Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2022 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Janusz Supiński

Protokolant: Katarzyna Kucharska

po rozpoznaniu w dniu 28.06.2022 r. w Giżycku

sprawy z powództwa G. (...) M. Sp.j. w O.

przeciwko (...) SA V. (...) w W.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego (...) SA V. (...) w W. na rzecz powoda G. (...) M. Sp.j. w O. kwotę 3.099,60 (trzy tysiące dziewięćdziesiąt dziewięć 60/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05.03.2021r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.494,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 556/21

UZASADNIENIE

Powód G. (...) M. Sj. w O. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) SA V. (...) w W. kwoty 3.099,60 zł wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu powód podał, że w dniu 09.01.2021 roku doszło do kolizji, w której został uszkodzony pojazd marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), należący do K. S. (1). Powód wskazał także, że sprawca wypadku miał zawartą polisę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ze stroną pozwaną. Nadto powód podniósł, że poszkodowany zawarł w dniu 12.01.2021r. z powodem umowę najmu auta zastępczego. Najem ten trwał do dnia 26.01.2021r. Powód wystawił z tego tytułu fakturę na kwotę 5.252,10 zł brutto, zaś pozwany przelał na jego rzecz jedynie kwotę 2.152,50 zł. Poszkodowany zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności, w wyniku której powód uzyskał legitymację czynną w niniejszej sprawie.

Pozwany (...) SA V. (...) w W. nie uznał powództwa i wniósł o oddalenie pozwu w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według nom przepisanych. Pozwany nie przyznał wprawdzie wprost, że ze sprawcą wypadku łączyła go umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, co skutkowałoby uznaniem co do zasady jego odpowiedzialności, ale jednocześnie potwierdził, iż dokonał wypłaty kwoty 2.152,50 zł tytułem zwrotu kosztów najmu auta zastępczego za okres 14 dni. Nadto pozwany wskazał, że poszkodowany zobligowany był do współdziałania z pozwanym w zakresie minimalizowania wysokości szkody, co w tym konkretnym przypadku oznacza, że skoro pozwany proponował poszkodowanemu wynajem auta zastępczego za niższe stawki aniżeli występujące na wolnym rynku, to w ramach minimalizowania szkody poszkodowany powinien był z propozycji pozwanego skorzystać, bądź liczyć się z tym, że pozwany nie zwróci poszkodowanemu wyższych kwot za wynajem pojazdu zastępczego, niż te, za które sam zorganizowałby ów samochód. Pozwany nie kwestionował długości najmu auta zastępczego, natomiast podnosił, że powód nie wykazał, by poszkodowanemu przysługiwało w ogóle prawo do najmu auta zastępczego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 09.01.2021 roku doszło do kolizji, w której został uszkodzony pojazd marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), należący do K. S. (1). Uszkodzenia (...) okazały się na tyle istotne, że pojazd ten nie mógł dalej poruszać się po drogach.

Pozwany ubezpieczał odpowiedzialność cywilną wynikającą z posiadania i prowadzenia pojazdu sprawcy, a okres ubezpieczenia obejmował dzień wypadku.

dowód: zeznania świadka K. S. k 53v-54

Poszkodowany K. S. (1) bezpośrednio po zdarzeniu zawiadomił pozwanego o szkodzie, nie zgłaszał wówczas potrzeby wynajęcia pojazdu zastępczego. Ofertę wynajęcia takiego auta poszkodowany otrzymał telefonicznie od powoda z zapewnieniem, że najem odbędzie się bezkosztowo dla poszkodowanego.

W dniu 12.01.2021r. powód wynajął K. S. (1) auto m-ki F. (...). Poszkodowany nie zainteresował się stawkami za ów najem. Tego też dnia poszkodowany udzielił powodowi pełnomocnictwa do wynajęcia lub odmowy wynajęcia pojazdu zastępczego z wypożyczalni, wskazanej przez pozwanego.

