Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Goss-Kokot

Sędziowie: Małgorzata Woźniak-Zendran

(del) Renata Pohl

Protokolant: Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2020 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy N. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanej (...) Sp. z o.o. w Z.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 6 lutego 2019 r. sygn. akt VII U 804/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz N. S. kwotę 240 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Decyzją z 05.03.2018 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że N. S. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. w Z. nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła N. S., wnosząc o jej zmianę oraz o zasądzenie od ZUS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z 06.02.2019 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu (w sprawie o sygn. VII U 804/18) zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że odwołująca N. S. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. w Z. od 01.03.2014 r. do 28.02.2015r. oraz zasądził od pozwanego na rzecz odwołującej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

N. S. urodziła się w (...) r. i posiada wykształcenie wyższe ekonomiczne.

Od 01.10.2012 r. odwołująca była zatrudniona na podstawie kolejnych umów o pracę w (...) sp. z o.o. w G. na stanowisku przedstawiciela handlowego w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracę – zgodnie z umowami – miała wykonywać w Z..

Płatnik składek – (...) sp. z o.o. w Z. – w latach 2013-2015 zajmował się sprzedażą usług firmy (...) na terenie Polski, w tym w stacjonarnych punktach sprzedaży O. i w strefach O. znajdujących się w sklepach (...). Prezesem zarządu płatnika składek był (i jest) K. R.. Tożsamą działalność prowadziła w latach 2013-2015 (...) sp. z o.o. w Ł., której prezesem zarządu również był K. R.. Działalność ww. spółek w P. prowadzona była w strefach O. w sklepach (...) zlokalizowanych w centrach handlowych (...), A., (...).

Rekrutacją osób do pracy w ww. spółkach zajmowała się K. F., zatrudniona w (...) sp. z o.o. jako regionalny kierownik sprzedaży. Ogłoszenia o pracy były zamieszczane w Internecie. Zatrudniano też osoby z polecenia. Regułą było, że najpierw zatrudniano na podstawie umowy zlecenia, a następnie na podstawie umowy o pracę.

Na jedną z ofert zatrudnienia odpowiedziała odwołująca, wysyłając swoje CV. Około połowy listopada 2013 r. odwołująca została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną, którą przeprowadziła z nią K. F.. Rozmowa odbyła się w biurze płatnika składek przy ul. (...) w P.. Po kilku dniach odwołująca otrzymała informację od K. F., że zostanie zatrudniona.

W dniu 22.11.2013 r. odwołująca zawarła z (...) sp. z o.o. w Ł. umowę zlecenia na okres od 22.11.2013 r. do 28.02.2014 r., w ramach której zobowiązała się do wykonywania czynności związanych ze sprzedażą usług telefonii komórkowej i telewizji cyfrowej. Umowę w imieniu spółki podpisała A. S., ówczesny prokurent spółki.

Podczas rozmów poprzedzających zawarcie umowy zlecenia odwołująca została poinformowana, że po upływie okresu zlecenia będzie możliwe zawarcie umowy o pracę. (...) zatrudniała przy tym zleceniobiorców, ponieważ wyczerpała już limit osób, które planowała zatrudniać na podstawie umów o pracę. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę po okresie umowy zlecenia mogło nastąpić u płatnika składek.

Od 22.11.2013 r. do 28.02.2014 r. odwołująca pracowała na podstawie umowy zlecenia w (...) sp. z o.o. w Ł., zajmując się powierzonymi jej w tej umowie czynnościami, tj. sprzedażą usług firmy (...). Czynności te wykonywała w P., w strefach O. zlokalizowanych w sklepach (...) znajdujących się w centrach handlowych (...), (...), (...) i (...). Początkowo szkoliła ją N. B.. Pracę wykonywała na zmianę z T. P., w trybie dwa dni wolne, dwa dni pracujące, po 8 godzin dziennie.

Za wykonaną pracę w ramach umowy zlecenia odwołująca otrzymała wynagrodzenie.

Z tytułu zatrudnienia na podstawie ww. umowy zlecenia odwołująca była w okresie od 22.11.2013 r. do 28.02.2014 r. zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego przez (...) sp. z o.o.

W dniu 27.02.2014 r. płatnik składek, reprezentowany przez prokurenta A. C., zawarł z odwołującą umowę o pracę, na podstawie której zatrudnił ją na czas określony od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku konsultanta za wynagrodzeniem w kwocie 1680 zł miesięcznie. Jako miejsce świadczenia pracy wskazano P.. Zgodnie z treścią umowy odwołującą obowiązywał równoważny system czasu pracy – 12 godzin na dobę.

W zakresie obowiązków odwołującej wskazano, że pracę wykonywać będzie w centrum handlowym (...) w P., a jej bezpośrednim przełożonym jest regionalny kierownik sprzedaży. Do obowiązków odwołującej miało należeć wykonanie indywidualnego planu sprzedaży, obsługiwanie klientów (prowadzenie z nimi bezpośrednich rozmów handlowych i utrzymywanie kontaktu telefonicznego), prowadzenie dokumentacji sprzedaży, dbanie o organizację stanowiska pracy czy wstępne weryfikowanie klientów.

Umowę o pracę do podpisu przyniosła odwołującej K. F.. Przed zawarciem umowy o pracę nie przeprowadzono z odwołującą rozmowy kwalifikacyjnej.

W dniach 3-4.03.2014 r. odwołująca odbyła szkolenie w zakresie BHP, a w dniu 05.03.2014 r. uzyskała zaświadczenie o zdolności do pracy na stanowisku konsultanta.

Od 01.03.2014 r. do 02.06.2014 r. (za wyjątkiem 11-16.04.2014 r. i 5-9.05.2014 r., kiedy to odwołująca była niezdolna do pracy) odwołująca świadczyła pracę na rzecz płatnika składek w ramach stosunku pracy. Pracę odwołująca wykonywała w strefie O. w sklepie (...) w centrum handlowym (...) w P., ale sporadycznie zastępowała inne osoby w centrach handlowych (...) i(...) (np. w razie choroby tych osób). Odwołująca w ramach umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek zajmowała się sprzedażą usług telefonii komórkowej, internetu i telewizji firmy (...) – podpisywała umowy z klientami i wystawiała faktury. Miała ona dostęp do systemów firmy (...). Utrzymywała mailowy i telefoniczny kontakt służbowy z N. B., która pracowała w P. w centrum handlowym (...).

Odwołująca pracowała w ramach umowy o pracę w godz. od 9 do 21, a w niedzielę w godz. od 10 do 20, w trybie dwa dni pracy, dwa dni wolne, na zmianę z T. P. – drugą osobą pracującą w ww. punkcie sprzedaży (punkt ten obsługiwały na zmianę dwie osoby). Odwołująca i T. P. ustalali ze sobą propozycje swoich grafików pracy i wysyłali je do akceptacji K. F., która mogła wprowadzać w tych projektach zmiany w zależności od potrzeb.

K. F. była bezpośrednią przełożoną odwołującej. Co dwa tygodnie przyjeżdżała sprawdzać jej pracę (czyniła tak także w stosunku do innych pracowników, których nadzorowała, np. T. P.). Były to niezapowiedziane kontrole, a ich przedmiotem było sprawdzenie, czy praca odbywa się zgodnie ze standardem, który jest narzucany przez O.. W tym zakresie K. F. weryfikowała dokumenty sprzedażowe i przeprowadzała szkolenia (coaching). Ponadto K. F. utrzymywała z odwołującą służbowy kontakt telefoniczny.

Punkt sprzedaży (strefa O.), w którym pracowała odwołująca, był wyposażony w biurko, komputer, drukarkę, ksero i pieczątki.

Z tytułu wykonywanej pracy odwołująca uzyskiwała wynagrodzenie.

Od 03.06.2014 r. odwołująca stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą. W dniu 05.01.2015 r. odwołująca urodziła dziecko i od tego dnia korzystała z urlopu macierzyńskiego. Za okres od 05.01.2015 r. do 28.02.2015 r. zasiłek macierzyński wypłacił pracodawca, a za okres od 01.03.2015 r. do 03.01.2016 r. ZUS.

Odwołująca była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia u płatnika składek od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r.

W okresie od 01.03.2014 r. do 30.04.2014 r., przypadającym w czasie zatrudnienia w spółce (...), odwołująca była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w spółce (...). Pracę na rzecz spółki (...) odwołująca wykonywała zdalnie, ze swego mieszkania w P. (k. 8).

