Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2022 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2022 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. (...) z siedzibą we W.

przeciwko J. W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej J. W. na rzecz powoda P. (...) z siedzibą we W. kwotę 9.856,99zł (dziewięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 18 października 2021 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanej J. W. na rzecz powoda P. (...) z siedzibą we W. kwotę 2.317zł (dwa tysiące trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 85/22 upr

UZASADNIENIE

Powód P. (...) z siedzibą we W., reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie radcy prawnego, wniósł pozew przeciwko J. W. o zapłatę kwoty 9 856,99 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym do dnia zapłaty, oraz o zasądzenie kosztów procesu. Jednocześnie wskazał, że pierwotny pozew w niniejszej sprawie został przez powoda złożony w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 18 października 2021 roku.

W uzasadnieniu pozwu wyjaśnił, że pozwana na podstawie umowy pożyczki o nr (...) zawartej z (...) sp. z o.o. drogą elektroniczna w dniu 6 marca 2020 r. otrzymała określoną kwotę pieniężną, jednocześnie zobowiązując się do jej zwrotu na warunkach precyzyjnie określonych w tej umowie. Wywodził, iż pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, wobec czego niespłacona kwota należności głównej stała się wymagalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Pozwana pomimo upływu wyznaczonego terminu nie dokonała zapłaty, wobec czego w dniu 25 czerwca 2021 r. (...) sp. z o.o. zawarła z powodem umowę przelewu wierzytelności cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem. Powód podkreślił, iż na zadłużenie pozwanej składa się: 7 500,00 zł tytułem należności głównej, wynikającej z zawartej umowy pożyczki; 1 008,46 zł tytułem skapitalizowanych odsetek, na które składają się przejęte w drodze cesji wierzytelności odsetki wierzyciela pierwotnego naliczane zgodnie z postanowieniami umowy odpowiednio od niezapłaconej kwoty należności; 1 348,53 zł tytułem ewentualnych należności ubocznych tj. koszty prowizji naliczone przez wierzyciela pierwotnego. Wyjaśnił również, że wezwał pozwaną do zapłaty, jednakże do dnia wniesienia pozwu zadłużenie nie zostało uregulowane.

Pozwana J. W., reprezentowana przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie radcy prawnego, w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu swojego stanowiska zakwestionowała przede wszystkim legitymację czynną powoda z powodu nieważności ramowej umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 25 czerwca 2021 r. i umowy przelewu wierzytelności. Wywodziła, że osoby działające w imieniu stron umowy, w szczególności w imieniu powoda, nie były do tego odpowiednio umocowane, nadto umowy nie spełniają wymogów ustawowych, w szczególności nie zawierają podpisów uprawnionych osób, złożone oświadczenia są nieprawdziwe, zwłaszcza oświadczenie o zapłacie ceny, a tym samym o spełnieniu warunku zawieszającego umowy przelewu wierzytelności. Nadto pozwana zakwestionowała istnienie oraz ważność zobowiązania w postaci umowy pożyczki. Podkreśliła, iż nie posiada długu wobec wskazanego pożyczkodawcy ani żadnych zobowiązań wynikających z wyciągu z ksiąg rachunkowych powodowego funduszu. Z ostrożności procesowej, przyjmując istnienie i ważność zobowiązania z tytułu pożyczki, podniosła, że bezskuteczne względem pozwanej – z uwagi na abuzywność – byłyby postanowienia dotyczące całkowitego koszty kredytu obejmujące opłaty, które są zbyt wysokie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana J. W. w dniu 6 kwietnia 2016 r. zarejestrowała się na portalu www.vivus.pl oraz wyraziła zgodę na zawarcie umowy pożyczki dokonując przelewu kwoty 0,01 zł na rachunek bankowy pożyczkodawcy.

- dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 06.04.2016 r. k. 67

W dniu 6 marca 2020 r. J. W. zawarła z (...) sp. z o.o. umowę pożyczki na łączną kwotę 7 500,00 zł na okres 30 dni. Termin spłaty zobowiązania w łącznej wysokości 9 000,00 zł wyznaczono na dzień 5 kwietnia 2020 r. Na całkowitą kwotę do zapłaty, oprócz kwoty pożyczki 7 500,00 zł, składały się również: prowizja w kwocie 1 438,40 zł oraz odsetki w kwocie 61,60 zł.

