Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2022 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2022 r. w Toruniu

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w S.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w S. na rzecz powoda M. P. 2 625 zł (dwa tysiące sześćset dwadzieścia pięć złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 25 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;

II. w pozostałej części powództwo oddala;

III. zasądza od powoda na rzecz pozwanego 482,56 zł (czterysta osiemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt sześć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt: I C 1487/21

UZASADNIENIE

Powód M. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w S. kwoty 8 191 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 25 lutego 2019 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 3 listopada 2018 r. miała miejsce kolizja drogowa, w której uszkodzony został pojazd F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na szkodę B. M.. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za skutki zdarzenia i wypłacił kwotę 3 125 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Powód wskazał, iż na skutek cesji wierzytelności wstąpił w prawa poszkodowanego. Podał, iż domaga się kwoty 8 191 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Pojazd był wynajmowany przez poszkodowanego przez okres likwidacji szkody, tj. 46 dni po stawce 200 zł brutto. Powód podał, że pozwany uznał za zasadny 25 dniowy okres najmu ze stawką dobową najmu ograniczoną do 125 zł brutto.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu. Wskazano, iż poinformował powoda o możliwości organizacji pojazdu zastępczego bezgotówkowo . Wskazała, że w przypadku samodzielnej organizacji najmu pojazdu, stawka najmu zostanie zweryfikowana za dobę do kwoty 125 zł brutto, gdyż za taką kwotę zapewnia pojazd zastępczy. Fakt nieprzekazania informacji poszkodowanemu nie może obciążać pozwanej. Nie wykazano wcale zainteresowania ofertą. Poszkodowany w miejsce uszkodzonego pojazdu z kategorii małe pojazdy dostawcze (segment M) otrzymał pojazd o segmencie wyższym. Zdaniem pozwanego, poszkodowany miał możliwość skorzystania z tańszych usług najmu z czego nie skorzystał, a tym samym wygenerował dodatkowe, zbędne koszty. Odszkodowanie obejmuje jedynie ekonomicznie i technologicznie uzasadniony okres przestoju. Technologiczna naprawa wynosił zgodnie z zaleceniami producenta 4 dni robocze.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 3 listopada 2018 r., wieczorem, miało miejsce zdarzenie drogowe, w którym uszkodzeniu uległ pojazd użytkowany przez B. M. , marki F. (...) nr rej. (...). Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie OC w (...) S.A. w S..

(Bezsporne)

Wskutek kolizji, pojazd marki został uszkodzony, nie był jezdny. Poszkodowany potrzebował pojazd do wykonywania pracy, przewozu narzędzi. Posiadał w tym czasie inny pojazd - dwudrzwiowy O. (...) , jednak pojazd ten nie nadawał się do przewozu narzędzi i wykonywania pracy – usług remontowych.

(Dowód: zeznania świadka B. M. protokół rozprawy z 17.05.2022 r. czas nagrania 00:03:05-00:32:46)

5 listopada 2018 r. poszkodowany zawarł z M. P. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...).H.U. auto-mar M. P. pojazd marki P. (...) za kwotę 200 zł netto za dobę. Odebrał pojazd. Umowa została zawarta na doby, od dnia udostępnienia do dnia zwrotu pojazdu. W dniu 23 grudnia 2018 r. pojazd został zwrócony do wynajmującego. M. P. wystawił B. M. fakturę za najem pojazdu zastępczego przez 46 dób na łączną kwotę 11 317,23 zł brutto zł (po stawce dobowej 200 zł netto).

(Dowód: Bezsporne, a nadto: umowa wynajmu pojazdu zastępczego k. 12-14 , protokół k. 15-16, faktura VAT k. 17)

Prowadzenie postępowania likwidacyjnego poszkodowany powierzył przedsiębiorstwu (...).H.U. auto-mar M. P. . Poszkodowany nie kontaktował się bezpośrednio z ubezpieczycielem, był zapewniany przez przedsiębiorstwo powoda, iż nie będzie ponosił żadnych kosztów za wynajem pojazdu zastępczego. Stawki za najem pojazdu zastępczego nie były konsultowane. Wynajęty pojazd P. (...) był większy niż uszkodzony pojazd. P. (...) to dość wielkie auto, przestrzeń ładunkowa względem uszkodzonego pojazdu marki F. (...) była większa o 1/3-1/2 . Takie auto było na stanie wynajmującego.

