Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 17.02.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 30.12.2021 r., na podstawie art. 110 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.), odmówił M. G. prawa do ponownego ustalenia wysokości świadczenia, wskazując, że podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić wynagrodzenie, od którego zostały odprowadzone składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe:

- z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury – renty – ustalono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 8,70% (2001-2020),

- z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu – ustalono wskaźnik 142,82%.

Przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia zgodnie z art. 110 w/w ustawy z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego w latach 2015-2020 pozostaje bez wpływu na podwyższenie podstawy wymiaru emerytury, a tym samym na korzystniejszy wymiar świadczenia. Nadal najkorzystniejszym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru jest wskaźnik wynoszący 244,61% ustalony z lat 1990-1999. W konkluzji ZUS stwierdził, że emerytura będzie wypłacana w dotychczasowej wysokości.

(decyzja k. 100 akt ZUS)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą wnioskodawczyni złożyła od niej odwołanie wnosząc o jej zmianę poprzez ponowne obliczenie jej świadczenia emerytalnego z przeliczeniem kwoty bazowej. Argumentowała, że jej dotychczasowe świadczenie uwzględnia 561 miesięcy okresów składkowych i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 244,61%, że jej wniosek z 30.12.2021 r. dotyczy ponownego przeliczenia kwoty bazowej i podstawy wymiaru składek według najkorzystniejszego wariantu, tj. ponownego obliczenia ustalonej emerytury z powodu kontynuowania ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu wieku emerytalnego przez okres 79 miesięcy, tj. od 15.06.2015 r. do 31.12.2022 r. Zaznaczyła, że nie ma wiedzy na temat czy ponowne, na podstawie art. 55 i art. 55a ustawy emerytalnej, obliczenie wysokości emerytury według nowych zasad z art. 26 ustawy emerytalnej, będzie dla niej korzystniejsze od wyliczeń z okresów składkowych oraz podstawy wymiaru obliczonej z jej wskaźnika wysokości podstawy wymiaru i aktualnej kwoty bazowej, o co wnosiła w swoim wniosku. Zarzuciła, że pozwany ograniczył się jedynie do wyliczenia niekorzystnych dla niej wskaźników wysokości podstawy wymiaru z innych okresów i na tej podstawie w efekcie wydał odmowną decyzję, co jest krzywdzące. W konkluzji wniosła o ponowne obliczenie jej świadczenia emerytalnego według najkorzystniejszego wariantu.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołanie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie, a dodatkowo wyjaśnił, że w przypadku wnioskodawczyni urodzonej (...) wydano decyzję odmawiającą zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej, albowiem wniosek o emeryturę powszechną ubezpieczona złożyła 17.08.1999 r. tj. przed 31.12.2008 r.

(odpowiedź na odwołanie k. 4-5)

Na rozprawie z 7.06.2022 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie i wniosła o przeliczenie jej emerytury z uwzględnieniem tego, że po jej przyznaniu przepracowała wymagane prawem w przypadku ubezpieczonych urodzonych przed 1.01.1949 r. do dokonania takiego przeliczenia co najmniej 30 miesięcy - bo aż 79 miesięcy okresów składkowych - oraz przy przyjęciu dotychczasowego wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia, przy czym jednocześnie wyjaśniała, że nie podważa wariantowych wskaźników wyliczonych przez organ rentowy, który błędnie rozpoznał jej wniosek z 30.12.2021 r. na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej, ponieważ w przedmiotowym wniosku nie wnosiła, ani też obecnie nie wnosi o przeliczenie jej świadczenia na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej, gdyż oczywistym jest, że jej zarobki z lat 2015-2021 nie mogły skutkować wyliczeniem wyższego wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia.

Natomiast pełnomocnik pozwanego organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

(e-prot. z 7.06.2022 r.: 00:00:40-00:19:15, 00:23:14)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni - M. G. urodziła się (...) (niesporne)

Odwołująca złożyła wniosek o emeryturę w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego w dniu 17.08.1999 r. (niesporne)

Na mocy decyzji z 23.08.1999 r. wnioskodawczyni przyznano od 1.08.1999 r. prawo do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego. (niesporne, a nadto decyzja k. 11 akt ZUS)