W dniu 15.01.2021r. świadek P. C. (1) (pracownik powoda), działający jako pełnomocnik poszkodowanego zgłosił pozwanemu potrzebę wynajęcia przez poszkodowanego auta zastępczego. Pracownik infolinii pozwanego poinformował P. C., że skontaktuje się z nim pracownik D. (...) Zastępczych, ale do takiego kontaktu nie doszło. W dniu 18.02.2021r. świadek P. C. ponownie skontaktował się telefonicznie z pozwanym i konsultant ponownie zapewnił P. C., że skontaktuje się z nim likwidator szkody, ale ponownie takiego kontaktu nie było.

dowód: zeznania świadka K. S. k 53v-54

zeznania świadka P. C. k 53v

umowa k 12

pełnomocnictwo k 10, 11, 14, 15

W dniu 26.01.2021r. poszkodowany zwrócił powodowi samochód zastępczy. W dniu 27.01.2021r. powód wystawił fakturę za najem w kwocie brutto 5.252,10 zł, tj. przy zastosowaniu stawki dziennej netto w wysokości 305 zł. Pozwany wypłacił z tej kwoty jedynie 2.152,50 zł przy zastosowaniu stawki najmu w kwocie brutto 125 zł.

W dniu 27.01.2021r. poszkodowany K. S. (1) zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności przysługujących poszkodowanemu w związku z wynajmem przedmiotowego auta zastępczego.

dowód: zeznania świadka K. S. k 53v-54

zeznania świadka P. C. k 53v

faktura k 18

umowa k 16

potwierdzenie przelewu k 24

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w sprawie jest ustalony powyżej stan faktyczny, co wynika z niekwestionowanych przez strony dokumentów, twierdzeń samych stron, zeznań świadków K. S. i P. C., wreszcie opinii biegłego M. P.. Mając na uwadze, że zeznania świadków nie były kwestionowane przez którąkolwiek ze stron i - co ważniejsze – korelowały wzajemnie oraz z bezosobowym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, Sąd dał im wiarę. Podobnie – Sąd oparł się na opinii biegłego M. P., uwzględniając z jednej strony, że nie była ona kwestionowana przez strony, a z drugiej – dostrzegając jej fachowość, bezstronność i rzetelność. Wartość dowodowa opinii M. P. pozostała jednak w niniejszej sprawie drugorzędna, z przyczyn naprowadzonych poniżej.

Bezspornymi zatem są kwestie związane z samym zdarzeniem drogowym, odpowiedzialnością pozwanego za skutki materialne kolizji i długością najmu auta zastępczego.

W tej sytuacji zagadnieniami spornymi pomiędzy stronami jest zasadność wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego (a to w kontekście twierdzeń zawartych w odpowiedzi na pozew, które wprawdzie pozostają w jaskrawej sprzeczności z poczynaniami tego samego pozwanego, który wypłacił już kwotę tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, co samo w sobie świadczy o uznaniu za zasadne wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego, ale które to twierdzenia nie mogą pozostać bez odpowiedzi), wysokość stawki za najem samochodu zastępczego orz legitymacja czynna powoda w niniejszej sprawie.

Pochylając się nad pierwszym z wyżej zdiagnozowanych obszarów spornych sprawy Sąd dostrzegł przede wszystkim fakt, że w wyniku zdarzenia z 09.01.2021r. samochód poszkodowanego uległ na tyle znaczącym uszkodzeniom, że wyłączyły one ów automobil z ruchu drogowego. W ten właśnie sposób poszkodowany, a w zasadzie jego małżonka, została pozbawiona możliwości korzystania ze swojego samochodu. Jak bowiem zeznał poszkodowany – świadek K. S., w gospodarstwie domowym posiada on wraz z żoną 3 pojazdy, z czego jeden to samochód dostawczy o dużych gabarytach służący do wykonywania pracy przez K. S. (nieobsługiwany przez żonę poszkodowanego), drugi to samochód osobowy z automatyczną skrzynią biegów, którego obsługi nie opanowała do tej pory małżonka poszkodowanego i trzeci – uszkodzony w wyniku zdarzenia z 09.01.2021r. z manualną skrzynią biegów, służący żonie poszkodowanego do obsługi gospodarstwa domowego, rozwożenia dzieci (a rodzina poszkodowanego liczy sobie czworo dzieci), zaopatrzenia itp. celów. Utrata pojazdu marki M. oznaczała zatem wykluczenie transportowe Pani S.. I to jest wystarczający powód do tego, by na czas naprawy uszkodzonego (...) poszkodowany wynajął pojazd zastępczy. Pamiętać bowiem trzeba i też jednoznacznie to artykułować za każdym razem, że poszkodowany (i jego rodzina) przed zdarzeniem posiadał i korzystał z własnego samochodu w sposób przez siebie określony i nadal czyniłby to samo, gdyby nie przedmiotowa kolizja. Posiadanie bowiem samochodu i korzystanie z niego jest prawem, a spowodowanie kolizji przez sprawcę i uszkodzenie pojazdu poszkodowanego jest tego prawa naruszeniem, rodzącym odpowiedzialność odszkodowawczą. W obecnej dobie samochód nie stanowi luksusu, a wręcz przeciwnie – jest powszechnym środkiem komunikacyjnym. Poszkodowany zatem nie musi wykazywać konieczności korzystania z auta zastępczego w okresie naprawy jego własnego auta, wystarczy, że zgłosi taką wolę. Wszak gdyby nie działanie sprawcy zdarzenia, poszkodowany dalej mógłby w dowolny sposób korzystać z własnego pojazdu i nie musiałby nikomu tłumaczyć się z tego. Uszkodzenie pojazdu poszkodowanego nie może prowadzić do pogorszenia sytuacji tegoż poszkodowanego (tudzież jego rodziny), ani tym bardziej nakładać na niego ciężaru udowodnienia konieczności posiadania samochodu. Nie oznacza to oczywiście, że w każdym przypadku poszkodowanemu będzie służyło uprawnienie do skorzystania z samochodu zastępczego, czego przykładem może być posiadanie przez poszkodowanego innych pojazdów, mogących zaspokoić jego potrzeby komunikacyjne. Na gruncie jednak niniejszej sprawy taka sytuacja nie występuje. Jak już wspomniano wyżej uszkodzony pojazd stanowił jedyny środek transportu obsługiwany przez małżonkę poszkodowanego, a jego uszkodzenie pozbawiło żonę poszkodowanego możliwości samodzielnego przemieszczania się. W takiej sytuacji podważanie zasadności wynajęcia auta zastępczego przez poszkodowanego nie mogło znaleźć uznania w oczach Sądu orzekającego w niniejszej sprawie.

