Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lipca 2022 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, X Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Radosław Ochał

Protokolant: Dorota Paś

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 czerwca 2022 r. w S.

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko K. A. L., K. (...) spółce jawnej w Z.

o zapłatę

I. Oddala powództwo.

II. Zasądza pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powódki K. A. L., K. (...) spółki jawnej w Z. kwotę 3.617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie od pozwanej K. A. L., K. (...) spółki jawnej w S. kwoty 33.919,66 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 25 sierpnia 2021 r. Nadto wniosła o zasądzenie rekompensaty za koszty odzyskiwania należności oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że jest zarządcą P. Jachtowej Camping M. (...)**** w S. przy ul. (...). Na przystani tej znajduje się jach (...) należący do pozwanej. Powódka w przeszłości dochodziła od pozwanej roszczeń z tytułu nieopłaconego miejsca postojowego. Postępowanie w tym przedmiocie zakończyła się wydaniem nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. W związku z dalszym postojem jachtu (...) na przystani powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 33.919,66 zł obejmującą okres od 7 stycznia 2021 r. do 6 sierpnia 2021 r. W dniu 30 sierpnia 2021 r. A. L. (2) - wspólnik pozwanej spółki odesłała w/w fakturę uznając jej wystawienie za bezpodstawne. Pozwana kilkukrotnie była wzywana do usunięcia jednostki (...) z terenu przystani pod rygorem naliczania czynszu za bezumowne korzystanie z miejsca postojowego w wysokości dwukrotności stawki dziennej oraz pod rygorem usunięcia jachtu (...) z przystani na koszt i ryzyko właściciela. Ostatecznie jachtu nie usunęła. Na dzień dzisiejszy powódka korzysta z ustawowego prawa zastawu na jednostce (...) przysługującego jej w myśl treści art. 670 k.c. Regulamin obowiązujący na terenie przystani stosuje się do każdego, kto przebywa na jej terenie lądowym jak i wodnym. Co więcej, umieszczenie jednostki na przystani oznacza akceptację wszystkich postanowień, w tym dotyczących opłat ujętych w regulaminie. Zgodnie z treścią §4 ust. 8 regulaminu przy zaistnieniu zaległości w płatności za pobyt najemcy lub jego jednostki zarządca przystani wezwie do zapłaty najemcę wyznaczając mu dodatkowy termin do zapłaty. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu zarządca przystani usunie jednostkę pływającą z przystani na ryzyko i koszt najemcy lub będzie naliczał czynsz za bezumowne korzystanie z miejsca postojowego w wysokości dwukrotności stawki dziennej wynikającej z cennika za każdy dzień postoju. Regulamin dostępny jest na terenie przystani oraz na stronie internetowej. Z uwagi na brak płatności należności za najem miejsca postojowego w przystani jachtowej oraz fakt, iż jacht (...) w dalszym ciągu nie został usunięty z terenu przystani, zasadnym było skierowanie kolejnego, a zarazem ostatecznego przedsądowego wezwania do zapłaty wraz z fakturą VAT nr (...) wystawioną dnia 19 stycznia 2021 r. za okres od 6 grudnia 2020 r. do 6 stycznia 2021 r. Pozwana spółka pozostawiając swój jacht na terenie mariny poprzez czynności konkludentne zawarła z powódką umowę najmu miejsca postojowego i zaakceptowała warunki obowiązujące na marinie. Pozwana pozostaje w zwłoce z zapłatą należności wynikających z 1 faktury, zatem powódce przysługuje równowartość kwoty 40 lub 70 euro, w zależności od należności wynikającej z faktury. Wobec czego kwota rekompensaty dochodzona pozwem, przeliczona na walutę polską, wynika z przeliczenia kursu euro ogłoszonego przez NBP ostatniego dnia roboczego poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że zobowiązanie, o którym mowa w pozwie nigdy nie istniało i nie istnieje. Prezes powodowej spółki (...) i syn A. M. L. byli przez wiele lat przyjaciółmi realizującymi wspólne pasje, poprzez wspólne przedsięwzięcia. M. L. (1) był wspólnikiem powodowej spółki i jeszcze dwóch innych, w których wspólnikiem był J. K. (1). Wtedy, gdy byli wspólnikami i przyjaciółmi, podjęli pewne zobowiązania, które realizowane są do dnia dzisiejszego. M. L. (1) udzielił powódce trzech pożyczek na kwotę 250.000 zł, których spłata rozłożona jest na wiele lat (do 2023 r.). Na tę okoliczność M. L. (1) zaciągnął trzy kredyty bankowe. J. K. (1) ze względu na swoje osobiste i firmowe problemy finansowe nie miał zdolności kredytowej. Pożyczki te udzielone zostały non profit. Raty spłat zarówno na rzecz banków, jak i powodowej spółki na rzecz M. L. (1) są dokładnie takie same. Spółka (...) spłaca M. L. (1) tylko tyle należności ratalnych i odsetek, ile M. L. (1) spłaca bankowi. Konsekwencje przyjęcia takich spłat ratalnych udzielonych pożyczek spowodowały po stronie M. L. (1) powstanie obowiązku podatkowego w podatku PIT z tytułu przychodów z odsetek. Powyższych okoliczności nie da się ocenić jako racjonalnych czynności prawnych podjętych przez M. L. (1), jeżeli przyjęta miałaby zostać wersja odpłatności za postój jachtu (...), przedstawiona w pozwie. W ramach wzajemnych ustaleń J. K. (1), jako uprawniony do reprezentacji powódki, zobowiązał się wobec pozwanej spółki, że w zamian za udzielone pożyczki ii za to, że na burcie jachtu (...) umiejscowione zostaną reklamy sklepu powódki (B.) i mariny (Camping M.) nie będą pobierane żadne opłaty postojowe. Potwierdzeniem tego faktu jest to, że dopiero w następstwie konfliktu obu panów na tle rozliczeń finansowych, nie związanych z niniejszą sprawą i skierowania przez M. L. do sądów kilku spraw o zapłatę, zarówno przeciwko spółce (...), jak i J. K. (1), w których zapadły wyroki korzystne dla M. L., powódka uaktywniła się z żądaniami zapłaty za postój jachtu (...). W konsekwencji tego konfliktu, w odpowiedzi na żądania zapłaty kierowane przez M. L. (1) rozpoczęło się „poszukiwanie” roszczeń finansowych przez drugą stronę. Stąd niniejsza sprawa. W przypadku stricte komercyjnego podejścia, M. L. (1) nigdy nie pożyczyłby 250.000 zł na wiele lat, nie oczekując zysku z takiej czynności. Pozwana nie „obrandowałaby” swojego jachtu reklamami związanymi z działalnością gospodarczą powódki, gdyby nie było w tym zakresie jakichś ustaleń. Pozwana twierdzi, że takim ustaleniem było właśnie nieodpłatne trzymanie jej jachtu na terenie dzierżawionym przez powódkę. Między stronami nie doszło do zawarcia umowy najmu i nie ma tu zastosowania regulamin przystani. Nie wiadomo też, dlaczego powódka przyjęła rozliczenie za postój jachtu w podwójnej wysokości przy zastosowaniu stawki dziennej, zamiast miesięcznej czy półrocznej jako korzystniejszych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. L. (1) i J. K. (1) znają się od czasów szkolnych. Następnie ich znajomość przeobraziła się w przyjaźń z uwagi na ich wspólne zainteresowania związane z żeglarstwem. Wkrótce też zaczęli planować wspólne przedsięwzięcia związane z branżą szkutniczą.

