Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2014 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa S. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 6 listopada 2013 r., sygn. akt II C 130/12

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt ACa 84/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2013r. Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda S. B. kwotę 103.500 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lipca 2011r., oddalił powództwo w pozostałej części, nakazał pobrać od pozwanego nieuiszczone koszty sądowe oraz zniósł wzajemnie między stronami pozostałe koszty procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego oparty został na następujących ustaleniach.

W dniu 19 września 1997r. dziewięcioletniego wówczas powoda potrącił na przejściu dla pieszych w K. pojazd kierowany przez K. S.. Sprawca zdarzenia posiadał polisę w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

Na skutek wypadku powód doznał urazu wielomiejscowego - złamania otwartego dalszego odcinka kości ramiennej lewej, wyrostka łokciowego lewego, złamania dalszej części kosi udowej prawej ze złuszczeniem nasady oraz złamania kości piszczelowej i strzałkowej lewej. Był hospitalizowany w okresie 19.09.1997r. – 20.10.1997r. w Klinice (...) w B.. W tym czasie przeprowadzono trzy zabiegi operacyjne obejmujące zespolenie złamanej kości ramiennej i piszczeli lewej, po 6 dniach zespolono złamane udo prawe, w 28 dobie od pierwszego zabiegu w znieczuleniu ogólnym usunięto druty Kirschnera z uda i podudzia. Powód poddawany był stałej rehabilitacji.

W dniu 13 marca 1998r. w Klinice (...) w S., wykonano u powoda osteotomię korekcyjną kości piszczelowej lewej i usunięto śrubę z wyrostka łokciowego lewego, natomiast dnia 17 czerwca 1998r. usunięto mu w tej placówce aparat Ilizarowa.

Osteotomia korekcyjna podudzia lewego wykonana w czerwcu 1998r. z zastosowaniem aparatu Ilizarowa była również przyczyną dolegliwości bólowych przez kilka tygodni oraz trudności z poruszaniem się do momentu usunięcia aparatu w czerwcu 1998r. W okresie pooperacyjnym wystąpiło porażenie nerwu strzałkowego prawego, powód odczuwał nasilone dolegliwości bólowe przez około 2-3 tygodni. Objawy porażenia nerwu strzałkowego prawego ustąpiły całkowicie. Ze względu na złamanie obu kończyn dolnych i górnej lewej powód nie mógł poruszać się samodzielnie, leżał w łóżku. Zrost złamań kończyn dolnych nastąpił po około 8 tygodniach, wtedy powód mógł rozpocząć pionizację i obciążanie kończyn.

Rehabilitację powoda rozpoczęto już w trakcie pobytu szpitalnego, zakończono 20 listopada 2003r.

Powód odczuwa silny ból obu stawów kolanowych, bardziej lewego, po wysiłku, nie może biegać, długo klęczeć. Utrzymuje się ograniczenie wyprostu lewego stawu łokciowego.

Na lewym ramieniu powoda po stronie grzbietowej znajduje się łukowata szeroka blizna o długości ok. 13 cmi kilka mniejszych nad szczytem wyrostka łokciowego. Ruchomość stawu łokciowego jest nieco ograniczona, deficyt wyprostuj wynosi około 10 st., zgięcie oraz rotacja prawidłowe. Ruchy niebolesne, siła kończyny prawidłowa. Kończyny dolne są w ułożeniu pośrednim, stawy kolanowe koślawe, deformacja bardziej zaznaczona po stronie prawej. Kończyna dolna prawa jest skrócona o ok. 1 cm. Występują dyskretne zaniki mięśniowe w obrębie uda i podudzia lewego - różnica obwodów wynosi około 1 cm. Ruchomość stawów biodrowych jest w granicach normy, ruchy niebolesne. Stawy kolanowe w obrysach prawidłowych, stabilne. Ruchomość pełna, ruchy niebolesne.

Powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu, który polega na ograniczeniu wyprostu stawu łokciowego lewego, spowodowanego złamaniem nasady dalszej kości ramiennej lewej, wyrostka łokciowego lewego oraz rozwoju koślawości obu stawów kolanowych, obecnie bardziej nasilonej po stronie prawej, spowodowanej otwartym złamaniem i złuszczeniem nasady dalszej kości udowej prawej oraz złamaniem nasady bliższej kości piszczelowej lewej, a także dyskretnym zaniku mięśni uda i podudzia lewego. Wielkość uszczerbku na zdrowiu wynosi łącznie 27%.

W sierpniu 2010r. wykonano badanie MR obu stawów kolanowych, które ujawniło uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej kolana lewego. Uszkodzenie łąkotki mogło nastąpić w momencie urazu, jak też w okresie późniejszym. Nie można jednoznacznie stwierdzić, że uszkodzenie łąkotki ma związek z przedmiotowym wypadkiem.