Przechodząc do drugiej kwestii spornej, tj. wysokości stawki czynszu za najem pojazdu zastępczego warto dostrzec fakt, że pełnomocnik poszkodowanego – świadek P. C. zwracał się do pozwanego (i to dwukrotnie) o wypożyczenie auta zastępczego dla poszkodowanego. Dwukrotnie też przedstawiciel pozwanego obiecywał nawiązanie kontaktu i dwukrotnie z tych obietnic pozwany nie wywiązał się. W tym miejscu wskazać należy, że świadek P. C. legitymował się stosownym pełnomocnictwem poszkodowanego, zatem działania pozwanego (w zasadzie brak działań polegający na braku nawiązania kontaktu z pełnomocnikiem poszkodowanego) ocenić można wyłącznie w kategoriach odmowy wynajęcia auta zastępczego za pośrednictwem pozwanego. To zaś prowadzi w prostej linii do uznania zasadności roszczeń pozwu. Skoro bowiem poszkodowany nie uzyskał w omawianym zakresie pomocy pozwanego to logicznym jest, że wynajął auto zastępcze na wolnym rynku. Bez znaczenia przy tym pozostaje fakt, że najpierw poszkodowany wynajął pojazd zastępczy, a dopiero potem zwrócił się do pozwanego o takie auto. Gdyby bowiem pozwany zareagował w sposób prawidłowy, czyli zapewnił poszkodowanemu auto zastępcze, to poszkodowany albo musiałby przyjąć to auto, albo odmówiłby, ale to z kolei skutkowałoby uprawnieniem pozwanego do ograniczenia odszkodowania do wysokości takich stawek za najem, za jakie sam proponowałby najem poszkodowanemu.

