Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Grażyna Jaszczuk

Sędziowie:

SO Karol Troć (spr.)

SR del. Paweł Mądry

Protokolant:

p.o. sekr. sąd. Kinga Ambroziak vel Mrozowicz

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 251/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 19 listopada 2021 r., sygn. II K 99/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Z apelacji prokuratora

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, ze zbycie przez P. O. samochodu marki V. (...), 9 udziałów w spółce (...) Sp. z o.o. oraz ruchomości w postaci naczepy ciężarowej marki K. za cenę 7000 zł, 12 sztuk używanych opon do samochodów ciężarowych za kwotę 2952 zł oraz urządzenia wysokociśnieniowego marki K. za kwotę 615 zł oraz zbycie przez E. O. w dniu 9 marca 2015 r. 91 udziałów w spółce (...) sp. z o.o. na rzecz K. M. nie miało na celu udaremnienia wykonania zapadłych wobec oskarżonych orzeczeń i uszczuplenia zaspokojenia wierzycieli, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że zbyte przez E. O. udziały w spółce (...) sp. z o.o. zostały w dniu 23 września 2014 r. zajęte przez komornika sądowego na podstawie tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Toruniu z dnia 08 lipca 2014 r. w sprawie sygn. akt V Gnc 2154/14, zaś w celu w jakim P. O. miał dokonać zbycia samochodu marki V. (...) nie potwierdzała w swoich zeznaniach nabywca pojazdu A. M., nadto łączna wartość zbytych przez oskarżonego składników majątku niewątpliwie skutkowała uszczupleniem zaspokojenia się wierzycieli, co skutkowało niezasadnym uniewinnieniem oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów;

Z apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

- naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść wydanego w sprawie orzeczenia, w postaci art. 410 kpk w zw. z art. 7 kpk, poprzez dokonanie przez Sąd Rejonowy w Łukowie, II Wydział Karny, błędnej oceny materiału dowodowego, polegające na obdarzeniu w całości walorem wiarygodności jedynie wyjaśnień oskarżonych, w sytuacji kiedy pozostają one w zupełnej sprzeczności z zeznaniami pokrzywdzonych i w konsekwencji błędne uznanie przez Sąd, że oskarżeni nie podejmowali działań w zamiarze udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzycieli, ani nie podejmowali działań nacechowanych kierunkowym bezpośrednim zamiarem udaremnienia wykonania orzeczeń sądów lub organów państwowych, a dodatkowo oskarżona E. O. nie podejmowała działań w zamiarze, aby jej mąż popełnił czyn zabroniony zarzucany mu aktem oskarżenia i nie ułatwiła mu jego popełnienia, co doprowadziło do wydania zaskarżonego orzeczenia;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kierunek obu wniesionych apelacji był tożsamy. Taki sam był również wniosek apelacyjny – obaj skarżący dążyli do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy niniejszej Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Chociaż odmiennie zakwalifikowano zarzuty – w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych jedyny zarzut miał postać obrazy przepisów procesowych (art. 438 pkt 2 kpk), zaś u prokuratora – błędu w ustaleniach faktycznych (art. 438 pkt 3 kpk), to zwrócić należało uwagę, iż w apelacji prokuratorskiej do czynienia mieliśmy z błędem dowolności, nie zaś z tzw. błędem braku, warunkującym postulat uzupełnienia postępowania dowodowego. Ponadto argumenty obu skarżących, popierające podniesione zarzuty, były niezwykle podobne, a ich sedno toczyło w istocie tego samego. W orzecznictwie wskazuje się, iż niezależnie od powołanej przez skarżącego kwalifikacji stawianego zarzutu, o istocie tegoż zarzutu stanowi jego merytoryczna treść (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 9.12.2015 r., II AKa 155/15, LEX nr 2019905). W takiej konfiguracji, Sąd Okręgowy uznał za zasadne odniesienie się do obu wniesionych środków odwoławczych łącznie, nie widząc celowości sztucznego powielania tych samych rozważań w kolejnych rubrykach tabelarycznego uzasadnienia, co nastąpiłoby jedynie ze szkodą na przejrzystości wywodu i porządku rozważań dotyczących tych samych zagadnień. Podstawowym celem pisemnego uzasadnienia wyroku jest wyjaśnienie, przede wszystkim stronom, w jak najbardziej przystępny sposób, dlaczego Sąd wydał wyrok o określonej treści.