Zalecane powodowi zabiegi artroskopii stawu kolanowego lewego oraz osteotomii korekcyjnej podudzia prawego mają poprawić oś anatomiczną kończyny dolnej prawej i zmniejszyć ryzyko rozwoju wczesnych zmian zwyrodnieniowych, których ryzyko powstania istnieje, choć nie można określić dynamiki choroby zwyrodnieniowej.

W okresie od badania wykonanego przez Komisje Lekarską (...) w 2010r. nie nastąpiła zmiana stanu zdrowia powoda.

Powód leczył się sanatoryjnie w (...) dla Dzieci (...) w okresie od 18.07.– 31.07.1998r. oraz od 20.01.-12.03.1999r.

Powiatowa Komisja Lekarska w K. orzeczeniem z dnia 7 lutego 2007r. uznała S. B. za niezdolnego do czynnej służby wojskowej i zaliczyła do kategorii (...).

W konsekwencji wypadku, unieruchomienia, hospitalizacji i przebytych zabiegów operacyjnych oraz leczenia sanatoryjnego powód do końca roku szkolnego 1997/98 uczył się w systemie indywidualnego toku nauczania. Przez rok nie chodził na lekcje do szkoły, przez kolejne trzy lata nie mógł uczestniczyć w wycieczkach szkolnych, zielonej szkole, klasowych wyjściach do kina i teatru. W powyższym czasie kontakt powoda z rówieśnikami był zaburzony, niepełny. Po zakończeniu okresu unieruchomienia, powód czasowo poruszał się o kulach. Urazy spowodowane wypadkiem, zabiegi operacyjne oraz rehabilitacja były przyczyną ogromnych cierpień fizycznych powoda. Z kolei długotrwałe hospitalizacje oraz wyjazdy sanatoryjne wymusiły rozłąkę z rodzicami, która była niezwykle trudna dla małego chłopca.

Przed wypadkiem powód był aktywnym dzieckiem, jeździł na nartach, łyżwach, konno, pływał. Aktualnie nie może jeździć na nartach, na rowerze, biegać, uprawiać wspinaczki, kick-boxingu ze względu na pojawiający się ból kolan. Powód doświadcza ograniczeń w normalnym funkcjonowaniu, w życiu towarzyskim, nie może tańczyć. Podczas wysiłku fizycznego kolana mu puchną i bolą, z tego powodu powód musiał zrezygnować z pracy kuriera – nie był w stanie nosić ciężkich paczek. Ból pojawia się przy zmianie pogody.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany przyznał i wypłacił powodowi kwotę 16.500 zł tytułem odszkodowania.

Pismem z dnia 30 czerwca 2011r., doręczonym pozwanemu w dniu 7 lipca 2011r., powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 185.000 zł ponad wypłaconą kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku ze zdarzeniem z dnia 19 września 1997r.

Wielkość trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego przez powoda ustalona przez biegłego lekarza sądowego w toku procesu została określona na 27 %.

Mając na względzie powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że wypłacone powodowi zadośćuczynienie było znacząco zaniżone.

W ocenie Sądu pierwszej instancji rozmiar cierpień powoda, rodzaj i długotrwałość leczenia szpitalnego, długotrwałość odczuwania bólu fizycznego o znacznej dolegliwości, długotrwałe skutki urazów utrzymujące się u powoda 16 lat po wypadku oraz niepewne rokowania co do ich następstw w przyszłości przemawiają za tym, aby krzywda powoda została zrekompensowana zadośćuczynieniem w kwocie 120.000 złotych. Dlatego uwzględniając dotychczas wypłacone świadczenie Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powoda dalszą kwotę 103.500 złotych. Orzekając o odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd Okręgowy miał na względzie okoliczność, że nie nastąpiła zmiana w stanie zdrowia powoda od daty zapłaty zakreślonej w wezwaniu przedsądowym skierowanym do pozwanego w dniu 30 czerwca 2011r.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd wskazał przepis art. 882 kc w związku z art. 436 kc, art. 445 § 1 kc w związku z art. 444 kc oraz art. 481 § 1 kc w związku z art. 481 § 1 kc.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez pozwanego w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 43.500 złotych wraz z rozstrzygnięciem o odsetkach i kosztach procesu.

Skarżący zarzucił naruszenie przepisu art. 445 § 1 kc w związku z art. 444 kc przez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że odpowiednim zadośćuczynieniem dla powoda będzie kwota 120.000 złotych.

Zdaniem pozwanego przyznane powodowi zadośćuczynienie zamiast być umiarkowanym jest zawyżonym. Dla poparcia tej tezy skarżący powołał się na wyrok jaki zapadł w dniu 3 grudnia 2013r. w sprawie oznaczonej w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach sygn. akt I ACa 782/13, w której to sprawie przy stwierdzonym 30% trwałym uszczerbku na zdrowiu powódce przyznano zadośćuczynienie w łącznej kwocie 80.000 złotych.