Na marginesie tego wątku wskazać należy jeszcze na jeden aspekt całej sprawy. Otóż bowiem z lektury akt sprawy wyłania się obraz jakiejś walki toczącej się pomiędzy ubezpieczycielami, a wypożyczalniami komercyjnymi w zakresie stawek za najem pojazdów zastępczych. Elementem tej walki, co wyraźnie widać w pismach stron, jest całkowicie bezprawna praktyka ubezpieczycieli, polegająca na pozbawieniu osób poszkodowanych możliwości działania poprzez pełnomocników. Przejawem tej praktyki jest m.in. odmowa podstawiania pojazdów zastępczych na zgłoszenia dokonywane przez pełnomocników poszkodowanych. O ile można w pełni zrozumieć chęć zachowania w tajemnicy warunków współpracy, jakie wiążą zakłady ubezpieczeń z wypożyczalniami samochodów co do najmu aut zastępczych dla osób poszkodowanych, o tyle całkowicie pozaprawnymi są próby wymuszania na osobach poszkodowanych, by te kontaktowały się z ubezpieczycielami wyłącznie osobiście bez udziału pełnomocników. Podkreślić bowiem trzeba, że dopóki obowiązują przepisy kodeksu cywilnego w zakresie pełnomocników, dopóty takie działania są bezprawne i nie zasługują na akceptację Sądu. Oczywistym przy tym jest, że ubezpieczyciele mają pełne prawo domagania się od pełnomocników osób poszkodowanych, by ci wylegitymowali się stosownymi pełnomocnictwami, ale nie zmienia to postaci rzeczy, że jeśli pełnomocnik osoby poszkodowanej, legitymujący się stosownym pełnomocnictwem domaga się podstawienia auta zastępczego, to taki wniosek należy bezwzględnie rozumieć jako wniosek samego poszkodowanego i go uwzględnić, a co najmniej rozpoznać. Oczywistym przy tym jest, że jeśli osoba poszkodowana odmówiłaby przyjęcia takiego auta zastępczego, którego podstawienia domagał się jej pełnomocnik (choćby tej odmowy przyjęcia dokonał znowu pełnomocnik poszkodowanego), to ubezpieczycielowi lub jego wypożyczalni samochodów przysługiwałyby stosowne roszczenia, a na pewno ubezpieczyciel mógłby wówczas skutecznie kwestionować wysokość stawek czynszu za najem pojazdu , o czym była mowa wyżej.

Ostatnią kwestią jest legitymacja czynna powoda w niniejszej sprawie. W sprawie nie ulega wątpliwości, że strony (poszkodowany i powód) zawarły umowę cesji wierzytelności. Nastąpiło to w dniu 27.01.2021r., a zatem po zdaniu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i w sytuacji, gdy została ustalona wysokość kosztów owego najmu. Nie ulega też najmniejszych wątpliwości, że osobą zobowiązaną do pokrycia kosztów najmu auta zastępczego w relacji poszkodowany K. S. – powód czyli wypożyczalnia samochodów jest poszkodowany, co zresztą wprost wynika z treści faktury k 18. I wprawdzie w chwili zawierania umowy cesji wierzytelności poszkodowany nie zapłacił fizycznie powodowi należności za przedmiotowy najem auta zastępczego, to nie zmienia to postaci rzeczy, że był już zobowiązany do takiej zapłaty, za zatem de facto jego stan majątkowy był już uszczuplony. Umowa cesji zatem obejmowała nie tyle wierzytelność przyszłą, co istniejącą – określoną zarówno co do wysokości jak i w zakresie stron. W ten sposób umowa z k 18 stanowi umowę cesji wierzytelności istniejącej, a nie przyszłej, o której mowa w uchwale Sądu Najwyższego z 17.11.2011r. III CZP 5/11, na którą zresztą powołuje się strona pozwana. Wskazana w uzasadnieniu uchwały teza, że strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zstępczego nie oznacza bowiem, że warunkiem uznania kosztów za najem auta zastępczego za stratę musi być fizyczna zapłata czynszu najmu przez osobę poszkodowaną. Wystarczy bowiem, że na osobie poszkodowanej ciąży obowiązek zapłaty konkretnej kwoty z tytułu najmu pojazdu zastępczego, obowiązek określony tak co do wysokości, jak i co do osoby, na rzecz której poszkodowany winien ową kwotę przelać. Już bowiem samo zobowiązanie poszkodowanego do zapłaty stanowi uszczuplenie jego majątku rozumiane jako szkoda, uprawniająca do dochodzenia od sprawcy kolizji (tu ubezpieczyciela) stosownego odszkodowania. W takiej sytuacji Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego co do braku legitymacji czynnej powoda w niniejszej sprawie.

Reasumując powyższe Sąd uznał, że zasadnym było korzystanie przez poszkodowanego z auta powoda przez cały okres 14 dni przy zastosowaniu stawki obowiązującej w wypożyczalni powoda (305 zł netto), co doprowadziło do ustalenia kosztów tego najmu na poziomie kwoty 5.252,10 zł. Mając na uwadze, że pozwany wypłacił już kwotę 2.152,50 zł, należało orzec jak w pkt I wyroku. O odsetkach Sąd orzekł po myśli art. 481 § 1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc, uwzględniając, że powód dochodzi odsetek od dnia 05.03.2021r., a skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty w dniu 02.02.2021

O kosztach sądowych Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania – art. 98 § 1 kpc. Po stronie powoda koszty procesu stanowią łącznie kwotę 2.494,60 zł, na którą składają się opłata od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900 zł, opłata od pozwu w wysokości 200 zł, 1.377,60 zł - koszt sporządzenia opinii biegłego, pokryty z zaliczki powoda.