Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

WYROKU W CAŁOŚCI

Decyzją z 3.12.2020 r. ( znak: EPOM/25/021274286) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił P. R. prawa do emerytury pomostowej, ponieważ wnioskodawca po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018 r, poz. 1924) a szczególnie brak precyzyjnego określenia wykonywanych prac.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych do pracy w szczególnych warunkach uwzględnił okres od 1.08.1987 r. do 17.03.1999 r., z wyłączeniem okresów nieskładkowych, tj. łącznie 11 lat, 2 miesięcy, 29 dni.

Zakład podał, że do pracy w szczególnych warunkach w myśl art. 49 ustawy pomostowej nie zostały zaliczony okres: 1.09.2007 r. – 31.12.2008 r., ponieważ pracodawca nie potwierdził, że wnioskodawca wykonywał pracę wymienioną w załączniku nr 1 lub 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. (decyzja k. 39 akt ZUS)

Od powyższej decyzji złożył odwołanie wnioskodawca, żądając jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnianiu skarżący podał, że jest lekarzem okulistą i zgodnie z umową o pracę z (...) Sp. z o. o. Sp. k. w ostatnich 5 latach wykonywał pracę jako operator w dyscyplinie operacyjnej Zgodnie z Załącznikiem nr 2. o nazwie wykaz prac o szczególnym charakterze do ustawy z dnia z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych wykonywana praca jest pracą , która ustawodawca zgodnie z pozycją 24 w/w załącznika traktuje jako pracę o szczególnym charakterze.

W tym miejscu wskazał, że po otrzymaniu zaskarżonej decyzji poinformował pracodawcę o fakcie odmowy przyznania świadczenia emerytalnego. Pracodawca po dokonaniu analizy dokumentacji składanej do ZUS ocenił, że w tym przypadku wskutek błędu pracownika nie został przez niego dopełniony obowiązek w zakresie zgłoszenia faktu wykonywania przez wnioskodawcę pracy o szczególnym charakterze. Biorąc powyższe pod uwagę pracodawca dokonał stosownej korekty zgłoszenia faktu wykonywania pracy o szczególnym charakterze. W załączeniu do odwołania przedstawił dokumenty potwierdzające fakt dokonania przez pracodawcę (...) Sp. z o.o. Sp.k. stosownych korekt deklaracji.

(odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o oddalenie odwołania. (odpowiedź k. 11-11v)

W uzasadnieniu ZUS podał, że na podstawie dowodów dołączonych do wniosku organ rentowy przyjął za udowodnione 35 lat 10 miesięcy i 21 okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 11 lat 2 miesiące i 29 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy odmówił P. R. przyznania emerytury pomostowej, ponieważ nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zaliczony został okres pracy od 1.08.1987r. do 17.03.1999r. (z wyłączeniem urlopów bezpłatnych i okresów nieskładkowych) - łącznie 11 lat, 2 miesiące i 29 dni.

Organ rentowy nie uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych okresów pracy na stanowisku lekarz okulista - operator, Dyrektor Kliniki od 1.09.2007 r. do 31.12.2008 r., ponieważ pracodawca w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie określił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r.

Zakład pracy wystawiając świadectwo pracy w szczególnych warunkach na podstawie posiadanej dokumentacji, ma obowiązek określić rodzaj wykonywanej pracy, ściśle według wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r., oraz podać stanowisko pracy zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego lub uchwały lub powinien powołać się na wykaz stanowisk stanowiący załącznik nr 1 lub nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych z 19.12.2008 r.

Natomiast przedsiębiorstwa podlegające pod sektor prywatny powinny podać rodzaj wykonywanej pracy powołując się jedynie na wykaz stanowiący załącznik do Rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983 r., gdyż zakłady pracy nie podlegały pod ministra resortowego.

Ponadto ZUS nie uwzględnił okresu od 1.06.2016 r. do 31.10.2020 r., ponieważ wykonywane przez wnioskodawcę operacje były planowane, brak zaś informacji, że wykonywał prace w ramach ostrego dyżuru, a w placówce brak oddziału (...). Ponadto, brak jest zakresu czynności i obowiązków na stanowisku okulista-operator i Dyrektor Kliniki.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

P. R. ma obecnie 65 lat bo jest urodzony (...) /okoliczność niesporna/

Odwołujący jest lekarzem okulistą i przez wiele lat był podstawowym a okresowo jedynym lekarzem wykonującym zabiegi operacyjne. Szpital (...) głównie zajmuje się leczeniem okulistycznym i ginekologicznym oraz prowadzi ciąże do ich rozwiązania. (okoliczność bezsporna).