Decyzją z 21.02.2000 r. ZUS przeliczył wysokość emerytury ubezpieczonej od 1.01.2000 r. po doliczeniu stażu pracy. Podstawa wymiaru emerytury ubezpieczonej stanowi wynagrodzenie, od którego odprowadzono składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie emerytalne i rentowe z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury z lat 1990 -1999. Wyliczony wskaźnik podstawy wymiaru od 1.01.2000 r. wynosi 244,61%, do którego przyjęto następujące zarobki wnioskodawczyni:

- 1990 r. – 17 886 700 zł, średnia krajowa 12 355 644 zł, wskaźnik 144,77%

- 1991 r. – 32 968 500 zł, średnia krajowa 21 240 000 zł, wskaźnik 155,22%

-1992 r. – 77 583 300 zł, średnia krajowa 35 220 000 zł, wskaźnik 220,28%

-1993 r. – 127 247 200 zł, średnia krajowa 47 940 000 zł, wskaźnik 265,43%

-1994 r. – 183 611 000 zł, średnia krajowa 63 936 000 zł, wskaźnik 287,18%

-1995 r. – 25 240,40 zł, średnia krajowa 8 431,44 zł, wskaźnik 299,36%

- 1996 r. – 34 314,11 zł, średnia krajowa 10 476 zł, wskaźnik 327,55%

-1997 r. – 36 578,76 zł, średnia krajowa 12 743,16 zł, wskaźnik 287,05%

-1998 r. – 41 185,10 zł, średnia krajowa 14 873,88 zł, wskaźnik 276,90%

-1999 r. – 37 357,12 zł, średnia krajowa 20 480,88 zł, wskaźnik 182,40%.

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 244,61% prze kwotę bazową w wysokości 1327,44 zł wynosi 3247,05 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił: 41 lat, 3 miesiące okresów składkowych, tj. 495 miesięcy. Zakład dokonał obliczenia emerytury w następujący sposób:

24% x 1327,44 zł = 318,59 zł

(495 x 1,3%) : (...),05 = 1741,39 zł

Razem 2059,98 zł.

(niesporne, a nadto decyzji z 21.02.2000 r. k. 17 akt ZUS, wyliczenie wskaźnika k. 16 akt ZUS)

Kolejnymi decyzjami ZUS ponownie ustalał wysokość świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni poprzez doliczenie okresów składkowych przebytych po przyznaniu świadczenia, a w tym doliczenie okresów:

- od 15.06.2015 r. do 28.02.2016 r. decyzją z 23.03.2016 r. co łącznie dało 41 lat, 11 miesięcy okresów składkowych, tj. 503 miesięcy,

- od 29.02.2016 r. do 14.02.2017 r. decyzją z 24.03.2017 r. co łącznie dało staż w ilości 42 lat, 10 miesięcy okresów składkowych, tj. 514 miesięcy,

- od 15.02.2017 r. do 31.12.2017 r. decyzją z 13.02.2018 r. co łącznie dało staż w ilości 43 lat, 9 miesięcy okresów składkowych, tj. 525 miesięcy,

- od 1.01.2018 r. do 24.01.2019 r. decyzją z 7.02.2019 r. co łącznie dało staż w ilości 44 lat, 10 miesięcy okresów składkowych, tj. 538 miesięcy,

- od 25.01.2019 r. do 31.12.2019 r. decyzją z 13.02.2020 r. co łącznie dało 45 lat, 9 miesięcy okresów składkowych, tj. 549 miesięcy,

- od 1.01.2020 r. do 31.12.2020 r. decyzją z 9.02.2021 r. co łącznie dało staż w ilości 46 lat, 9 miesięcy okresów składkowych, tj. 561 miesięcy.

(niesporne, a nadto wniosek k. 34 akt ZUS decyzja z 9.02.2021 r. k. 86 akt ZUS, decyzja z 23.03.2016 r. k. 43 akt ZUS, wniosek k. 45 akt ZUS, decyzja z 24.03.2017 r. k. 54 akt ZUS, wniosek k. 56 akt ZUS, decyzja z 13.02.2018 r. k. 66 akt ZUS, wniosek k. 68 akt ZUS, decyzja z 7.02.2019 r. k. 72 akt ZUS, wniosek k. 74 akt ZUS, decyzja z 13.02.2020 r. k. 79 akt ZUS, wniosek k. 83 akt ZUS, decyzja z 9.02.2021 r. k. 86 akt ZUS)

W dn. 30.12.2021 r. odwołująca złożyła wniosek o ponowne obliczenie jej świadczenia emerytalnego, w którym wniosła o przeliczenie kwoty bazowej i podstawy wymiaru według najkorzystniejszego wariantu w związku z przepracowaniem 79 miesięcy w pełni oskładkowanych, załączając do tego wniosku zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres od 15.06.2015 r. do nadal, w którym zostały wskazane jej zarobki od 2015 r. do 2021 r. w następujących kwotach: 2015 r. 3675 zł, 2016 r. 6105 zł, 2017 r. 7200 zł, 2018 r. 9240 zł, 2019 r. 9450 zł, 2020 r. 12 220 zł, 2021 r. 13440 zł.