Przechodząc do meritum, obaj skarżący kwestionując faktyczną podstawę wyroku, polegającą na przyjęciu, że oskarżeni P. O. i E. O. nie popełnili zarzucanych im czynów, podnieśli szereg trafnych zastrzeżeń, związanych z wadliwą oceną zebranego w sprawie materiału dowodowego, dokonaną przez Sąd I instancji. Tok rozumowania Sądu Rejonowego, który doprowadził do uniewinnienia oskarżonych, zawierał znaczące niejasności i luki logiczne. Ponadto Sąd I instancji nie rozważył w sposób wyczerpujący kwestii zdekompletowania znamion przestępstwa z art. 300 § 1, 2 i 3 kk, jak również nie pochylił się nad sekwencją wydarzeń z którymi miał do czynienia (zaciągania dużej ilości zobowiązań, braku ich spełnienia, licznych toczących się postępowań cywilnych o zapłatę, nawarstwienia się zobowiązań oraz samego momentu rozporządzenia mieniem przez oskarżonych), mimo tego, że w tabelarycznym uzasadnieniu w części dotyczącej faktów uznanych za udowodnione (k. 4849 i nast.) szczegółowo je omówił. Sąd Rejonowy ferując wyrok uniewinniający i podając przyczyny uniewinnienia w rubrykach 3.5 dokonywał oceny zachowania oskarżonych z perspektywy ekonomicznej (k. 4863v i 4864). W tym miejscu stanowczego podkreślenia wymaga, iż sąd karny zobowiązany jest oceniać zachowanie oskarżonych pod kątem prawa karnego i wyczerpania znamion zarzucanych im przestępstw, nie zaś wyłącznie w aspekcie ekonomicznym. Istnieją bowiem znaczące różnice między brakiem realizacji zobowiązania na gruncie prawa cywilnego i karnego i właśnie te odrębności Sąd a quo winien mieć na względzie.

Przepis art. 300 § 1 kk dotyczy „grożącej” niewypłacalności lub upadłości i udaremnienia lub „uszczuplenia” zaspokojenie swojego wierzyciela. Poddając zaskarżony wyrok kontroli instancyjnej i zapoznając się z dość skromnym uzasadnieniem zaskarżonego wyroku w części dotyczącej przyczyn uniewinnienia, Sąd Okręgowy nie mógł oprzeć się wrażeniu, iż Sąd Rejonowy w niedostateczny sposób rozważył powyższe elementy opisu przepisów karnych, które znalazły się w kwalifikacji prawnej zachowań oskarżonych w akcie oskarżenia, a które zgodnie z zamysłem ustawodawcy opisują ich konstrukcję, tj. wskazują, jakie dokładnie zachowania danej osoby oraz jakie okoliczności zdarzenia powodują, iż można mówić o popełnieniu przestępstwa (lub nie) i tychże elementów nie przełożył na realia tej konkretnej, rozpoznawanej obecnie sprawy.

Cały czas pamiętać należało, że nie jest wymagane, aby w czasie przestępnego działania istniało już orzeczenie, którego wykonanie sprawca chce udaremnić. Przestępstwa z art. 300 § 2 kk można się zatem dopuścić również wtedy, gdy egzekucja dopiero grozi, kiedy wierzyciel w sposób niedwuznaczny daje do zrozumienia, że postanowił dochodzić swojej pretensji majątkowej w drodze sądowej (por. wyrok SA w Warszawie z 16.03.2020 r., II AKa 225/19, LEX nr 3069825). Mienie zagrożone zajęciem w rozumieniu w/w przepisu to zatem nie tylko mienie, które może zostać zajęte na podstawie już wydanego tytułu wykonawczego, ale także mienie, którego zajęcie w przyszłości jest rzeczywiste i realnie należy się z nim liczyć. Udaremniać można również wykonanie spodziewanego orzeczenia sądowego (wyrok SA w Warszawie z 16.03.2020, II AKa 225/19, LEX nr 3069825). Nie jest także konieczne, by sprawca zmierzał do całkowitego udaremnienia egzekucji, wystarczy, by działał w celu jej udaremnienia w odniesieniu do niektórych składników majątku lub tylko w określonym czasie i miejscu . Ma to o tyle istotne znaczenie, o ile w sprawie niniejszej w czasie wskazanym w akcie oskarżenia część nieuregulowanych zobowiązań oskarżonego była już dochodzona na gruncie cywilnych postępowań sądowych.