Wnioskodawca, zgodnie ze świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 27.10.2006 r,. oraz z dnia 2 listopada 2020 roku był zatrudniony od dnia 1 września 2007 roku do 31 października 2020 roku r. w placówce medycznej M. w Ł. gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru na stanowisku lekarza okulisty operatora wymienionym w wykazie A, dziale XII, poz. 2 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 13 lutego 1989 rok. (świadectwa pracy k.14, k .15, k. 30 akt ZUS)

Świadkowie K. G. i E. K. od 2001 roku pracują z wnioskodawcą w Szpitalu (...) przy ul. (...) . Natomiast świadek M. M. pracuje w szpitalu od września 2015 roku. Świadkowie wykonują zawód pielęgniarki.

Wnioskodawca P. R. w tym szpitalu pracuje na stanowisku okulisty - operatora. Wnioskodawca był przez jakiś czas dyrektorem tego szpitala , ale głównie zajmował się operacjami. W tym szpitalu nie ma wydzielonego oddziału ratunkowego. Były sytuacje, że w ramach dyżuru pielęgniarki dzwoniły po wnioskodawcę jak się z pacjentem coś działo aby przyjechał do wykonania nagłych zabiegów. Czasem były ostre przypadki kiedy trzeba było na dyżurze coś po zabiegu naprawić. Na przykład w przypadku alokacji soczewki pacjent z poradni był od razu przyjmowany na zabieg który wykonywał wnioskodawca.

Placówka szpitalna ma umowę podpisaną z NFZ jak i Pogotowiem
Ratunkowym które przywozi pacjentów w nagłych przypadkach.

Kiedy zagraża pacjentowi utrata wzorku wtedy zabieg wykonuje się w trybie pilnym. Także jeżeli są powikłania pooperacyjne. Były takie przypadki, że wnioskodawca wykonywał nagłe zabiegi w trakcie godzin pracy jak i w trakcie dyżuru. Zabiegi trwają od 40 minut do 2 godzin. Te okresy czasu odpowiadają okresom czasu operacji w innych dziedzinach medycznych, mając na uwadze przeciętne okresy czasu operacji.
Przy operacji zespół składał się z lekarza anestezjologa, do trzech pielęgniarek, operującego i asystent, zwłaszcza przy ciężkich zabiegach. Przeprowadzenie 6 zabiegów zabierało 5-6 godzin nieprzerwanej pracy. Około 10 procent wszystkich zabiegów jest zabiegami nieplanowanymi, nagłymi. Lekarze z tej placówki przeszli na emerytury pomostowe, zwłaszcza ginekolodzy – położnicy.

(zeznania: G. K. 00:08:18 do 00:15:06, E. K. 00:17:09 do 00:28:06, zeznania M. M. 00:28:06 do 00:36:07 z dnia 15.11.2021 roku, zeznania J. K. 00:02:05 do 00:09;30, przesłuchanie wnioskodawcy 00:10:47 do 00:18:42 z dnia 20.07.2022 roku)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania odwołującego i zawnioskowanych przez niego świadków oraz dokumentację zgromadzoną w toku postępowania sądowego i znajdująca się w aktach postępowania przed organem rentowym.

Zeznania świadków i odwołującego Sąd uznał zasadniczo za wiarygodne bowiem dotyczyły one opisu prac jakie wykonywał wnioskodawca jak i świadkowie. Zeznania te były spójne i logiczne w zakresie istotnych okoliczności sprawy, a ponadto korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Prawdziwość dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, akta osobowe i zaświadczenia z zakładu pracy nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a więc w ocenie Sądu były wiarygodne.

Sąd Okręgowy uznaje, że samo świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych potwierdzające wykonywanie przez odwołującego pracy w badanym okresie na stanowisku lekarza okulisty – operatora stale i w pełnym wymiarze czasu pracy- nie było kwestionowane przez ZUS. Jedynie ZUS uznał, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach „ostrego dyżuru” w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd dopuścił więc dowód z przesłuchania wnioskodawcy oraz zeznań świadków, którzy zgodnie zeznali, że wnioskodawca wykonywał różne prace także nagłe po dostarczeniu pacjenta przez pogotowie lub po zabiegach operacyjnych.