(Dowód: zeznania świadka B. M. protokół rozprawy z 17.05.2022 r. czas nagrania 00:03:05-00:32:46)

M. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...).H.U. auto-mar M. P. zgłosił szkodę ubezpieczycielowi. W korespondencji zwrotnej z dnia 8 listopada 2018 r. ubezpieczyciel poinformował, że jeśli poszkodowany potrzebuje pojazdu zastępczego, zorganizuje jego wynajem i pokryje wszystkie koszty. Jeśli zgłaszającym jest warsztat, proszą o przekazanie tej informacji poszkodowanemu. Oferty cenowe partnerów ubezpieczyciela dot. pojazdów segmentu M takich jak P. (...), C. (...) wynosiły brutto 125 zł. Oferta wynajmu samochodów dostawczych w segmencie V. (...) – 190 zł brutto .

(Dowód: e-mail ubezpieczyciela k. 49-50)

B. M. zawarł z M. P. umowę przelewu wierzytelności - prawa do zwrotu kosztów najmu pojazdów zastępczego w okresie od 5.11.2018 r. do 21.12.2018 r. z tytułu szkody powstałej dnia 3 listopada 2018 r.

(Dowód: Bezsporne, a nadto umowa przelewu wierzytelności k. 10-11)

Ubezpieczyciel po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego uznał swoją odpowiedzialność i przyznał poszkodowanemu odszkodowanie za uszkodzenie pojazdu. Przyznał koszty najmu pojazdu zastępczego w kwocie 3 125 zł za okres 25 dni (13 dni oczekiwania na oględziny, 5 dni na dodatkowe oględziny, 4 dni technologicznej naprawy , 1 dzień na sprowadzenie zamówionych części, 1 dzień wolny od pracy 1 dzień organizacyjny ), ustalając dobową stawkę najmu na kwotę 125 zł brutto .

(bezsporne, a ponadto: korespondencja w toku postępowania likwidacyjnego k. 18-27)

Po zawarciu umowy njamu pojazdu zastępczego (5.11.2018 r.) i zgłoszeniu szkody (8. (...).) , do dnia 3.12.2018 r. prowadzona była korespondencja związana z wyliczeniem szkody, w dniu 3.12.2018 r. wyliczono wysokość odszkodowania. W dniu 5.12.2018 r. odbyły się dodatkowe oględziny. W dniu 17.12.2018 r. pozwany przesłał wyliczenie szkody po dodatkowych oględzinach. Naprawa trwała do dnia 21.12.2018 r. W dniu 23.12.2018 r. tj. po 48 dniach poszkodowany zwrócił pojazd zastępczy, jednak w fakturze naliczono czynsz najmu pojazdu za okres 46 dni tj. do 21.12.2018 r.

(bezsporne)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych aktach sprawy, w tym akt szkodowych znajdujących się na płycie CD oraz zeznań świadka B. M..

Sąd na podstawie art. 235[2] § 1 k.p.c. dowód z opinii biegłego, gdyż okoliczność na jaką miał być przyprowadzony dowód nie była istotna i niezbędna do rozstrzygnięcia sprawy. To samo tyczy się dowodu z opinii biegłego z akt innej sprawy. W postępowaniu uproszczonym dowód z opinii biegłego może być przeprowadzany jedynie wyjątkowo.

Strony nie kwestionowały faktów ani zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ustalony stan faktyczny był w znacznej mierze bezsporny między stronami. Spór między stronami oscylował wokół oceny czy zastosowana przez powoda stawka za najem pojazdów zastępczy podlegała refundacji z ubezpieczenia OC sprawcy szkody. Ponadto, sporny był okres najmu pojazdu zastępczego. Pozwany ubezpieczyciel twierdził, że z uwagi na okoliczność, że wystosował do poszkodowanego propozycję organizacji najmu pojazdu zastępczego (zorganizowanego przez poszkodowanego na własną rękę), mógł ograniczyć zakres swej odpowiedzialności. Zasadnicze znaczenie miało zatem ustalenie czy powód wykazał, iż wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, scedowane na powoda, przekraczające koszty akceptowalnych przez ubezpieczyciela stawek najmu pojazdu zastępczego, były celowe i ekonomicznie uzasadnione, a w konsekwencji czy były objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Dodatkowo należało ustalić , czy klasa pojazdu wynajętego P. (...) była tożsama czy też wyższa aniżeli klasa pojazdu uszkodzonego F. (...). W konsekwencji, sąd musiał ocenić czy w związku z najmem pojazdu zastępczego należało zastosować stawkę odpowiadającej wynegocjowanej przez ubezpieczyciela stawce dla małych pojazdów dostawczych (125 zł brutto), czy też dla pojazdów dostawczych o większych gabarytach (190 zł netto).

Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2060 z późn. zm., dalej jako ustawa). Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 36 ust. 1 ustawy z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, a odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Ustalenie odszkodowania z ubezpieczenia OC następuje według ogólnych zasad, określonych w art. 361-363 k.c., z tym jedynie zastrzeżeniem, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest tylko do świadczenia pieniężnego, ograniczonego do wysokości, ustalonej w umowie, sumy gwarancyjnej (art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy).

