Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

21 lipca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lipca 2021 roku w Sieradzu

odwołania K. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 11 lutego 2021 r. Nr (...)

w sprawie K. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje K. L. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, poczynając od
1 stycznia 2021 roku.

2.  Stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania prawa do rekompensaty.

3.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz K. L. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 211/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 11.02.2021r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., na podstawie art. 114 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ponownie odmówił K. L. przyznania rekompensaty, z uwagi na nieudowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji pełnomocnik strony ustanowiony w sprawie ubezpieczony wnosił o zmianę decyzji i przyznanie K. L. prawa do rekompensaty, uwzględniając okres zatrudnienia od 1.08.1980 – 31.08.1996, 1.06.1997 – 31.07.1997.

W odpowiedzi organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania. Powoływano także wyrok tut. Sądu z 23.09.2020r.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. L. urodził się (...)

Od 1.08.1980r., K. L. był zatrudniony w (...) początkowo jako stażysta, następnie starszy redaktor, kierownik oddziału „(...).”.

W okresie od 15.10.1990 – 31.08.1996, K. L. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w Ł. jako dziennikarz, a od 1.01.1994, jako kierownik oddziału w S..

Wnioskodawca rozpoczął pracę w tygodniku (...). Pisał na różne tematy. Od 2 numeru tygodnika był już pracownikiem (...). Pracował tam do października 1983r. Zbierał materiały do artykułów. Pisał dużo o historii regionu, jeździł po terenie dawnego województwa (...) i zbierał materiały do artykułów, rozmawiał z ludźmi i spisywał ich relacje do artykułów. Pisał np. o Technikum (...), Fabryce (...) w K.. Początkowo, przez 3 miesiące był stażystą, później był młodszym redaktorem, a po 2 latach został redaktorem. Stanowisko to wiązało się z uposażeniem. W (...) doszedł do stanowiska starszego redaktora. Stażysta miał opiekunów, ale samodzielnie wykonywał swoją pracę. Odwołujący pisał pod swoim nazwiskiem, miał też kryptonim dziennikarski: (...) - tym kryptonimem podpisywało się krótkie artykuły. W ramach (...) został kierownikiem wydziału w (...). reprezentował redakcję wobec władz, ale 90% pracy to nadal było dziennikarstwo. Raz w tygodniu, czy dwa razy odwołujący dostawał samochód służbowy, którym jeździł po terenie, zbierał informacje, pisał bardzo dużo.

W spółce (...) odwołujący pełnił rolę kierownika wydziału, ale nie otrzymywał żadnych pieniędzy z tego tytułu. Wnioskodawca organizował oddział w W., podlegał mu oddziały w Z. i W.. Po jakimś czasie wnioskodawcy podlegał tylko Oddział w S.. W (...) pracował w (...). Czynności administracyjne zajmowały może 5% pracy. Oddział w (...)skupiał 4 osoby, które podlegały wnioskodawcy. To było trochę tak, że się też od nich uczył, ale najtrudniejsze rzeczy wnioskodawca brał na siebie, chciał się wykazać przed podwładnymi. Były takie tematy, że odwołujący musiał być w danym miejscu wcześnie rano, a bywały takie, że musiał być wieczorem. Zdarzyło się tak, że na konferencji był 24 godziny. Praca była nienormowana. Zadaniem wnioskodawcy było przygotowanie do tematu, zgłębienie problematyki, znalezienie odpowiednich osób, rozmowy z ludźmi. Hałas z teleksu był straszny. Zdarzały się także różne nagłe zdarzenia, do których trzeba było jeździć. Jako kierownik wykonywał pewne czynności administracyjne i one nie mieściły się w 8-godzinnym czasie pracy. Pracując w (...) odwołujący nie miał swojego lokalu, dostał tylko jeden mały pokoik, w którym mieściła się redakcja. Najważniejsze było pisanie. Wnioskodawca posiadał legitymacje prasowe w każdej redakcji; wykorzystywał legitymację prasową tam, gdzie go nie znano. W (...) początkowo podlegała mu jedna osoba od ogłoszeń, która robiła zdjęcia. Potem dostał stażystkę z W.. Potem, odpowiadał tylko za Oddział w S. i odpowiadał tylko za tego jednego człowieka.