(niesporne, a nadto wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego k. 90 -91 akt ZUS, zaświadczenie k. 92-93)

Zaskarżoną decyzją z 17.02.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu w/w wniosku, na podstawie art. 110 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.), odmówił M. G. prawa do ponownego ustalenia wysokości świadczenia, albowiem:

- z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury – renty – ustalono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w wysokości 8,70% (2001-2020);

- z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu – ustalono wskaźnik 142,82%.

Przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia zgodnie z art. 110 w/w ustawy z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego w latach 2015-2020 pozostaje bez wpływu na podwyższenie podstawy wymiaru emerytury, a tym samym na korzystniejszy wymiar świadczenia. Nadal najkorzystniejszym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru jest wskaźnik wynoszący 244,61% ustalony z lat 1990-1999. W efekcie ZUS stwierdził, że emerytura będzie wypłacana w dotychczasowej wysokości.

(decyzja k. 100 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny okazał się w całości niesporny i został odtworzony na podstawie niekwestionowanych dokumentów zalegających w aktach ZUS-owskich. W istocie spór pomiędzy stronami okazał się sporem nie co do faktów, a wyłącznie co do prawa, co zostanie poddane analizie i ocenie jurydycznej Sądu w dalszej części uzasadnienia.

Sąd pominął wycinki prasowe złożone do akt sprawy przez wnioskodawczynię, albowiem nie stanowią one dowodu w n/n sprawie, a co najwyżej pozwalają na ustalenie czego dotyczy roszczenie skarżącej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

Mimo, że wnioskodawczyni (nie mając profesjonalnego pełnomocnika w sprawie) nie wskazała konkretnej podstawy prawnej dochodzonego przez nią roszczenia, to ze sposobu w jaki uargumentowała swoje odwołanie wynika, że spór w całości koncentrował się wokół interpretacji przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.) w zakresie możliwości obliczenia wysokości przysługującej powódce emerytury z wieku powszechnego według aktualnej kwoty bazowej po przepracowaniu co najmniej 30 miesięcy, a więc w oparciu o reguły określone w art. 53 ust. 4 ww. ustawy.

Dla jasności wywodu przypomnieć w tym miejscu należy, że wnioskodawczyni wyraźnie oświadczyła, że nie wnosiła we wniosku z 30.12.2021 r. i nie wnosi też aktualnie o przeliczenie jej świadczenia na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej, a także, że nie kwestionuje pod względem poprawności rachunkowej wyliczonych przez pozwanego wskaźników wysokości podstawy wymiaru jej świadczenia przy uwzględnieniu jej zarobków z lat 2015-2021, gdyż – jak sama przyznała – oczywistym było, że ich wyliczenie nie mogło skutkować ustaleniem wyższego wskaźnika podstawy wymiaru. Powódka zarzuciła w istocie, że pozwany błędnie zinterpretował jej wniosek z 30.12.2021 r. uznając, że dotyczy przeliczenia na mocy art. 110 ust. 1 ustawy emerytalnej, zamiast przeliczenia przy przyjęciu dotychczasowego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru jej świadczenia z jednoczesnym uwzględnieniem, że po przyznaniu emerytury z wieku powszechnego przepracowała 79 miesięcy składkowych, co wskazuje na to, że jej roszczenie dotyczy możliwości zastosowania art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej.

Co do zarzutu powódki dotyczącego wadliwego jej zdaniem zastosowania przez pozwanego do przeliczenia jej świadczenia art. 110 ustawy emerytalnej, to w pierwszym rzędzie należy wyjaśnić, że przepis ten stosuje się do już ustalonego prawa do emerytury i pozwala on na przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia, ustalonej w sposób określony art. 15 ustawy emerytalnej, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego. Powołany przepis art. 110 ust. 1 ustawy emerytalnej odnosi się do przeliczenia świadczenia ustalanego na "starych zasadach", w systemie świadczenia zdefiniowanego, czyli w przypadku wnioskodawczyni do jej emerytury nabytej w 1999 r. Ubezpieczona ma ustaloną podstawę wymiaru przy przyjęciu (...) w wysokości 244,61% z 10 kolejnych lat 1990-1999. Natomiast (...) wyliczony przez pozwanego w zaskarżonej decyzji w innym wariancie - innych kolejnych 10 lat lub 20 dowolnie wybranych najkorzystniejszych - jest niższy w każdym przypadku, bo z 10 kolejnych lat kalendarzowych poprzedzających 2021 r. wyniósł 8,70%, a z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom wyniósł - 142,82%, i powódka pod względem rachunkowym w ogóle tego nie kwestionuje. Badana decyzja odmawiająca powódce przeliczenia jej świadczenia na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej jest zatem prawidłowa.

Jednak ze względu na argumentację powódki należy wyjaśnić: 1) czy pozwany słusznie zastosował art. 110 ustawy emerytalnej rozpoznając wniosek odwołującej złożony 30.12.2021 r., czy też nie, a także 2) czy istnieje przewidziana prawem możliwość, aby pozwany do rozpoznania w/w wniosku powódki zastosował zamiast art. 110 ust.1 przepis art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej.

Zdaniem Sądu Okręgowego odpowiadając na pierwsze z wyżej postawionych pytań: czy pozwany słusznie zastosował art. 110 ust. 1 ustawy emerytalnej do rozpoznania wniosku powódki z 30.12.2021 r. należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, a odpowiadając na drugie pytanie: czy wniosek ten mógł być rozpoznany w oparciu o art. 53 ust. 4 tej ustawy należy odpowiedź przecząco, a to z następujących przyczyn.

Dla oceny zasadności stanowiska ubezpieczonej konieczne jest dokonanie analizy przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą emerytalną. Ustawa ta w Dziale II (...) w kolejnych rozdziałach wskazuje zasady przyznawania emerytur dla urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. (art. 24 – art. 26c), zasady przyznawania emerytur dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. (art. 27 – art. 45), przepisy wspólne dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. (art. 46 – art. 50), zasady przyznawania emerytur górniczych (art. 50a – art. 50f) oraz zasady ustalania wysokości emerytur, o których mowa w art. 27 – 50e ustawy.

Stosownie do treści art. 53 ust. 3 w/w ustawy, emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury. Zgodnie zaś z ust. 4 art. 53 tej ustawy, cytowanego wyżej przepisu art. 53 ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Odnosząc się do twierdzeń odwołującej i pozwanego w zakresie możliwości uwzględnienia żądania powódki z perspektywy art. 53 i art. 110 ustawy emerytalnej, formułowanych na rozprawie przez obie strony, Sąd Okręgowy zważył, że przepis art. 53 został umieszczony w Rozdziale 4 Działu II ustawy emerytalnej - regulującego zasady nabywania prawa do świadczeń i został usytuowany wśród przepisów dotyczących ustalania wysokości emerytur, o których mowa w art. 27-50e.

Takie usytuowanie przepisu art. 53 pozwala w pewnym uproszczeniu na stwierdzenie, że co do zasady, ma on zastosowanie do ustalania wysokości nabywanych świadczeń, a nie do przeliczania świadczeń dotychczas otrzymywanych (czyli już ustalonych, uprzednio przyznanych), do których zastosowanie ma natomiast art. 110 ustawy emerytalnej, który z kolei został umieszczony przez ustawodawcę wśród przepisów regulujących zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości.

Jak słusznie zostało to już wyjaśnione w uchwale 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2009 r., I UZP 6/09, (OSNP 2010/5-6/72), "Przepisy art. 53 i art. 110 dotyczą niezależnych regulacji ustawy emerytalnej, których sensu nie można korygować przez wzajemnie odwoływanie się jednej do drugiej. Tak jak wskazano, art. 53 nie dotyczy ustalania podstawy wymiaru emerytury i już tylko w tym znaczeniu jest rozłączny z art. 110. Zachodzą też dalsze zasadnicze różnice, gdyż w art. 53 ust. 4 chodzi tylko o sam okres ubezpieczenia, czyli nie ma znaczenia wysokość składki (podstawy jej wymiaru) w okresie owych "co najmniej 30 miesięcy ubezpieczenia". Natomiast w przepisie art. 110 znaczenie ma nie tyle sam okres ubezpieczenia, co właśnie wielkość składki, która pozwala osiągnąć wymagany wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyższy od poprzednio obliczonego - w sytuacji objętej przepisem ust. 1 art. 110 - albo wynoszący co najmniej 130% w sytuacji z przepisu ust. 2 art. 110. Nadto przepis art. 53 (w tym ust. 4) stosuje się z urzędu do ustalenia wysokości emerytury, natomiast tryb przeliczenia podstawy wymiaru z art. 110 tylko na wniosek zainteresowanego. Łącznikiem przepisów art. 53 i art. 110, lecz tylko o znaczeniu faktycznym, może być okres ubezpieczenia po nabyciu wcześniejszej emerytury wynoszący co najmniej 30 miesięcy. Jednocześnie jednak zastosowanie obu przepisów - art. 53 i 110 - nie jest możliwe, gdyż do zastosowania pierwszego podstawa wymiaru musi być już ustalona i przyjmuje się ją z poprzedniej emerytury. Z kolei tryb przeliczenia podstawy wymiaru z art. 110 może mieć zastosowanie tylko do emerytury już przyznanej, a nie do emerytury dopiero ustalanej. Przeciwne założenie nie jest uprawnione nawet dla tych ubezpieczonych, którzy po ustaleniu wcześniejszej emerytury nie pobierali świadczenia wskutek zawieszenia prawa do świadczenia. Taką bowiem sytuację art. 110 ust. 2 również uwzględnia z dalszym uwarunkowaniem co do wysokości wskaźnika wysokości podstawy. Samodzielne znaczenie i odrębne funkcje przepisów art. 53 i art. 110 nie pozwalają zatem aprobować wykładni opartej na założeniu, że art. 53 ust. 4 stanowi przepis szczególny do art. 110 i w konsekwencji uprawnia do obliczenia wysokości później ustalanej emerytury (nowej) według kwoty bazowej z daty wniosku zarówno w części socjalnej, jak i w części stażowej emerytury. Przy takiej wykładni wskazana odrębność obu przepisów potwierdzałaby raczej stanowisko, że przy stosowaniu art. 53 ust. 4 nie można by rezygnować z warunków z art. 110. Między przepisami art. 53 i art. 110 nie ma zależności ogólnej i szczególnej. Nie jest jednak wykluczone, że stan faktyczny może wypełniać warunki obu tych regulacji. Wówczas zainteresowany na podstawie art. 110 może uzyskać przeliczenie podstawy wymiaru, a część socjalną od nowej kwoty bazowej po spełnieniu warunków z art. 53. Stanowi to jednak przedmioty odrębnych rozstrzygnięć (decyzji), gdyż tryb z art. 110 odnosi się do emerytury już ustalonej (uprzednio przyznanej). Chodzi przy tym o dwie różne emerytury, stąd znaczenie może mieć właściwa kolejność wniosków. Ustalenie wysokości nowej emerytury może poprzedzać przeliczenie podstawy wymiaru wcześniejszej emerytury. W sytuacji, gdy nowy okres "co najmniej 30 miesięcy ubezpieczenia", już jako podstawa wymiaru składek, pozwoli na ponowne obliczenie wysokości wcześniejszej emerytury w trybie art. 110, czyli z nową kwotą bazową w podstawie wymiaru, to ta kwota bazowa może stanowić odniesienie do ustalania części socjalnej później ustalanej emerytury (art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1, art. 53 ust. 1 i ust. 3, art. 110). Przy spełnianiu warunków z art. 110 ubezpieczony może wystąpić o przeliczenie podstawy wymiaru wcześniejszej emerytury w każdym czasie. Do tego przeliczenia nie jest konieczne posiadanie aż "co najmniej 30 miesięcy" ubezpieczenia społecznego (art. 53 ust. 4). Może więc wystąpić z takim wnioskiem w okresie bezpośrednio poprzedzającym wniosek o przyznanie i ustalenie nowej (zwykłej) emerytury. Jeżeli przeliczenie emerytury wcześniejszej na podstawie art. 110 wystąpi bezpośrednio przed wnioskiem o emeryturę zwykłą, to może minimalizować, a nawet wyłączać niekorzystny dla ubezpieczonego efekt reguły, że podstawę emerytury zwykłej po wcześniejszej stanowi podstawa wymiaru emerytury wcześniejszej (art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1), wówczas gdy przeliczenie w trybie art. 110 wystąpi w okresie obowiązywania tej samej kwoty bazowej, uwzględnianej później przy wniosku o zwykłą emeryturę (art. 53). Do obliczenia tej drugiej emerytury ubezpieczony może uzyskać taką samą kwotę bazową (art. 53 ust. 1 i 3). Przepis art. 53 ust. 4 może nie mieć wówczas zastosowania, zwłaszcza gdy dalszy okres "co najmniej 30 miesięcy" ubezpieczenia zostanie przyjęty (skonsumowany) jako nowa w całości lub w części podstawa wymiaru emerytury wcześniejszej obliczonej na podstawie art. 110". (tak samo m.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 9.05.2018 r., III AUa 1121/16, L.). Przytoczone stanowisko Sąd Okręgowy w całości aprobuje, traktując je jako własny pogląd w n/n sprawie.

Podkreślić należy, że w realiach badanej sprawy do wnioskodawczyni nie ma zastosowania przepis art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej, albowiem zgodnie z tym przepisem tylko osoby urodzone do dnia 31.12.1948 r. (ten warunek powódka oczywiście spełnia) i jednocześnie uprawnione do wcześniejszych emerytur (tego warunku powódka nie spełnia, bo nigdy zresztą nie miała przyznanej emerytury wcześniejszej) mogą nadal korzystać z faktu podlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres 30 miesięcy po przyznaniu wcześniejszej emerytury, ponieważ nabędą prawo do emerytury powszechnej na starych zasadach, na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej, a emerytura ta zostanie w całości obliczona na podstawie art. 53 ust. 4 w związku z art. 21 ust. 2 powołanej ustawy. Zwrot "po nabyciu prawa do świadczenia" nie oznacza każdego dowolnie wybranego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu, ale tylko okres przypadający pomiędzy nabyciem prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a nabyciem prawa do emerytury w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Przepis art. 53 ust. 4 cyt. ustawy nie stanowi bowiem samoistnej podstawy do obliczenia wysokości emerytury, ale jest związany z ustaleniem prawa do świadczenia. Tylko zatem przy ustalaniu prawa do emerytury (kolejnej) jest możliwe zastosowanie tego przepisu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14.03.2013 r., III AUa 88/13, L.).

Niemożliwe jest tym samym w przypadku powódki skorzystanie z możliwości przeliczenia jej emerytury na podstawie art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej, w sytuacji pozostawania przez nią w ubezpieczeniu przez co najmniej 30 miesięcy (w przypadku powódki przez 79 miesięcy) ale już po nabyciu prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego . Żadne bowiem z przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie przewidują takiej możliwości. Przepisy art. 53 ust. 3 i 4 ustawy zostały wprowadzony w celu wyraźnego unormowania kwestii kwoty bazowej osób pobierających tzw. wcześniejszą emeryturę , przechodzących następnie na emeryturę w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego i ma on "jednorazowe" zastosowanie (zob. wyrok Sąd Apelacyjnego w Łodzi z 19.11.2013 r., III AUa 203/13, Lex nr 1400346).

Fakt, że powódka podlegała ubezpieczeniu, po przyznaniu jej emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej, może mieć jedynie wpływ na zwiększenie okresów składkowych i nieskładkowych, co zresztą organ rentowy czynił, dokonując w kolejnych decyzjach przeliczeniowych ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 112 ustawy, poprzez doliczenie w podstawie wymiaru świadczenia nieuwzględnionego dotychczas okresu składkowego.

Nadto Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w wyrażony w wyroku z 27.11.2017 r., III AUa 207/17 (L.), w którym wprost wskazano, że " artykuł 53 u.e.r.f.u.s. ma zastosowanie wówczas, kiedy dana emerytura przyznawana jest pierwszy raz. Chodzi o to, że na podstawie samych przepisów art. 53 u.e.r.f.u.s. nie można przeliczyć emerytury już otrzymywanej . Zmianę wysokości świadczenia już otrzymywanego umożliwiają przepisy działu VIII rozdziału III ustawy emerytalnej."