W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011r. (III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Sąd Najwyższy zauważył, iż nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Pogląd ten Sąd Rejonowy w całości podziela.

Powyższa uchwała Sądu Najwyższego otworzyła w szerokim zakresie możliwość domagania się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pojawiły się rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych i praktyce likwidacyjnej zakładów ubezpieczeń dotyczące tego, czy ciążący na poszkodowanym obowiązek minimalizacji szkody oraz obowiązek współdziałania z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania uzasadnia odmowę pokrycia przez ubezpieczyciela OC faktycznie poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w zakresie, w jakim wykraczają one poza koszty najmu proponowanego przez ubezpieczyciela.

Celem rozstrzygnięcia tychże rozbieżności wydana została uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. (III CZP 20/17, LEX nr 2340475) zgodnie z którą: wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy zmierzył się z problemem usystematyzowania dotychczasowej wykładni i praktyki orzekania w przedmiotowych sprawach. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Tym samym obowiązek ten ciąży na poszkodowanym nawet, gdyby ubezpieczyciel sam nie przejawiał inicjatywy w tym zakresie.

W ocenie sądu, w realiach sprawy ubezpieczyciel, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego powinien zwrócić poszkodowanemu koszty wynajmu pojazdu zastępczego za cały okres najmu tj. 46 dni, lecz po zweryfikowanej stawce 125 zł brutto za dobę tj. łącznie 5 750 zł brutto. Powód dostatecznie wykazał zasadność okresu 46 dni najmu, nie wykazał natomiast , aby poniesienie wyższej stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego, zorganizowanego przez poszkodowanego na własną rękę , było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Ubezpieczyciel nie miał racji twierdząc, że należnym jest jedynie czynsz najmu za czas technologicznej naprawy. Nie zaproponował żadnych dowodów wskazujących na to, że poszkodowany ponosił odpowiedzialność za to, że czas naprawy przedłużył się. Zdaniem sądu, czas najmu pojazdu zastępczego był przede wszystkim związany z niezawinioną przez poszkodowanego koniecznością przeprowadzenia dodatkowych oględzin.

Ubezpieczyciel zasadnie zweryfikował czynsz najmu pojazdu zastępczego do wskazanej w ofercie najmu pojazdu zastępczego kwoty 125 zł brutto. Ubezpieczyciel przedstawił zgłaszającemu szkodę precyzyjnie określoną i łatwo dostępną możliwość organizacji najmu pojazdu zastępczego. Ubezpieczyciel złożył tabelaryczne określone, wynegocjowane z partnerami handlowymi, dobowe stawki najmu pojazdu zastępczego w zależności od klasy pojazdu. Uszkodzony pojazd słusznie zaklasyfikował do pojazdów z segmentu małych samochodów dostawczych (klasa M). Uszkodzony pojazd to F. (...) - dostawczo-osobowy pojazd dostawczy , kompaktowa wersja F. (...). Wynajęty pojazd P. (...) jest natomiast bardzo dużym samochodem dostawczym, o innym charakterze niż uszkodzony . Ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jedynie
w granicach szkody , a zatem nie było podstaw do tego, aby finansował czynsz najmu tak dużego auta , jak P. (...).

Następcy prawnemu poszkodowanego zostało wypłacone 3 125 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego . Bezzasadnie ograniczono czas najmu pojazdu zastępczego . Dlatego sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda 2 625 zł, jako różnicę pomiędzy odszkodowaniem należnym (5 750 zł brutto), a wypłaconym .

Mając na względzie powyższe zapatrywania Sąd uwzględnił powództwo co do kwoty 2 625 zł o czym orzeczono w pkt I wyroku, na podstawie art. 822 § 1 kc.

W pozostałym zakresie sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.

O odsetkach orzeczono w myśl art. 481§1 kc.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 99 kpc. Powód wygrał sprawę w 32%. Na koszty procesu poniesione przez powoda (2 317 zł) składały się: 500 zł opłata od pozwu, 1800 zł koszty zastępstwa procesowego przez radcę prawnego (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), 17 zł opłata za pełnomocnictwo. Refundacji przez pozwanego podlegało 232 % tej kwoty tj. 741,44 zł. Pozwany wygrał sprawę w 68 %. Koszty procesu poniesione przez pozwanego wynosiły 1800 zł - koszty zastępstwa procesowego przez radcę prawnego (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.). Należał mu się zwrot 68 % tej kwoty tj. 1224 zł. Dokonując potrącenia powyższych kwot, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego 482,56 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia uprawomocnienia orzeczenia.