J. W. w dniu 6 marca 2020 roku otrzymała na swój rachunek bankowy przelew w kwocie 7 000,00 zł z tytułu zawartej umowy pożyczki, a następnie w dniu 15 marca 2020 roku dodatkowo kwotę 500,00 zł.

Pozwana nie wywiązała się ze swojego obowiązku i nie spłaciła zaciągniętego zobowiązania.

- dowód: wydruk umowy przelewu z dnia 06.03.2020 r. k. 62-64, potwierdzenia przelewów k. 65, 66

- bezsporne

W dniu 25 czerwca 2021 roku spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła z Prokura Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą we W. umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji, której przedmiotem były m.in. wierzytelności pieniężne wynikające z umów pożyczek gotówkowych zawartych między dłużnikami a spółką (...) sp. z o.o. Umowa ta została zawarta pod warunkiem uiszczenia ceny nabycia, co nastąpiło w dniu 29 czerwca 2021 r.

Wśród wierzytelności będących przedmiotem tej umowy była również wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki z dnia 6 marca 2020 r. zawartej z pozwaną J. W..

- dowód: umowa przelewu k. 10-14v, potwierdzenie przelewu k. 95, oświadczenie zbywcy k. 96-97, wyciąg z załącznika nr 4 k. 98, pełnomocnictwa dla osób działających w imieniu stron umowy k. 69-93v

Powód sporządził zawiadomienie pozwanej o przelewie wierzytelności i wezwał ją do zapłaty kwoty 9 724,83 zł.

- dowód: zawiadomienie k. 68

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości.

W niniejszej sprawie żadna ze stron nie stawiła się na terminie rozprawy.

W ocenie Sądu zaoferowany przez stronę powodową materiał dowodowy jest wystarczający do wykazania, iż nabyła ona ze skutkiem prawnym wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z umowy pożyczki z dnia 6 marca 2020 roku na kwotę 7 500,00 zł. Powód złożył do akt sprawy umowę przelewu wierzytelności z dnia 25 czerwca 2021 roku wraz z wyciągiem z załącznika nr 4 obejmującego wierzytelność wobec dłużniczki, oświadczenie zbywcy o zapłacie ceny oraz dokumenty wykazujące umocowanie osób działających w imieniu osób podpisujących umowę przelewu wierzytelności. Przedłożone dokumenty zostały podpisane przez osoby do tego umocowane. Oczywiste jest przy tym, że załącznik zawierający wykaz wierzytelności nie został złożony w formie kompletnej, a jedynie skróconej, tj. pozwalającej na weryfikację konkretnej wierzytelności (tu: przysługującej wobec pozwanej), co jednak nie umniejsza jego mocy dowodowej. Nie może budzić wątpliwości, że na potrzeby przedmiotowego procesu koniecznym było jedynie wykazanie, iż umowa przelewu wierzytelności z dnia 25 czerwca 2021 roku przenosiła tą konkretną wierzytelność stanowiącą źródło żądania powoda. W konsekwencji zbędnym było przedłożenie całości wykazu wierzytelności, zwłaszcza, że pozostałe wierzytelności musiałyby zostać zanonimizowane. Odnośnie zaś przedłożonego dokumentu podkreślić wymaga, iż został on sporządzony przez zawodowego pełnomocnika w oparciu o dane znajdujące się w załączniku do umowy, brak jest zatem podstaw do kwestionowania jego wiarygodności. Nadto podkreślenia wymaga fakt, że wierzytelność objęta wyciągiem z listy dłużników została w odpowiedni sposób oznaczona, co pozwala na jej pełną identyfikację. Godzi się przypomnieć, że zgodnie z dyspozycją art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. Jest to jedynie zmiana podmiotowa stosunku zobowiązaniowego. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy przelewu, wraz ze wszystkimi związanymi z nią prawami. Wyjaśnić wreszcie należy, że ewentualny brak zawiadomienia dłużnika o dokonanej cesji w żaden sposób nie wpływa na jej skutki. Jednocześnie powód wykazał, iż uiścił cenę za nabywane wierzytelności przedkładając oświadczenie cedenta o dokonaniu płatności.

