Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: sędzia Donata Nowocień - Pluta

Protokolant: Anna Ogrodnik

po rozpoznaniu w dniu 24 sierpnia 2022 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa B. J.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

o nakazanie

I.  zobowiązuje stronę pozwaną Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w W. do przyjęcia powódki B. J. w poczet swoich członków;

II.  zobowiązuje stronę pozwaną Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w W. do zawarcia z powódką B. J. umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w W. przy ul. (...);

III.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. Akt I C 159/22

UZASADNIENIE

Powódka B. J. wniosła przeciwko stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. powództwo o zobowiązanie strony pozwanej do przyjęcia jej w poczet swoich członków, zawarcia z powódką umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w W. przy ulicy (...) oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Powódka uzasadniła, że jest córką byłego członka Spółdzielni, S. S., który zmarł (...) (...) r., z którym powódka mieszkała razem z matką, a żoną S. S., S. S., zmarłą (...) r. Powódka nie wiedziała o konieczności dokonywania jakichkolwiek czynności po śmierci rodziców, poprzestając na uzyskaniu orzeczenia o nabyciu spadku po rodzicach i zamieszkiwała w przedmiotowym mieszkaniu. W 2020 r. pracownik strony pozwanej skontaktował się z powódką celem uaktualnienia danych lokatorów, a po przedstawieniu przez powódkę aktów zgonu jej rodziców, pismem z dnia 20 października 2020 r. strona pozwana poinformowała powódkę o wygaśnięciu prawa do lokalu.

W ocenie powódki, stanowisko strony pozwanej jest niezasadne, ponieważ jej prawo do domagania się przyjęcia w poczet członków Spółdzielni i uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu nie wygasło.

W odpowiedzi na pozew (k. 37) strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

Strona pozwana zarzuciła, że po śmierci S. S. żadna z osób uprawnionych, w tym powódka, nie skorzystała z przysługującego jej prawa wskazanego w art. 22 i art. 145 ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach i nie wystąpiła do Spółdzielni o przyjęcie jej w poczet członków i uzyskanie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. Po śmierci matki powódki, której nie przysługiwało już prawo do lokalu, ponieważ wygasło ono z chwilą śmierci S. S., obowiązywał przepis art. 218 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze i w oparciu o ten przepis strona pozwana wprowadziła termin 12 miesięcy o chwili śmierci członka na złożenie deklaracji członkowskiej i wniosku o przydział lokalu. Powódka z wnioskiem takim wystąpiła dopiero pismem z dnia 29 grudnia 2020 r., na co strona pozwana nie wyraziła zgody. W aktualnym stanie prawnym ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych reguluje przedmiotowe zagadnienie w przepisie art. 15.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia 5 sierpnia 1977 r. ojciec powódki S. S. został przyjęty na jej członka i uzyskał przydział lokalu mieszkalnego, położonego w W. przy ulicy (...). W przedmiotowym lokalu wraz ze S. S. zamieszkała między innymi jego żona S. S. oraz powódka.

Dowód:

Decyzja na odwrocie deklaracji przystąpienia k. 49, 48,

Przydział lokalu k. 12,

Akt urodzenia k. 13.

S. S. zmarł dnia (...) r., a S. S. zmarła (...) r.

Dowód:

Akt zgonu k. 14, 15.

Powódka wystąpiła do Sądu Rejonowego w (...) o dokonanie ustalenia spadkobiercy lokalu spółdzielczego, położonego w W. przy ulicy (...) po śmierci rodziców, nadmieniając, że zamieszkuje w tym lokalu od otrzymania decyzji przez rodziców. Postanowieniem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 3 lutego 1989 r. spadek po S. S. nabyła żona S. S. i dzieci spadkodawcy, w tym powódka, zaś spadek po S. S. nabyły dzieci spadkodawczyni, w tym powódka.

Dowód:

Wniosek k. 17,

Postanowienie k. 16.

Wkład mieszkaniowy wniesiony przez ojca powódki nie został wycofany. Powódka mieszka nadal w przedmiotowym lokalu i uiszcza należne opłaty, wystawiane na nazwisko jej ojca. Piętnaście lat wcześniej powódka zgłosiła się do Spółdzielni o przydział zajmowanego lokalu i została poinformowana, że powinna uzupełnić wkład w wysokości około 22.000 zł. Powódka nie dysponowała taką kwotą i ostatecznie została poinformowana, żeby uiszczała opłaty związane z lokalem na dotychczasowych zasadach.

Dowód:

Zeznania powódki k. 104.

Pismem z dnia 20 października 2020 r. strona pozwana poinformowała powódkę, że spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasło z chwilą śmierci S. S. i S. S.. Spółdzielnia wezwała też powódkę do przedłożenia prawomocnego postanowienia sądu o nabyciu spadku celem ustalenia spadkobierców dziedziczących prawo do wkładu mieszkaniowego.

Dowód:

Pismo k. 17.

Powódka pismem z dnia 18 grudnia 2020 r. zwróciła się do Spółdzielni o określenie warunków uzyskania prawa do zajmowanego przez nią lokalu.

Strona pozwana negatywnie rozpoznała wniosek, wskazując, że roszczenie powódki na podstawie art. 15 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych wygasło wobec nadmiernego opóźnienia terminu w jego złożeniu.

Dowód:

Pisma k. 17 v.

Strona pozwana wystąpiła przeciwko powódce z pozwem o eksmisję.

Dowód:

Pozew k. 18.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dołączone do akt dokumenty oraz zeznania powódki, którym dał wiarę w całości, a które to dowody nie były przez strony kwestionowane.

Sąd zważył:

powództwo podlega uwzględnieniu w całości.

W ocenie Sądu roszczenie powódki należy ocenić w oparciu o przepisy, obowiązujące w dniu śmierci ojca powódki, członka strony pozwanej zmarłego dnia (...) r. Skutki zdarzenia prawnego oceniać należy bowiem według prawa obowiązującego w dacie wystąpienia tego zdarzenia, chyba że ustawodawca wprost wyraził odmienną wolę lub można ją wyprowadzić z celu późniejszej ustawy. W chwili śmierci ojca powódki obowiązywała ustawa z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach, która uchylona została z dniem 1 stycznia 1983 r. na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze. Na mocy art. 144 §2 ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach spółdzielcze prawo do lokalu wygasa w razie ustania członkostwa z jakichkolwiek przyczyn, jednakże statut powinien przewidywać okres, w czasie którego były członek oraz inne osoby zajmujące w chwili ustania członkostwa jego lokal jako członkowie rodziny lub na podstawie innego ważnego tytułu upoważnione są do zajmowania tego lokalu, w razie wygaśnięcia spółdzielczego prawa do lokalu spółdzielnia zwraca wkład mieszkaniowy byłemu członkowi lub jego spadkobiercom według zasad ustalonych w statucie. Roszczenie o zwrot wkładu jest zbywalne i podlega egzekucji (§4 tego artykułu). Przepis art. 145 tej ustawy stanowił zaś, że w razie ustania członkostwa z jakichkolwiek przyczyn pierwszeństwo przyjęcia do spółdzielni i uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu po byłym członku przysługuje jego małżonkowi, dzieciom i innym osobom bliskim, o ile zamieszkiwali z nim razem, a gdy chodzi o małżonka - także wówczas, gdy prawo do lokalu stanowiło przedmiot wspólności ustawowej. Jeżeli zgłasza się kilka uprawnionych, wybór należy do spółdzielni.

Okolicznością bezsporną jest, że powódka zamieszkiwała w spółdzielczym lokalu mieszkalnym, położonym w W. przy ulicy (...) od momentu uzyskania przydziału przez jej ojca S. S. aż do chwili obecnej, jak również, że po śmierci członka S. S. żadna z osób, zamieszkujących z nim w lokalu nie złożyła wniosku o przyjęcie do Spółdzielni i uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu.

Wskazany przepis art. 145 powołanej ustawy, jak również obowiązujące przepisy niższego szczebla nie przewidywały na dzień śmierci S. S. terminu na złożenie wskazanego wniosku. W związku z tym powódka była uprawniona bezterminowo i bez konieczności zachowania aktów staranności do wystąpienia z przedmiotowym wnioskiem (por. też wyrok SN z dnia 10 stycznia 2014 r., sygn. akt I CSK 673/13). Prawo powstałe na podstawie przepisów ustawy o spółdzielniach i ich związkach pozostało bezterminowe także po wejściu w życie prawa spółdzielczego i nie podlegało ani statutowym terminom ustanowionym w wykonaniu delegacji z art. 221 § 3 Prawa spółdzielczego, ani regulacji ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Ta ostatnia ustawa nie sprecyzowała losów wcześniej powstałych roszczeń o przyjęcie do spółdzielni i uzyskanie lokatorskiego prawa do lokalu po członku, którego członkostwo ustało uzyskanych na podstawie art. 145 ustawy o spółdzielniach i ich związkach.

Dodatkowo zauważyć należy, że po śmierci matki powódka wystąpiła do Sądu Rejonowego w (...) z wnioskiem o dokonanie ustalenia spadkobiercy lokalu spółdzielczego, położonego w W. przy ulicy (...) po śmierci rodziców, nadmieniając, że zamieszkuje w tym lokalu od otrzymania decyzji przez rodziców. Prowadziła też ona kilkanaście lat temu rozmowy na okoliczność uzyskania przydziału zajmowanego lokalu, w wyniku których na skutek braku możliwości finansowych na uzupełnienie wkładu mieszkaniowego, ostatecznie została poinformowana, żeby uiszczała opłaty związane z lokalem na dotychczasowych zasadach.

Czynności podejmowane przez powódkę, w tym przeprowadzona kilkanaście lat temu rozmowa z pracownikiem Spółdzielni, uiszczanie opłat związanych z użytkowaniem mieszkania, a także brak reakcji strony pozwanej, co do zajmowanego przez powódkę lokalu, pozwalają na uznanie, że powódka miała podstawy do uznania, iż nie występują przeszkody do zajmowania przez nią przedmiotowego lokalu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że powódka nabyła na mocy art. 145 ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach uprawnienie do żądania przyjęcia do spółdzielni i uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu po byłym członku, przy czym uprawnienie to nie jest ograniczone żadnym terminem i powinno zostać przez stronę pozwaną zrealizowane, wobec czego Sąd orzekł, jak w punkcie I i II wyroku.

Sąd uznał, że charakter sprawy nie pozwala na obciążenie strony pozwanej kosztami procesu i koszty te wzajemnie zniósł.