Od 01.06.2014 r. odwołująca była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Telewizji (...) sp. z o.o. w Z.. Decyzją z 18.01.2016 r. nr (...) ZUS Oddział w Z. stwierdził, że odwołująca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w Telewizji (...) sp. z o.o. Wyrokiem z 31.10.2016 r. (sygn. akt IV U 872/16) Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił odwołanie Telewizji (...) sp. z o.o. od powyższej decyzji, przyjmując, że nie ma podstaw do uznania, iż między N. S., a ww. podmiotem był realizowany stosunek prawny odpowiadający cechom stosunku pracy. W uzasadnieniu tego wyroku wskazano ponadto, że „w spółce (...) N. S. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r., na stanowisku konsultant, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 1680 zł. W tym okresie pracowała w (...) sprzedając produkty O.. Zainteresowana pracowała w systemie 12 godzinnym przez 2 dni, a następnie 2 dni wolnego”. Zwrócono również uwagę na niesporną (jak podano) okoliczność, że „zainteresowana pracowała jednocześnie w innej firmie (tj. w (...) sp. z o.o. – dopisek Sądu Okręgowego w Poznaniu) w wymiarze pełnego etatu w systemie po 12 godzin” oraz ponownie wskazano, że N. S. „była równocześnie zatrudniona w spółce (...), na podstawie umowy o pracę na czas określony od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r. za wynagrodzeniem minimalnym”. Wyrokiem z 19.04.2018 r. (sygn. akt III AUa 228/17) Sąd Apelacyjny w Poznaniu oddalił apelację Telewizji (...) sp. z o.o. od wyroku z 31.10.2016 r., podzielając ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego w Zielonej Górze.

W dniach od 3-8.06.2016 r. i od 4-23.08.2016 r. ZUS przeprowadził u płatnika składek – (...) sp. z o.o. – kontrolę w zakresie m.in. prawidłowości zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego. Kontrola objęła 2014 r. W protokole kontroli organ rentowy wskazał, że odwołująca nie nawiązała stosunku pracy z płatnikiem – nie wykonywała na jego rzecz pracy, a więc nie powinna podlegać zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego.

W związku z ustaleniami kontroli płatnik składek złożył korekty dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych za odwołującą, wyrejestrowując ją z ubezpieczeń za okres od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r.

W dniu 05.03.2018 r. ZUS wydał zaskarżoną decyzję.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok,
w którym uznał odwołanie N. S. za zasadne.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd I instancji stwierdził, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy przekonuje, że odwołująca wykonywała pracę na rzecz płatnika składek w ramach umowy o pracę z 27.02.2014 r. i to na warunkach zatrudnienia pracowniczego (tj. w pracowniczym podporządkowaniu) za co otrzymywała wynagrodzenie, a więc że strony nawiązały i realizowały stosunek pracy, a umowa o pracę nie była pozorna.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że N. S. u płatnika składek (...) sp. z o.o. w Z. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r. – co poskutkowało zmianą zaskarżonej decyzji z 05.03.2018 r. nr (...) (pkt 1 wyroku) oraz zasądził od pozwanego na rzecz odwołującej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego (pkt 2 wyroku).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z., zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów w postaci zeznań T. P. i K. F., a przez to ustalenie, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia i realizacji umowy o pracę,

2.  naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez niedokonanie wszechstronnej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego co skutkowało błędnym ustaleniem, że odwołująca w okresie od 01.03.2014 r. do 02.06.2014 r. wykonywała pracę i była pracownikiem zainteresowanego ( (...) sp. z o.o.), gdy strony przy tego rodzaju pracy nie przedstawiły materialnych dowodów i nie powołały okoliczności, które potwierdziły wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy, w pełnym wymiarze czasu pracy,

3.  naruszenie przepisów postępowania art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z treścią zebranego materiału dowodowego polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że listy obecności w pracy za marzec i kwiecień 2014 r., z których wynika, że N. S. była obecna w pracy u pracodawcy (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. W marcu i kwietniu 2014 r. w dniach od poniedziałku do piątku, w godzinach 8-16 w miejscu pracy ustalonym w Z. przy ul. (...) (mieszkanie rodziców odwołującej) są niewiarygodne, gdy odwołująca nie udowodniła ich nieprawdziwości zgodnie z art. 253 k.p.c.,