W tym kontekście prokurator trafnie podkreślił, iż wierzyciele P. O. już od końca 2012 r. podejmowali działania celem dochodzenia przysługujących im wobec oskarżonego roszczeń. I tak w dniu 3 grudnia 2012 r. do Sądu Rejonowego w Łukowie wpłynął pozew wierzyciela A. Z. (k. 2610), zaś w dniu 31 grudnia 2012 r. w/w wierzyciel uzyskał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 2613). Następnie, M. K. pismami z dnia 19 lutego 2013 r. oraz z dnia 6 marca 2013 r. skierował do oskarżonego przedsądowe wezwanie do zapłaty, a następnie w dniu 15 maja 2015 r. wpłynęło do Sądu Rejonowego Lublin – Wschód z/s w Ś. powództwo tego wierzyciela przeciwko P. O. o zapłatę. Podobnie P. K. pismami z dnia 2 kwietnia 2013 r. oraz z dnia 23 lipca 2013 r. skierował do P. O. przedsądowe wezwanie do zapłaty, zaś w dniu 8 sierpnia 2013 r. wpłynął do Sądu Rejonowego Lublin – Wschód z/s w Świdniku pozew P. K. przeciwko P. O. o zapłatę (k. 1364-1398). Kolejni wierzyciele tego rodzaju działania podejmowali wobec oskarżonego w 2014 r. i 2015 r. (...) Sp. z o.o. pismem z dnia 30 września 2014 r. wezwała P. O. do zapłaty, zaś w dniu 29 grudnia 2014 r. do Sądu Rejonowego w Opolu wpłynął pozew o zapłatę skierowany przeciwko oskarżonemu (k. 2901-215). G. M. pismem z dnia 15 kwietnia 2015 r. wezwał P. O. do zapłaty zadłużenia, zaś w dniu 24 czerwca 2015 r. do Sądu Rejonowego Lublin – Wschód z/s w Świdniku wpłynął pozew G. M. przeciwko P. O. o zapłatę. Z kolei wobec E. O. w dniu 7 lutego 2014 r. Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. uzyskało nakaz zapłaty w sprawie sygn. VI Nc-e 25735439/13 (k. 3189), zaś w dniu 8 lipca 2014r. (...) S.A. uzyskała wobec oskarżonej nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym sygn. V Gnc 2154/14 (k. 3241).

Sąd pierwszej instancji czyniąc ustalenia faktyczne dotyczące zamiaru kierunkowego oskarżonych działania na szkodę wierzycieli (lub jego braku) winien opierać się nie tylko na deklaracjach oskarżonych – małżonków E. i P. O., lecz uwzględnić całokształt okoliczności niniejszej sprawy, ich kolejne działania i zaniechania, a także skonfrontować daty zaciągnięcia konkretnych zobowiązań i upływu terminów płatności oraz czasookresy toczących się przeciwko nim postępowań cywilnych z samym rozporządzeniem składnikami majątkowymi, których dotyczyły stawiane im zarzuty.

W tym względzie rację miał pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wskazując, że Sąd Rejonowy opierając się na wyjaśnieniach oskarżonych całkowicie pominął zeznania pokrzywdzonych, wielość niezaspokojonych wierzycieli, wielość transakcji przeprowadzonych przez oskarżonego oraz fakt, że w żadnej sprawie nie starał się on zawrzeć ugody czy też dokonać chociażby częściowej spłaty na rzecz któregokolwiek z wierzycieli.

