Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 lutego 2021 r. wydanym w sprawie z powództwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w Ł. (obecnie (...) spółka akcyjna z siedzibą w W.) o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w punkcie 1. oddalił powództwo; w punkcie 2. zasądził
od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(wyrok k. 87, uzasadnienie k. 93-93v.)

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając powyższy wyrok
w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

1. naruszenie przepisów, tj. art. 6 k.c. poprzez niezgodną ze stanem faktycznym i niepełną ocenę materiału dowodowego,

2. naruszenie przepisów, tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie wybiórczej oceny materiału dowodowego oraz jego dowolnej, a nie swobodnej oceny, sprzecznej z zasadami logiki, doświadczenia życiowego oraz całością zgromadzonego materiału dowodowego, co niewątpliwie miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy z uwagi
na wadliwe uznanie, iż powódka nie wykazała, że koparka w chwili uszkodzenia znajdowała się w ruchu,

3. naruszenie przepisów, tj. art. 232 zd. pierwsze k.p.c. poprzez błędne uznanie, iż powódka nie zaprezentowała materiału dowodowego na potwierdzenie swych twierdzeń, co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego, błędną subsumpcję i niewłaściwe niezastosowanie prawa materialnego oraz naruszenie zasady
da mihi factum, dabo tibi ius.

W konkluzji do tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa poprzez zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kwoty 15.900,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, o których mowa
w art. 481 § 2 k.c. od kwoty 15.900,00 zł od dnia 16.06.2016 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania z I instancji wraz
z kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, pozostawiając temu sądowi do rozstrzygnięcia kwestię zasądzenia kosztów procesu za postępowanie apelacyjne oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm prawa.

(apelacja k. 115-116)

W odpowiedzi na apelację powoda, pozwany wniósł o jej oddalenie w całości
i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm prawem przepisanych.

(odpowiedź na apelację k. 139-141)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się zasadna w przeważającej części.

Pozbawione racji są zarzuty apelującego spod punktu 1. i 2. petitum apelacji, w których skarżący zarzuca Sądowi Rejonowemu niepełną ocenę materiału dowodowego i błędne uznanie, że powód nie wykazał materiałem dowodowym zasadności swojego roszczenia.
Tak sformułowane zarzuty wskazują, że skarżącemu w rzeczywistości chodzi o przepis
art. 233 § 1 k.p.c., co do którego Sąd Okręgowy zajmie stanowisko w dalszej części uzasadnienia, a którego z resztą naruszenie powód wskazuje w punkcie 2. apelacji.

W tym miejscu należy jedynie zauważyć, że z przepisów art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.p.c. nie wynikają bezpośrednio żadne obowiązki sądu i nie są to też przepisy odnoszące się
do oceny materiału dowodowego. To przepisy adresowane do stron, nakładające na nie powinność wykazania okoliczności faktycznych, z których wywodzą skutki prawne.

Art. 232 zd. 1 k.p.c., określając reguły rozkładu ciężaru dowodu, stanowi niejako procesowy „odpowiednik” przepisu art. 6 k.c. Wyraża zasadę kontradyktoryjności, zgodnie
z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego i to strony, a nie sąd, pozostają dysponentem toczącego się postępowania i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2008 r., sygn. akt II PK 307/07, Lex nr 490351; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662). Oznacza to, że to strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego dla wykazania podnoszonych przez siebie twierdzeń, uzasadniających żądanie. Przepis art. 232 zd. 1 k.p.c. wskazuje jedynie
na obowiązek przedstawienia faktów i dowodów przez strony. Przepis ten nie stanowi podstawy wyrokowania sądu i z tego względu nie może mieć wpływu na poprawność wydanego przez sąd rozstrzygnięcia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lutego 2008 r., sygn. akt I CSK 426/07, Lex nr 465919). Adresatem omawianej normy są strony, a nie sąd,
co oznacza, że to strony obowiązane są przedstawiać dowody, a sąd nie jest władny tego obowiązku wymuszać. Nie może również co do zasady zastępować stron w jego wypełnieniu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., sygn. akt II CSK 293/07, Lex nr 487510).

Z kolei artykuł 6 k.c. ustanawia podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Konsekwencją niewykazania przez stronę prawdziwości jej twierdzeń o istotnych faktach jest to, że fakty te nie będą stanowiły podstawy rozstrzygnięcia sądowego, przez co strona nie osiągnie korzystnego dla siebie orzeczenia.

Do naruszenia art. 6 k.c. dochodzi gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne (stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., sygn. akt I CSK 345/11, Lex nr 1212043,
w wyroku z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt III CSK 132/14, Lex nr 1652694).

W rozpoznawanej sprawie do takiej sytuacji nie doszło. Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że to na stronie powodowej ciążył obowiązek wykazania, że koparka w chwili uszkodzenia znajdowała się w ruchu. Inną kwestią jest czy ruch koparki w znaczeniu komunikacyjnym jest niezbędny do ewentualnego uwzględnienia powództwa.

Trafny jest zarzut skarżącego odnoszący się do dokonania wybiórczej oceny materiału dowodowego przez Sąd Rejonowy (zarzut spod punktu 2. petitum apelacji). Sąd I instancji nieprawidłowo upatrywał przyczyny oddalenia powództwa w braku wykazania przez powoda, iż w dniu 16 czerwca 2017 r. koparka w czasie pracy znajdowała się w ruchu.

Istota apelacji dotyczy zagadnienia prawnego rozstrzygniętego Uchwałą 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2022 r. o sygn. akt III CZP 7/22 (Lex nr 3287098), której przedmiotem była sprawa dotyczącą zakresu odpowiedzialności z umowy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone w wyniku ruchu pojazdów wielofunkcyjnych. Uchwała ta jest następstwem działań Rzecznika Finansowego,
który w dniu 18 sierpnia 2020 r. wystąpił z wnioskiem do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na celu rozstrzygnięcie rozbieżności występujących w orzecznictwie
w odniesieniu do zakresu odpowiedzialności z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ruchem pojazdów wielofunkcyjnych (koparek, spycharek, ciągników rolniczych z podpiętym urządzeniem rolniczym etc.). Nie ulega wątpliwości, iż rozbieżności interpretacyjne sądów krajowych pojęcia „ruchu pojazdu”, powodowały rozbieżności także w interpretacji zakresu odpowiedzialności w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w przypadku szkód spowodowanych przez działanie pojazdów wielofunkcyjnych.

W powyższej uchwale Sąd Najwyższy stwierdził, że „odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wynikająca z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje szkody wyrządzone w wyniku pracy urządzenia zamontowanego w pojeździe także wtedy, gdy w chwili wyrządzenia szkody pojazd nie pełnił funkcji komunikacyjnej (art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – jedn. tekst: Dz.U. z 2021 r., poz. 854 w związku z art. 436 k.c.)”.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w przytoczonej uchwale. Na gruncie tej uchwały, która uchwalona przez 7 Sędziów Sądu Najwyższego ma szczególne znaczenie, można uznać, że koparka połączona z ramieniem łyżki, stanowiła mechaniczny środek komunikacji w rozumieniu art. 436 § 1 k.c. oraz pojazd mechaniczny w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Uchwała ta ujednolica prezentowane w orzecznictwie stanowisko, że o ruchu pojazdu mechanicznego decyduje włączenie silnika również wtedy, gdy w chwili wypadku pojazd nie spełniał funkcji transportowej czy komunikacyjnej,
ale wykonywał pracę z wykorzystaniem zamontowanego na nim narzędzia specjalistycznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2020 r., sygn. akt II CSK 749/18, Lex
nr 3093402).

Mając powyższe na uwadze, skoro dla zaistnienia odpowiedzialności pojazd nie musi pełnić funkcji komunikacyjnej w momencie wyrządzenia szkody, a bezsprzecznym jest,
że w trakcie obrotu ramienia koparki doszło do uszkodzenia pojazdu marki (...), roszczenie powoda było zasadne z wyjątkiem odsetek, które dochodzone są w postępowaniu apelacyjnym ponad żądanie wyrażone w pozwie. Bowiem w pozwie powód domagał się zasądzenia kwoty 15.900,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 16 września 2017 r. do dnia zapłaty (prawidłowo po 30 dniach od otrzymania przez pozwanego wezwania),
zaś w apelacji od dnia 16 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 15.900,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 września 2017 r. do dnia zapłaty.

Konsekwencją zmiany zaskarżonego orzeczenia w zakresie należności głównej jest zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu za postępowanie przed Sądem I instancji,
dla których podstawą będzie art. 98 § 1 k.p.c.

Powód wygrał postępowanie w całości i pozwany winien zwrócić poniesione przez niego koszty w tej instancji w całości, czyli 216,00 zł (199,00 zł – opłata od pozwu, 17,00 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd oddalił apelację powoda w pozostałej części
(w zakresie odsetek).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zd. drugie k.p.c.

W związku z tym, że powód w postępowaniu apelacyjnym uległ jedynie w nieznacznej części co do odsetek, pozwany powinien zwrócić mu pełne koszty tego postępowania, które wyniosły 205,00 zł (opłata od apelacji).

Sąd Okręgowy w punkcie IV. wyroku nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 795,00 zł tytułem nieuiszczonej opłaty
od apelacji na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z/

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego poprzez umieszczenie na portalu informacyjnym Sądu.

01.06.2022 r.