4.  naruszenie przepisów postępowania art. 365 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie ustaleń faktycznych, zgodnie z którymi N. S. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r. na stanowisku konsultanta w (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. dokonanych przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 19.04.2018 r. sygn. III AUa 228/17 oddalającym apelację odwołującej od wyroku Sądu Okręgowego
w Zielonej Górze z 31.10.2016 r. sygn. akt IV U 872/16 oddalającego odwołanie N. S. od decyzji ZUS z 18.01.2016r. nr (...) w przedmiocie wyłączenia z ubezpieczeń społecznych z 01.06.2014 r. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Telewizji (...) sp. z o.o. gdy w tym postępowaniu Sąd Apelacyjny orzekał w innym przedmiocie
tj. zatrudnienia u innego płatnika w okresie od 01.06.2014 r.,

5.  naruszenie przepisów postępowania art. 233 k.p.c. poprzez dowolne ustalenie, że płatnik składek po kontroli Zakładu wyrejestrował odwołującą z ubezpieczeń, nie dobrowolnie,
a wskutek kontroli ZUS. W sytuacji gdy była to świadoma decyzja płatnika, bowiem płatnik na stronie 8 protokołu kontroli był pouczony o możliwości zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń kontroli,

6.  naruszenie przepisów prawa materialnego art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy
z 13.10.1988 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 22 k.p. oraz art. 83 § 1 k.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że N. S. pozostawała w stosunku pracy i podlegała od 01.03.2014 r. do 28.02.2015r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na stanowisku konsultanta u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedziba w Z. bez względu na sposób wykonywania pracy, jej rozmiar i ustalony rodzaj, tj. wbrew określonemu w prawie pracy reżimowi wykonywania zatrudnienia, co stanowi o pozorności zatrudnienia.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz zmianę postanowienia sądu w przedmiocie kosztów oraz zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w obu instancjach według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację odwołująca wniosła o oddalenie apelacji ZUS jako całkowicie bezzasadnej oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej zwrotu kosztów postępowania przed Sądem II instancji w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesioną przez organ rentowy apelację uznać należy za bezzasadną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy, co umożliwiło rozpoznanie istoty sprawy, jak też zastosował właściwe przepisy prawa materialnego, które przytoczył i przeanalizował w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Sąd Apelacyjny w pełni przychyla się do powyższych ustaleń oraz dokonanej przez Sąd I instancji wykładni przepisów.

Przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych pracownik objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym, zaś obowiązek ten powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Pracownika do ubezpieczeń społecznych zgłasza pracodawca, który jest płatnikiem składek. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę.

Z kolei art. 22 § 1 kodeksu pracy stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Mając na uwadze treść przytoczonych przepisów, stwierdzić należy, że Sąd I instancji właściwie określił w niniejszej sprawie zakres przedmiotu sporu - należało bowiem ustalić czy odwołująca N. S. pozostawała z zainteresowanym (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. w stosunku pracy, a zatem w konsekwencji czy mogła zostać z tego tytułu objęta obowiązkowym ubezpieczeniem: emerytalnym i rentowym, chorobowym i wypadkowym, czy też zawarta w 27.02.2014 r. umowa o pracę została zawarta jedynie dla pozoru, bez zamiaru świadczenia pracy, w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

W orzecznictwie przyjmuje się, że jeżeli umowa o pracę została zawarta dla pozoru, nie może ona stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, aby móc stwierdzić, że została zawarta pozorna umowa przy składaniu oświadczeń woli - przy podpisywaniu umowy - obie strony muszą mieć (mają) świadomość, że osoba określona w umowie, jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy. Oznacza to, że strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wynikających
z umowy. Innymi słowy, strony stwarzają pozór rzeczywistego dokonania czynności prawnej
o określonej treści, podczas gdy tak naprawdę nie chcą wywołać żadnych skutków prawnych lub też wywołać inne, niż w pozornej czynności deklarują (wyrok Sądu Najwyższego z 04.02.2000 r.,
II UKN 362/99, OSNAPiUS 2001/13/449, wyrok Sądu Najwyższego z 26.07.2012 r., I UK 27/12, LEX nr 1218584).