Dowód:

- zeznania J. K. k. 116v-117

- zeznania M. L. k. 117v-118

J. K. (1) od 2010 r. był jednym z dwóch wspólników powódki i jednocześnie prezesem jej jednoosobowego zarządu. Spółka ta została zarządcą P. Jachtowej Camping M. (...)**** położonej w S. przy ul. (...).

Dowód:

- zeznania J. K. k. 116v-117

M. L. (1) od 2011 r. był jednym ze wspólników pozwanej świadczącej usługi poligraficzne. To za jego przyczyną pozwana nabyła jacht (...), który zacumowany był przy P. P. w S..

Z racji tego, że powód spędzał dużo czasu na terenie przystani. Do tego pozwana ponosiła koszty jego postoju na P. P., a obaj korzystali z jachtu (...), J. K. (1) zaproponował M. L. (1), by przetransportował tą jednostkę na teren przystani Camping M., przy czym sam pomógł mu przy transporcie.

Dowód:

- zeznania M. L. k. 117v-118

- przesłuchanie A. L. (2) k. 123-123v

W efekcie od roku 2014 r. jacht (...) korzystał z miejsca postojowego na przystani zarządzanej przez powódkę. Jednocześnie J. K. (1) i M. L. (1) nie poruszali kwestii ewentualnej odpłatności za postój. Miał on być nieodpłatny. Powódka w żaden sposób tego postoju nie rozliczała, w tym nie wystawiała faktur.

Dowód:

- zeznania J. K. k. 116v-117

- zeznania M. L. k. 117v-118

- przesłuchanie A. L. (2) k. 123-123v

Jednocześnie pomagał on w J. K. (1) przy naprawach jachtów, które powódka nabywała celem dalszej sprzedaży po naprawie. Angażował się w to w coraz większym stopniu, dlatego w roku 2016 r. J. K. (1) zaproponował mu nabycie 30% udziałów w powódce za 500.000 zł.