Oznacza to, że pozwany bezbłędnie rozpoznając wniosek skarżącej z 30.12.2021 r. uznał, że zastosowanie może mieć jedynie przepis art. 110 ust. 1 ustawy emerytalnej do przeliczenia świadczenia powódki, a także, że nie ma żadnych podstaw prawnych, aby można było zastosować w przypadku powódki przepis art. 53 ust. 4 tej ustawy.

Na marginesie jedynie Sąd Okręgowy zważył, że po wydaniu zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji z 17.02.2022 r. ZUS wydał także decyzję z 30.03.2022 r., mocą której odmówił wnioskodawczyni prawa do obliczenia wysokości emerytury zgodnie z art. 55 ustawy emerytalnej. Mimo, że decyzja z 30.03.2022 r. nie jest przedmiotem badania Sądu w n/n postępowaniu, to aby całkowicie wyjaśnić wątpliwości powódki, która powołała się na rozprawie na to, że okoliczność tę przywołał sam pozwany w odpowiedzi na odwołanie od zaskarżonej decyzji z 17.02.2022 r., i jednocześnie mając na uwadze, że powódka nie ma wiedzy prawniczej i sama nie potrafiła wskazać podstawy prawnej swojego roszczenia, Sąd Okręgowy jedynie gwoli ścisłości pragnie wskazać, że art. 55 ustawy emerytalnej dotyczy wyłącznie ubezpieczonego spełniającego warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, po pierwsze, podlegał ubezpieczeniom społecznym, po drugie, zamiast emerytury wybrał dalszą aktywność zawodową, kontynuując po tym dniu podleganie tym ubezpieczeniom, a po trzecie złożył wniosek o emeryturę z wieku powszechnego po dniu 31.12.2008 r. R. legis tego przepisu jest bowiem kontynuowanie opłacania składek. Dotyczy on zatem tylko tych ubezpieczonych, którzy w chwili składania tego wniosku spełniali warunki z art. 55 ustawy, a więc przede wszystkim kontynuowali ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nie realizując uprawnienia do emerytury i w ten sposób przyczyniali się do powiększenia Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpili dopiero po 31 grudnia 2008 r. - wówczas ich emerytura może być obliczona na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53. Przywołany art. 55 ustawy emerytalnej, zawiera zatem ograniczenia podmiotowe, wynikające ze wskazanych w niej warunków temporalnych, jak i skierowany jest wyłącznie wobec tych ubezpieczonych, którzy kontynuują ubezpieczenie emerytalne i nie występują z wnioskiem o emeryturę powszechną pomimo spełnienia do niej warunków. Należy również zauważyć, że wspomniane wymagania muszą być spełnione łącznie, co oznacza z jednej strony konieczność wykazania przez ubezpieczonego, iż pomimo osiągnięcia wieku powszechnego kontynuował ubezpieczenie emerytalne, jak i wymóg zgłoszenia wniosku o emeryturę powszechną po 31 grudnia 2008 r. (tak samo SN w wyroku z 20.09.2017 r., I UK 339/16, LEX nr 2390759, a także w wyroku z 4.07.2019 r., III UK 179/18, LEX nr 2691557). Wnioskodawczyni urodziła się przed 1 stycznia 1949 r., ale wniosek o przyznanie emerytury złożyła przed 31 grudnia 2008 r., bo 17 sierpnia 1999 r., a zatem nie ma do niej zastosowania z mocy art. 55 ustawy emerytalnej przepis art. 26 w/w ustawy. Raz jeszcze jednak należy podkreślić, że powyższe uwagi nie były związane z badaniem niezaskarżonej w n/n postępowaniu decyzji z 30.03.2022 r., a jedynie stanowią uzupełniające wyjaśnienie dla powódki wobec podniesienia przez pozwanego w odpowiedzi na odwołanie od decyzji z 17.02.2022 r. w/w okoliczności, co skutkowało powstaniem mylnego przekonania skarżącej, że jest w tej sytuacji uprawniona do repliki w tym zakresie i że może stanowić to dla niej szansę na osiągnięcie zamierzonego skutku procesowego złożonego przez nią odwołania, co jednak z wyżej omówionych przyczyn nie mogło mieć miejsca.

Mając na uwadze wszystkie poczynione wyżej rozważania prawne, Sąd Okręgowy stwierdził, że zaskarżona decyzja z 17.02.2022 r. jest prawidłowa, odpowiada prawu, wobec czego brak podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawczyni.

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., orzekł, jak w sentencji wyroku.

A.P.