Stosunek pracy jest dobrowolnym stosunkiem prawnym o charakterze zobowiązaniowym, zachodzącym między dwoma podmiotami, z których jeden, zwany pracownikiem, obowiązany jest świadczyć osobiście i w sposób ciągły, powtarzający się, na rzecz i pod kierownictwem drugiego podmiotu, zwanego pracodawcą, pracę określonego rodzaju oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zatrudniać pracownika za wynagrodzeniem (wyrok Sądu Najwyższego z 07.10.2009 r., III PK 38/2009, LEX nr 560867). Cechą wyróżniającą stosunek pracy (art. 22 § 1 k.p.), jest zatem wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy, a charakter
i zakres tego podporządkowania w sytuacji, gdy stronami umowy o pracę są osoby sobie bliskie, nie może być różny od koniecznego w relacjach między osobami obcymi, skoro ma świadczyć o nawiązaniu takiego rodzaju stosunku prawnego (wyrok Sądu Najwyższego z 19.03.2008 r., I PK 210/2007, LEX nr 1615034).

Mając powyższe na względzie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew stanowisku organu rentowego, na podstawie zgromadzonego przez Sąd Okręgowy materiału dowodowego, w szczególności w oparciu o zeznania świadków T. P., K. F. oraz odwołującej, można stwierdzić, że odwołująca N. S. wykonywała na rzecz płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. pracę, zgodnie z zawartą w 27.02.2014 r. umową o pracę i to na warunkach zatrudnienia pracowniczego (tj. w pracowniczym podporządkowaniu) za co otrzymywała wynagrodzenie, a więc że strony nawiązały i realizowały stosunek pracy oraz że umowa o pracę nie była pozorna.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że jak słusznie ustalił Sąd I instancji na powyższe wskazują przede wszystkim zeznania świadków – w tym zwłaszcza T. P. i K. F.. Świadek P. pracował na zmianę z N. S. w jednym punkcie sprzedaży zlokalizowanym w markecie (...)w galerii handlowej (...) w P., czego organ rentowy nie kwestionował. Świadek K. F. była bezpośrednią przełożoną odwołującej i nadzorowała jej pracę, co wynika nie tylko z zeznań tego świadka i samej odwołującej, ale również i z zeznań pozostałych świadków. Sąd I instancji słusznie uznał, że nie miało przy tym istotnego znaczenia, że K. F. w 2014 r. nie była pracownikiem płatnika składek, lecz spółki (...) (zeznania K. F. złożone przed ZUS – s. 172 akt kontroli). Przełożonym pracownika nie musi być przecież inny pracownik zatrudniony u danego pracodawcy – może być to także osoba „z zewnątrz”, której pracodawca powierzył taką funkcję. Spółki (...) – jak wynika z zeznań świadków i K. R. – były ze sobą powiązane (miały tożsamy przedmiot i miejsce prowadzenia działalności i tę samą osobę jako prezesa zarządu), stąd też w pełni zrozumiałe było powierzenie funkcji przełożonego jednej osobie (pracownicy (...)), tym bardziej, że w tych samych miejscach pracowały osoby zatrudniane przez obie spółki. Z zeznań świadków jasno wynika, iż odwołująca pracowała pod kierownictwem pracodawcy, tj. w ramach pracowniczego podporządkowania. Kierownictwo to sprawowała w imieniu płatnika składek bezpośrednia przełożona – K. F.. Wyrażało się ono w przeprowadzaniu stałych, lecz niezapowiedzianych kontroli pracy odwołującej (K. F. przyjeżdżała do punktu sprzedaży, w którym pracowała odwołująca i sprawdzała dokumentację sprzedażową), jak również w akceptowaniu, względnie wprowadzaniu zmian w grafikach pracy przygotowanych przez odwołującą (odwołująca nie decydowała więc o tym, kiedy będzie wykonywać powierzone jej obowiązki). Czas pracy odwołującej uzależniony był od potrzeb płatnika składek, który wymagał zapewnienia obsady danego punktu sprzedaży przez wszystkie godziny otwarcia placówki handlowej, w której punkt ten był zlokalizowany. Płatnik składek określał również miejsce pracy odwołującej – w umowie określono je ogólnie jako (...), ale odwołująca stale pracowała w jednym wyznaczonym miejscu (w galerii handlowej (...)), a pracę wykonywała z wykorzystaniem środków udostępnionych przez pracodawcę (punkt sprzedaży (strefa O.), w którym pracowała odwołująca, był wyposażony w biurko, komputer, drukarkę, ksero i pieczątki).