Całość powyższych rozważań prowadzi do wniosku, iż strona powodowa wykazała swoją legitymację procesową. Złożone do akt dokumenty pozwalają jednoznacznie stwierdzić, iż przejście wierzytelności miało miejsce, wynika z nich bowiem kiedy i pomiędzy jakimi stronami doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności, wobec kogo wierzytelność przysługiwała, jakie było źródło jej powstania oraz jaka była wysokość zadłużenia pozwanej w dacie nabycia wierzytelności przez powoda.

W dalszej kolejności wskazać należy, że powód oparł swoje żądanie na przepisie art. 720 k.c., w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym. Dopiero wówczas zasadne staje się oczekiwanie od biorącego pożyczkę, że udowodni on spełnienie swego świadczenia umownego tj. zwrot pożyczki ( por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 r., I ACa 285/12, LEX nr 1162845). Innymi słowy pozwana, od której powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty powód nie wykaże, że pożyczki udzielił.

W myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki. Na podstawie art. 5 pkt 13 ustawy o kredycie konsumenckim strony mogą zawrzeć umowę o kredyt konsumencki bez swojej jednoczesnej obecności, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Omawiane umowy są umowami zawartymi na odległość, jeżeli przedsiębiorca, w tym wypadku (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., w taki sposób zorganizował swoją działalność.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie powód wykazał, że pierwotny wierzyciel udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 7 500,00 zł, którą pozwana zobowiązała się zwrócić wraz kosztem pożyczki w łącznej wysokości 9 000,00 zł do dnia 5 kwietnia 2020 r., przy czym pozwanej wypłacono kwotę pożyczki w dwóch transzach tj. w dniu zawarcia umowy kwotę 7 000,00 zł, a następnie w dniu 15 marca 2020 r. dodatkowo kwotę 500,00 zł. Powód przedłożył formularz umowy pożyczki zawartej na odległość za pośrednictwem sieci Internet oraz dowody przelewów pożyczki na rachunek bankowy pozwanej J. W.. Skoro więc powód wykazał ponad wszelką wątpliwość, iż pozwana zawarła umowę pożyczki, na mocy której wypłacono jej kwotę 7 500,00 zł, to powinnością pozwanej było wykazanie, że spłaciła zaciągnięte zobowiązanie (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.).

Podkreślenia wymaga, że naliczony przez pożyczkodawcę całkowity koszt pożyczki jest niższy od limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianego w art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Przypomnienia wymaga, że wartości maksymalne przewidziane w art. 36a cyt. ustawy zostały ustalone przez ustawodawcę w oparciu o analizę danych dotyczących działalności kredytodawców, odzwierciedlających realia rynku kredytowego. I wprawdzie pozaodsetkowe koszty kredytu w przedmiotowej umowie z całą pewnością nie były niskie, to jednak pozwana decydując się na pożyczkę oferowaną w sektorze pozabankowym godziła się na ich poniesienie. Pamiętać także należy, że pożyczkobiorca ma możliwość odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, które to działanie rodzi wyłącznie koszty odsetkowe, a więc obiektywnie niewysokie. Oczywiste jest również, że skoro ustawodawca przewidział możliwość naliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości oznaczonej w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, a jednocześnie brak jest przepisów prawa, które zabraniałyby stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na opłatę prowizyjną, nie sposób przyjąć, aby zastrzegając sporne opłaty pierwotny wierzyciel działał w sposób sprzeczny z ustawą, bądź też dążył do jej obejścia. Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 19 czerwca 2018 roku w sprawie III Ca 686/18, z woli ustawodawcy, takie działanie powoda, które przejawia się naliczeniem pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości przewidzianej art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, jest w pełni dopuszczalne. Nie można zatem stwierdzić, że tego rodzaju zastrzeżenia umowne w istocie mają na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych skutkując nieważnością umowy w tej części, czy też bezskutecznością tego zastrzeżenia z uwagi na jego abuzywny charakter ( vide: wyrok z dnia 5 czerwca 2018 roku Sądu Okręgowy w Kielcach, II Ca 340/18; wyrok z dnia 26 lipca 2018 roku Sąd Okręgowy w Lublinie, II Ca 171/18). Powyższe stanowisko koresponduje z koncepcją racjonalności polskiego ustawodawcy zgodnie, z którą działanie w ramach przepisów prawa nie powinno zostać uznane za kształtujące obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub zasadami współżycia społecznego. Nieuprawnione jest twierdzenie, by działanie w ramach jasnych i niebudzących wątpliwości co do ich wykładni przepisów ustawy, służącej w istocie ochronie interesów konsumenta, pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy dobrymi obyczajami.