W odniesieniu argumentacji wnioskodawcy, że inni pracownicy szpitala mają przyznane emerytury wcześniejsze bo ZUS nie kwestionował ich świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych to wskazać należy, że okoliczność ta pozostaje bez decydującego wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, albowiem Sąd nie analizował (i nie miał potrzeby) tych przypadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie od zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i obowiązujących przepisów zasługuje na uwzględnienie.

Warunki nabywania prawa do emerytury pomostowej określa ustawa z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924 ze zm., dalej ustawa o emeryturach pomostowych), która weszła w życie z dniem 1.01.2009 r.

Podkreślić należy, że ustawa o emeryturach pomostowych zastąpiła przepisy ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.) określające zasady przyznawania emerytur w niższym wieku pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze nowymi regulacjami określającymi zasady nabywania wcześniejszych emerytur z tytułu tego rodzaju pracy. Najogólniej rzecz ujmując celem tej ustawy jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Świadkowi którzy otrzymali inne emerytury niż ta o którą ubiega się wnioskodawca (z innej podstawy prawnej) mogli wystąpić z żądaniami przyznania emerytury w obniżonym wieku z warunków szczególnych ponieważ są znacznie starsi od wnioskodawcy , więc mogli spełnić warunki według poprzedniej ustawy emerytalnej.

Bowiem ustawa pomostowa ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 1 stycznia 1999 r. (art. 4 pkt 5 ustawy). Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny emerytura pomostowa ma być „pomostem między dotychczasowym systemem z licznymi możliwościami przechodzenia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym i nowym systemem, w którym tego typu rozwiązania będą wyjątkiem” (uzasadnienie wyroku z dnia 16 marca 2010 r., K 17/09, OTK 2010 nr 3, poz. 21).

Wskazany wyżej cel ustawy realizują w najbardziej widoczny sposób jej przepisy określające przesłanki nabycia emerytury pomostowej.

Zgodnie z art. 4 w/w ustawy, prawo do emerytury pomostowej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,

5. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS,

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3,

7. nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z art. 4 w/w ustawy, wynika, że jakkolwiek w świetle art. 4 pkt 2 i 5 w związku z art. 3 ust. 7 ustawy, do wymaganego przez ustawę stażu przypadającego przed dniem jej wejścia w życie, tj. przed 1 stycznia 2009 r., wlicza się okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu zarówno art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy, jak i art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to właściwego ograniczenia do zamierzonego przez ustawodawcę kręgu osób uprawnionych do emerytury pomostowej dokonuje konieczność spełnienia przesłanki z art. 4 pkt 6. Wymaganie to spełnia zasadniczą funkcję eliminacyjną, ograniczając ostatecznie prawo do emerytury pomostowej do kręgu osób wykonujących pracę kwalifikowaną jako szczególną w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawa o emeryturach pomostowych .

Możliwość uzyskania emerytury pomostowej przez osoby niespełniające warunku z art. 4 pkt 6 przewiduje art. 49 w/w ustawy, według którego prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Przytoczony przepis zmienia wymagania konieczne do uzyskania emerytury pomostowej dla osób niespełniających warunku z art. 4 pkt 6 ustawy, zwalniając je z konieczności wykonywania po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy, jednakże wprowadza w to miejsce wymaganie, aby ubiegający się o rozważane świadczenie spełniał w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1 stycznia 2009 r.) warunek posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej. Warunek ten został jasno wyrażony, wynika wprost z literalnego brzmienia art. 49 pkt 3 ustawy i jest zgodny z jej celem.

Należy podkreślić, że jedynie łączne spełnienie wszystkich przesłanek uprawnia do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, III AUa 1664/12). Innymi słowy nie spełnienie jednej z przesłanek wymienionych w art. 4 cytowanej ustawy pozbawia wnioskodawcę prawa do emerytury pomostowej.

Sąd zważył, że na podstawie art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych płatnik składek jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, za okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 2009 r.

Natomiast zgodnie z art. 38 ust. 1 cytowanej ustawy płatnik składek przekazuje informację o pracowniku, za którego był obowiązany opłacać składkę na (...), zawierającą następujące dane: 1) nazwisko i imię, 2) datę urodzenia, 3) numer PESEL, a w razie gdy pracownikowi nie nadano numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, 4) okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, 5) kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o którym mowa w przepisach art. 33 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - zwaną dalej „zgłoszeniem danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze”. Ustęp 2 tego artykułu stanowi, że zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze płatnik składek przekazuje do Zakładu do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego za poprzedni rok kalendarzowy. W przypadku wystąpienia pracownika z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej, zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w danym roku kalendarzowym, płatnik składek przekazuje do Zakładu w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia wniosku. (ust. 3). Jeżeli z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej pracownik wystąpi przed przekazaniem zgłoszenia danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za poprzedni rok kalendarzowy, w terminie, o którym mowa w ust. 3, płatnik składek przekazuje do Zakładu także zgłoszenie za poprzedni rok kalendarzowy. (ust. 4).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 ustawy (ust. 3).

Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1 lub ust. 3 art. 3 (art. 3 ust. 4 i 5 ustawy o emeryturach pomostowych).

Przy tym w art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych nie chodzi o wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę, lecz o wymiar czasu pracy faktycznie wykonywanej w narażeniu na czynniki ryzyka, które powodują, że dane prace są pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Dlatego też dla uznania, że praca jest wykonywana w szczególnych warunkach, nie wystarcza określenie w umowie o pracę, że pracownik został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na konkretnym stanowisku, z zajmowaniem którego związana jest jedynie (potencjalna) konieczność wykonywania prac wymienionych w wykazie prac w szczególnych warunkach, stanowiącym Załącznik Nr 1, lub szczególnym charakterze stanowiącym Załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych, ale niezbędne jest, aby prace takie rzeczywiście wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest codziennie i przez całą przewidzianą dla niego dniówkę roboczą. (por wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 lipca 2013 r. III UK 106/12 Legalis Numer 787672).

W niniejszym postępowaniu niesporne było to, że wnioskodawca, który wiek 60 lat osiągnął w dniu 8.12.2019 r., udowodnił 42 lata, 1 miesiąc i 29 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Na gruncie badanej sprawy podstawowe znaczenie w sprawie ma fakt ustalenia, że wnioskodawca po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej. Chodzi o prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych
i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru zawartych w załączniku nr 1 poz. 24 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Oznacza to, że prawo do świadczenia na podstawie art. 4 ustawy pomostowej przysługuje wnioskodawcy mimo pewnych wadliwości w zachowaniu płatnika składek min. dotyczący zgłoszenia do ubezpieczenia w zakresie emerytur pomostowych.

Należy podkreślić, że wszystkie wymienione wyżej przesłanki do nabycia prawa do emerytury muszą być spełnione łącznie, o czym stanowi przepis art. 4 tej ustawy. Oznacza to, że niespełnienie choćby jednej z nich przekreśla możliwość nabycia prawa do świadczenia.

Świadkowi zeznali jednoznacznie, że wnioskodawca w tej placówce leczniczej jest podstawowym operatorem – okulistom. Dopiero z czasem zaczęto zatrudniać kolejnych operatorów, mając na uwadze, że wnioskodawca jako osoba w wieku emerytalnym będzie musiał ustąpić miejsca kolejnym lekarzom operatorom. Placówka ma podpisane umowy z pogotowiem ratunkowym co oznacza, że w każdej chwili do placówki może trafić osoba potrzebująca bezpośredniej i natychmiastowej pomocy lekarskiej. Jak wynika z zeznań świadków i wnioskodawcy takich nagłych przypadków w placówce notuje się z około 10%. Skoro jednak wnioskodawca był podstawowym (a przez pewien okres jedynym) operatorem okulistą to należy uznać za wiarygodne, że w zasadzie wszystkie nagłe przypadki były obsługiwane przez wnioskodawcę.

Okoliczność, że każdy dzień pracy nie był „ostrym dyżurem” nie ma decydującego znaczenia. W placówkach szpitalnych w których są oddziały (...) lekarze tam zatrudnieni nie zawsze codziennie wykonują zabiegi nagłe.

Już w zarządzeniu Ministra Zdrowia z 8.11.1954 roku z dnia 8 listopada 1954 r.
w sprawie rodzajów dyżurów lekarskich oraz szczegółowych zasad wypłacania wynagrodzeń za ich pełnienie określono rodzaje dyżurów.