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego wszystkie ustalenia faktyczne, dokonane przez Sąd Okręgowy, znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który Sąd I instancji właściwie ocenił na podstawie jego wszechstronnego rozważenia, polegającego na rzetelnej, bezstronnej ocenie wyników postępowania i ich prawidłowej interpretacji, przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego.

Przy ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, zeznań świadków i odwołującej, wbrew twierdzeniom apelującego organu rentowego, Sąd Okręgowy nie naruszył granic swobodnej oceny dowodów określonej w art. 233 § 1 k.p.c., albowiem ich wiarygodność i moc ocenił według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, a zatem z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Zważyć należy, że wykazanie, iż Sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 § 1 k.p.c., co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być ograniczone do odmiennej interpretacji dowodów zebranych w sprawie, przy jednoczesnym zaniechaniu wykazania, iż ocena przyjęta za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granicę swobodnej oceny dowodów, którą wyznaczają czynniki logiczny i ustawowy, zasady doświadczenia życiowego, aktualny stan wiedzy, stan świadomości prawnej i dominujących poglądów na sądowe stosowanie prawa. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

Przenosząc powyższe ogólne rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, w ocenie Sądu Apelacyjnego, bezzasadny był zarzut pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., a sprowadzający się w istocie do tego, że organ rentowy wskazał jedynie, iż w jego ocenie z przeprowadzonych dowodów Sąd I instancji wyciągnął wnioski niezgodne z ich ustaleniami.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższe stanowisko organu rentowego nie zasługiwało na aprobatę. Sąd Apelacyjny w całości podzielił stanowisko Sądu I instancji, którym Sąd uznał że N. S. rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą
w Z. na podstawie umowy o pracę z 27.02.2014r. Powyższą pracę odwołująca wykonywała w P. (w Galerii (...), czasem zdarzało się, że zastępowała innych nieobecnych pracowników w galeriach handlowych np. (...) i (...) lecz cały czas na terenie P.).

Umowa z 27.02.2014 r. zawarta pomiędzy odwołującą a płatnikiem składek ma wszystkie niezbędne elementy konstytuujące stosunek pracy na mocy art. 22 § 1 k.p., a strony umowę tę faktycznie realizowały. Odwołująca świadczyła pracę osobiście w sposób ciągły, zgodnie z poleceniem płatnika składek, co do czasu, miejsca i sposobu świadczenia pracy, a pracodawca pracę tę przyjmował i był obowiązany do zapłaty wynagrodzenia.

Z uwagi na powyższe, za chybiony Sąd Apelacyjny uznał zarzut organu rentowego w zakresie pozorności zawarcia umowy.

Odwołująca była zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia u płatnika składek od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r.

W okresie od 01.03.2014 r. do 30.04.2014 r., przypadającym w czasie zatrudnienia w spółce (...), odwołująca była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w spółce (...). Pracę na rzecz spółki (...) odwołująca wykonywała zdalnie, ze swego mieszkania w P.. Odnosząc się z kolei do list obecności dotyczących zatrudnienia odwołującej w spółce (...), w których wykazane są godziny jej pracy z podpisami, okoliczności powyższe zostały przez odwołującą wyjaśnione – wskazała że podpisywanie list obecności zostało jej narzucone (strona 6 odwołania, k. 8 akt). Z kolei z pisma z 24.08.2016 r. dyrektora generalnego w spółce (...) wynika, że odwołująca w całym okresie zatrudnienia w tej spółce od 01.10.2012 r. do 30.04.2014 r. wykonywała pracę w P. i w okolicach oraz w Z. i okolicach. Nie pozwala to na jednoznaczne przesądzenie, że akurat w okresie od 01.03.2014 r. do 30.04.2014 r. odwołująca pracowała w Z..