M. L. (1) nie posiadał takich środków, zaś jego zdolność kredytowa ograniczała się do 250.000 zł. Jednak J. K. (1) nie wyraził zgody na sprzedaż 15% udziałów w powódce za tę cenę. Przedstawił rozwiązanie alternatywne, polegające na tym, iż M. L. (1) udzieliłby powódce pożyczki, albowiem w tamtym okresie miała ona problemy z terminowym spłacaniem zobowiązań pieniężnych. Z kolei on sam, jak i powódka nie miał odpowiedniej zdolności kredytowej.

Obaj mieli w planach rozpoczęcie wspólnej działalności w przedmiocie naprawy i sprzedaży łodzi motorowych.

Dowód:

- zeznania J. K. k. 116v-117

- zeznania M. L. k. 117v-118

- przesłuchanie A. L. (2) k. 123-123v

Ostatecznie M. L. (1) zdecydował się wspomóc powódkę finansowo. W tym celu między marcem 2016 r. i majem 2017 r. zawarł trzy umowy kredytu gotówkowego na łączną kwotę 259.832,72 zł.

Jednocześnie po zawarciu poszczególnych umów kredytu bankowego zawierał umowy pożyczki z pozwaną i przekazywał jej środki z kredytów. Przy tym harmonogramy spłat pożyczek były powtórzeniem harmonogramów spłat kredytów tak co do ilości rat, jak i ich wysokości. M. L. (1) nie zastrzegał na swoją rzecz żadnych dodatkowych korzyści. Powódka miała spłacić mu dokładnie to, co on musiał spłacić bankom jako kredytobiorca.

Dowód:

- umowy pożyczki k. 64-75

- umowy kredytu k. 76-90v

- zeznania J. K. k. 116v-117

- zeznania M. L. k. 117v-118

- przesłuchanie A. L. (2) k. 123-123v

Niezależnie od w/w pożyczek, w roku 2017 M. L. (1) dwukrotnie udzielił powódce pożyczek gotówkowych na łączną kwotę 93.000 zł.

Dowód:

- zeznania J. K. k. 116v-117

- zeznania M. L. k. 117v-118

- przesłuchanie A. L. (2) k. 123-123v

W roku 2018 relacje między M. L. (1) i J. K. (1) zaczęły się psuć z uwagi na niewywiązanie się przez powódkę z obowiązku spłaty dwóch pożyczek na łączną kwotę 93.000 zł.

M. L. (1) zdecydował się na ze wspólnych przedsięwzięć z powódką i J. K. (1) oraz wszczęcie postępowań sądowych mających na celu odzyskanie pożyczonych środków.

Z kolei powódka od 2020 r. zaczęła wystawiać faktury proforma za postój jachtu (...) przy przystani.

Dowód:

- zeznania K. K. k. 116-116v

- zeznania J. K. k. 116v-117

- zeznania M. L. k. 117v-118

- przesłuchanie A. L. (2) k. 123-123v

Pismem z dnia 2 grudnia 2020 r. powódka wezwała pozwaną do usunięcia jachtu (...) z terenu przystani pod rygorem naliczenia czynszu za bezumowne z niej korzystanie w wysokości dwukrotności stawki dziennej oraz usunięcia jednostki na koszt i ryzyko właściciela.

Pozwana w odpowiedzi wskazała, że zgodnie z ustną umową łączącą przedstawiciela pozwanej z przedstawicielem powódki, postój jachtu (...) na przystani był i jest zwolniony z jakichkolwiek opłat. Zadeklarowała, że usunięcie jachtu z mariny nastąpi po rozpoczęciu sezonu żeglarskiego, gdy dostęp do niego zostanie odblokowany przez inne jednostki znajdujące się na terenie mariny.

Dowód:

- wezwanie k. 18-19v

- pismo z 26.01.21 r. k. 23

W dniu 17 sierpnia 2021 r. powódka wystawiła pozwanej fakturę Vat nr (...) na kwotę 33.919,66 zł ujmując w niej dzienną opłatę za postój jednostki (...) w okresie od 7 stycznia 2021 do 6 sierpnia 2021 w wysokości 13.788,48 zł oraz dzienną opłatę za bezumowny postój jednostki (...) w tym samym okresie i w tej samej wysokości. Pozwana odesłała ją wskazując, że została wystawiona bezpodstawnie.

Dowód:

- faktura vat k. 13

- wezwania do zapłaty k. 14, 15-16

- pismo z 30.08.21 r. k. 17

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie ustalony został w oparciu o dowody z dokumentów przedstawionych przez strony, zeznania świadków K. K., J. K. (1), M. L. (1) oraz przesłuchanie A. L. (2).

Strona powodowa domagała się od pozwanej „czynszu za bezumowne korzystanie” z przystani jachtowej przy ul. (...) w S.. Jednocześnie wskazała, że korzystanie przez pozwaną z przystani następuje na podstawie umowy najmu. W tej sytuacji podstawy jej roszczenia należałoby upatrywać w art. 659 § 1 k.c.