Zgodnie z art. 923 ¹§ 1 kpc, tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego. Dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko obojgu małżonkom. Sąd Rejonowy nie rozważył także znaczenia podziału majątku wspólnego małżonków, w wyniku którego wszystkie realne składniki majątku otrzymała E. O., co mogło prowadzić do wnioskowania o celowym uniemożliwieniu egzekucji z majątku wspólnego P. O., tym bardziej, że przedmiotową nieruchomość w krótkim czasie oskarżona darowała swojej matce, a był to najbardziej wartościowy składnik ich majątku. Deklaracja co do wartość przedsiębiorstwa, która miała równać się wartości nieruchomości, nie mogła być bowiem zaakceptowana, skoro niedługo oskarżony przenosił własność jego składników na rzecz nowo założonej spółki za kwoty wręcz symboliczne względem wartości ich sumy.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w Łukowie bezkrytycznie podszedł również do operatu rzeczoznawcy majątkowego (k. 4795-4811) i do kwestii wartości nieruchomości, jaką w nim wskazano (245.800 zł). Operat ten nie został sporządzony na zlecenie organów ścigania, lecz został złożony do akt sprawy przez obrońcę oskarżonego. Nie posiadał waloru opinii biegłego. Opinie prywatne, czyli pisemne opracowania zlecone przez innych uczestników postępowania aniżeli uprawione organy procesowe, nie są opiniami w rozumieniu art. 193 kpk w zw. z art. 200 § 1 kpk i nie mogą stanowić dowodu w sprawie (por. wyrok SA w Łodzi z 19.02.2013 r., II AKa 295/12, LEX nr 1294814). Opinia taka nie może być zaliczona w poczet materiału dowodowego jako dowód z dokumentu, bo art. 393 § 3 kpk zezwalający na odczytywanie na rozprawie dokumentów prywatnych powstałych poza postępowaniem karnym i nie dla jego celów, nie dotyczy prywatnej opinii. W orzecznictwie wskazuje się konsekwentnie na niedopuszczalność dowodu z opinii sporządzonej przez "biegłego prywatnego", to jest z opinii zleconej poza procesem przez stronę. Taka ekspertyza może informować sąd o celowości dopuszczenia dowodu z opinii biegłego, ale nie może takiej opinii zastępować, bo nie pochodzi od osoby bezstronnej, skoro między zlecającą stroną a jej autorem istnieje stosunek obligacyjny, oparty na więzi finansowej (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 września 2017 r., sygn. II AKa 105/17, LEX nr 2541064 i przytoczone w nim judytaty dotyczące tej problematyki). W złożonym do akt sprawy operacie szacunkowym wskazano, że nie może on być wykorzystany do innego celu niż w nim określony (k. 4808 i 4796). Raz jeszcze podkreślić należy, iż operat ten ani nie został sporządzony do celów postępowania egzekucyjnego, ani postępowania karnego. Pamiętać także należało, że egzekucja z nieruchomości nie należy do czynności, które przeprowadzane są w krótkim okresie czasu, wręcz przeciwnie – pozostaje dość czasochłonna. Chociaż Sąd Rejonowy w Łukowie ferując wyrok pod kątem wyczerpania przez oskarżonych znamion zarzucanych im czynów winien mieć na względzie stan rzeczy istniejący w czasookresie wskazanym w akcie oskarżenia, powinien także wobec omówionej powyżej wartości dowodowej w/w operatu szacunkowego uwzględnić, iż ceny nieruchomości w ostatnich latach znacząco i sukcesywnie rosły. Ceny transakcyjne kształtują się obecnie w ten sposób, iż w dacie wydania wyroku przez Sąd Rejonowy w Łukowie równowartość kwoty 245.800 zł z operatu szacunkowego, który to dokument nie miał waloru opinii biegłego, dotyczącego domu o powierzchni 117,61 m2 na działce o powierzchni prawie 8000 m2 (0,7967 ha) pozostaje zbliżona do wartości tzw. kawalerki lub niewielkiego 2-pokojowego mieszkania w S. czy też Ł., w obszarze właściwości tutejszego Sądu Okręgowego, co dodatkowo powinno dać do myślenia Sądowi I instancji, czy wierzyciele inni niż hipoteczni nie mieliby obiektywnej możliwości zaspokojenia swoich roszczeń, gdyby nieruchomość ta pozostała składnikiem majątku oskarżonych. Ponadto, w postępowaniu egzekucyjnym możliwe jest połącznie egzekucji różnych wierzycieli (art. 926 kpc), kolejni wierzyciele mogą się przyłączyć do egzekucji, która już się toczy, a nieruchomość nabywa przecież licytant oferujący najwyższą cenę, która może być wyższa od ceny (wartości) oszacowania. W świetle art. 1023 § 1 kpc, to organ egzekucyjny sporządza plan podziału pomiędzy wierzycieli sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, a kolejność zaspokojenia ustawodawca ściśle określił w przepisie art. 1025 § 1 kpc, właśnie po to, aby odgórnie wykluczyć faworyzowanie wierzycieli. Zwrócić też należało na wskazywany w toku postępowania cel operacji, dotyczącej nieruchomości – „by została w rodzinie, dla dzieci”. Wskazuje to wyraźnie na to, że oskarżeni działali w celu uniemożliwienia przejęcia nieruchomości przez wierzycieli czy jej sprzedaży trybie egzekucji komorniczej. Nawet jeśli przy sprzedaży pierwszeństwo wierzycieli hipotecznych nie dałoby możliwości pełnego zaspokojenia tych wierzycieli, których wierzytelności nie były w ten sposób zabezpieczone, należy dokonać prawnokarnej oceny takiego postępowania dłużników, którzy zbywając nieruchomość poza egzekucją, z góry wykluczają możliwość egzekwowania się z niej przez wierzycieli niehipotecznych. Gdyby w świetle prawa karnego zachowanie takie traktować jako dopuszczalne, w ten sposób dłużnicy mogliby legalnie spłacać (z ceny zbycia, innych posiadanych, a nieujawnianych środków lub ostatecznie przy egzekucji wobec nabywcy) tylko wierzycieli hipotecznych, z całkowitym pominięciem pozostałych, podczas gdy przepis art. 300 ma chronić interesy (nawet jeśli tylko potencjalne) wszystkich wierzycieli, a nie tylko wybranych.