Praca dziennikarza jest stresująca, obciąża psychikę. Zdarzało się, że nie było o czym pisać, była pustka w głowie. Wnioskodawca był objęty układem zbiorowym dziennikarzy (zeznania wnioskodawcy – na nagraniu CD – 00:02:32 – 00:34:05 k. 174, pisemne zeznania świadków: J. W., B. S. (1), E. S., J. O., K. O., B. S. (2), M. N., R. P. k. 102 – 103, 110 – 112, 118 – 120, 128 – 130, 134 – 136, 140 – 141, 146 – 147, 153 - 162/akta sprawy; akta osobowe wnioskodawcy z okresu zatrudnienia skarżącego w(...) i w spółce (...)).

W dniu 16.07.2020r., K. L. złożył w ZUS wniosek o emeryturę i rekompensatę do emerytury (k. 1 - 8/akta ZUS).

Decyzją z 16.07.2020r., ZUS przyznał K. L. emeryturę od 14.07.2020r., odmawiając prawa do rekompensaty (decyzja k. 9-10/akta ZUS).

Nie podzielając powyższej decyzji K. L. złożył odwołanie. Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z 23.09.2020r. w sprawie IV U 621/20 oddalił odwołanie (wyrok/akta IV U 621/20).

W dniu 28.01.20221r., w/w złożył w ZUS wniosek o ponowne przeliczenie emerytury i kapitału początkowego i przyznanie rekompensaty (k. 19/akta ZUS).

Decyzją z 11.02.2021r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., na podstawie art. 114 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ponownie odmówił K. L. przyznania rekompensaty, z uwagi na nieudowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach (decyzja k. 20/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym, treści wyroku z 23.09.2020r. w sprawie IV U 621/20. Okoliczności dotyczące zatrudnienia i charakterystyki pracy wnioskodawcy na rzecz (...) oraz spółki (...), Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawcy, zeznań świadków J. W., B. S. (1), E. S., J. O., K. O., B. S. (2), M. N., R. P., którym dał wiarę. Sąd uwzględnił także dokumenty osobowe odwołującego z okresu zatrudnienia w (...) i okresu pracy w spółce (...). W ocenie Sądu materiał dowodowy daje podstawy do uznania, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym stażem w szczególnych warunkach uprawniającym do nabycia prawa do rekompensaty. W latach 1980 – 1996, odwołujący wykonywał pracę dziennikarską. Zdaniem Sądu, na ocenę charakteru pracy wnioskodawcy nie ma wpływu okoliczność, że pełnił ona funkcję kierownika oddziału, bowiem czynności administracyjne, które wykonywał stanowiły zaledwie niewielki procent jego pracy i nie mieściły się w 8-godzinnym czasie pracy.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z 9.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017r., poz. 644 ze zm.), rekompensata - odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jak wynika z art. 21 cyt. ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W taki sposób istotę rekompensaty określa zresztą sam ustawodawca, definiując ją w art. 2 pkt 5 ustawy o e. p.

Definicję pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniającą do wcześniejszej emerytury reguluje art. 32 ustawy emerytalno – rentowej oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §13 cyt. rozporządzenia, dziennikarz zatrudniony w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w agencjach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej,

2)ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca spełnił przesłankę stażu w szczególnych warunkach, bowiem w spornych okresach zatrudnienia wykonywał pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w §13 rozporządzenia RM z 7.02.1983r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał K. L. prawo do rekompensaty od 1.01.2021r.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1 i 1a cyt. ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczeń (…) po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie na etapie postępowania przed ZUS, nie było możliwe ustalenie przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach, co zostało dopiero wykazane w toku postępowania odwoławczego, na podstawie zeznań świadków J. W., B. S. (1), E. S., J. O., K. O., B. S. (2), M. N., R. P. oraz zeznania wnioskodawcy. W związku z tym należało uznać, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania zaskarżonej decyzji, o czym orzeczono jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z §9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.) (pkt 3 wyroku).