Z ustaleń faktycznych Sądu wynika jednak, że w roku 2014, gdy jacht (...) został zacumowany na przystani przy ul. (...) w S. za zgodą J. K. (1), a nawet z jego inicjatywy, bez czynienia jakichkolwiek zastrzeżeń co do odpłatności postoju. Okoliczność tę przyznał sam J. K. (1). W istocie powódka przez następnych klika lat nie naliczała pozwanej opłat za korzystanie z mariny i nie wystawiała faktur. Nie doszło zatem do zawarcia między stronami umowy najmu, ale umowy użyczenia stypizowanej w art. 710 k.c. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

O ile J. K. (1) i M. L. (1) ustaliliby już w roku 2014, że postój jachtu odbywać się będzie za odpłatnością, nawet symboliczną, wówczas należałoby uznać, że nawiązali umowę najmu. Tymczasem brak elementu odpłatności w ich uzgodnieniach wyłącza możliwość przyjęcia umowy najmu jako podstawy prawnej postoju jachtu (...) na przystani zarządzanej przez powódkę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 października 2019 r., sygn. akt V ACa 600/18).

Wprawdzie J. K. (1) zeznał, że strony dokonywały wymiany barterowej, ale żadnych konkretów nie potrafił podać, co uniemożliwiało uznanie jego relacji za wiarygodną i możliwą do weryfikacji. Według M. L. (1), strony w istocie czasami handlowały ze sobą. Nie dotyczyło to jednak postoju jachtu (...).

Sama umowa została zawarta w sposób konkludentny poprzez udostępnienie części mariny na potrzeby postoju w/w jachtu, co jest w pełni dopuszczalną praktyką (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 grudnia 2019 r., sygn. akt V ACa 355/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 listopada 2018 r., sygn. akt I AGa 269/18).

Zgodnie z treścią art. 715 k.c. jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić. Przyjętym jest, że stosunek prawny użyczenia, którego czas trwania nie został umownie oznaczony, mając charakter ciągły, wymaga dla swojego ustania wypowiedzenia przez jedną ze stron. Skutek taki może być następstwem nadejścia oznaczonego w nim terminu lub zdarzenia o charakterze pewnym, określonym w oświadczeniu wypowiadającego, istotnego z punktu widzenia jego usprawiedliwionego prawnie interesu (tak: Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyrokach z dnia 10 września 2020 r., sygn. akt I ACa 619/19 oraz z 30 listopada 2018 r., sygn. akt I AGa 269/18).

Strona pozwana wskazywała, że jest uprawniona do nieodpłatnego korzystania z przystani aż do czasu spłacenia przez powódkę trzech pożyczek udzielonych jej przez M. L. (1).

W tym miejscu należy zauważyć, iż jednostka pływająca pozwanej znajduje się przy przystani Camping M. (...) od roku 2014, zaś pierwsza z pożyczek udzielona została pozwanej dopiero w marcu 2016 r. Nie sposób zatem uznać, że już w 2014 r. strony uzgodniły terminowy charakter umowy użyczenia warunkowany terminem spłat pożyczek. Wskazuje to na bezterminowy charakter użyczenia. W tym zakresie Sąd nie dał wiary relacjom M. L. (1) i A. L. (2).

Kwestią do rozstrzygnięcia pozostaje, z kim powódka zawarła umowę użyczenia, czy z pozwaną, czy też M. L. (1) jako osobą fizyczną. Jak wynika z zeznań M. L. (1) i przesłuchania A. L. (2), umowa ta została zawarta na rzecz pozwanej spółki jako właściciela jachtu (...).

Wobec związania stron umową użyczenia, która do chwili obecnej nie została rozwiązana poprzez oświadczenie jednej strony drugiej stronie, czy poprzez porozumienie, powódka nie mogła skutecznie dochodzić od pozwanej opłat związanych z postojem jachtu, w tym wynikających z cennika obowiązującego na przystani.

W konsekwencji w pkt I wyroku Sąd oddalił jako bezzasadne powództwo w zakresie należności głównej oraz odsetkowej, jak i rekompensaty określonej w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 424).

W pkt II wyroku zawarte zostało orzeczenie o kosztach procesu. Zapadło ono w oparciu o przepis art. 98 §1 k.p.c. Powódka przegrała proces, więc powinna zwrócić pozwanej poniesione przez nią koszty. Składały się na nie: wynagrodzenie pełnomocnika (3.600 zł) ustalone zgodnie z regulacją zawartą w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Ostatecznie tytułem kosztów procesu Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 3.617 zł.

Podstawę do zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu stanowił art. 98 § 1 ¹ k.p.c.