Prokurator zwrócił również uwagę na sekwencję wydarzeń związaną ze spółką (...), którą oskarżeni P. O. i E. O. zawiązali w dniu 6 czerwca 2014 r. (k. 1160-1161). I tak, w dniu 15 grudnia 2014 r. P. O. dokonał zbycia 9 udziałów w tej spółce na rzecz teściowej R. M. (k. 1228-1229), a zatem tej samej osoby której oskarżona darowała nieruchomość – działkę z domem, w którym mieszkają. W dniu 2 marca 2015 r. uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników E. O. została zastąpiona w sprawowaniu funkcji prezesa zarządu przez K. M. (k. 1234-1240). W dniu 9 marca 2015 r., a zatem tydzień później, dokonała zbycia 91 udziałów w kapitale zakładowym (...) Sp. z o.o. na rzecz szwagra w/w K. M. (k. 1271-1274). Ponadto, w dniu 2 lutego 2015 r. P. O. dokonał zbycia samochodu marki V. (...) na rzecz A. M. za kwotę 1.500 zł (k. 3932-3933), w dniu 22 kwietnia 2015 r. naczepy ciężarowej marki (...) na rzecz (...) Sp. z o.o. (a zatem na rzecz podmiotu, który zawiązał wraz z żoną) za kwotę 7.000 zł (k. 1045-1046), zaś w dniu 30 listopada 2015 r. zbycia 12 sztuk używanych opon do samochodów ciężarowych za cenę 2952 zł oraz urządzenia wysokociśnieniowego K. (...) za cenę 615 zł (k. 1042).

Sąd Rejonowy obdarzając wyjaśnienia oskarżonej przymiotem wiarygodności nie zadał sobie pytania, czy, a jeśli tak, to jakie znaczenie miało to, że w dniu 23 września 2014 r. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu, działając na wniosek wierzyciela (...) S.A. wszczął egzekucję z udziałów E. O., które posiadała w spółce (...) Sp. z o.o. (k. 3249). Tego samego dnia komornik sądowy na podstawie tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Toruniu z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie sygn. V Gnc 2154/14 dokonał zajęcia 91 udziałów w spółce (...) należących do E. O. (k. 3250). Jak wynika z zapisów karty rozliczeniowej, (...) S.A. posiadała wobec E. O. na dzień 27.11.2017 r. należność w kwocie 4316,80 zł (k. 3391).

Sąd Odwoławczy zupełnie nie zgodził się również z Sądem I instancji argumentującym uniewinnienie oskarżonych niską wartością ekonomiczną zbytych dóbr, albowiem wartość mienia nie należy do znamion przestępstwa z art. 300 § 2 kk. Przepis ten nie zawiera również kwalifikowanej postaci wypadku mniejszej wagi. Wartość zbytego mienia może mieć jedynie wpływ na stopień społecznej szkodliwości przypisanego podsądnemu przestępstwa, a co za tym idzie, na wymiar orzeczonej kary. Nie wyklucza zatem winy. Niska wartość wskazuje również nie tyle na „udaremnienie”, ile „uszczuplenie” zaspokojenia wierzyciela/wierzycieli – a zatem w dalszym ciągu należy do znamion zarzucanych oskarżonym przestępstw. Jak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 maja 2021 r., sygn. V KO 23/21, przepis art. 300 § 1 kk penalizuje takie rozporządzenie przez dłużnika majątkiem, które ma realny wpływ na zaspokojenie wierzyciela, jednakże nie musi to być wcale udaremnienie takiego zaspokojenia, a wystarcza jego ograniczenie (LEX nr 3245312). W tym kontekście prokurator słusznie zwrócił również uwagę, że zbycie udziałów w spółce (...) oraz wymienionych w treści zarzutów ruchomości było elementem czynu ciągłego, a zatem należało łącznie oceniać wartość mienia, którego wyzbyto się działając z zamiarem udaremnienia egzekucji. Kluczowa dla ustalenia jedności czynu przestępnego w rozumieniu art. 12 kk jest tożsamość zamiaru. Konstrukcja tegoż przepisu pozwala zamieszczać rozstrzygnięcia w wyroku odnoszące się do wielu, tak jak w niniejszej sprawie, odrębnie opisanych zachowań, kwalifikowanych jako jeden czyn ciągły.