Dlatego w ocenie pozwanego w przypadku powoda zadośćuczynienie nie powinno przewyższać kwoty 60.000 złotych.

Skarżący zarzucił także, że odsetki błędnie zasądzono od dnia 23 lipca 2011r. zamiast od daty wyrokowania. Za taką, późniejszą, datą naliczania odsetek zdaniem pozwanego przemawia to, że ustalenia Sądu co do rozmiaru trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego przez powoda okazały się odmienne od ustaleń dokonanych przez pozwanego w postępowaniu przedsądowym. Pozwany wielkość tego uszczerbku ocenił na 10%, a biegły sądowy na 27 %, co świadczy o tym, że proces sądowy był niezbędny dla ustalenia wielkości zadośćuczynienia należnego powodowi.

Powołując się na powyższe pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia przez zasądzenie na rzecz powoda kwoty 43.500 złotych, oddalenie powództwa w pozostałej części i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Powód wnosił o oddalenie apelacji i o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny w Katowicach zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy trafnie podniósł w motywach zaskarżonego wyroku, że procentowy uszczerbek na zdrowiu ustalony w oparciu o opinię biegłego lekarza sądowego jest jedynie pomocniczym wyznacznikiem krzywdy powoda. Decydujące znaczenie miał przebieg leczenia, czasokres i rozmiar bólu doznanego przez poszkodowanego, długotrwałe następstwa urazów utrzymujące się do chwili obecnej.

Należy podkreślić, że w wyniku urazów doznanych przez powoda, będącego wówczas 9-letnim chłopcem, koniecznym było poddanie go wielotygodniowemu leczeniu szpitalnemu, połączonego z kilkoma zabiegami. Zarówno wówczas, jak i w czasie rehabilitacji powód będąc dzieckiem odczuwał znaczne dolegliwości bólowe. Pierwsze próby pionizacji nastąpiły dopiero w grudniu 1997 roku. Jeszcze w rok po wypadku powód poruszał się o kulach. Rehabilitacja trwała przez 6 lat. Jednym z trwałych następstw wypadku jest skrócenie prawej nogi powoda o 1 cm, co skutkuje nadmiernym obciążeniem kręgosłupa. Powód oczekuje na zabieg wydłużenia tej kończyny, gdyż w razie jego zaniechania grożą mu zmiany zwyrodnieniowe. Mimo, że powód nie utracił zdolności do wykonywania pracy zarobkowej jego sprawność fizyczna została ograniczona. Dlatego Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że zadośćuczynienie kompensujące krzywdę powoda winno być wyższe niż przeciętnie przyznawane w przypadku tej wielkości trwałego uszczerbku na zdrowiu jaki stwierdzono u powoda. Łączne zadośćuczynienie w kwocie 120.000 złotych ze względu na powyższe okoliczności nie może być uznane za wygórowane i stanowiące źródło wzbogacenia poszkodowanego. Niezrozumiałym jest oczekiwanie przez skarżącego, że zadośćuczynienie zostanie obniżone do łącznej kwoty 60.000 złotych, skoro w przywołanej przez skarżącego innej sprawie podobnego rodzaju, przy zbliżonej wielkości trwałego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanej przyznano zadośćuczynienie w kwocie 80.000 złotych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego świadczy to o dążeniu przez ubezpieczyciela do zaniżania odszkodowania należnego powodowi.

Niezasadna jest też argumentacja kwestionująca rozstrzygnięcie o odsetkach. Skoro w postępowaniu likwidacyjnym pozwany stwierdził, że trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wyniósł 10%, a następnie nie kwestionował opinii lekarskiej wydanej w toku procesu, w której ustalono wielkość tego uszczerbku na 27%, to nie świadczy to o niezbędności procesu lecz o niewłaściwych ustaleniach w toku postępowania likwidacyjnego.

Pozwany nie może odnosić korzyści z tego opóźnienia z zapłatą należnego świadczenia. W toku postępowania nie zostały bowiem wykazane żadne okoliczności, które wskazywałyby na to, że skarżący winien zapłacić świadczenie w zasądzonej wysokości od daty innej niż zakreślona w wezwaniu przedsądowym skierowanym do niego przez powoda.

Przeciwne rozumowanie prowadziłoby do nadmiernego uprzywilejowania pozwanego jako ubezpieczyciela, który przedłużając proces sądowy ryzykowałby jedynie zasądzeniem należnego świadczenia, a skutki opóźnienia w spełnieniu świadczenia obciążyłby poszkodowanego.

Dlatego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc oddalił apelację pozwanego jako pozbawioną uzasadnionych podstaw.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 kpc.