Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Piotr Filipiak

Sędziowie

SSA Wojciech Paluch (spr.)

SSA Alicja Bochenek

Protokolant

Agnieszka Bargieł

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 203/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 25 lutego 2020 r. sygn. V Ko 38/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych i związany z nim zarzut obrazy przepisów postępowania, a to art 552 § 4 kpk

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

We wniesionym środku odwoławczym skarżący trafnie podniósł, że sąd meriti wyciągnął błędne wnioski z prawidłowo ustalonych okoliczności faktycznych. W realiach niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, że w dniu 13 lipca 2018 r. wnioskodawca stawił się w KMP w D. posiadając wiedzę o tym, że na ten dzień w tejże Komendzie Policji zaplanowano z jego udziałem czynności w postaci ogłoszenia zarzutów i przesłuchania w charakterze podejrzanego. O powyższych czynnościach wnioskodawca został bowiem prawidłowo powiadomiony. Niemniej 13 lipca 2018 r. wnioskodawca nie poinformował pomocnika dyżurnego Komendy – A. K. o tym, że został wezwany. Złożył jedynie na biurze podawczym wniosek zatytułowany „wezwanie do usunięcia braków wezwania”. Wnioskodawca w żaden sposób nie manifestował zamiaru stawienia się w gabinecie prowadzącego postępowanie przygotowawcze w sprawie Kr 1890/17 K. W. i po 15 minutach opuścił teren Komendy. Konsekwencją powyższego było uznanie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa wnioskodawcy na wezwanie, a następnie sporządzenie nakazu zatrzymania i doprowadzenia na dzień 24 lipca 2018 r. W trakcie zatrzymania M. B. przeprowadzono z nim czynności procesowe i po 3 godz. i 12 min wnioskodawcę zwolniono.

Powyższe okoliczności nie stanowiły przedmiotu sporu w postępowaniu odwoławczym.

W ocenie Sądu Okręgowego zatrzymanie wnioskodawcy odbyło się z obrazą art. 247 § 1 kpk, gdyż brak było uzasadnionej obawy, że nie stawi się dobrowolnie na przesłuchanie.

Sąd odwoławczy powyższe stanowisko uważa za błędne. W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że przepis art. 247 § 1 kpk dotyczy odmiennej sytuacji procesowej, niż ta która zaistniała w niniejszym postępowaniu, czyli zatrzymania bez uprzedniego wezwania. Natomiast konsekwencje nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na wezwanie reguluje art. 75 § 2 kpk. Co prawda przepis ten formalnie odnosi się do oskarżonego, jednakże należy uznać, że zastosowanie ma tu norma art. 71 § 3 kpk (post SN, I KZP 14/12, OSP 2013/3/35) W konsekwencji prokuratorowi przysługuje prawo wydania postanowienia o zatrzymaniu i doprowadzeniu podejrzanego (patrz. Świecki D. (red.), Augustyniak B., Eichstaedt K., Kurowski M. Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, LEX/el., 2020 teza 6 do art. 75).

Powyższe rozważania mają jednak charakter drugorzędny, gdyż w realiach niniejszej sprawy nie sposób uznać, że M. B. stawił się na wezwanie w dniu 13 lipca 2018 r. Odróżnić bowiem należy „stawiennictwo na wezwanie” od fizycznej obecności w dniu wezwania w danej jednostce policji. Zamiarem wnioskodawcy krytycznego dnia nie było uczestnictwo w czynnościach procesowych lecz złożenie pisma do akt sprawy. Zatem nawet, gdyby prowadzący postępowanie K. W. został powiadomiony o przybyciu M. B. do KMP, to i tak nie sposób by uznać, że wnioskodawca stawił się na wezwanie. Oceniając kompleksowo zachowanie wnioskodawcy przed dniem i w dniu 13 lipca 2018 r. uznać należy, że zachodziło uzasadnione podejrzenie, że nie stawi się on na kolejne wezwanie. W dniu 27 czerwca 2018 r., będąc w innej sprawie w Prokuraturze Rejonowej w Dąbrowie Górniczej odmówił przyjęcia wezwania datowanego na dzień 13 lipca 2018 r., twierdząc, że wezwania wysyła się pocztą. Następnie z placówki pocztowej nie odebrał kierowanego do niego wezwania. Odebrał jedynie wezwanie wysłane drogą mailową. W tym miejscu należy dodatkowo przypomnieć o treści art. 137 kpk stanowiącej, że w wypadkach niecierpiących zwłoki można wzywać lub zawiadamiać osoby telefonicznie albo w inny sposób stosownie do okoliczności. Zatem próba doręczenia wnioskodawcy wezwania na dzień 13 lipca 2018 r. podjęta w Prokuraturze Rejonowej w Dąbrowie Górniczej była całkowicie zgodna z prawem.

Z tych względów postanowienia prokuratora o zatrzymaniu i doprowadzeniu podejrzanego z dnia 17 lipca 2018 r. nie sposób uznać za bezzasadne, co potwierdzone zostało postanowieniem Sądu Rejonowego w Sosnowcu z dnia 6 grudnia 2019 r. sygn. III Kp 810/18. Samo zatrzymanie podejrzanego odbyło się zachowaniem jego praw, zaś czas pozbawienia wolności nie był nadmierny i nie wiązał się z doznaniem przez M. B. dolegliwości, których nie powinien on doznać.

W konsekwencji Sąd Okręgowy uznając, że zatrzymanie wnioskodawcy nosiło znamiona niesłuszności w stopniu niewątpliwym, dopuścił się obrazy art. 552 § 4 kpk.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i oddalenie wniosku o zasądzenie zadośćuczynienia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodów omówionych powyżej brak było podstaw do przyznania M. B. zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 24 lipca 2018 roku w sprawie Prokuratury Rejonowej w Dąbrowie Górniczej, sygn. akt PR 2 Ds. 13.2018.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono wyrok w zaskarżonej części, tj. w pkt 1, w ten sposób, że oddalono wniosek M. B. o zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono w pkt 3.1

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

O kosztach zastępstwa adwokackiego świadczonego z urzędu orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze i § 17 ust.6 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Nie orzekano odrębnie o kosztach sądowych, gdyż stosownie do treści art. 554 § 3 kpk postępowanie było wolne od kosztów sądowych

7.  PODPIS

SSA Alicja Bochenek SSA Piotr Filipiak SSA Wojciech Paluch

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Okręgowy w Katowicach

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

przyznanie wnioskodawcy zadośćuczynienia w związku z zatrzymaniem

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana