Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 września 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku T. K. z dnia 27 lipca 2021 roku odmówił jej prawa do przeliczenia świadczenia.

Zakład odmówił przeliczenia ponieważ:

- ubezpieczona nie złożyła żadnych nowych dokumentów mających wpływ na wysokość świadczenia;

- emerytura jest ustalona w sposób dla ubezpieczonej najkorzystniejszy zgodnie z dokumentami przedstawionymi do akt oraz na podstawie obowiązujących przepisów prawa.

(decyzja – k. 29 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła T. K. wskazując, iż jest ona dla niej krzywdząca. Ponadto wniosła o przyznanie jej pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata.

(odwołanie – k. 3-3 verte)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4-4 verte)

W piśmie procesowym z dnia 17 stycznia 2022 roku ZUS wskazał, że przy ustalaniu wartości kapitału początkowego uwzględniono okresy składkowe w wymiarze 27 lat 1 miesiąca 8 dni, tj. 325 miesięcy i są to okresy:

• Od 2.01.1971 r. do 1.08.1975 r.: Zakład (...). T. w B.

• Od 2.08.1975 r. do 31.05.1977 r.: Zakład (...) w B.

• Od 10.11.1977 r. do 31.12.1977 r.: Zakład (...) w Ł.;

• Od 11.03.1978 r. do 30.09.1990 r.: (...) w Ł.

• Od 1.10.1990 r. do 31.07.1992 r.: pozarolnicza działalność gospodarcza

• Od 1.09.1992 r. do 31.07.1993 r.: działalność gospodarcza (jak wyżej),

• Od 1.09.1993 r. do 16.07.1995 r.: działalność gospodarcza

• Od 1.08.1995 r. do 14.07.1996 r.: działalność gospodarcza

• Od 6.08.1996 r. do 31.12.1998 r.: działalność gospodarcza

Przy ustalaniu wartości kapitału początkowego Zakład uwzględnił okresy nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąca, który to wymiar przypada na okres od 1.08.1983 r. do 31.08.1993 r..

Z tytułu zatrudnienia od 2.01.1971 r. do 31.05.1977 r. - przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego Zakład uwzględnił następujące dochody:

• 1971 rok: 2240,00 zł,

• 1972 rok: 4560,00 zł,

• 1973 rok: 9200,00 zł,

• 1974 rok: 14 400,00 zł,

• 1975 rok: 14 400,00 zł,

• 1976 rok: 14 400,00 zł,

• 1977 rok: 8 000,00 zł.

Z tytułu zatrudnienia od 10.11.1977 r. do 31.12.1977 r. - przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego, w oparciu o kartę nr 12 pliku kapitałowego - Zakład uwzględnił dochody w wysokości 2 352,00 zł.

Łącznie za 1977 rok uwzględniono kwotę 10 352,00 zł. (8 000,00 zł + 2 352,00 zł).

Przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego, za okresy nieudokumentowane odpowiednim zaświadczeniem zakładu pracy lub dokumentacją zastępczą, Zakład uwzględnił minimalne wynagrodzenia obowiązujące w sferze gospodarki narodowej - dotyczy okresu zatrudnienia od 11.03.1978 r. do 30.09.1990 r.. i podstawę wymiaru stanowią kwoty:

• 1978 rok: 15 148,39 zł (przy zastosowaniu proporcji),

• 1979 rok: 20 800,00 zł,

• 1980 rok: 24 000,00 zł,

• 1981 rok: 28 800,00 zł,

• 1982 rok: 48 000,00 zł,

• 1983 rok: 64 800,00 zł,

• 1984 rok: 64 800,00 zł,

• 1985 rok: 64 800,00 zł,

• 1986 rok: 64 800,00 zł,

• 1987 rok: 84 000,00 zł,

• 1988 rok: 108 000,00 zł,

• 1989 rok: 287 100,00 zł,

• 1990 rok: 1328 000,00 zł (przy zastosowaniu proporcji)

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, tj. za okres od 1.10.1990 r. do 31.12.1998 r., przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego, Zakład uwzględnił dochody:

• 1990 rok: 1 716 568,00 zł; łącznie za rok 1990 uwzględniono kwotę 3 044 568,00 zł (1328 000,00 zł + 1 716 568,00 zł-),

• 1991 rok: 10 949 221,00 zł

• 1992 rok: 16 141 200,00 zł

• 1993 rok: 22 226 298,00 zł + 2 338 000,00 zł = 24 564 298,00 zł

• 1994 rok: 34 632 400,00 zł

• 1995 rok: 4 451,74 zł

• 1996 rok: 5 634,44 zł

. 1997 rok: 7 181,72 zł

• 1998 rok: 8 587,08 zł

Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego Zakład uwzględnił - według najkorzystniejszego wariantu - przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych, tj. z okresu od 1.01.1989 r. do 31.12.1998 r. i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 46,38%, a podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 566,25 zł (46,38% x 1220,89 zł - kwota bazowa).

Wartość kapitału początkowego - według stanu na dzień 1.01.1999 roku - wynosi 98 062,80 zł.

(pismo procesowe – k. 13-14)

W piśmie procesowym z dnia 16 maja 2022 roku profesjonalny pełnomocnik skarżącej poparł złożone przez nią odwołanie, wniósł o uchylenie decyzji ZUS z dnia 1 września 2021 roku, zasądzenie na rzecz skarżącej od ZUS zwrotu kosztów postepowania i przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, oświadczając że koszty te nie zostały pokryte w części, ani w całości.

W uzasadnieniu wskazano, że przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego za okres od 11 marca 1978 r. do 30 września 1990 r. ZUS nieprawidłowo uwzględnił minimalne wynagrodzenie obowiązujące w sferze gospodarki narodowej. Skarżąca bowiem w tym okresie była zatrudniona we (...) w Ł. i nie jest prawdą jakoby był to okres nieudokumentowany. Okoliczność tę potwierdzają dokumenty osobowo-płacowe przekazane przez Związek (...) w W.. Tym samym organ rentowy przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego winien był uwzględnić dane wynikające ze wskazanych dokumentów, a nie zaś minimalne wynagrodzenie obowiązujące w sferze gospodarki narodowej.

(pismo – k. 50-50 verte)

Na rozprawie w dniu 13 września 2021 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie, nie kwestionując hipotetycznego wyliczenia ZUS z pisma z dnia 30 sierpnia 2022 roku. Ponadto wniósł o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone ani w całości ani w części. Z kolei pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 13 września 2022 roku e-protokół (...):01:14 – 00:05:06 – płyta CD – k. 72)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. K. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 5 lutego 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ustalił kapitał początkowy T. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 43,74%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 534,02 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 43,47% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (43,74% x 1 220,89 zł = 534,02 zł).

Przyjęto łącznie 27 lat, 1 miesiąc, 8 dni, tj. 325 miesięcy okresów składkowych i 1 miesiąc, 0 dni, tj. 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 91,65%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 95 490,01 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów:

1.  Od 01.06.1977 – 01.06.1977 – gdyż nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne.

(decyzja – k. 21-22 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1989 – 0,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2 481 096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 0,00%;

- za rok 1990 – 1 716 568,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 13,89%;

- za rok 1991 – 10 949 221,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,55%;

- za rok 1992 – 16 141 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 45,83%;

- za rok 1993 – 24 564 298,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,24%;

- za rok 1994 – 34 632 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,17%;

- za rok 1995 – 4 451,74 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,80%;

- za rok 1996 – 5 634,44 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,78%;

- za rok 1997 – 7 181,72 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,36%;

- za rok 1998 – 8 587,08 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 57,73%.

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 43,74 %.

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego- k. 23 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 15 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.) ponownie ustalił wartość kapitału początkowego T. K. na dzień 1 stycznia 1999 roku w związku z wejściem w życie z dniem 01.10.2013 r. przepisów z art. 174 ust 3b ustawy emerytalnej w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z dnia 21.06.2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach rentach z FUS . Do ustalenia wysokości kapitału początkowego ZUS przyjął, podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 566,25 zł . Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 566,25 zł ZUS ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 46,38% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w w/w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (46,38% x 1 220,89 zł = 566,25 zł).

Przyjęto łącznie 27 lat, 1 miesiąc, 8 dni, tj. 325 miesięcy okresów składkowych i 1 miesiąc, 0 dni, tj. 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 91,97%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 98 062,80 zł.

(decyzja – k. 30 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie ubezpieczonej w następującej wysokości:

- za rok 1989 – 287100,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2481096,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 11,57%;

- za rok 1990 – 3044568,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 355 644,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 24,64%;

- za rok 1991 – 10 949 221,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21 240 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,55%;

- za rok 1992 – 16 141 200,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35 220 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 50,00%;

- za rok 1993 – 24 564 298,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 47 940 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 51,24%;

- za rok 1994 – 34 632 400,00 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 63 936 000,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 54,17%;

- za rok 1995 – 4 451,74 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 8 431,44 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,80%;

- za rok 1996 – 5 634,44 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 10 476,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,78%;

- za rok 1997 – 7 181,72 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12 743,16 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 56,36%;

- za rok 1998 – 8 587,08 zł, co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 14 873,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 57,73%.

Wyliczony na podstawie powyższych danych wskaźnik wyniósł 46,38 %.

(obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego- k. 28 plik I załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 29 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał T. K. emeryturę od dnia 27 listopada 2016 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 43569,43 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 338107,98 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 250,60 m-cy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1523,05 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

( (...),43 + (...),98) / 250,60 = (...),05.

Od 01-01-2017 obliczona emerytura brutto wynosi 1523,05 zł.

Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1275,98 zł.

(decyzja – k. 8-9 verte plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 13 grudnia 2016 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła T. K. zarzucając organowi rentowemu błędne ustalenie stażu pracy, który wynosi 35 lat i 1 miesiąc nie zaś 27 lat i 1 miesiąc oraz nieprawidłowe ustalenie emerytury od dnia 1 stycznia 2017 roku, nie zaś listopada od 2016 roku tj. w miesiącu złożenia wniosku dokonując tym samym bezprawnie przedłużenia renty o dwa miesiące i to na podstawie nowych przepisów, mających obowiązywać pod koniec 2017 roku.

(odwołanie – k. 2-2 verte w aktach o sygn. VIII U 2852/16 załączonych do sprawy)

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2017 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 2852/16 tutejszy sąd po rozpoznaniu sprawy T. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł. o wysokość emerytury na skutek odwołania T. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. z dnia 29 listopada 2016 roku znak (...) oddalił odwołanie.

(wyrok z uzasadnieniem – k. 25, k. 29-37 w aktach o sygn. VIII U 2852/16 załączonych do sprawy)

W dniu 27 lipca 2021 roku wnioskodawczyni wniosła do ZUS o ponowne przeliczenie przysługującej jej emerytury.

(wniosek – k. 16 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 1 września 2021 roku ZUS wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 29 plik VI załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W okresie od dnia 11 marca 1978 roku do dnia 30 września 1990 roku T. K. zatrudniona była we (...) w Ł., gdzie w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała obowiązki fryzjerki damskiej.

(umowy o pracę, świadectwo pracy, kwestionariusz osobowy w kopercie – k. 43)

W toku postępowania sądowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w dniu 30 sierpnia 2022 r. dokonał hipotetycznego wyliczenia wysokości emerytury wnioskodawczyni przy uwzględnieniu zachowanych i przedłożonych kart wynagrodzeń dot. spornego zatrudnienia wnioskodawczyni we (...) w Ł..

Wysokość kapitału początkowego ustalona z uwzględnieniem kart wynagrodzeń wyniosła 103 929,43 zł.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 53,62 %

Przyjęty został okres urlopu wychowawczego od 31.03.1981 r do 30.03.1984 r

Okres od 13.05.1984 r do 12.08.1984 r nie został dopuszczony z powodu przebywania na urlopie bezpłatnym - tak wynika z karty wynagrodzeń.

Do wyliczenie poszczególnych lat zostały przyjęte składniki:

⚫

1979 r - wynagrodzenie brutto z kolumny 15 po odjęciu składnika z kolumny 9 (pranie). Wysokość wynagrodzenia wyniosła 71 445,00 zł

⚫

1980 - wynagrodzenie brutto z kolumny 15 po odjęciu składnika z kolumny 9 ( pranie ) wysokość wynagrodzenia wyniosła 43 977,00 zł + wynagrodzenie minimalne za okres 01.12.1980 r do 31.12.1980 r w kwocie 2000,00 zł.

⚫

1981 r. - z powodu braku opisu składników wynagrodzenia za okres 01.01.1981 r do 30.03.1981 r przyjęte zostało wynagrodzenia minimalne w kwocie 7200 zł;

⚫

1984 r. - wynagrodzenie brutto z kolumny 13 po dodaniu zasiłku z tytułu opieki z kolumny 23 oraz rekompensaty od 01.11.1984 r po 1560 zł miesięcznie. Wysokość wynagrodzenia 53 308,00 zł;

⚫

1985 r.- wynagrodzenie brutto z kolumny 14 ( razem z wynagrodzeniem chorobowym oraz za sprzątanie) po dodaniu składnika z kolumny 22 ( rekompensata ). Wysokość wynagrodzenia wyniosła 159 578,00 zł.

⚫

1986 r. - wynagrodzenie brutto ( wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wysługę lat, premia, urlop okolicznościowy, sprzątanie, urlop, wynagrodzenie chorobowe ) po dodaniu składnika rekompensata i zasiłku z tytułu opieki. Nie został przyjęty składnik INNE. Wysokość wynagrodzenia wyniosła 197 564,00 zł;

⚫

1987r. - wynagrodzenie brutto ( wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wysługę lat, urlop okolicznościowy, sprzątanie, urlop, godziny nadliczbowe oraz zasiłek z tytułu opieki w kwocie 4927,00 zł ) Nie został przyjęty składnik INNE. Wysokość wynagrodzenia wyniosła 248 368,00 zł;

⚫

1988 r.- wynagrodzenie brutto ( wynagrodzenie zasadnicze , dodatek za wysługę lat, urlop okolicznościowy, sprzątanie urlop, godziny nadliczbowe , zasiłki chorobowe i zasiłki z tytułu opieki ). Nie został przyjęty składnik INNE oraz składnik nie opisany 5000 w 12/1988. Wysokość wynagrodzenia wyniosła 349119,00 zł;

⚫

1989 r. - wynagrodzenie brutto ( wynagrodzenie zasadnicze , dodatek za wysługę lat, urlop okolicznościowy , urlop, godziny nadliczbowe oraz zasiłek chorobowy w 08/1989 r i zasiłki z tytułu opieki). Nie został przyjęty składnik INNE w 11/1989 oraz składniki nie opisane 7000 w 08/1989, (...) w 11/1989 i (...) w 12/1989. Wysokości wynagrodzenia wyniosła 765 037,00 zł

⚫

1990 r. — wynagrodzenie brutto ( wynagrodzenia zasadnicze, dodatek za wysługę lat, premia, urlop, godziny nadliczbowe). Wysokość wynagrodzenia wyniosła 2 904 110,00 zł.

Wysokość emerytury po przeliczeniu kapitału początkowego wynosiłaby od przyznania emerytury 1603,77 zł.

Po waloryzacji od 01.07.2021 r. wysokość emerytury wyniosłaby 1876,26 zł.

Od 01.03.2022 r. – 2009,74 zł.

(pismo- hipotetyczne wyliczenie ZUS wraz z wyliczeniem– k. 53-63 verte, karty wynagrodzeń w kopercie – k. 43 )

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach emerytalnych i kapitałowych wnioskodawczyni oraz w oparciu o załączone do sprawy akta o sygn. VIII U 2852/16. Sąd oparł się w szczególności na zachowanej dokumentacji osobowo – płacowej wnioskodawczyni z okresu jej zatrudnienia we (...) w Ł. , w tym w szczególności przedstawionych kartach wynagrodzeń. Sąd przyjął, że wyliczenia dokonane przez ZUS w piśmie z dnia 30 sierpnia 2022 roku powinny zostać uwzględnione przy wyliczaniu emerytury wnioskodawczyni.

Warto zauważyć, że wnioskodawczyni nie kwestionowała przyjętego, w tym wariancie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, który wyniósł 53,62%, a i Sąd nie znalazł żadnych przyczyn by czynić to z urzędu. W konsekwencji wysokość kapitału początkowego ustalona z uwzględnieniem przedłożonych w toku postępowania kart wynagrodzeń wyniosła 103 929,43zł.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.0.504), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 (to jest ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.) stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

W myśl art. 26 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 cytowanej ustawy. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust. 2). Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2 (ust. 4). Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ust. 6).