Jednocześnie na marginesie Sąd Apelacyjny zaznacza, że okoliczności towarzyszące podjęciu zatrudnienia przez odwołującą, w szczególności fakt bycia w ciąży, nie powinny mieć decydującej doniosłości dla oceny ważności umowy o pracę z 27.02.2014 r. Odwołująca przedstawiła zaświadczenie lekarskie z 05.03.2014 r. o braku przeciwwskazań do podjęcia zatrudnienia na stanowisku konsultanta w firmie (...) sp. z o.o. W dniach 3 i 4.03.2014 r. odwołująca odbyła szkolenie w zakresie BHP. Od 01.03.2014 r. do 02.06.2014 r. (za wyjątkiem 11-16.04.2014 r. i 5-9.05.2014 r., kiedy to odwołująca była niezdolna do pracy) odwołująca świadczyła pracę na rzecz płatnika składek w ramach stosunku pracy. Od dnia 03.06.2014 r. odwołująca stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą. Z kolei samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem (wyrok Sądu Najwyższego z 06.02.2006 r. sygn. III UK 156/05). Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest w zasadzie legalnym celem zawierania umów o pracę. Stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tejże umowy, nie można przypisać działania z celu obejścia ustawy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego na aprobatę zasługuje stanowisko odwołującej w którym wskazuje, że organ rentowy nie przedstawił jakichkolwiek dowodów przemawiających za uznaniem spornej umowy za umowę zawartą dla pozoru, nie dowiódł, że umowa ta nie była realizowana zgodnie z jej postanowieniami.

Argumenty przedstawione przez organ rentowy w treści apelacji, nie podważyły w żaden sposób zasadności stanowiska Sądu I instancji.

Reasumując Sąd Apelacyjny stwierdził, że odwołująca rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz zainteresowanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. i tym samym w sprawie zostały spełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, co oznacza, że zostały spełnione warunki do objęcia jej ubezpieczeniem, jako osoby pracującej/zatrudnionej u płatnika składek. Z uwagi na powyższe rozważania, zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie można zatem w przedmiotowej sprawie stwierdzić także naruszenia przywołanych powyżej przepisów prawa materialnego.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że dla oceny dowodów w niniejszym postępowaniu ma znaczenie okoliczność, że zainteresowany po zapoznaniu się z ustaleniami protokołu kontroli ZUS z 23.08.2016 r. przeprowadzonej w (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. za okres od 01.01.2014 r. do 31.12.2014 r. w przedmiocie ustalenia, że N. S. tylko formalnie zawarła umowę o pracę z płatnikiem i nie wykonywała pracy z tego tytułu wyrejestrował odwołującą z ubezpieczeń społecznych od 01.03.2014 r. oraz dokonał stosownych korekt.

Z powyższym stanowiskiem nie sposób się zgodzić. Sąd Apelacyjny zaznacza, że podziela stanowisko Sądu I instancji przedstawione w uzasadnieniu. A zatem okoliczność wskazana przez organ rentowy, wobec przedstawionych wyżej dowodów wskazujących na świadczenie pracy przez odwołującą i to na warunkach pracowniczego podporządkowania, nie ma istotnego znaczenia dla sprawy, tym bardziej, że płatnik składek dokonał wyrejestrowania odwołującej wskutek kontroli ZUS, a nie dobrowolnie. Natomiast dla istnienia podstawy ubezpieczenia zasadnicze znaczenie ma to czy istnieją faktyczne podstawy podlegania ubezpieczeniu tj. czy faktycznie istnieje stosunek pracy, a nie okoliczność, czy pracodawca zarejestrował, czy wyrejestrował pracownika z ubezpieczeń społecznych.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że apelacja organu rentowego nie zawierała żadnych zarzutów, które mogłyby skutkować zmianą lub uchyleniem zaskarżonego wyroku, a zatem uznając zarzuty apelującego organu rentowego za nieuzasadnione, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił wniesioną apelację – punkt 1 wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Mając powyższe na względzie, tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego) zasądzono od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 240 zł – punkt 2 wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego,

3.  po dołączeniu z.p.o. jak w pkt 2 akta proszę zwrócić do sądu I instancji.

Poznań, 6 października 2020 r. sędzia Dorota Goss-Kokot