Zdaniem Sądu formą wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału są nie tylko odsetki. Zresztą pełnią one także funkcję waloryzacyjną, a więc kompensują spadek wartości nabywczej pieniądza, co może mieć miejsce szczególnie w sytuacji, gdy spłata zobowiązania pieniężnego jest rozciągnięta w czasie. Całkowity koszt kredytu obejmuje wszelkie elementy kosztów, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z określoną umową o kredyt konsumencki. Art. 5 pkt 6 lit. a - b ustawy o kredycie konsumenckim wylicza także opłaty, prowizje i marże; przy czym wyliczenie rodzajów kosztów ma charakter przykładowy.

Podnieść trzeba, że nakładając w ww. ustawie na pożyczkodawcę szereg obowiązków, ustawodawca nie wprowadził wymogu specyfikowania, w jaki sposób wyliczone zostały pobrane opłaty, poprzez wyliczenie konkretnych kosztów, jakie ma pokryć, ryzyka, jakie ma zabezpieczyć, planowanego zysku. Gdyby taka intencja istniała, to ustawodawca nałożyłby na instytucje pożyczkowe obowiązek zawarcia takich informacji w formularzu informacyjnym. Obowiązek taki nie jest znany także w innych branżach. Trudno również wyobrazić sobie sytuację, iż każdorazowo każdy konsument, już po kupnie lub świadczeniu usługi, neguje wysokość wynagrodzenia lub cenę, która była mu wcześniej znana, poprzez żądanie wykazania i wyliczenia, co składało się na wynagrodzenie sprzedającego czy też zleceniobiorcy, jaką część stanowiły koszty związane z działalnością przedsiębiorcy, czy z daną usługą.

Podsumowując, zastrzeżenie w postanowieniach zawartej umowy dodatkowych kosztów pożyczki w postaci prowizji, niezależnych od odsetek kapitałowych, jest nie tylko dopuszczalne w przypadku kredytów konsumenckich, udzielanych na podstawie przepisów ww. ustawy przez przedsiębiorców, ale także stanowi powszechnie akceptowalną praktykę rynkową, stosowaną nie tylko wśród instytucji pożyczkowych, ale także i innych instytucji sektora finansowego.

W niniejszej sprawie pozwana w składanych pismach procesowych nie zakwestionowała, aby otrzymała od pierwotnego wierzyciela kwotę wynikającą z przedmiotowej umowy pożyczki. Nie zaprzeczyła również, że konto bankowe wskazane na potwierdzeniach przelewów poszczególnych kwot z tytułu pożyczki, nie należy bądź nie należało do niej. W żadnym momencie pozwana nie ustosunkowała się faktu otrzymania przez nią kwoty pożyczki. Dlatego też w ocenie Sądu ta kwestia pozostawała bezsporna. Pozwana nie zakwestionowała również faktu, że nie doszło do spłaty zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki. Jedynymi kwestiami spornymi podnoszonymi przez pozwaną była legitymacja czynna powoda oraz posiadanie zadłużenia w stosunku do niego. Ta kwestia, w oparciu o powyższe rozważania, nie budziła jednak w ocenie Sądu żadnych wątpliwości.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania, w ocenie Sądu zasadnym było uznać żądanie pozwu w całości to jest w kwocie 9 856,99 zł.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c., uwzględniając w tym zakresie żądanie pozwu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. i § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, ustalając, że pozwana ponosi koszty w całości, czyli w zakresie, w jakim przegrała sprawę. Na mocy art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do kosztów niezbędnych po stronie powoda zaliczono: opłatę sądową od pozwu w kwocie 2500 zł, opłatę skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł i koszty zastępstwa procesowego - zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265)– w kwocie 1 800,00, zł, którą to łączną kwotę 2 317,00 zł Sąd od pozwanej na rzecz powoda zasądził w punkcie 2 wyroku.