Nieprawidłowe było również ustalenie Sądu Rejonowego, że ruchomości w postaci naczepy, opon do samochodów ciężarowych czy urządzenia wysokociśnieniowego nie stałyby się przedmiotem zainteresowania nabywców w toku postępowania egzekucyjnego. Tego rodzaju stanowisko nie zostało w żaden sposób przez Sąd Rejonowy uzasadnione. Ponadto konstatacji tej w logiczny sposób przeczyło samo zachowanie oskarżonego, który przedmioty te zbył na rzecz innego uczestnika obrotu gospodarczego – akurat spółki (...), co w ocenie Sądu Okręgowego, jednoznacznie wskazuje na obrazę art. 7 kpk po stronie Sądu a quo. Tego rodzaju zachowanie nie odpowiadało wymogom uczciwego obrotu gospodarczego.

Wielu wierzycieli oskarżonego uzyskało prawomocne nakazy zapłaty wydane przez sądy cywilne. Podstawowym celem penalizacji zachowań określonych w art. 300 § 2 kk jest ochrona indywidualnych interesów majątkowych jednostek, a głównym przedmiotem ochrony w tym przepisie są usankcjonowane orzeczeniami sądów roszczenia uprawnionych wierzycieli i ich zabezpieczenie przed nieuczciwymi zachowaniami dłużników, zmierzającymi do uniemożliwienia im zaspokojenia tych roszczeń. Dobro wymiaru sprawiedliwości, postrzegane przez pryzmat powagi orzeczeń sądowych jest w przypadku tego przepisu ubocznym przedmiotem ochrony (por. wyrok SN z 28.03.2019 r., V KK 119/18, LEX nr 2701401).

Na zakończenie dodać jedynie można, że co prawda Kodeks Cywilny zawiera szereg innych instytucji uprawniających wierzyciela do dochodzenia swoich praw w sytuacji, gdy dłużnik pozbył się majątku, w szczególności art. 58 i 59 kc oraz art. 527 kc (skarga pauliańska), aczkolwiek dla sądu karnego priorytetem wcale nie jest skuteczna egzekucja roszczeń pieniężnych, ile takie uksztaltowanie postępowania karnego, aby zrealizować jego podstawowe cele określone w art. 2 § 1 kpk.

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Łukowie do ponownego rozpoznania;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu warunkowała zasadność wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

---------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

---------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Procedując po raz kolejny, Sąd I instancji dogłębnie rozważy kwestie wskazane w niniejszym uzasadnieniu. Następnie dokona wszechstronnej, wnikliwej, wieloaspektowej i konfrontacyjnej analizy wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie, ściśle w kontekście zarzutu stawianego oskarżonym w tej sprawie i aspektu karnego niewywiązania się ze zobowiązań i udaremnienia/uszczuplenia zaspokojenia wierzycieli, mając na względzie opis zarzucanych oskarżonym czynów, jego poszczególne elementy i granice aktu oskarżenia jako zdarzenia historycznego, wystrzegając się przy tym generalizującej oceny dowodów i wyprowadzając wnioski zgodne z treścią art. 7 kpk. W zakresie dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku, kierując się ekonomiką procesową, Sąd Rejonowy rozważy jednocześnie poprzestanie na ich ujawnieniu na rozprawie głównej w myśl art. 442 § 2 kpk. Sąd Okręgowy pozostawia do decyzji Sądu Rejonowego, których świadków należy przesłuchać bezpośrednio, a co do których można poprzestać na ujawnieniu wcześniej składanych zeznań.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana