Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 czerwca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), po rozpatrzeniu wniosku z dnia
25 stycznia 2021 roku odmówił M. Z. ustalenia kapitału początkowego ponieważ nie udowodniła okresów składkowych wymienionych w art. 6 ustawy emerytalnej w pkt 1 – przebytych przed dniem 1 stycznia 1999 roku, tj. przed dniem wejścia w życie tej ustawy. ZUS wskazał, że okres odbytych studiów wyższych zostanie uwzględniony w przypadku udokumentowania okresów ubezpieczenia.

Zakład nie uwzględnił okresu:

- od dnia 1 października 1977 roku do dnia 30 września 1982 roku, ponieważ ubezpieczona nie udokumentowała okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu;

- od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku;

- od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku,

gdyż nie został wystarczająco udowodniony – ksero świadectwa pracy.

(decyzja – k. 14 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła M. Z., zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie okresów składkowych, tj. od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku, od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku na podstawie kserokopii świadectw pracy poświadczonych za zgodność z oryginałem przez pracownika HR, aktualnego pracodawcy, tj. firmy (...) Sp. z o.o. oraz poprzez uwzględnienie okresu nieskładkowego – nauki w szkole wyższej, tj. od dnia
1 października 1977 roku do dnia 30 września 1982 roku na podstawie doręczonego stronie zaświadczenia o ukończeniu studiów.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazano, że przedłożone przez skarżącą kserokopie świadectw pracy niezawierające oryginalnego podpisu osoby poświadczającej ,,za zgodność z oryginałem” nie mogą stanowić podstawy do uwzględnienia wskazanych w nich okresów. ZUS nadmienił, że w kserokopii świadectwa pracy z dnia 30 marca 1983 roku za okres zatrudnienia w Biurze Usług (...) Spółdzielnia Pracy (...) wskazano błędną datę urodzenia
21 czerwca 1957 roku, a winno być 21 lipca 1957 roku. Zdaniem organu rentowego ubezpieczona nie dołączyła do odwołania dokumentacji mającej wpływ na ustalenie kapitału początkowego.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8-9 verte)

Na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku wnioskodawczyni sprecyzowała swoje żądanie wskazując, że wnosi o uwzględnienie do ustalenia kapitału początkowego 3 - miesięcznego okresu zatrudnienia, tj. od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku w Spółdzielni Pracy (...) w Ł.. Pozostały jej okres zatrudnienia tj. od dnia
26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) w Ł. został uwzględniony w decyzji ZUS z dnia 4 maja 2022 roku (wydanej w toku niniejszego postępowania), od której nie złożyła odwołania do sądu.

(rozprawa z dnia 15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):01:48 – 00:03:41 - płyta CD – k. 164)

Na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku wnioskodawczyni poparła odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie w zakresie niezmienionym ostatnią decyzją ZUS, w pozostałym zaś wniósł o umorzenie postępowania.

(końcowe stanowiska stron złożone na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku e--protokół (...):07:12-00:07:56 i 00:11:12 – 00:11:14 – płyta CD – k. 164)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. Z. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W 2015 roku wnioskodawczyni została wyeksmitowana ze swojego mieszkania i pozbawiona dostępu do wszystkich rzeczy i dokumentów, w tym oryginałów świadectw pracy.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):09:40 – 00:11:12 – płyta CD – k. 164 w związku z rozprawą z dnia 19 stycznia 2022 roku e-protokół (...):01:21 – 00:14:45 – płyta CD – k. 40)

M. Z. w latach od dnia 1 października 1977 roku do dnia 27 października 1987 roku studiowała w Państwowej Wyższej Szkole (...) w Ł. na Wydziale Włókienniczym i uzyskała dyplom ukończenia studiów wyższych z tytułem magistra sztuki w dniu 27 października 1987 roku.

(zaświadczenie – k. 12 załączonych do sprawy akt organu rentowego, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):09:40 – 00:11:12 – płyta CD – k. 164 w związku z rozprawą z dnia 19 stycznia 2022 roku e-protokół (...):01:21 – 00:14:45 – płyta CD – k. 40)

Z kserokopii świadectwa pracy z dnia 30 marca 1983 roku wystawionego przez (...) Biuro Usług (...) wynika, że wnioskodawczyni zatrudniona była w w/w zakładzie od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku w wymiarze ½ etatu, ostatnio na stanowisku samodzielnego referenta ekonomiczno – finansowego z wynagrodzeniem w wysokości 3000,00 złotych plus premia uznaniowa do
30 % plus rekompensata 1.160,00 złotych. Na w/w kserokopii widnieje adnotacja, że została potwierdzona za zgodność z oryginałem oraz podpis specjalisty do spraw (...).

(kserokopia świadectwa pracy – k. 5-5 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, k. 5-5 verte, k. 56-56 verte, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu
15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):09:40 – 00:11:12 – płyta CD – k. 164 w związku z rozprawą z dnia 19 stycznia 2022 roku e-protokół (...):01:21 – 00:14:45 – płyta CD – k. 40)

Z kserokopii świadectwa pracy z dnia 2 maja 1988 roku wystawionego przez Państwowe Przedsiębiorstwo (...) Hotel (...) w Ł. wynika, że skarżąca zatrudniona była w w/w zakładzie od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku w wymiarze ½ etatu ostatnio na stanowisku samodzielnego referenta dekoratora z wynagrodzeniem zasadniczym 12750,00 złotych miesięcznie według kategorii zaszeregowania 13- biorąc za podstawę stawkę 25.500 – dla pełnego etatu plus prowizja i premia zgodnie z obowiązującymi regulaminami. Na kserokopii widnieje adnotacja, że została potwierdzona za zgodność z oryginałem oraz podpis specjalisty do spraw (...).

(kserokopia świadectwa pracy – k. 6-6 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, k. 6-6 verte, k. 23-23 verte, k. 57-57 verte, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):09:40 – 00:11:12 – płyta CD – k. 164 w związku z rozprawą z dnia 19 stycznia 2022 roku e-protokół (...):01:21 – 00:14:45 – płyta CD – k. 40)

Z zaświadczenia o zatrudnieniu z dnia 30 lipca 2021 roku wystawionego przez (...) Sp. z o.o. wynika, że wnioskodawczyni zatrudniona była w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) Hotel (...) w Ł. w okresie od dnia
26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku w wymiarze ½ etatu na stanowiskach: od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 26 lipca 1983 roku – wstępny staż pracy, od dnia
27 lipca 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku – samodzielny referent – dekorator. Wskazany okres zatrudnienia został potwierdzony przez specjalistę ds. operacyjnych A. K. (1), będącą pracownikiem (...) Sp. z o.o., który to z kolei jest przechowawcą dokumentacji (...) spółki (...).

(zaświadczenie – k. 42, zaświadczenie okazane na rozprawie w dniu 19 stycznia 2022 roku e-protokół z rozprawy 00:14:45- 00:24:57 – płyta CD – k. 40; zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):09:40 – 00:11:12 – płyta CD – k. 164 w związku z rozprawą z dnia 19 stycznia 2022 roku e-protokół (...):01:21 – 00:14:45 – płyta CD – k. 40 )

W toku postępowania Archiwum Biura Zarządu (...) S.A. nadesłało oryginał akt osobowych M. Z., potwierdzający jej zatrudnienie w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) Hotel (...) w Ł. w okresie od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku.

(karty obiegowe zmian, karta ewidencji pracy, angaże, świadectwo pracy, umowy o pracę, pisma, wnioski i oświadczenia w aktach osobowych (koperta) – k. 132)

W 2012 roku wnioskodawczyni rozpoczęła pracę w (...) Sp. z o.o. (obecnie (...) Sp. z o.o.).

(kwestionariusz, - k. 51, cv – k. 52-53, zaświadczenie lekarskie– k. 54, k. 81, k. 95, k. 98, oświadczenia – k. 61-61 verte, k. 63-68 informacja – k. 62, karta szkolenia wstępnego – k. 69-69 verte, umowy o pracę – k. 70-71, k. 75-76, k. 84-85, k. 100-101, schematy – k.73-74, aneksy – k. 82, k. 92, k. 97, k. 106, k. 108-109, k. 111, k. 113, k. 116-117, k. 119-122, k. 126, zaświadczenie – k. 83, k. 107, k. 118, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku e-protokół (...):09:40 – 00:11:12 – płyta CD – k. 164 w związku z rozprawą z dnia 19 stycznia 2022 roku e-protokół (...):01:21 – 00:14:45 – płyta CD – k. 40, zeznania świadka A. K. (2) na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2022 roku e-protokół (...):07:27 – 00:15:02 – płyta CD – k. 144 )

\

W w/w spółce razem z wnioskodawczynią pracuje A. K. (2) (menadżer ds. kadr i płac).

(zeznania świadka A. K. (2) na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2022 roku e-protokół (...):07:27 – 00:15:02 – płyta CD – k. 144)

A. K. (2) przed potwierdzeniem dokumentu „za zgodność” z oryginałem, zawsze ma wgląd w oryginał dokumentu. Bez zapoznania się z oryginałem dokumentu, nie potwierdziłaby kopii pieczątką „za zgodność” z oryginałem.

(zeznania świadka A. K. (2) na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2022 roku e-protokół (...):07:27 – 00:15:02 – płyta CD – k. 144)

W dniu 25 stycznia 2021 roku wnioskodawczyni złożyła do ZUS-u wniosek o ustalenie kapitału początkowego.

(wniosek – k. 1-2 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją z dnia 21 czerwca 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25 stycznia 2021 roku odmówił M. Z. ustalenia kapitału początkowego, ponieważ nie udowodniła okresów składkowych wymienionych w art. 6 ustawy emerytalnej w pkt 1 – przebytych przed dniem 1 stycznia 1999 roku, tj. przed dniem wejścia w życie tej ustawy. Okres odbytych studiów wyższych zostanie uwzględniony w przypadku udokumentowania okresów ubezpieczenia.

Zakład nie uwzględnił okresu:

- od dnia 1 października 1977 roku do dnia 30 września 1982 roku, ponieważ ubezpieczona nie udokumentowała okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu;

- od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku;

- od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku,

gdyż nie został wystarczająco udowodniony – ksero świadectwa pracy.

(decyzja – k. 14 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

\

Decyzją z dnia 4 maja 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) ustalił kapitału początkowego M. Z. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 01.01.1983 do 31.12.1992. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 12,45%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 152,00 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 12,45% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (12,45% x 1 220,89 zł = 152,00 zł).

Przyjęto łącznie 5 lat, 0 miesięcy, 5 dni, tj. 60 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat, 0 miesięcy, 0 dni, tj. 60 miesięcy okresów nieskładkowych. Okresy nieskładkowe podlegają ograniczeniu do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych i wynoszą 1 rok, 8 miesięcy, 2 dni tj. 20 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 43,78%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 29 247,46 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład uwzględnił okres zatrudnienia wnioskodawczyni w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) Hotel (...) w Ł. od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił:

- od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku gdyż nie został wystarczająco udowodniony – ksero świadectwa pracy.

(decyzja – k. 18-18 verte, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 19 załączonych do sprawy akt organu rentowego, pismo – k. 148)

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, jak również w oparciu o zeznania odwołującej oraz świadka A. K. (2) menadżer ds. kadr i płac zatrudnionej w (...) Sp. z o.o., a więc w tej samej spółce, w której wnioskodawczyni obecnie pracuje. Dowody z dokumentów, Sąd ocenił jako wiarygodne. Sąd miał także na względzie, iż w dniu 4 maja 2022 roku organ rentowy wydał decyzję, w której to ustalił kapitału początkowego M. Z. na dzień 1 stycznia 1999 roku, uwzględniając okres jej zatrudnienia od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia
30 kwietnia 1988 roku w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) w Ł., o który wnosiła między innymi w odwołaniu. Po przedstawieniu w toku niniejszego postępowania przez Archiwum Biura Zarządu (...) S.A. oryginałów akt osobowych M. Z. dotyczących jej zatrudnienia w w/w przedsiębiorstwie i po ich przenalizowaniu organ rentowy zdecydował o wydaniu decyzji z dnia 4 maja 2022 roku. Dlatego też w dalszej części uzasadnienia, a mianowicie na gruncie rozważań prawnych Sąd odnosić będzie się do nieuwzględnionego przez ZUS okresu zatrudnienia wnioskodawczyni w Biurze Usług (...) w okresie od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku, zgodnie ze sprecyzowanym przez nią w tym zakresie żądaniem złożonym na rozprawie w dniu 15 czerwca 2022 roku.

Zdaniem Sądu zeznania wnioskodawczyni i świadka należało ocenić jako wiarygodne, ponieważ były spójne i wzajemnie się uzupełniały. Dodatkowo zeznania te pozostawały zgodne z dowodami z dokumentów, a zatem należało im dać wiarę.

Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd oparł się na kserokopii świadectwa pracy z dnia
30 marca 1983 roku wystawionej przez (...) Biuro Usług (...) w W.. Sąd, z przyczyn wskazanych w dalszej części, nie podzielił stanowiska Zakładu, ustalając na podstawie wskazanego świadectwa pracy, że wnioskodawczyni była zatrudniona we wskazanym przedsiębiorstwie w okresie od dnia
1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku w wymiarze ½ etatu i tym samym ten okres winien posłużyć do ustalenia wartości przysługującego jej kapitału początkowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W myśl art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.0.504 t.j.) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Zgodnie z ust. 3 wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie cytowanej ustawy.

Stosownie do treści art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. (ust. 2)

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust. 3).

Zgodnie z art. 6 ust 1 w/w ustawy, okresami składkowymi są następujące okresy:

1) ubezpieczenia;

2) opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 utrata mocy przepisów pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej;

3) zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych:

a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu ubezpieczeniu,

b) okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy prowadzenia przez duchownych działalności duszpasterskiej wśród Polonii, przypadające po dniu 14 listopada 1991 r., do dnia wejścia w życie ustawy;

4) czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby;

5) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego;

6) pełnionej w Polsce służby:

a) w Policji (Milicji Obywatelskiej),

b) w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (w organach bezpieczeństwa publicznego),

c) w Straży Granicznej,

ca) (...) Marszałkowskiej,

d) w Służbie Więziennej,

e) w Państwowej Straży Pożarnej,

f) w Służbie Celnej,

g) w Biurze Ochrony Rządu,

h) w Służbie C.-Skarbowej,

i) w Służbie Ochrony Państwa;

7) pobierania zasiłku macierzyńskiego;

8) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną;

9) zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów;

10) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.

Z kolei jak stanowi art. 7 w/w ustawy, okresami nieskładkowymi są następujące okresy:

1) pobierania:

a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy,

b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,

c) świadczenia rehabilitacyjnego,

d) świadczeń wymienionych w lit. b i c po ustaniu obowiązku ubezpieczenia;

2) pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu obowiązku ubezpieczenia społecznego z innego tytułu;

3) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie;

4) (uchylony)

5) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko;

6) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy opieki pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;

7) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia;

8) urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą;

9) nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów;

9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu;

9b) asystenckich studiów przygotowawczych;

10) dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza - w granicach do 1 roku;

11) pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego;

12) udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia;

13) udokumentowanego okresu odbytego stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a staż uczniowski ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082).

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412) przewiduje w § 22 ust. 1, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1. legitymacja ubezpieczeniowa;

2. legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

W ust. 2 wskazano, że jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres .

Dowody z dokumentów, pisemne zeznania świadków oraz pisemne oświadczenia zainteresowanego powinny być dołączone do wniosku w oryginale. Wyjątek od tej zasady przewidziany został w § 28 rozporządzenia, w myśl którego (ust. 1) środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu, dochodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy.

Jednocześnie, niezależnie od treści zacytowanych przepisów, zaakcentować należy, że Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

W rozpatrywanej sprawie organ rentowy do ustalenia kapitału początkowego wnioskodawczyni nie uwzględnił: okresu jej zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 marca 1983 roku w Biurze Usług (...) Spółdzielnia Pracy (...), z uwagi na fakt, że odwołująca nie przedstawiła oryginału świadectwa pracy potwierdzającego ten okres. Podkreślania wymaga jednak, że skarżąca przedłożyła kserokopię tego dokumentu. Na kserokopii umieszczono adnotację, że została ona potwierdzona za zgodność z oryginałem oraz podpis specjalisty do spraw (...).

Zasadniczy zatem spór w sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy taka kserokopia jest dowodem wystarczającym, mogącym podlegać uwzględnieniu i czy w związku z tym można na jej podstawie dokonać ustaleń faktycznych, zgodnych z oczekiwaniami skarżącej.

W myśl stanowiska prezentowanego w orzecznictwie dla uznania kserokopii za dokument, świadczący o istnieniu oryginału o odwzorowanej w niej treści, niezbędne jest oświadczenie o istnieniu dokumentu o treści i formie odwzorowanej kserokopią (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z 27 lutego 1997r., III CKU 7/97, wyroki Sądu Najwyższego: z 3 kwietnia 2009r., II CSK 459/08 oraz z 29 kwietnia 2009r., II CSK 557/08). Takim oświadczeniem będzie umieszczone na kserokopii i zaopatrzone podpisem poświadczenie zgodności kserokopii z oryginałem. Dopiero wtedy można uznać kserokopię za dokument świadczący o istnieniu oryginału o treści i formie w niej odwzorowanej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1994r., III CZP 37/94; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 maja 2015r., III AUa 298/14).

Zaznaczyć należy również, że Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętej listy środków dowodowych. Przeciwnie, z treści art. 309 k.p.c. wynika, że możliwe jest przeprowadzenie dowodu także innymi środkami niż wymienione w kodeksie, o ile są one nośnikami informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a ich wykorzystanie nie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa.

Z tego względu, zdaniem Sądu, nawet kserokopie dokumentów mogą zostać włączone w poczet materiału dowodowego, niemniej jednak posłużenie się niepotwierdzoną kserokopią jako środkiem mającym posłużyć ustaleniu treści pisemnego dokumentu uznać należy za dopuszczalne wtedy, gdy z przyczyn faktycznych uzyskanie dostępu do oryginału lub wypisu lub odpisu funkcjonującego na prawach oryginału nie jest możliwe dla strony, a także dla sądu. Wówczas nie zachodzi niebezpieczeństwo obejścia przepisów o prowadzeniu dowodu z dokumentów, a jednocześnie nie doznaje naruszenia prawo strony do dowodzenia swoich racji innymi środkami, które mogą posłużyć ustaleniu, czy określony dokument istniał, jaką treść zawierał i od kogo pochodził. Wyłączenie możliwości posłużenia się kserokopią dokumentu, którego istnienia i treści nie można inaczej wykazywać, prowadziłoby do powstania niewynikającego z przepisów zakazu dowodowego. Dostatecznym zabezpieczeniem przed nadużyciami jest, ujęty w art. 233 § 1 k.p.c., obowiązek przeprowadzenia przez sąd wszechstronnej oceny wiarygodności takiego dowodu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014r., III CSK 254/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 stycznia 2016r., I ACa 823/1, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 grudnia 2016r., II AUa 151/16).

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że z uwagi na brak oryginału świadectwa pracy odnośnie spornego okresu, zasadnym było dopuszczenie dowodu z jego kserokopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez pracownika D. Kadr firmy, w której obecnie wnioskodawczyni jest zatrudniona.

Podkreślenia wymaga, że o istnieniu oryginału tego dokumentu, który został przedstawiony jako kserokopia, przesądzają inne dowody, w tym te ze źródeł osobowych, bowiem materiał dowodowy w tym zakresie w całości uzupełnia się i jest zgodny.

Z zeznań świadka A. K. (2), której podpis widnieje na zakwestionowanej przez organ rentowy kserokopii świadectwa pracy z dnia 30 marca 1983 roku wynikało, że jest ona także pracownikiem (menadżer ds. kadr i płac) spółki (...) Sp. z o.o., w której to od 2012 roku i obecnie również zatrudniona jest skarżąca. Ponadto świadek dookreśliła, że jeżeli wskazana kserokopia w istocie została opatrzona przez nią adnotacją ,,potwierdzona za zgodność z oryginałem”, to nie ma takiej możliwości, żeby została ona potwierdzona bez uprzedniego wglądu do oryginalnych dokumentów pracowniczych wnioskodawczyni.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS zarzucał także, że w omawianej kserokopii wskazano błędną datę urodzenia wnioskodawczyni tj. 21 czerwca 1957 roku, a winno być 21 lipca 1957 roku. Sąd dostrzegł tego rodzaju błąd, jego zdaniem jednak, tego rodzaju błąd, co również istotne nie dotyczy jego istotnych elementów – okresów zatrudnienia oraz wysokości zatrudnienia, które wpływają na ustalenie wartości kapitału początkowego.

W konsekwencji w ocenie Sądu, powyższa adnotacja na kopii świadectwa pracy uwiarygadnia istnienie oryginału o treści i formie w niej odwzorowanej. Nadto fakt, iż taki dokument istniał, potwierdzają zgodne zeznania świadka i odwołującej.

Mając na uwadze wszystkie przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy działając na mocy art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję ZUS, w ten sposób że zobowiązał pozwany organ rentowy do ustalenia wartości kapitału początkowego M. Z. także przy uwzględnieniu jako okresu składkowego stosownie do treści (art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) - okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia
31 marca 1983 roku w Biurze Usług (...) Spółdzielnia Pracy (...) w wymiarze ½ etatu – punkt 1 sentencji wyroku.

Stosownie do art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy, w toku postępowania sądowego, wydał w dniu 4 maja 2022 roku decyzję ,w przedmiocie ustalenia wysokości kapitału początkowego uwzględniając częściowo żądania odwołującej się w zakresie uwzględnienia okresu jej zatrudnienia w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) Hotel (...) w Ł. od dnia 26 kwietnia 1983 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, w Ł. na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c.., postępowanie w sprawie w zakresie objętym wskazaną decyzją umorzył – punkt 2 sentencji wyroku.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS, wypożyczając akta ZUS