Wnioskodawczyni urodziła się w dniu (...), a zatem jej emerytura musiała zostać ustalona w oparciu zasady określone w art. 26 ww. ustawy.

Zgodnie z treścią art. 173 ust.1 w/w ustawy, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1, 2 i 3 ww. ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1.  okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 punkt 5,

3.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust. 3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Art. 15 ust. 1 w/w ustawy stanowi natomiast, że podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Ust. 6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Stosownie do treści art. 114 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy, w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma podstaw do ponownego ustalenia emerytury, wyrównania świadczeń, jeśli zainteresowany nie przedstawi dokumentów lub okoliczności zmieniających jego sytuację (por. wyrok. Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., III UK 150/13, LEX nr 1458793).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy wnioskodawczyni domagała się zmiany zaskarżonej decyzji ZUS wskazując, że przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego za okres jej zatrudnienia od 11 marca 1978 r. do 30 września 1990 r. we (...) w Ł. winno zostać uwzględnione faktycznie osiągane przez nią wynagrodzenie o jaki mowa w zachowanych z tamtego okresu dokumentach osobowo-płacowych, a nie jak to uczynił ZUS minimalne wynagrodzenie obowiązujące w sferze gospodarki narodowej.

W oparciu o powyższe nie ulegało bowiem wątpliwości, że wartość kapitału początkowego ubezpieczonej przekłada się bezpośrednio na wysokość należnego jej świadczenia emerytalnego.

W ocenie sądu żądanie wnioskodawczyni jest uprawnione.

Zgodnie z treścią § 21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Zgodnie natomiast z dyspozycją art. 6 k.c. to na odwołującej się ciążył ciężar dowodowy w przedmiotowej sprawie, zatem to ona powinna udowodnić okoliczności, z których wywodzi skutki prawne. Samo zaś twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.pc.).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia wnioskodawczyni we (...) w Ł., co dało podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji w świetle zarzutów ubezpieczonej.

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (ostatecznie w oparciu o wiarygodne i precyzyjne zeznania świadków). W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Nie ulega wątpliwości sądu, że wnioskodawczyni była zatrudniona we (...) w Ł. od dnia 11 marca 1978 roku do dnia 30 września 1990 roku w pełnym wymiarze godzin na stanowisku fryzjerki damskiej

W ocenie Sądu Okręgowego zachowane dokumenty w szczególności karty wynagrodzeń za sporny okres zatrudnienia wnioskodawczyni zawierające informację o przyznanym wynagrodzeniu brutto zatem winny zostać uwzględnione przy ustalaniu wysokości jej emerytury.

Warto podkreślić, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419).

Wobec powyższego organ rentowy dokonał stosownego hipotetycznego wyliczenia emerytury wnioskodawczyni biorąc pod uwagę przedłożone karty wynagrodzeń dotyczące jej zatrudnienia we (...) w Ł.. Wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku z uwzględnieniem wskazanych kart wynagrodzeń wyniosła 103 929,43 zł i okazała się korzystniejsza od dotychczasowej – 98 062,80 zł (decyzja ZUS z dnia 15.11.2016 roku). Z kolei wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 53,62 %.

Zdaniem sądu wskazane wyliczenie należy uznać za miarodajne dla rozstrzygnięcia.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W niniejszej sprawie skarżąca złożyła wniosek o ponowne przeliczenie przysługującej jej emerytury w dniu 27 lipca 2021 roku.

Tym samym, mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi w punkcie 1 sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przeliczył emeryturę skarżącej od dnia 1 lipca 2021 roku przy uwzględnieniu kwoty kapitału początkowego wynoszącej na dzień 1 stycznia 1999 roku 103 929,43 zł po dokonaniu jego waloryzacji.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi radcy prawnemu R. G. kwotę 110,70 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zgodnie z art. 22 ³ ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U.2020.0.75 t.j.) koszty pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ponosi Skarb Państwa. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił stosownie do treści § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U.2019.0.68 t.j.). Wartość przyznanego wynagrodzenia zwiększono zaś o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług (§ 4 ust.3).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi pocztą oraz pouczeniem, iż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem przysługuje mu prawo złożenia apelacji do tutejszego Sądu Okręgowego w Łodzi, które rozpoznaje Sąd Apelacyjny w Łodzi

A.B.