Wskazane prawo stanowiło, że w celu zapewnienia chorym, przebywającym w zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej, opieki lekarskiej przez 24 godziny na dobę oraz w celu racjonalnego wykorzystania kadr lekarskich przy uwzględnieniu potrzeb lecznictwa zamkniętego i otwartego - na podstawie § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 października 1954 r. w sprawie uposażenia lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. Nr 48, poz. 229) zarządza się, że dyżurem lekarskim jest praca wykonywana przez lekarza w zakładzie opieki zdrowotnej zamkniętej, poza godzinami normalnej ordynacji danego zakładu, w celu zapewnienia chorym opieki lekarskiej przez całą dobę. Praca ta może być wykonywana przez jednego lekarza lub przez kilku lekarzy kolejno.
Zarządzenie to nie dotyczy dyżurów pełnionych przez lekarzy w stacjach pogotowia ratunkowego.
Dyżury lekarskie dzielą się na:
1) dyżury zakładowe, w czasie których lekarz przebywa w zakładzie,
2) dyżury na wezwanie (przy telefonie), w czasie których lekarz przybywa do zakładu na każde wezwanie.
Dyżury zakładowe dzielą się na ostre i zwykłe.
Dyżurem ostrym jest dyżur zakładowy pełniony w szpitalu (oddziale, klinice), który w zastępstwie innych zakładów tego samego rodzaju, położonych w tej samej miejscowości, przyjmuje w ciągu całej doby przypadki nagłe, wymagające natychmiastowej pomocy szpitalnej.
Dyżury zakładowe nie odpowiadające warunkom określonym w ust. 2 są dyżurami zwykłymi.
Dyżury zwykłe dzielą się na dyżury w izbie przyjęć, ogólne, oddziałowe.
Dyżur w izbie przyjęć polega na kwalifikowaniu chorych zgłaszających się na leczenie oraz na zastępowaniu dyrektora zakładu. Jeżeli w danym zakładzie jest kilka izb przyjęć, dyrektora zastępuje lekarz pełniący dyżur w ogólnej izbie przyjęć.
Dyżur ogólny polega na opiekowaniu się wszystkimi chorymi, przebywającymi w danym zakładzie lub jego oddziałach położonych eksterytorialnie, oraz na wykonywaniu czynności wymienionych w ust. 2.
Dyżur oddziałowy polega na opiekowaniu się chorymi jednego oddziału lub kilku oddziałów pokrewnych, a także na wykonywaniu czynności w izbach przyjęć zorganizowanych przy tych oddziałach - poza wyjątkami określonymi w § 7.
Dyżur ostry pełniony jest przez zespół dwóch lub trzech lekarzy.
Dyżur zwykły pełniony jest przez jednego lekarza.
Dyżury ostre w poszczególnych zakładach (oddziałach, klinikach) powinny, jeżeli jest to możliwe, powtarzać się w te same dni tygodnia.

Przepisy te wyznaczyły kierunek rozumienia dyżuru lekarskiego na oddziale. Dyżur medyczny pełniony jest przez pracowników poza normalnymi godzinami pracy w zakładach opieki zdrowotnej, który świadczy swoje usługi na rzecz osób wymagających udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych. Placówki ochrony zdrowia muszą zapewnić opiekę zdrowotną pacjentom, szczególnie jest to ważne w szpitalach, które funkcjonują przez 24 godziny na dobę. Dlatego przepisy ustawy o zakładach opieki zdrowotnej dopuszczają możliwość wcześniejszego planowania dyżurów przez pracodawców, przygotowania grafików i odpowiedniego zaplanowania pracy lekarzy.

Kompleksową regulację instytucji dyżuru medycznego można odnaleźć w Dziale III ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jednolity Dz.U. z 2013 poz. 217 ze zm., a zasadniczy jej zręb w art. 95. Stosownie do ust. 1 tego przepisu, pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadający wyższe wykształcenie, zatrudnieni w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne mogą być zobowiązani do pełnienia w przedsiębiorstwie tego podmiotu dyżuru medycznego. Istotę dyżuru medycznego określa art. 95 ust. 2., który statuuje, iż dyżurem medycznym jest wykonywanie poza normalnymi godzinami pracy czynności zawodowych przez osoby, o których mowa w art. 95 ust. 1., w podmiocie leczniczym wykonującym stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne. Z punktu widzenia późniejszych rozważań należy zaznaczyć, że prawodawca wprost postanowił w art. 95 ust.3 wliczyć czas pełnienia dyżuru medycznego do czasu pracy.

Analogiczne, zbieżne z powyższymi uregulowania dotyczące instytucji dyżuru medycznego zawierała uchylona w dniu wejścia w życie ustawy o działalności leczniczej ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (t. jedn. Dz. U. z 2007 Nr 14 poz. 89 ze zm.) w art. 18d ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 32j u.z.o.z. Identyczność uregulowań instytucji w obu ustawach sprawia, że aktualność zachowują poglądy doktryny prawa i judykatury sądów, w tym przede wszystkim Sądu Najwyższego wydane na tle nieobowiązujących już przepisów ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.

Z przedstawionych uregulowań wynika, że świadczenie usług medycznych w warunkach „ostrego dyżuru” nie oznacza, że lekarz cały dzień realnie przyjmuje pacjentów nagłych bo jest to warunek niemożliwy do zrealizowania w żadnym systemie opieki zdrowotnej. Rozbieżne rozumienie problematyki „ostrego dyżuru” zawartego w ustawie o emeryturach pomostowych skutkowała swoistą wykładnią autentyczną wydaną w Komunikacie Ministerstwa Zdrowia w sprawie rozumienia pojęcia „w warunkach ostrego dyżuru" zawartego w pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych już w lipcu 2009 roku. Z tego Komunikatu wynika, że „prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru to nie tylko prace wykonywane (w ramach obowiązków pracowniczych), polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych, ale również inne prace tego personelu (w ramach obowiązków pracowniczych), które Są wykonywane w ramach czasu pracy, kiedy istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, skutkującego koniecznością podjęcia działań w trybie nagłym

Pojęcie „w warunkach ostrego dyżuru" oznacza nieuchronność wystąpienia zdarzenia, które powoduje konieczność udzielania świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych. Nieuchronność występowania takich zdarzeń skutkuje tym, że od pracowników pracujących w tych warunkach wymagane są kryteria określone w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r, o emeryturach pomostowych (szczególna odpowiedzialność oraz szczególna sprawność psychofizyczna).

Zgodnie z art. 3 ust. 5 ustawy warunkiem zaliczenia wykonywania ww. prac do okresu od którego zależy uzyskanie prawa do emerytury pomostowej jest ich wykonywanie w pełnym wymiarze czasu pracy”.

Sąd Okręgowy analogicznie rozumie prace lekarzy w „warunkach ostrego dyżuru”. Z ustaleń faktycznych zebranych w sprawie wynika jednoznacznie, że P. R. spełniał warunki pracy w „warunkach” ostrego dyżuru a nie jedynie podczas „ostrego dyżuru”. ZUS nie zakwestionował, że wnioskodawca wykonywał prace medyczne wynikłe nagle które nie były planowane. Czy tych prac było 10% czy np. 60% nie ma istotnego znaczenia. Bowiem chodzi o potencjalną możliwość wystąpienia zdarzeń nagłych w dobowym wymiarze funkcjonowania szpitale na którą oczekuje przygotowany merytorycznie lekarz. Brak jest informacji jaki procent pacjentów przyjmowanych jest w nagłych przypadkach na okulistycznych oddziałach ratunkowych a więc zajmujących się tylko przypadkami nagłymi a nie także leczeniem operacyjnym. Może okazać się, że wskazane 10% przypadków liczebnie nie będzie ustępowało ilości przypadków występujących rocznie w oddziałach ratunkowych.

Przypomnieć należy, że wnioskodawca rocznie wykonywał około 1400 operacji rocznie na oczach a więc operacji wymagających niesamowitego skupienia i precyzji. Jeżeli rocznie nagłych wypadków było koło 140 to nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca przez cały kwestionowany okres zatrudniony w „warunkach ostrego dyżuru”. To oznacza, że okres pracy między 2008 a 2009 rokiem jak i między 1.06.2016 r. do 31.10.2020 r., należało zaliczyć do okresów dzięki którym wnioskodawca nabędzie prawo do emerytury pomostowej. W ten sposób wnioskodawca P. R. wykazał legitymowanie się co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję przyznając P. R. prawo do emerytury pomostowej.

Sędzia

Z: odpis doręczyć pełnomocnikowi ZUS z aktami ZUS..

Sędzia.