzeniom autora apelacji, zgromadzone dowody Sąd ocenił z uwzględnieniem wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, a w następstwie w ten sposób dokonanej oceny ustalił prawidłowo stan faktyczny. W uzasadnieniu wyroku odniósł się do całokształtu materiału dowodowego sprawy wskazując, które dowody, ewentualnie w jakiej części, uznał za wiarygodne, a którym atrybutu takiego odmówił. Argumentacja, jako rzeczowa i logiczna, zasługuje na aprobatę, tym bardziej, że skarżący nie sformułował takich zarzutów, które mogłyby ją skutecznie zakwestionować.

Okoliczności ujawnione w toku rozprawy głównej, udowodnione i w uwzględnieniu reguł art. 7 k.p.k., trafnie zostały ocenione. Ich ocena natomiast - kwestionowana przez apelującego - wynika z całościowej analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, obrazującego sposób działania oskarżonego, który to sposób w odniesieniu do pokrzywdzonego – którego zaufanie oskarżony sobie zaskarbił przez wieloletnią znajomość - okazał się w zupełności skuteczny. Pokrzywdzony powierzył bowiem oskarżonemu swoje pieniądze, których do dnia dzisiejszego nie odzyskał. Oskarżony zataił przed pokrzywdzonym, iż w momencie zwierania umowy pożyczki prowadzone wobec niego były trzy egzekucje komornicze (k. 67-67v). Pokrzywdzony posiadał zatem mylne wyobrażenie o możliwościach finansowych oskarżonego co do spłaty zaciągniętego zobowiązania.

Takie zachowanie (zatajenie swoich problemów finansowych) nie dowodzi uczciwości działań oskarżonego, ale co słusznie podkreślił Sąd orzekający - wytworzeniu wrażenia, że jest osobą kompetentną, wiarygodną i rzetelną, której można pożyczyć określone środki finansowe, a następnie je odzyskać, i to z umówionym zyskiem. Zwrócić przy tym uwagę należy, iż jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem wystarczające jest wywołanie błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia ( wyrok SN z dnia 2 października 2015 r., sygn. akt III KK 148/15, LEX nr 1816561).

Niezależnie od tego, czy oskarżony spłaciłby zaciągnięte zobowiązanie, czy też nie, to w momencie, gdy nie poinformował on swojego pożyczkodawcę o istniejącym ryzyku, zapewniając jednocześnie o zwrocie pożyczonej sumy, już w ten sposób doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, gdyż gdyby tenże wiedział o rzeczywistym ryzyku, to środków tych by nie pożyczał. W tej sytuacji twierdzenie apelującego, że miał zamiar zwrócić pokrzywdzonemu otrzymane pieniądze wraz z obiecanymi odsetkami, a uniemożliwiły mu to zawirowania z kontrahentami oraz problemy zdrowotne- nie ma większego znaczenie dla oceny jego zachowania w kontekście znamion określonych w art. 286 § 1 k.k. Wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu, o jakim mowa w art. 286 § 1 k.k., zachodzi także wtedy, gdy sprawca świadomie zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która ma wpływ na możliwość realizacji warunków transakcji wynikających z umowy ( zob. wyrok SN z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt V KK 240/17, OSNKW 2018/2/21, LEX nr 2410633). W opozycji do zarzutów apelującego zauważyć należy, że oskarżony nawet w momencie, kiedy odmówił zwrotu pożyczonej kwoty J. W., wskazując, że nie jest w stanie tego uczynić, podpisywał kolejne umowy z kolejnymi osobami utwierdzając ich w przekonaniu, iż pożyczone pieniądze odzyskają (k. 184v-185). Istotnym jest również fakt, na który zwrócił uwagę Sąd Rejonowy, iż na dzień zawarcia umowy z pokrzywdzonym J. W. – oskarżony D. K. nie zrealizował obowiązku naprawienia szkody w kwocie 10 000 złotych orzeczonego wyrokiem w sprawie IV K 457/17.

Powyższe okoliczności aż nadto utwierdzają w prawidłowości ocen Sądu I instancji w zakresie zamiaru bezpośredniego oskarżonego wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego i braku zamiaru wywiązania się przez oskarżonego z zawartej z nim umowy.

Wniosek

Zmiana i uniewinnienie lub uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z powodu bezzasadności podniesionego zarzutu.

Zarzut

3.2.

Naruszenie art. 415 § 1 zd. 2 k.p.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja okazała się zasadna w odniesieniu do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji dyspozycji art. 415 § 1 k.p.k. Istotnie bowiem, w dniu 27 czerwca 2019 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie, w sprawie II Nc 192/19 nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym, zasądził od D. K. na rzecz J. W. kwotę 32 650 zł wraz z ustawowymi odsetkami, która to kwota dotyczyła należności z tytułu zawartej umowy pożyczki (k. 106). Nie ulega zatem wątpliwości, że co do roszczenia objętego obowiązkiem naprawienia szkody w niniejszym postępowaniu karnym zapadło już prawomocne orzeczenie sądu cywilnego. W tej sytuacji zobowiązanie oskarżonego do zapłaty na rzecz pokrzywdzonej kwoty 27 650 złotych, było niedopuszczalne.

Wniosek

Uchylenie wyroku w pkt II.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec przytoczonych wyżej argumentów, Sąd Okręgowy uchylił wadliwe rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w zakresie orzeczonego w punkcie II wyroku obowiązku naprawienia szkody.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Uchylono rozstrzygnięcie z pkt II dotyczące zasądzenia obowiązku naprawienia szkody.

Zwięźle o powodach zmiany

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Lublinie jest treść art. 415 § 1 k.p.k. Co do roszczenia objętego obowiązkiem naprawienia szkody, zapadło prawomocne orzeczenie Sądu Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie 19 z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie II Nc 192/19.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

W pozostałym zakresie utrzymany wyrok w mocy.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Stosownie do treści art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 2ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych /Dz.U. z 1983r. Nr 49, poz. 223 z póź.zm./ zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa za postępowania odwoławcze kwotę 180 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 20 złotych tytułem zwrotu wydatków.

7.  PODPIS

Dorota Dobrzańska

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie za winnego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana