Sygnatura akt II AKa 372/21
1.
2.WYROK
2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 października 2022 r.
5.Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący SSA Jarosław Mazurek (spr.)
Sędziowie: SA Wiesław Pędziwiatr
SA Jerzy Skorupka
Protokolant: Magdalena Szymczak
6.przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w J. Marcina Molendy
7.po rozpoznaniu 5 i 19 października 2022 r.
8.sprawy Ł. O. (1) oskarżonego o czyny z:
9.art. 148 § 3 kk, art. 174 § 1 kk
10.O. L. (1) oskarżonego o czyny z:
11.art. 148 § 3 kk, art. 174 § 1 kk
12.na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych, prokuratora i oskarżycieli posiłkowych
13.od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze
14.z 27 maja 2021 r. sygn. akt III K 114/19
I. zmienia zaskarżony wyrok wobec Ł. O. (1) w ten sposób, że w miejsce czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I części rozstrzygającej uznaje go za winnego tego, że w godzinach nocnych 27 października 2018r., w J., kierując po alei (...) od jej skrzyżowania z ulicą (...) do jej skrzyżowania z ulicami (...) samochodem osobowym marki S. (...) o nr. rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym poprzez wzięcie udziału w spontanicznym wyścigu samochodowym z pojazdem marki V. (...) o nr. rej. (...) kierowanym przez O. L. (1), w czasie którego poruszał się z prędkością przekraczającą administracyjnie dozwoloną, jak i niedostosowaną do warunków panujących na drodze, a dochodzącą do 140 km/h, przejeżdżając w ten sposób cztery skrzyżowania, na których sygnalizatory świetlne nadawały pulsacyjny sygnał żółty oraz sześć przejść dla pieszych, przy czym zbliżając się do ostatniego skrzyżowania i znajdującego się w jego obrębie przejścia dla pieszych z prędkością około 135 km/h, poruszając się bezpośrednio przed pojazdem marki V. (...) o nr. rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności i nienależycie obserwował przedpole jazdy w następstwie czego nie ustąpił pierwszeństwa pokrzywdzonym G. B. i I. L. (1) przechodzącym prawidłowo przez przejście dla pieszych od strony ulicy (...) w stronę ulicy (...), a gdy piesi przemieścili się na pas jezdni, po którym się poruszał, podjął spóźniony manewr obronny hamowania i zjazdu na lewy pas jezdni uderzając w pieszych przednią prawą stroną kierowanego samochodu, w wyniku czego oboje pokrzywdzeni doznali rozległych urazów wielonarządowych skutkujących ich śmiercią tj. przestępstwa z art. 177§2 k.k. i za to na podstawie art. 177§2 k.k. wymierza mu karę 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności,
II.
zmienia zaskarżony wyrok wobec O. L. (1) w ten sposób, że w miejsce czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II części rozstrzygającej przyjmuje, że w godzinach nocnych 27 października 2018r., w J., kierując po alei (...) od jej skrzyżowania z ulicą (...) do jej skrzyżowania z ulicami (...) samochodem osobowym marki V. (...) o nr. rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez wzięcie udziału w spontanicznym wyścigu samochodowym z pojazdem marki S. (...) o nr. rej. (...) kierowanym przez Ł. O. (1), w czasie którego poruszał się z prędkością przekraczającą administracyjnie dozwoloną, jak i niedostosowaną do warunków panujących na drodze, a dochodzącą do 140 km/h, przejeżdżając w ten sposób cztery skrzyżowania, na których sygnalizatory świetlne nadawały pulsacyjny sygnał żółty oraz sześć przejść dla pieszych, przy czym zbliżając się do ostatniego skrzyżowania z przejściem dla pieszych poruszał się z prędkością około 135km/h bezpośrednio za pojazdem marki S. (...) o nr. rej. (...) czym naraził znajdujących się w obrębie skrzyżowania G. B. i I. L. (1) oraz G. O. i M. Ś. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu tj. przestępstwa z art. 160§1 k.k. i za to na podstawie art. 160§1 k.k. wymierza mu karę roku i 6
(sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
III. uchyla rozstrzygnięcia dotyczące O. L. (1) zawarte w pkt IV i VII części rozstrzygającej;
IV. na podstawie art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonym okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie:
- Ł. O. (1) od 27 października 2018r. godz. 23:45 do 22 stycznia 2020r. godz. 15:20,
- O. L. (1) od 28 października 2018r godz. 00:30 do 15 listopada 2018r. godz. 14:25;
V. na podstawie art. 63§2 k.k. zalicza oskarżonemu Ł. O. (1) na poczet orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, okres zatrzymania prawa jazdy od 27 października 2018r.;
VI. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok wobec Ł. O. (1) i O. L. (1) utrzymuje w mocy;
VII. zasądza od oskarżonego Ł. O. (1) na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. B., O. G., K. G., J. W., T. B. i K. L. po 1200 zł tytułem wydatków poniesionych na pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;
VIII. zasądza od oskarżonego O. L. (1) na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. B., O. G., K. G., J. W., T. B. i K. L. po 1200 zł tytułem wydatków poniesionych na pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;
IX. poniesionymi wydatkami w postępowaniu odwoławczym związanymi z apelacją prokuratora obciąża Skarb Państwa;
X. zasądza od oskarżonego Ł. O. (1) i O. L. (1) na rzecz Skarbu Państwa po 10 zł tytułem wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym oraz wymierza opłatę:
- Ł. O. (1) w kwocie 600 zł za obie instancje,
- O. L. (1) w kwocie 300 zł za obie instancje.
UZASADNIENIE |
|||||||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
AKa 372/21 |
|||||||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
5 |
||||||||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
|||||||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 27 maja 2021 r. sygn. akt III K 114/19 |
|||||||||||||||||||||||||
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
|||||||||||||||||||||||||
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||||||
☒ oskarżyciel posiłkowy |
|||||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
|||||||||||||||||||||||||
☒ obrońca |
|||||||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||||||
☐ inny |
|||||||||||||||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||||
1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||||||||||||||||||||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
|||||||||||||||||||||||
☒ |
co do kary |
||||||||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||||||||||||||||||||
1.1.2. Podniesione zarzuty |
|||||||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||||||||||||||||||||
☐ |
|||||||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
||||||||||||||||||||||||
1.4. Wnioski |
|||||||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||||||||||||||||||||||
2.
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
|||||||||||||||||||||||||
1.5. Ustalenie faktów |
|||||||||||||||||||||||||
1.1.3. Fakty uznane za udowodnione |
|||||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||||||
2.1.1.1. |
Ł. O. (1) |
oskarżony dotychczas nie był karany sądownie. |
dane z krajowego rejestru karnego |
1264 |
|||||||||||||||||||||
2.1.1.2. |
Ł. O. (1) |
oskarżony posiada pozytywną opinię zarówno w miejscu zamieszkania jak i też w warunkach pobytu w Areszcie Śledczym w J.. |
opinia Dyrektora Aresztu Śledczego w J. |
1268 − 1269 |
|||||||||||||||||||||
2.1.1.3. |
O. L. (1) |
oskarżony dotychczas nie był karany sądownie. |
dane z krajowego rejestru karnego |
1263 |
|||||||||||||||||||||
2.1.1.4. |
O. L. (1) |
oskarżony posiada pozytywną opinię w miejscu zamieszkania oraz umiarkowaną z czasu pobytu w Areszcie Śledczym w J.. |
opinia Dyrektora Aresztu Śledczego w J. |
1270 − 1271 |
|||||||||||||||||||||
1.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||||||
2.1.2.1. |
|||||||||||||||||||||||||
1.6. Ocena dowodów |
|||||||||||||||||||||||||
1.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||||||||||||||||||||
2.1.1.1 |
dane z krajowego rejestru karnego. |
dowód obiektywny |
|||||||||||||||||||||||
2.1.1.2 |
opinia Dyrektora Aresztu Śledczego w J.. |
Opinia została sporządzona przez uprawnioną osobę to jest Dyrektora Aresztu Śledczego w J. i opinia ta jest rzetelna i pełna, odnosi się również do zachowania aresztowanego z czasu przed pobytem w warunkach izolacji, co wynika z wywiadu środowiskowego. Opinia szczegółowo odnosi się do zachowania osadzonego w warunkach aresztowych wskazując na pozytywne zachowanie w warunkach izolacji, krytyczny stosunek do popełnionego przestępstwa, brak konieczności stosowania środków dyscyplinujących, a ogólna ocena została określona jako pozytywna. |
|||||||||||||||||||||||
2.1.1.3 |
dane z krajowego rejestru karnego. |
dowód obiektywny |
|||||||||||||||||||||||
2.1.1.4 |
opinia Dyrektora Aresztu Śledczego w J.. |
Opinia sporządzona przez uprawnioną osobę to jest Dyrektora Aresztu Śledczego w J.. Opinia o osadzonym jest rzetelna i pełna, odnosi się również do zachowania aresztowanego z czasu przed pobytem w warunkach izolacji. Opinia szczegółowo odnosi się do zachowania warunkach aresztowych wskazując na umiarkowane zachowanie w warunkach izolacji, brak konieczności stosowania środków dyscyplinujących, a ogólna ocena została określona jako umiarkowana. |
|||||||||||||||||||||||
1.1.6.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||||||||||||||||||||
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||||||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
||||||||||||||||||||||||
3.1. |
Prokuratur Rejonowy w Jeleniej Górze zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonych Ł. O. (1) i O. L. (1) i na podstawie art. 438 pkt. 2 i 3 k.p.k. wyrokowi zarzucił: a. błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść zapadłego wyroku, a polegający na niezasadnym przyjęciu przez sąd meriti, iż końcowy fragment zdarzenia drogowego zaistniałego w dniu 27 października 2018 r. z udziałem oskarżonych Ł. O. (1) i O. L. (1), w następstwie którego śmierć ponieśli piesi G. B. i I. L. (1), będący bezpośrednim następstwem popełnionego wspólnie i w porozumieniu przez wyżej wymienionych oskarżonych czynu z art. 174 § 1 k.k. nie wypełnia znamion zbrodni z art. 148 §3 k.k. tylko występku z art. 177 § 2 k.k. w odniesieniu do oskarżonego Ł. O. (1), a oskarżony O. L. (1) za ten skutek w ogóle nie ponosi prawnokarnej odpowiedzialności, w sytuacji w której argumenty przywołane dla uzasadnienia takiej decyzji przez sąd nie są przekonywające, a treść i wydźwięk zgromadzonego materiału dowodowego oraz okoliczności zdarzenia, jego ustalony przebieg, motywacja działania oskarżonych czy też skala popełnionych przez nich w ścisłym i nierozerwalnym w okolicznościach sprawy przestępczym współdziałaniu naruszeń zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, nie pozwalają na zakwalifikowanie zachowań każdego z oskarżonych jako dwóch czynów z art. 148 § 3 k.k. i art. 174 § 1 k.k. lub też czynu z art. 174 § 1 k.k. i art. 148 § 3 k.k. w zawiązku z art. 11 § 2 k.k., bądź też − w zakresie dotyczącym oskarżonego O. L. (1) czynu z art. 174 § 1 k.k. i art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., b. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zapadłego wyroku, a polegającą na naruszeniu treści art. 7 k.p.k., poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności ujawnionych śladów kryminalistycznych, zeznań świadków oraz nieobiektywnie korzystnej dla oskarżonych interpretacji treści ich wyjaśnień, co skutkowało uznaniem oskarżonego Ł. O. (1) winnym wyłącznie popełnienia czynu z art. 174 § 1 k.k. i art.177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., a oskarżonego O. L. (1) winnym popełnienia czynu z art. 174 § 1 k.k., w sytuacji w której prawidłowa ocena tychże dowodów winna prowadzić do uznania obydwu oskarżonych za winnych popełnienia dwóch czynów z art. 148 k.k. i art. 174 § 1 k.k. lub czynu z art. 174 § 1 k.k. i art. 148§3 k.k. w związku z artykułem w 11 § 2 k.k. bądź też − zakresie dotyczącym oskarżonego O. L. (1) czynu z art. 174 § 1 k.k. i art. 177 § 2 k.k. w zw. z art.11 § 2 k.k. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
Ad 1. i 2. Zdaniem Sądu Odwoławczego oba zarzuty należało rozpoznać łącznie, gdyż z analizy ich treści, a także z argumentów podniesionych w uzasadnieniu wywiedzionej apelacji wynika, że pozostają w bezpośrednim związku ze sobą, a nawet należałoby przychylić się się do stwierdzenia, że gdyby przyjąć zarzuty za trafne, to błąd w ustaleniach faktycznych musiałby wynikać z naruszenia zasad oceny dowodów określonych w art. 7 k.p.k. W pierwszej zatem kolejności należało odnieść się do zarzutu opisanego w punkcie "b" to jest do zarzutu dowolnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie. Nie ulega wątpliwości, iż skuteczność tak postawionego zarzutu nie może wynikać tylko z odmiennej oceny skarżącego tych samych dowodów, których oceny dokonał sąd pierwszej instancji, a polegać musi na wykazaniu, że ocena całościowa lub poszczególnych dowodów dokonana przez sąd I instancji wykracza poza reguły wynikające z art. 7 k.p.k. Jest oceną dowolną, a nie swobodną. Chodzi zatem o wskazanie konkretnych reguł określonych w tym przepisie, których naruszenia dopuścił się sąd I instancji. Skarżący musi zatem wykazać, że przy ocenie dowodu czy też zespołu dowodów sąd meriti ocenił je nieprawidłowo naruszając zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy i zasady doświadczenia życiowego. Tymczasem analiza treści zarzutów, a zwłaszcza uzasadnienie apelacji takich argumentów nie dostarcza. Sam skarżący wskazuje, iż w istocie dokonuje polemiki z ustaleniami poczynionymi przez sąd I instancji wyartykułowanymi w pisemnym uzasadnieniu wyroku (zob. strona 8 i 9 uzasadnienia apelacji). Przedstawiony w uzasadnieniu apelacji wywód skarżącego dotyczący współdziałania obu oskarżonych (w trakcie trwającego wyścigu samochodowego) jest nawet logiczny w zakresie przedstawionych argumentów, niemniej jednak w żaden sposób nie wskazuje na dopuszczenie się przez sąd I instancji obrazy art. 7 k.p.k. Po pierwsze w ustaleniach Sądu I instancji przyjęto, iż obaj oskarżeni uczestniczyli w spontanicznym wyścigu samochodowym ulicą (...) (...), finalnym efektem tego wyścigu było doprowadzenie do potrącenia pieszych G. B. i I. L. (1). Rzeczywiście sąd I instancji odmiennie niż chce skarżący nie ustalił współdziałania przestępczego obu oskarżonych i odpowiedzialności oskarżonego O. L. (1) za spowodowany skutek. Skarżący jednak nie przekonuje do swojej wersji oceny zgromadzonego materiału dowodowego, zupełnie nie wytrzymuje krytyki stwierdzenie zawarte na stronie 11 uzasadnienia apelacji w którym to skarżący stwierdza "..., że gdyby nie spontaniczna decyzja O. L. (1), że z naruszeniem wszelkich zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym będzie „gonił" pojazd kierowany przez Ł. O. (1) i decyzja Ł. O. (1) z naruszeniem tożsamych zasad że będzie "uciekał" przed pojazdem kierowanym przez O. L. (1), obie podjęte świadomie i z pełną zgodą i akceptacją na wynikające z takiego zachowania bezpośrednie niebezpieczeństwo spowodowania katastrofy w ruchu lądowym, a w konsekwencji i ludzkiej śmierci, to w dniu 27 października 2018 r. w miejscu zdarzenia zarówno nikt nie znalazłby się w strefie zagrożenia jak i nie zaistniałby tragiczny wypadek, a G. B. I. L. (1) wrócili by tego dnia szczęśliwie do swojego mieszkania". Należy jednoznacznie podkreślić, że tak rozumianego "prostego„ związku przyczynowego nie sposób zaakceptować w prawnokarnej ocenie odpowiedzialności sprawcy. W tym zakresie Sąd Apelacyjny w całości podziela argumenty przedstawione w uzasadnieniu Sądu I instancji ( zob. str. 24-25 uzasadnienia ). Oparcie się wyłącznie na ontologicznym związku przyczynowym prowadziłoby do uznania za sprawcę stanowiącego znamię czynu zabronionego skutku każdego, kto przyczynił się do jego wystąpienia. Stanowisko takie jest nie do przyjęcia we współczesnej nauce prawa karnego, w której powszechnie uważa się, że ustawodawca nie zakazuje wszelkiego sprowadzania skutku przestępnego, a jedynie jego sprowadzenia w sposób nieakceptowalny ( zob. Dorota Czerwińska. Nauka o obiektywnym przypisaniu skutku w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu Prok. i Prawo nr 2 z 2016r.). Jak słusznie zauważył Sąd I instancji O. L. (1) jadąc samochodem z nadmierną prędkością bezpośrednio za samochodem Ł. O. nie tylko nie potrącił pieszych, ale w żaden istotny sposób nie przyczynił się do ich potrącenia przez Ł. O.. Brak zatem możliwości przypisania O. L. odpowiedzialności za śmierć pokrzywdzonych w świetle uznanej w nauce prawa karnego teorii obiektywnej przypisywalności skutku i to zarówno w zakresie przestępstwa umyślnego jak i nieumyślnego. Odnosząc się do dalszych zarzutów skarżącego tj. obrazy art. 7 k.p.k. zauważyć należy na stronie 12 apelacji argument, iż podana w uzasadnieniu Sądu I instancji ocena dowodów dotycząca nieustalenia zamiaru ewentualnego godzenia się na śmierć pieszych w zdecydowanej większości razi "naiwnością". Należy zatem rozumieć ten argument jako obrazę art. 7 k.p.k. polegającą na ocenie dowodów wbrew logicznemu rozumowaniu lub też sprzecznie z zasadami doświadczenia życiowego. Niestety zdaniem Sądu Odwoławczego nie można uznać tego argumentu za trafny, przede wszystkim zamiar działania sprawcy należy udowodnić ponad wszelką wątpliwość, a nie można go domniemywać, po drugie zasady doświadczenia życiowego jako jedna z reguł dowodzenia samodzielnie niczego nie dowodzą, a jedynie służą pomocą przy ocenie danego dowodu. Również dalsze argumenty skarżącego jak choćby te dotyczące oceny tak zwanego manewru obronnego bezpośrednio przed potrąceniem pieszych wskazują na nieprawidłowy sposób rozumienia przez skarżącego art. 7 k.p.k. Rzeczywiście ten element stanu faktycznego jest niezwykle istotny nie tylko dla prawidłowych ustaleń faktycznych − przebiegu zdarzenia, ale także a może przede wszystkim dla prawidłowej oceny strony podmiotowej czynu popełnionego przez oskarżonego Ł. O. (1). Otóż w świetle zgromadzonego materiału dowodowego w tym zwłaszcza opinii biegłych z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych - wniosków zawartych w opinii ustnej na rozprawie w dniu 27 listopada 2020 r. nie powinno być wątpliwości dla każdego prawnika, że kierujący samochodem S. (...) Ł. O. (1) bezpośrednio przed potrąceniem pieszych wykonał manewr skrętu w lewo, a następnie podjął manewr hamowania na co jednoznacznie wskazali biegli. Z powyższej okoliczności wynikają dwa wnioski, pierwszy wskazujący na to, że oskarżony w ostatnim momencie zauważył pieszych i chcąc uniknąć ich potrącenia − wykonał manewr obronny, i drugi, że oskarżony ten widząc niebezpieczeństwo dla siebie i samochodu (pieszych lub wyobrażenie przeszkody) wykonał manewr odruchowy uniknięcia tego niebezpieczeństwa. Prawidłowo zatem przyjął sąd I instancji pierwszą wersję przebiegu zdarzenia skutkującą przyjęciem działania o charakterze nieumyślnym (w perspektywie miał bowiem dowód w postaci wyjaśnień oskarżonego nie przyznającego się do zarzutu zabójstwa), bowiem przyjęcie i ustalenie działania zgodnie z drugim możliwym wnioskowaniem byłoby oceną dowodów dowolną, bowiem arbitralną, a zatem sprzeczną z zasadami wynikającymi z art. 7 k.p.k. Tak samo arbitralną oceną dowodów jest argumentacja skarżącego zawarta na stronie 13 apelacji, a dotycząca zachowania się oskarżonego już po dokonanym przestępstwie. Twierdzenie skarżącego, że zachowanie Ł. O. (1) po potrąceniu pieszych zmierzające do ustalenia czy potrąceni żyją, czy konieczne jest wezwanie karetki, a także okazywana w toku postępowania skrucha jest wyłącznie taktyką procesową oskarżonego nie są do zaakceptowania. By skutecznie tak twierdzić skarżący powinien przedstawić jednoznaczne dowody na poparcie swojego stanowiska. Jakkolwiek skarżący wskazał naruszenie art. 7 k.p.k. to nie przedstawił na to żadnych przekonywających argumentów, a zwłaszcza dowodów. Tylko domyślać się należy (na podstawie treści uzasadnienia wywiedzionej apelacji), iż obrazy tej skarżący dopatruje się m.in. przy ocenie dowodów skutkujących ustaleniem zamiaru działania oskarżonego, a konkretnie nieustaleniem przez sąd I instancji działania w zamiarze ewentualnym zabójstwa. Skarżący snuje rozważania na temat koncepcji manewru obronnego bezpodstawnie sugerując, iż jest to in concreto odruch bezwarunkowy spóźniony czyli pozorny, a zatem zdaniem skarżącego wykluczający nieumyślne spowodowanie wypadku komunikacyjnego. Trudno jednak w apelacji doszukać się argumentów za takim ustaleniem. Jakie konkretnie dowody mogą świadczyć o umyślnym działaniu oskarżonego z zamiarem zabójstwa pieszych. Analiza pisemnego uzasadnienia apelacji nieodparcie nasuwa spostrzeżenie, że skarżący naprzemiennie dokonując oceny ustaleń faktycznych Sądu I instancji oraz dowodów, które temu ustaleniu posłużyły raz widzi w działaniach oskarżonych naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym (uczestnictwo wyścigu samochodów) w innym zaś ustaleniu widzi działania oskarżonych o charakterze umyślnym z zamiarem dokonania zabójstwa pieszych. Zdaniem Sądu Odwoławczego taka rozbieżność oceny faktów nie jest przypadkowa, a wynika z błędnego zdaniem Sądu Apelacyjnego przyjęcia przez skarżącego - już w akcie oskarżenia dwóch zdarzeń - czynów zabronionych skutkujących odpowiedzialnością za dwa przestępstwa pozostające w zbiegu realnym, wbrew oczywistym faktom, że zdarzenie było jedno (w znaczeniu historycznym, ontologicznym) które zakończyło się finalnie tragicznym skutkiem śmierci dwojga pokrzywdzonych. To nieprawidłowe rozdzielenie jednego czynu na przestępstwo sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu drogowym (ściganie się oskarżonych samochodami ulicą (...)) oraz zabiciem pokrzywdzonych wspólnie i w porozumieniu przez obu oskarżonych na skrzyżowaniu ulic (...) i N. było zabiegiem niewłaściwym, bowiem sprzecznym nie tylko z teorią dotyczącą jedności czynu, ale także wprost z art. 11 § 1 k.k., który przecież jednoznacznie stanowi, że ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo. Skoro zatem jak wykazano powyżej sąd I instancji przy ocenie dowodów zgromadzonych w przedmiotowej sprawie nie naruszył reguł dotyczących zasad oceny dowodów z art. 7 k.p.k. to nie sposób zakwestionować słuszności przyjętych przez tenże sąd ustaleń faktycznych (ale nie prawnych). Tym bardziej, że również zdaniem Sądu Odwoławczego prawidłowo przyjęto jedno działanie oskarżonych w miejsce sugerowanych w akcie oskarżenia 2 czynów przestępczych sprowadzających się do: 1 uczestnictwa w wyścigu samochodowym obu oskarżonych popełnionych we współdziałaniu i porozumieniu i 2 polegającego na zabójstwie pieszych w następstwie potrącenia na przejściu dla pieszych na skutek działania umyślnego w zamiarze ewentualnym. We wcześniejszej części rozważań wskazano dlaczego niemożliwe było przypisanie O. L. (1) odpowiedzialności za śmierć pokrzywdzonych. W tym miejscu należy wskazać, iż niezasadny i całkowicie pozbawiony argumentów jest zarzut skarżącego przyjęcia błędnych ustaleń faktycznych dotyczących nie przypisania oskarżonemu Ł. O. (1) (w końcowej części jazdy samochodem) zbrodni zabójstwa w zamiarze ewentualnym. Dla wykazania błędności tak postawionego zarzutu należy przypomnieć, iż zabójstwo należy do przestępstw umyślnych, które rzeczywiście mogą być popełnione również w zamiarze ewentualnym (sprawca godzi się na skutek śmiertelny), ale w praktyce orzeczniczej przyjmuje się, że w ustaleniach faktycznych tego typu przestępstw wskazuje się na moment podjęcia zamiaru popełnienia danego przestępstwa umyślnego (w tym również w zamiarze ewentualnym). W rozpatrywanej sprawie w koncepcji oskarżyciela publicznego nie sposób dopatrzyć się w którym momencie oskarżony Ł. O. (1) (lub też obaj oskarżeni) podjęli zamiar dokonania tego typu przestępstwa. Przyjmuje się w teorii i w praktyce orzeczniczej, że o nowym przestępczym zamiarze decyduje tzw. impuls woli (w teorii zamiar podjęcia czynu zabronionego). O ile w przedmiotowej sprawie niewątpliwym jest, że oskarżeni postanowili dopuścić się czynu zabronionego polegającego na uczestnictwie w wyścigu samochodowym po ulicach miasta, to nie sposób w świetle koncepcji przyjętej przez prokuratora tj. zaistnienia 2 czynów przestępczych − 2 przestępstw wskazać momentu, który zdecydował o podjęciu zamiaru przestępstwa umyślnego − zabójstwa pieszych. W niekwestionowanych ustaleniach faktycznych taki moment należałoby sprowadzić - w przypadku oskarżonego Ł. O. (1) do podjęcia manewru obronnego ominięcia pieszych (lub jak chce skarżący wykonania odruchu bezwarunkowego obronnego), a w przypadku O. L. (1) ten moment zdarzenia, w którym słyszy od pasażera M. Ś. o poruszających się pieszych i decyduje się na hamowanie pojazdu. W żadnym z tych przypadków nie sposób mówić o zamiarze ewentualnym zabójstwa pieszych. W świetle prawidłowych ustaleń Sądu I instancji oba te momenty w zachowaniu oskarżonych były końcowym sposobem zachowania podjętego w trakcie niebezpiecznej szybkiej jazdy samochodami po ulicy (...), które w efekcie zakończyło się potrąceniem pokrzywdzonych. Przez to odpowiedzialność oskarżonych może jednak być oceniana wyłącznie na płaszczyźnie naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym i w zależności od związku przyczynowo-skutkowego takiego naruszenia z zaistniałym skutkiem skutkować bądź odpowiedzialnością za spowodowanie wypadku drogowego, bądź też odpowiedzialnością za stworzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa narażenia człowieka na utratę życia lub zdrowia. Co do tych okoliczności Sąd Apelacyjny wypowie się w części uzasadnienia, w której omówi dokonane w wyroku zmiany. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||||
Prokurator wniósł o zmianę wyroku poprzez: 1. uznanie oskarżonego Ł. O. (1) winnym popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt. 1 i 2 części wstępnej wyroku, wypełniających znamiona zbrodni z art. 148 § 3 k.k. oraz występku z art. 174 § 1 k.k., bądź względnie − jednego czynu z art. 148 § 3 k.k. i art. 174 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i wymierzenie mu za ich popełnienie kar I czyn z 148 § 3 k.k. − 25 lat pozbawienia wolności, II czyn - z art. 174 § 1 k.k. − 4 lat pozbawienia wolności, orzeczenie kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności lub też w drugiej opcji kary jednostkowej 25 lat pozbawienia wolności, nadto orzeczenie na podstawie art. 42 § 1 k.k. zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 15 lat, na podstawie art. 46 § 2 k.k. orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonych kwocie po 50.000 zł i zasądzenie kosztów postępowania w połowie; 2. uznanie oskarżonego O. L. (1) winnym popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt. 3 i 4 części wstępnej wyroku, wypełniających znamiona zbrodni z art. 148 § 3 k.k. oraz występu z art. 174 § 1 k.k., bądź względnie - jednego czynu z art. 148§3 k.k. i art. 174 § 1 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i wymierzenie mu za to kar: I czyn - z art. 148 § 3 k.k. − 25 lat pozbawienia wolności, II czyn - z art. 174 § 1 k.k. − 4 lat pozbawienia wolności, kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności w drugiej opcji − kar jednostkowych 25 lat pozbawienia wolności, na podstawie art. 42 § 1 k.k. orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 15 lat i orzeczenie na podstawie art. 46 § 2 k.k. nawiązki na rzecz pokrzywdzonych w kwocie po 50.000 zł i zasądzenie kosztów postępowania w połowie bądź względnie; 3. uznanie oskarżonego O. L. (1) winnym czynu z art. 174 § 1 k.k. i art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i wymierzenie mu za to kary 8 lat pozbawienia wolności, zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres lat 10, orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonych w kwocie po 20.000 zł, zasądzenie kosztów postępowania w 1/2 oraz utrzymanie wyroku w mocy w pozostałej jego części. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||||
Z przyczyn wskazanych powyżej wniosek skarżącego o przyjęcie odpowiedzialności oskarżonych Ł. O. (1) i O. L. (1) za dwa przestępstwa w zbiegu realnym kwalifikowane z art. 148 § 3 k.k. i art. 174 § 1 k.k. w zb. z art. 177 § 2 k.k. nie mógł być uwzględniony. Skoro sąd meriti prawidłowo ustalił, iż oskarżeni nie działali w zamiarze ewentualnym zabójstwa pieszych, to oczywiście wykluczona jest kwalifikacja z art. 148 § 3 k.k. i kara 25 lat pozbawienia wolności sugerowana przez oskarżyciela publicznego. O przyczynach wykluczenia odpowiedzialności z art. 174 § 1 k.k. będzie mowa w tej część uzasadnienia, w której Sąd Apelacyjny odniesie się do apelacji obrońców oskarżonych, którzy kwestionowali zasadność przypisania oskarżonym odpowiedzialności za sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym. Nie zasługiwał na uznanie także wniosek drugi polegający na przyjęciu jednego przestępstwa kwalifikowanego kumulatywnie z art. 148 § 3 k.k. pozostającego w zb. z art. 174 § 1 k.k. Za niezasadny uznano także wniosek podwyższenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres lat 15, głównie z uwagi na ostateczne rozstrzygnięcie Sądu Odwoławczego sprowadzające się do przypisania Ł. O. (1) odpowiedzialności karnej wyłącznie za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. Za niesłuszne i niezasadne uznano żądanie orzeczenia na podstawie art. 46 § 2 k.k. na rzecz pokrzywdzonych nawiązki w kwocie po 50.000 zł. Zwrócić należy uwagę że sąd I instancji w pkt. V części rozstrzygającej na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego Ł. O. na rzecz wymienionych pokrzywdzonych środek kompensacyjny w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości od 20.000 do 50.000 zł. Zgodnie z art. 46 § 2 k.k. orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonych możliwe jest tylko wówczas jeżeli nie orzeczono zadośćuczynienia lub odszkodowania zgodnie z art. 46 § 1 k.k. Wskazuje na to zapis w zdaniu drugim art. 46 § 2 „sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200000 zł. Te same argumenty dotyczące nawiązki odnoszą się również do oskarżonego O. L. (1). Oczywistym jest, że wobec zmian dokonanych przez Sąd Odwoławczy w zakresie odpowiedzialności tego oskarżonego niemożliwe było uwzględnienie wniosku skarżącego, co do wymiaru kary za przestępstwo z art. 148 § 3 k.k. i art. 174 § 1 k.k. Niemożliwe było także uwzględnienie wniosku dotyczącego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych z uwagi na to, że ostatecznie ten oskarżony nie został skazany za przestępstwo „komunikacyjne”. |
|||||||||||||||||||||||||
3.2. |
Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych adw. B. Ł. zaskarżył wyrok w całości wobec obu oskarżonych i na podstawie art. 438 punkt 3 i 4 k.p.k. wyrokowi zarzucił: I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę wydanego orzeczenia, mający wpływ na jego treść a polegający na przyjęciu, że oskarżony Ł. O. (1) nie działał z zamiarem ewentualnym zabójstwa pokrzywdzonych i nie godził się na śmierć pokrzywdzonych, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci wyjaśnień samego oskarżonego, zeznań świadków m.in. M. Ś. (1), wskazuje na postawę oskarżonego z której wynika, że podejmując decyzję o sposobie jazdy polegającym na zaplanowanym ściganiu się po ulicach miasta z prędkością autostradową, świadomie nie obserwował przejść dla pieszych skupiając się na własnym bezpieczeństwie, ignorując obwiązki związane z koniecznością obserwacji przejść dla pieszych, poboczy i skrzyżowań, oraz mając świadomość o braku możliwości skutecznego wyhamowania w momencie dostrzeżenia pokrzywdzonych na jezdni, godził się na doprowadzenie do śmierci pieszych znajdujących się na przejściu dla pieszych, II. błąd z ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia, mający wpływ na jego treść a polegający na przyjęciu, że oskarżony Ł. O. (1) dopuścił się popełnienia czynu z art. 174 § 1 k.k. w zw. z art. 177 § 2 k.k. podczas gdy okoliczności niniejszej sprawy, sposób zachowania oskarżonego na drodze, zwłaszcza na odcinku drogi prowadzącej ulicą (...) w J., podjęcie udziału w nielegalnym wyścigu samochodowym ulicami miasta, skala naruszonych przez oskarżonego zasad ruchu drogowego, a także świadomość zaistnienia negatywnych skutków, którym oskarżony nie starał się przeciwdziałać, pozwala na przyjęcie, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona czynu z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 3 k.k., III. rażącą niewspółmierność orzeczonego wobec oskarżonego Ł. O. (1) środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w wymiarze 10 lat podczas gdy sposób i okoliczności popełnienia czynu przez oskarżonego, niezależnie od przyjętej przez sąd kwalifikacji czy to wskazanej w treści orzeczenia Sądu I instancji czy też wskazanej w akcie skarżenia, a także skutki przestępstwa świadczą o wysokim stopniu społecznej szkodliwości czynu jakiego dopuścił się oskarżony uprawniające sąd do orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na maksymalny okres 15 lat , IV. rażącą niewspółmierność orzeczonego wobec oskarżonego O. L. (1) środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w wymiarze 3 lat podczas gdy sposób i okoliczności popełnienia czynu przez oskarżonego, niezależnie od przyjętej przez sąd kwalifikacji czy to wskazanej w treści orzeczenia Sądu I instancji czy też wskazanej w akcie oskarżenia, a także skutki przestępstwa świadczą o wysokim stopniu społecznej szkodliwości czynu jakiego dopuścił się oskarżony uprawniające sąd do orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów na okres 6 lat , V. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego O. L. (1) w wymiarze roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności podczas gdy sposób i okoliczności popełnienia czynu przez oskarżonego, stopień szkodliwości społecznej, motywacja oraz sposób działania oskarżonego oraz względy zapobiegawcze i wychowawcze przemawiają za wymierzeniem kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
Ad I. i II. Oba zarzuty należało rozpoznać łącznie, gdyż dotyczą tego samego błędu ustaleń faktycznych dotyczącego strony podmiotowej czynu przypisanego Ł. O. (1). Z jednej strony skarżący podnosi błąd w zakresie nieprzyjęcia przez sąd meriti działania z zamiarem ewentualnym zabójstwa pokrzywdzonych (zarzut I), z drugiej strony podnosi niezasadność przyjęcia odpowiedzialności oskarżonego Ł. O. (1) za przestępstwo z art. 174 § 1 k.k. w zw. z art. 177 § 2 k.k. (zarzut II). Z treści zarzutów oraz argumentów podniesionych w uzasadnieniu apelacji wynika, że skarżący nie kwestionuje ustaleń faktycznych Sądu, co do przyjętej koncepcji jedności czynu. Tak zatem odnosząc się do postawionych zarzutów, a w istocie jednego dotyczącego strony podmiotowej czynu skupić należy się na tych argumentach skarżącego, które podważają przyjętą przez sąd I instancji odpowiedzialność oskarżonego wyłącznie za naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, skutkujący katastrofą w następstwie której zagrożone były 4 osoby, a śmierć poniosły dwie to jest G. B. i I. L. (1). Oczywiście zgodzić się należy z tymi argumentami apelacji, w których skarżący podnosi, że istnieniu zamiaru ewentualnego zawsze towarzyszy zamiar bezpośredni działania, który może być zamiarem przestępczym lub też nie mieć takiego charakteru. Zamiar ewentualny dotyczyć ma takich elementów zdarzenia, których sprawca ani dokonać chce, ani nie chce, ale na takie skutki się godzi. W tym wypadku skarżący dopatruje się zamiaru bezpośredniego działania w chęci wygrania wyścigu samochodowego prowadzonego przez oskarżonego ze współoskarżonym O. L. (1), zamiaru ewentualnego natomiast w tym, że w wyniku tego wyścigu "ewentualnie zabije pieszych". Skarżący jako przykład mający wskazywać na istnienie zamiaru ewentualnego zabójstwa podaje przykład strzelców urządzających zawody strzeleckie na ulicy (...) i strzelających z długiej broni palnej. Zdaniem Sądu Odwoławczego podany przykład byłby nawet trafny do wykazania zamiaru ewentualnego takiego strzelca, jednak tylko przy założeniu, że ów strzelec strzelając do określonego celu (np. sygnalizatora świetlnego) w momencie strzału widziałby poruszających się w pobliżu pieszych, ale chcąc osiągnąć cel (realizując zamiar bezpośredni) uznałby, że pocisk ominie pieszych. W sytuacji oddania strzału, gdy strzelec nie widzi pieszego w ogóle nie może być mowy o umyślnym (nawet w zamiarze ewentualnym) działaniu darmowym skutkiem. W przedmiotowej sprawie rzecz sprowadza się do świadomości oskarżonego Ł. O. (1), co do wystąpienia na przejściu dla pieszych pokrzywdzonych. To prawda, że oskarżony ten jadąc z nadmierną prędkością i obserwując przedpole jazdy skupił się na T. (...), która włączała się do ruchu i była na trasie kolizyjnej z jadącym oskarżonym, i prawdopodobnie dlatego nie zauważył idących pieszych, ale nie znaczy to tym samym, że godził się na potrącenie człowieka, którego nie widział. Zamiar działania umyślny nawet o charakterze ewentualnym nie może dotyczyć abstrakcyjnego wyobrażenia, a godzenie się na skutek musi dotyczyć uświadamianej rzeczywistości. W tym właśnie elemencie strony podmiotowej czynu zasadza się różnica w odpowiedzialności za przestępstwo umyślne (zabójstwo) i przestępstwo nieumyślne (wypadek drogowy). Podobnie jak oskarżyciel publiczny i pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych w sposób szczególny akcentuje rażące i świadome naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym polegające na prowadzeniu wyścigu samochodowego z prędkością ”autostradową" przez szereg przejść dla pieszych i kilka skrzyżowań, przy czym okoliczności te mają świadczyć o godzeniu się na skutek śmiertelny i obojętności oskarżonego, co do możliwości nastąpienia takiego skutku. Tymczasem takie wnioskowanie jest nieuprawnione na gruncie zasad oceny dowodów o czym sąd odwoławczy wskazał odnosząc się do bardzo podobnych zarzutów sformułowanych przez oskarżyciela publicznego. Raz jeszcze zatem należy podkreślić, że oskarżony Ł. O. (1) do zarzutu zabójstwa nigdy się nie przyznał, z ustaleń Sądu I instancji (niekwestionowanych przez skarżącego), aprobowanych przez Sąd Odwoławczy wynika, że w ostatnim momencie oskarżony ten podjął manewr obronny zmiany kierunku jazdy i hamowania w subiektywnym przekonaniu, że tym samym uniknie potrącenia pieszych. Świadczy to oczywiście o zbyt późnym zauważeniu poruszających się po przejściu dla pieszych pokrzywdzonych (co dowodzi w sposób bezsporny nienależytej obserwacji przedpola jazdy), ale z drugiej strony dowodzi, że oskarżony nie miał zamiaru i nie godził się na zabicie pokrzywdzonych. Powinien zatem odpowiadać za nieumyślne spowodowanie śmiertelnego wypadku drogowego, przy umyślnym rażącym naruszeniu zasad ruchu drogowego. Ad III. Zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w wymiarze 10 lat nie jest trafny. Orzeczono środek karny na poziomie 2/3 ustawowego zagrożenia. Patrząc z perspektywy ostatecznego rozstrzygnięcia w zakresie odpowiedzialności oskarżonego Ł. O. (1) orzeczony środek karny na poziomie 10 lat nie razi łagodnością. Pamiętać należy, że oskarżony nigdy dotychczas nie był karany za przestępstwa komunikacyjne i brak jest powodów, by uznać orzeczony środek karny za rażąco łagodny. Ad. IV. i V. Oba zarzuty należało ocenić jako nietrafne, przede wszystkim należy mieć na uwadze także zmiany dokonane przez Sąd Odwoławczy w zakresie odpowiedzialności O. L. (1). Z uwagi na ostateczne skazanie tego oskarżonego wyłącznie za przestępstwo z art. 160 § 1 k.k. wykluczona była możliwość orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, stąd też bezprzedmiotowe jest odnoszenie się do zarzutu IV. Jeśli chodzi o wymiar kary i jego rażącą niewspółmierność - łagodność to i ten zarzut nie mógł być uwzględniony, w szczególności wobec ostatecznego rozstrzygnięcia, co do odpowiedzialności tego oskarżonego. Skarżący skonstruował zarzut rażącej niewspółmierności kary (wymierzonej kary pozbawienia wolności) przy nie kwestionowaniu odpowiedzialności tego oskarżonego przyjętej przez sąd meriti, a zatem odpowiedzialności za przestępstwo z art. 174 § 1 k.k., który to przepis przewiduje zagrożenie karą od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności, co przy takim układzie procesowym zarzut rażącej niewspółmierności kary nie był całkowicie bezpodstawny. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||||
Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wyniósł o: 1. w odniesieniu do pkt. I części dyspozytywnej wyroku zmianę poprzez uznanie, że w sposób opisany w akcie oskarżenia, Ł. O. (1) dopuścił się czynu z art. 148 § 1 w zw. z art. 148 § 3 k.k. i wymierzenie mu za to kary sprawiedliwej, adekwatnej do stopnia zawinienia, nie niższej niż 10 lat pozbawienia wolności, 2. w odniesieniu do punktu II części dyspozytywnej wyroku zmianę i wymierzenie oskarżonemu O. L. (1) kary 4 lat pozbawienia wolności, 3. w odniesieniu do pkt. III części dyspozytywnej wyroku zmianę i na podstawie art. 42 § 1 k.k. orzeczenie wobec oskarżonego Ł. O. (1) środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 15 lat, 4. w odniesieniu do pkt. IV części dyspozytywnej wyroku zmianę i na podstawie art. 42 § 1 k.k. orzeczenie wobec oskarżonego O. L. (1) środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 6 lat. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||||
Ad. I. i III. Z powodów wskazanych we wcześniejszej części rozważań niemożliwe było uwzględnienie wniosku końcowego pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych poprzez przyjęcie odpowiedzialności Ł. O. (1) za dokonanie przestępstwa z art. 148 § 3 k.k., a tym samym uwzględnienie wnioskowanej kary nie niższej niż 10 lat pozbawienia wolności. Również za niezasadny i pozbawiony przekonywających argumentów należało uznać wniosek o podwyższenie wymiaru orzeczonego środka karnego oskarżonemu Ł. O. (1) do lat 15. Jak w przypadku tożsamego zarzutu podniesionego w apelacji oskarżyciela publicznego na podkreślenie zasługuje fakt, iż ostatecznie ten oskarżony został skazany za popełnienie występku wypadku drogowego kwalifikowanego z art. 177 § 2 k.k. Uwzględniając stopień szkodliwości społecznej dokonanego przestępstwa jak również stopień zawinienia tego sprawcy orzeczenie środka karnego na poziomie maksimum ustawowego nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, a wskazuje wyłącznie na oczekiwaną surową represję karną. Ad II i IV. Również za niezasadne uznano wnioski, co do kary i środka karnego dotyczące O. L. (1), przede wszystkim wobec faktu zmiany dokonanej przez Sąd Odwoławczy i przyjęcie co do tego oskarżonego odpowiedzialności włącznie z art. 160 § 1 k.k., który przewiduje niższe ustawowe zagrożenie jak również niemożliwość orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, a to z uwagi na to iż przestępstwo to nie dotyczy przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji opisanych w rozdziale XXI, co do których odnosi się środek karny wskazany w art. 42 § 1 k.k. |
|||||||||||||||||||||||||
3.3. |
Obrońca oskarżonego Ł. O. (1) adw. J. G. zaskarżył wyrok na korzyść oskarżonego w całości i na podstawie art. 438 pkt. 1 i 2 k.p.k. zrzucił: I. obrazę prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, a to art. 174 § 1 k.k. wyrażającą się w błędnej wykładni znamienia „katastrofa w ruchu lądowym”, której bezpośrednie niebezpieczeństwo sprowadzić miał oskarżony, a polegającą na niezasadnym przyjęciu, że - inaczej niż w przypadku skutku objętego znamionami typu czynu zabronionego z art. 173 § 1 k.k. − nie musi ona obejmować zagrożenia dla życia wielu osób, podczas gdy : - z perspektywy językowej określenie „katastrofa” użyte w art. 174 k.k. stanowi wewnętrzne (nazwowe) odesłanie w tekście prawnym, którego przedmiotem jest zdarzenie, o którym mowa w art. 173 k.k., - z perspektywy celowościowej i kryminalnopolitycznej wykładnia taka jest niedopuszczalna, bowiem powodowałaby szerszą ochronę dobra prawnego na przedpolu jego naruszenia, co musiałoby oznaczać, że sprawcy bardziej „opłacałoby się” wywołać zdarzenie zagrażające życiu lub zdrowiu kilkorga osób, niż jedynie sprowadzić jego bezpośrednie niebezpieczeństwo, co prowadzi do wniosku, że przedmiotem bezpośredniego niebezpieczeństwa generowanego przez sprawcę czynu z artykułu 174 k.k. jest zdarzenie o którym mowa w art. 173 k.k. (a zatem katastrofa zagrażająca życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach), II. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k. polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności zaś wyjaśnień oskarżonego, jego danych osobopoznawczych, opinii biegłych zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych oraz zeznań świadków, w tym M. Ś. (1) i G. O., co doprowadziło do: - nietrafnego ustalenia, że Ł. O. (1) przewidywał popełnienie czynu zabronionego, a zatem miał świadomość realnego prawdopodobieństwa potrącenia G. B. i I. L. (1), a tym samym − że możliwe jest przypisanie mu świadomej nieumyślności w stosunku do skutku typu czynu zabronionego z art. 177 § 2 k.k., podczas gdy na ustalenie takie nie pozwalają dostrzeżone przez sąd I instancji okoliczności zdarzenia, - niezasadnego przyjęcia, że oskarżony − umyślnie naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym − godził się na stworzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia G. B., I. L. (1), G. O. oraz M. Ś. (1), podczas gdy dostrzeżony przez sąd I instancji fakt skoncentrowania przez oskarżonego uwagi na samochodzie marki T. (...) oraz puszczenie pedału przyspieszenia prowadzonego przezeń samochodu pojazdu wskazują na to, że oskarżony skutku takiego chciał uniknąć, - niedostatecznego uwzględnienia na płaszczyźnie wymierzonej Ł. O. (1) kary zarówno okoliczności łagodzących charakteryzujących samego oskarżonego, jego zachowanie po popełnieniu przestępstwa, jak i niektórych elementów zrekonstruowanego przez sąd a quo zdarzenia faktycznego, związanych ze stopniem naruszenia reguł ostrożności postrzeganych szerzej, niż sama rozwinięta przez oskarżonego prędkość, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, rzutując na wymierzenie oskarżonemu kary równej górnej granicy ustawowego zagrożenia. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
Ad. I. Zarówno podniesiony zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 174 § 1 k.k. jak również przywołane w uzasadnieniu apelacji argumenty były trafne i zbieżne z poglądami Sądu orzekającego w tym składzie. Zgodzić się należy ze skarżącym, że wykładnia przepisu art. 174 §1 k.k. w części znamienia sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa "katastrofy" w ruchu lądowym wodnym i powietrznym ściśle odnosi się do katastrofy w rozumieniu art. 173 § 1 k.k. to jest zdarzenia, które bezpośrednio dotyczy wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach. Z niekwestionowanych ustaleń Sądu I instancji wynika, iż w przedmiotowej sprawie zachowanie oskarżonych zagrażało bezpośrednio wyłącznie czterem osobom to jest G. B., I. L. (1), G. O. i M. Ś. (3). Nie można zatem w takiej sytuacji mówić o odpowiedzialności oskarżonych z art. 174 § 1 k.k., albowiem wiele osób to co najmniej 10 ( zob. teza 14 do art. 173 k.k. R.A. Stefański Kodeks karny Kometarz, red. M. Filar W-wa 2016.). Jakkolwiek sąd I instancji przedstawił własną wykładnię rozumienia przepisu art. 174 k.k., w której akcentował brak powiązania normatywnego z przestępstwem opisanym w art. 173 § 1 k.k., a zatem niestosowanie przy wykładni znamienia "katastrofa" tych przesłanek, które dotyczą wielu osób to jednak taki sposób rozumienia tego przepisu nie znajduje akceptacji, albowiem jak się wydaje prymat przykłada wyłącznie wykładni językowej, co jest oczywiście zasadą przy dekodowaniu normy prawnej, ale tylko wtedy gdy wynik takiej wykładni nie pozostawia cienia wątpliwości, co do znaczenia badanego przepisu. W przypadku, gdy wynik wykładni językowej prowadzi do niejednoznacznych lub nie akceptowalnych wniosków konieczne jest zastosowanie wykładni systemowej lub funkcjonalnej. Dopiero tak przeprowadzona wykładnia przepisu może prowadzić do właściwego zdekodowania zawartej w przepisie normy prawnej. Rację ma skarżący, gdy jako argument przywołuje sytuację, że w przypadku rozumienia katastrofy z art. 174 § 1 k.k. inaczej (ostrzej - odnoszącej się do 4 osób zagrożonych) niż wynika to z art. 173 § 1 k.k. to rzeczywiście ustawodawca surowiej by penalizował zdarzenia dotyczące bezpośredniego zagrożenia spowodowania katastrofy od samej katastrofy. Przyjęcie takiej wykładni wskazywałoby bądź na nieracjonalność ustawodawcy lub co właściwsze na wadliwą wykładnię przepisu. Ad. II Za zupełnie nietrafny uznano natomiast zarzut opisany w pkt. II dotyczący obrazy art. 7 k.p.k., a polegający na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów w zakresie ustalenia możliwości popełnienia czynu zabronionego i przyjęcia świadomej nieumyślności w stosunku do skutku typu czynu zabronionego określonego w art. 177 § 2 k.k. Otóż w tej części zdarzenia podnieść należy, że sąd I instancji prawidłowo ustalił postać nieumyślności co do przypisanego oskarżonemu przestępstwa spowodowania śmiertelnego wypadku drogowego. Wbrew twierdzeniom apelacji oskarżony Ł. O. (1) jako sześcioletni uczestnik ruchu drogowego w okolicznościach prowadzonej jazdy samochodem ulicą (...) , przejeżdżając przez kilka skrzyżowań z przejściami dla pieszych miał pełną świadomość, że po przejściu dla pieszych mogą przechodzić ludzie zwłaszcza, że w pobliżu miejsca zdarzenia była stacja paliw (...) oraz hala sportowa, a czas zdarzenia (po godz. 23.00) nie wykluczał poruszania się pieszych. Oskarżony natomiast bezzasadnie zakładał, że w trakcie trwającego wyścigu samochodowego piesi nie będą się przemieszczać i przechodzić po przejściach dla pieszych. Oskarżony mógł z łatwością uniknąć tego wypadku, gdyby właściwie obserwował przedpole jazdy, bowiem jak wynika z opinii biegłych z dużej odległości przed przejściem mógł tych pieszych zauważyć. Tak zatem oskarżony dopuścił się przestępstwa nieumyślnie na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w trakcie poruszania się w ruchu drogowym i to pomimo, że możliwość takiego czynu przewidywał, ale bezpodstawnie uważał że takiego zdarzenia uniknie. Przyjęcie nieświadomej nieumyślności jak chciałby skarżący jest nie do przyjęcia w realiach tej sprawy. Najniższy stopień nieumyślności działania może zaistnieć tylko w sytuacji, gdyby oskarżony nie mógł w ogóle przewidzieć skutków swojego zachowania, a zatem gdyby zdarzenie w sposób obiektywnie oceniony było dla niego całkowitym zaskoczeniem, lub uniemożliwiającym jakąkolwiek reakcję. Co do kolejnego zarzutu dotyczącego błędnego zdaniem skarżącego godzenia się oskarżonego na stworzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia G. B., I. L. (1), G. O. i M. Ś. (1) to wobec istotnej zmiany opisu czynu przypisanego przez Sąd Apelacyjny odnoszenie się do tak sformułowanego zarzutu staje się bezprzedmiotowe. Obrońca oskarżonego sformułował także zarzut rażącej niewspółmierności kary poprzez niedostateczne uwzględnienie przy jej wymiarze okoliczności łagodzących, zachowania się po popełnieniu przestępstwa jak również niewłaściwą ocenę stopnia naruszenia reguł ostrożności postrzeganych szerzej niż sama prędkość pojazdu oskarżonego, co miało zdaniem skarżącego istotny wpływ na wymiar orzeczonej kary na poziomie górnej granicy ustawowego zagrożenia. Tak skonstruowany zarzut nie mógł być uznany za słuszny. Rzeczywiście w sprawie występują okoliczności łagodzące jak dotychczasowa niekaralność, dobra opinia środowiskowa, deklarowany żal z powodu popełnionego przestępstwa i te okoliczności były brane pod uwagę przez sąd I instancji przy ferowaniu kary pozbawienia wolności, co wynika z treści pisemnego uzasadnienia wyroku. Rzecz jednak w tym, że wymierzona kara 8 lat pozbawienia wolności dotyczyła przestępstwa kwalifikowanego kumulatywnie z art. 177 § 2 k.k. pozostającego w zb. z art. 174 § 1 k.k. Aby mówić o rażącej niewspółmierności orzeczonej kary należy stwierdzić, że wymierzona kara jest rażąco surowa w stopniu oczywistym, świadcząca o tym że jest niesprawiedliwa. W przedmiotowej sprawie o wymierzonej karze 8 lat pozbawienia wolności za czyn popełniony w ustalonych okolicznościach i z powstałym nieodwracalnym skutkiem śmierci 2 osób nie sposób tak powiedzieć. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||||
Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę wyroku poprzez wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej przypisanego czynu art. 174 § 1 k.k. oraz modyfikację orzeczonej względem Ł. O. (1) kary. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek obrońcy oskarżonego częściowo okazał się zasadny. Poczynione przez Sąd Odwoławczy ustalenia na skutek rozpoznania zarzutów apelacji obrońców oskarżonych doprowadziły do wyeliminowania z przypisanego Ł. O. (1) czynu art. 174 § 1 k.k., a tym samym pewną modyfikację − zmniejszenie orzeczonej kary pozbawienia wolności. |
|||||||||||||||||||||||||
3.4. |
Drugi obrońca oskarżonego Ł. O. (1) adw. B. G. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego i na podstawie art. 438 punkt 1a, 3 i 4 k.p.k. zarzucił: I. obrazę przepisów prawa materialnego to jest art. 174 § 1 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że oskarżony dopuścił się sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym dla 4 uczestników ruchu drogowego, w sytuacji, gdy skutki zachowania oskarżonego nie mogą być rozpatrywane przez pryzmat sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy wobec braku znamienia stworzenia zagrożenia życia lub zdrowia wielu osób, II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż Ł. O. (1) brał udział w wyścigu samochodowym, podczas gdy ujawnione w toku sprawy okoliczności nie dają podstaw do wysnucia tak daleko idących wniosków, a zwłaszcza patrząc na brak konkretnego momentu porozumienia ze strony współoskarżonych, za który nie można uznać przyspieszenia ze strony drugiego ze współoskarżonych, który był jednym z wielu uczestników ruchu drogowego, III. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego Ł. O. (1), a to poprzez wymierzenie wobec oskarżonego kary w wymiarze 8 lat pozbawienia wolności, podczas gdy orzeczenie takiej kary jest rażąco niewspółmierne do popełnionego czynu, będąc reakcją karną zbyt surową, a to m.in. z uwagi na: 1. orzeczenie w stosunku do oskarżonego kary w maksymalnym jej wymiarze w zakresie czynu, za który sąd I instancji uznał oskarżonego winnym, pomimo istnienia okoliczności łagodzących w stosunku do Ł. O. (1), 2. nieuwzględnienie w sposób dostateczny postawy oskarżonego w toku procesu, w tym szczególnie faktu wyrażenia szczerej skruchy przez oskarżonego, a także szczegółowego złożenia wyjaśnień i prawidłowego jego funkcjonowania w realiach izolacji penitencjarnej, 3. pominięcie przy określeniu wymiaru kary postawy oskarżonego po popełnieniu czynu zabronionego i brak dostrzeżenia, iż zobaczywszy skutki swego czynu pozostał na miejscu zdarzenia, chciał udzielić pomocy pokrzywdzonym, wezwać karetkę, 4. brak należytego uwzględnienia przy wymiarze kary wobec Ł. O. (1) faktu jego dotychczasowej niekaralności − co przekonuje, iż sąd niekompletnie rozpoznał okoliczności wpływające na kształtowanie się wymiaru kary, 5. pominięcie faktu młodego wieku oskarżonego, który w momencie popełnienia czynu miał zaledwie 25 lat, nie był osobą zdemoralizowaną, nie popełnił regularnie wykroczeń drogowych, 6. pominięcie okoliczności prawidłowo ustalonych podczas prowadzonego postępowania, a wynikających z zebranego materiału dowodowego, w postaci małego natężenia ruchu drogowego w momencie zdarzenia, które miało miejsce w godzinach nocnych, 7. wymierzenie kary 8 lat pozbawienia wolności w dysproporcji do wymiaru kar zapadających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w wyrokach w zakresie przestępstwa przypisanego oskarżonemu, podczas gdy dotychczasowe orzecznictwo sądowe kształtuje się w kierunku wymierzenia kar w niższym wymiarze przy podobnej społecznej szkodliwości czynu jak w przypadku oskarżonego, co doprowadziło do orzeczenia kary pozbawienia wolności rażącej swą surowością. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
Ad. I. Podniesiony zarzut obrazy prawa materialnego to jest art. 174 § 1 k.k. okazał się słuszny, a argumenty za tym przemawiające sąd odwoławczy podał przy rozpoznaniu analogicznego zarzutu obrońcy oskarżonego adw. J. G.. Ad II. Zarzut zupełnie bezzasadny. Ustalenia Sądu o uczestnictwie w spontanicznym nielegalnym wyścigu samochodowym obu oskarżonych nie są dowolne, albowiem opierają się na przeprowadzonych w sprawie dowodach w szczególności na zeznaniach M. Ś. (1), zwłaszcza tych złożonych w postępowaniu przygotowawczym (karta 63 − 64 i 100 − 101). Wynika z nich bowiem, że na terenie stacji paliw (...) Ł. O. (1) przywitał się z O. L. (1) i M. Ś. machnięciem ręki, a następnie gdy obaj poruszali się jeden za drugim w czasie wjeżdżania na wiadukt kolejowy oskarżony Ł. O. (1) wyprzedził pojazd prowadzony przez O. L. (1) i obaj zaczęli dynamicznie przyspieszać osiągając wkrótce prędkość 130 km/h. W toku analizy monitoringu ulicy (...) po której przemieszczali się oskarżeni zdiagnozowano, że obaj przemieszczali się w bliskiej odległości za sobą z dużą prędkością. Tak wynika z analizy obrazu zarejestrowanego przez kamery monitoringu miejskiego: kamera numer 18 o godzinie 23. 08.00 , następnie na kamera nr 17 i 19 o godzinie 23.08.50 i o godz. 23.08.53. Z zapisu kamery monitoringu o nr. 103 o godz. 23:10.00 wynika, że samochód kierowany przez Ł. O. (1) przemieszczał się jako pierwszy lewym pasem przeznaczonym do jazdy na wprost, a samochód V. (...) poruszał się kilkanaście metrów za nim. Kamera monitoringu nr 106 przy stacji (...) - skrzyżowanie na którym doszło do wypadku o godzinie 23.10.27 zarejestrowała pojazd kierowany przez Ł. O. (1) zaś za tym pojazdem w odległości około 30 m ( po 1 sekundzie - przypis SA) przemieszczał się z mniejszą prędkością pojazd prowadzony przez O. L. (1). Dowody te w sposób oczywisty wskazują na prowadzenie rywalizacji − wyścigu samochodowego pomiędzy oskarżonymi. Ad III. Zarzut rażącej niewspółmierności kary i podniesione w punktach 1 - 7 argumenty nie są przekonywające. Oczywiście oskarżonemu Ł. O. wymierzono maksymalny wymiar kary, przy czym należy podkreślić raz jeszcze, że kara została wymierzona za przestępstwo wypełniające znamiona 2 typów czynów zabronionych to jest art. 177 § 2 k.k. i art. 174 § 1 k.k.. Zupełnie nie można zgodzić się, że tak orzeczonej karze sprzeciwia się istnienie okoliczności łagodzących po stronie Ł. O. (1). Zgodnie z art. 53 k.k. sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Ocena okoliczności podmiotowych czynu, a także skutków dokonanego przestępstwa, skutków o charakterze nieodwracalnym powoduje, że zaistniała wyraźna przewaga okoliczności obciążających nad okolicznościami łagodzącymi. Podkreślić tutaj należy umyślne rażące naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, bardzo duży stopień zawinienia stwierdzony u oskarżonego. Okoliczność wyrażonego żalu i skruchy w trakcie postępowania sądowego nie może być istotną okolicznością odciążającą, zwłaszcza w sytuacji, gdy pokrzywdzona − oskarżycielka posiłkowa nie uznaje takiego żalu i skruchy oskarżonego. Nie jest okolicznością łagodzącą pozostanie oskarżonego na miejscu zdarzenia i chęć udzielenia pomocy pokrzywdzonym czy też wezwania karetki. Są to prawne obwiązki obciążające każdego uczestnika wypadku drogowego, a w niektórych sytuacjach także postronnego obserwatora. Także dotychczasowa niekaralność nie powinna być brana jako wyjątkowa okoliczność łagodząca, bowiem jest to pewien standard który dotyczy każdego obywatela. Powołanie się w pkt. 5 tego zarzutu na okoliczność, iż oskarżony miał zaledwie 25 lat i nie był osobą zdemoralizowaną nie jest przekonywający. Po pierwsze oskarżony nie jest młodocianym w rozumieniu przepisów k.k., osoba zdemoralizowana to pojęcie znane z przepisów kodeksu rodzinnego, a nie karnego, zaś argumentem przeciwnym tezie skarżącego jest okoliczność ukarania oskarżonego w przeszłości za wykroczenia drogowe. Zupełnie bezzasadne jest twierdzenie, że sąd nie uwzględnił jako okoliczności łagodzącej małego natężenia ruchu drogowego w momencie zdarzenia, które przecież miało miejsce w godzinach nocnych. Zdaniem Sądu Odwoławczego ten argument świadczy negatywnie o oskarżonym, a w istocie jest okolicznością obciążającą, gdyż dokonanie tego przestępstwa w sytuacji małego ruchu drogowego świadczy, że oskarżony jest złym kierowcą. Argument podniesiony w pkt. 7 jakoby w innych tego typu sprawach na terenie kraju orzekano kary w niższym wymiarze pozostaje bez znaczenia, albowiem orzekana kara ma zawsze charakter indywidualny, wymierzana jest na tle konkretnego stanu faktycznego w stosunku do konkretnego oskarżonego i porównanie wymiaru kary do innych podobnych orzeczeń jest bezprzedmiotowe. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||||
Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę wyroku poprzez wyeliminowanie z podstawy prawnej przypisanego czynu artykułu 174 § 1 k.k. oraz poprzez wyeliminowanie z opisu czynu wzięcia udziału w wyścigu samochodowym i sprowadzenia niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym, a w konsekwencji obniżenie wymiaru kary orzeczonej w stosunku do oskarżonego Ł. O. (1), ewentualnie o zmianę zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej kary orzeczonej wobec Ł. O. (1), poprzez obniżenie jej wymiaru. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek obrońcy uznano za zasadny w części dotyczącej wyeliminowania art. 174 § 1 k.k. z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu, natomiast co do zasady niezasadny był wniosek o obniżenie wymiaru kary, która została orzeczona co prawda w niższym wymiarze, ale z innych przyczyn niż te wskazane w apelacji obrońcy oskarżonego. |
|||||||||||||||||||||||||
3.5. |
Obrońca oskarżonego O. L. (1) adw. J. J. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego i na podstawie art. 438 pkt. 1 i 4 k.p.k. orzeczeniu zarzucił: 1. obrazę prawa materialnego to jest przepisu art. 174 § 1 k.k. polegającą na niezasadnym przyjęciu, iż oskarżony O. L. (1) swoim zachowaniem wyczerpał znamiona ustawowe sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym podczas gdy w rzeczywistości zachowanie oskarżonego polegające na prowadzeniu samochodu ulicami J. w godzinach nocnych 27 października 2018 r. wyczerpało co najwyżej znamiona ustawowe wykroczenia z art. 86 § 1 k.w., 2. rażącą niewspółmierność kary orzeczonej za przypisany oskarżonemu czyn z art. 174 § 1 k.k. polegającej na niesprawiedliwym i rażąco surowym wymierzeniu kary pozbawienia wolności z pominięciem szeregu istotnych okoliczności łagodzących istniejących po stronie oskarżonego. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
Ad I. Zarzut obrazy prawa materialnego okazał się zasadny, a przyczyny dla których konieczne było wyeliminowanie odpowiedzialności z art. 174 § 1 k.k. zostały szczegółowo podane przy ocenie apelacji obrońcy oskarżonego Ł. O. (1) adw. J. G.. Nietrafne było twierdzenie, że zachowanie oskarżonego polegające na prowadzeniu samochodu ulicami (...) w godzinach nocnych 27 października 2018 r. wyczerpało wyłącznie ustawowe znamiona wykroczenia z art. 86 § 1 k.w. Otóż w świetle ustaleń faktycznych Sądu I instancji w znacznej części zaaprobowanych przez Sąd Odwoławczy zachowanie oskarżonego O. L. (1) polegające na uczestnictwie w wyścigu samochodowym ulicami (...)w J. wypełniło ustawowe znamiona spowodowania bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia osób wskazanych w przypisanym oskarżonemu czynie to jest przestępstwa z art. 160 § 1 k.k., o czym szerzej sąd odwoławczy wypowie się w części uzasadnienia dotyczącej zmiany wyroku Sądu I instancji. Ad II. Nie nosi cech rażącej niewspółmierności kary wymierzenie jej na poziomie roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn przypisany nieprawomocnym wyrokiem Sądu I instancji. By racjonalnie i skutecznie podnieść zarzut rażącej niewspółmierności kary należy wykazać, iż wymierzona przez sąd meriti kara jest rażąco niesprawiedliwa. Orzecznictwo sądowe posługuje się tutaj pojęciem niesprawiedliwości „wręcz bijącej w oczy” . W tej sprawie takiej niesprawiedliwości nie sposób dostrzec. Warto pamiętać, że kara wymierzana jest za dokonany czyn, oczywiście nie można pominąć przyjętej kwalifikacji prawnej, bowiem ostatecznie to typ czynu zabronionego określony w k.k. wyznacza granicę możliwej do orzeczenia kary. Kodeks karny w art. 53 § 1 k.k. odnosi się jednak do stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu. Z tej perspektywy wymierzona kara nie nosi cech rażącej surowości. |
|||||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||||
Obrońca oskarżonego wniósł o: 1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, iż czyn oskarżonego O. L. (1) wyczerpał ustawowe znamiona wykroczenia z art. 86 § 1 k.w. i wymierzenie oskarżonemu stosownej kary grzywny, ewentualnie 2. zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej wymierzonej oskarżonemu kary i orzeczeniu wobec O. L. (1) za zarzucony mu czyn z art. 174 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 37a § 1 k.k. kary 2 lat ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cel społeczny w wymiarze 20 godzin miesięcznie. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||||
Z przyczyn wskazanych powyżej zarówno wniosek 1 jak też wniosek 2 nie mógł być uwzględniony. Oczywiście wobec przyjęcia odpowiedzialności oskarżonego za przestępstwo z art. 160 § 1 k.k. wykluczona jest odpowiedzialność za wykroczenie z art. 86 § 1 k.w., tym bardziej że w dacie wyrokowania przez Sąd Odwoławczy odpowiedzialność za wykroczenie uległa już przedawnieniu. Zdaniem Sądu Odwoławczego okoliczności przypisanego czynu z art. 160 § 1 k.k. wykluczają także możliwość orzeczenia kary łagodniejszej postulowanej przez obrońcę. Kara ograniczenia wolności z pewnością nie spełniłaby celów kary, o których mowa w art. 53 § 1 k.k. w zakresie społecznego oddziaływania kary, a także celów wychowawczych jakie ma osiągnąć w stosunku do skazanego. Postawa oskarżonego wyrażająca się w braku poczucia odpowiedzialności w jakimkolwiek stopniu za zdarzenie, w którym uczestniczył (tak wynika z opinii z o skazanym, a także z treści składanych wyjaśnień) świadczy, iż kara o charakterze wolnościowym w sposób oczywisty nie spełniłaby swoich zadań resocjalizacyjnych, które ma osiągnąć wobec skazanego. |
|||||||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|||||||||||||||||||||||||
4.1. |
Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439§1 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 455 k.p.k. |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|||||||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|||||||||||||||||||||||||
1.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
5.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||||||
Sąd Apelacyjny utrzymał wyrok Sądu I instancji w następującym zakresie: pkt III. na podstawie art. 42 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego Ł. O. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 lat; pkt V. na podstawie art. 46§1 k.k. orzeka wobec oskarżonego Ł. O. środek kompensacyjny w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę zobowiązując go do zapłaty na rzecz oskarżycieli posiłkowych: a) K. B. kwoty 50.000zł (pięćdziesięciu tysięcy złotych); b) O. G. kwoty 50.000zł (pięćdziesięciu tysięcy złotych); c) K. G. kwoty 50.000zł (pięćdziesięciu tysięcy złotych); d) J. W. kwoty 20.000zł (dwudziestu tysięcy złotych); e) R. B. kwoty 20.000zł (dwudziestu tysięcy złotych); f) T. B. kwoty 20.000zł (dwudziestu tysięcy złotych); g) K. L. kwoty 20.000zł (dwudziestu tysięcy złotych); pkt VIII na podstawie art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982r. prawo o adwokaturze oraz na podstawie §11 ust. 1 pkt. 2 i ust. 2 pkt. 5 i ust. 7 w zw. z §17 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie zasądza od każdego z oskarżonych na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. B., O. G., K. G., J. W., R. B., T. B. i K. L. po 1.980zł tytułem poniesionych przez nich wydatków w związku z ustanowieniem pełnomocnika; pkt IX na podstawie art. 627 k.p.k. zasądza od oskarżonych Ł. O. (1) i O. L. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w częściach na nich przypadających, zaś na podstawie art. 2 ust. 1 pkt. 6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych wymierza Ł. O. (1) opłatę w wysokości 600zł, zaś O. L. (1) wymierza opłatę w wysokości 300 zł na podstawie art. 2 ust. 1 pkt. 4 tej ustawy. |
|||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||||||||
Jakkolwiek w tej części uzasadnienia wskazano, że utrzymano tylko 4 punkty wyroku Sądu I instancji to jednak podkreślić należy, iż Sąd Odwoławczy bardzo wysoko ocenia sposób przeprowadzenia sprawy oskarżonych w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze rzetelnie i całościowo przeprowadził dowody w sprawie na podstawie których ustalił prawidłowy bowiem prawdziwy przebieg zdarzenia, które to ustalenia pozwalają na prawnokarną ocenę postawionych oskarżonym zarzutów. Nie ustrzegł się jednak sąd I instancji błędów w zakresie oceny ustalonych faktów, głównie w zakresie kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonym. O powyższym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. W tym miejscu wskazać należy, że na aprobatę zasługuje rozstrzygnięcie dotyczące orzeczenia na podstawie art. 46 § 1 k.k. zadośćuczynienia na rzecz osób reprezentujących zmarłych pokrzywdzonych z rodziny T. B. i K. L.. Prawidłowo także orzeczono o kosztach poniesionych przez oskarżycieli posiłkowych na pomoc prawną w postępowaniu przed sądem I instancji, które to wydatki obciążają w równych częściach oskarżonego Ł. O. (1) i O. L. (1). Nie budzi zastrzeżeń także orzeczenie o obciążeniu oskarżonych kosztami postępowania zwłaszcza w części dotyczącej zakresu wydatków obciążających każdego z oskarżonych. |
|||||||||||||||||||||||||
1.8. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
5.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
||||||||||||||||||||||||
Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w ten sposób, że : I. zmienia zaskarżony wyrok wobec Ł. O. (1) w ten sposób, że w miejsce czynu przypisanego oskarżonemu w pkt I części rozstrzygającej uznaje go za winnego tego, że w godzinach nocnych 27 października 2018r., w J., kierując po alei (...) od jej skrzyżowania z ulicą (...) do jej skrzyżowania z ulicami (...) samochodem osobowym marki S. (...) o nr. rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym poprzez wzięcie udziału w spontanicznym wyścigu samochodowym z pojazdem marki V. (...) o nr. rej. (...) kierowanym przez O. L. (1), w czasie którego poruszał się z prędkością przekraczającą administracyjnie dozwoloną, jak i niedostosowaną do warunków panujących na drodze, a dochodzącą do 140 km/h, przejeżdżając w ten sposób cztery skrzyżowania, na których sygnalizatory świetlne nadawały pulsacyjny sygnał żółty oraz sześć przejść dla pieszych, przy czym zbliżając się do ostatniego skrzyżowania i znajdującego się w jego obrębie przejścia dla pieszych z prędkością około 135 km/h, poruszając się bezpośrednio przed pojazdem marki V. (...) o nr. rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności i nienależycie obserwował przedpole jazdy w następstwie czego nie ustąpił pierwszeństwa pokrzywdzonym G. B. i I. L. (1) przechodzącym prawidłowo przez przejście dla pieszych od strony ulicy (...) w stronę ulicy (...), a gdy piesi przemieścili się na pas jezdni, po którym się poruszał, podjął spóźniony manewr obronny hamowania i zjazdu na lewy pas jezdni uderzając w pieszych przednią prawą stroną kierowanego samochodu, w wyniku czego oboje pokrzywdzeni doznali rozległych urazów wielonarządowych skutkujących ich śmiercią tj. przestępstwa z art. 177§2 k.k. i za to na podstawie art. 177§2 k.k. wymierza mu karę 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności, II. zmienia zaskarżony wyrok wobec O. L. (1) w ten sposób, że w miejsce czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II części rozstrzygającej przyjmuje, że w godzinach nocnych 27 października 2018r., w J., kierując po alei (...) od jej skrzyżowania z ulicą (...) do jej skrzyżowania z ulicami (...) samochodem osobowym marki V. (...) o nr. rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez wzięcie udziału w spontanicznym wyścigu samochodowym z pojazdem marki S. (...) o nr. rej. (...) kierowanym przez Ł. O. (1), w czasie którego poruszał się z prędkością przekraczającą administracyjnie dozwoloną, jak i niedostosowaną do warunków panujących na drodze, a dochodzącą do 140 km/h, przejeżdżając w ten sposób cztery skrzyżowania, na których sygnalizatory świetlne nadawały pulsacyjny sygnał żółty oraz sześć przejść dla pieszych, przy czym zbliżając się do ostatniego skrzyżowania z przejściem dla pieszych poruszał się z prędkością około 135km/h bezpośrednio za pojazdem marki S. (...) o nr. rej. (...) czym naraził znajdujących się w obrębie skrzyżowania G. B. i I. L. (1) oraz G. O. i M. Ś. (1) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu tj. przestępstwa z art. 160§1 k.k. i za to na podstawie art. 160§1 k.k. wymierza mu karę roku i 6 III. uchyla rozstrzygnięcia dotyczące O. L. (1) zawarte w pkt IV i VII części rozstrzygającej; IV. na podstawie art. 63§1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonym okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie: - Ł. O. (1) od 27 października 2018r. godz. 23:45 do 22 stycznia 2020r. godz. 15:20, - O. L. (1) od 28 października 2018r godz. 00:30 do 15 listopada 2018r. godz. 14:25; V. na podstawie art. 63§2 k.k. zalicza oskarżonemu Ł. O. (1) na poczet orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym, okres zatrzymania prawa jazdy od 27 października 2018r.; VI. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok wobec Ł. O. (1) i O. L. (1) utrzymuje w mocy. |
|||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
|||||||||||||||||||||||||
Jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia - w sekcji 5.1. Sąd Apelacyjny zasadniczo podziela ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji w zakresie przebiegu zdarzenia z udziałem obu oskarżonych w dniu 27 października 2018 r. w J.. Podziela także te ustalenia i oceny, które doprowadziły sąd I instancji do przyjęcia odpowiedzialności za jedno przestępstwo, a nie jak wnioskował oskarżyciel publiczny odpowiedzialności za dwa przestępstwa w zbiegu realnym. We wcześniejszej części uzasadnienia odnosząc się do zarzutu oskarżyciela publicznego, Sąd Apelacyjny wskazał, iż zdarzenie drogowe które zaistniało na ulicy (...) w J. w znaczeniu prawnokarnym było jednym czynem rozciągniętym w czasie, zaistniało od momentu rozpoczęcia wyścigu samochodowego z udziałem Ł. O. (1) i O. L. (1) i zakończyło się finalnie śmiertelnym potrąceniem pieszych na przejściu dla pieszych przy skrzyżowaniu ulic (...) i ulicy (...). Był to zatem w ujęciu historycznym jeden czyn o określonym początku i końcu. Sztuczną konstrukcją było jego podzielenie i wyodrębnienie końcowego fragmentu działania mającego wyczerpywać znamiona zabójstwa dokonanego w zamiarze ewentualnym. Tak jak wskazano wcześniej niemożliwe jest wyodrębnienie takiej części ( fragmentu) czynu, który miałby świadczyć o podjętym zamiarze dokonania zabójstwa. Doktryna prawa karnego kierując się zapewne obowiązującą od lat zasadą wynikającą z art. 11 § 1 k.k. hołduje zasadzie, iż ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo. A jeżeli czyn wyczerpuje znamiona kilku przepisów ustawy to wówczas skazuje się na podstawie wszystkich przepisów. Ponieważ ustalenia faktyczne nie potwierdziły porozumienia i wspólnego działania obu oskarżonych zmierzających do zabójstwa pieszych to niemożliwe było także przyjęcie odpowiedzialności w ramach tzw. kumulatywnego zbiegu przepisów art. 148§3 k.k. i art. 177 § 2 k.k. Pomimo prawidłowych ustaleń faktycznych sąd I instancji dokonał błędnej subsumcji prawnej i wadliwie przyjął odpowiedzialność oskarżonych z art. 174 § 1 k.k. i w tym zakresie wyrok wymagał zmiany i to zarówno co do oskarżonego Ł. O. (1), któremu możliwe było przypisanie odpowiedzialności wyłącznie za dokonanie przestępstwa z art. 177 § 2 k.k. jak również zmiany opisu czynu co do O. L. (1), któremu przypisano odpowiedzialność za występek z art. 160 § 1 k.k. Powodem wyłączenia odpowiedzialności z art. 174 § 1 k.k. była odmienna wykładnia znamienia "katastrofa", inna niż dokonał jej sąd I instancji. Szczegółowe uzasadnienie przyjętej wykładni pojęcia katastrofa Sąd Apelacyjny przedstawił w sekcji 3.1 przy odnoszeniu się do zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego Ł. O.. W tym miejscu wskazać należy, że Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 października 2013 r. w sprawie II AKa 305/13 zaprezentował podobne stanowisko rozumienia pojęcia katastrofa (zob. orzecznictwo do art. 174 k.k. Lex). Takie stanowisko prezentuje także Sąd Najwyższy (zob. post. SN z 16.04.2014 r., II KK 314/14, Lex). Mając to na uwadze należało dokonać częściowej zmiany opisu czynu zarówno w stosunku do oskarżonego Ł. O. (1), jak i O. L. (1). Co do tego ostatniego odpowiedzialność prawnokarna wynika z faktu, że jako uczestnik „nielegalnego wyścigu samochodowego” jadąc bezpośrednio − w bardzo bliskiej odległości za Ł. O. (1) swoim zachowaniem niebezpiecznej jazdy z bardzo dużą prędkością stworzył bezpośrednie niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia innych uczestników ruchu drogowego w tym także pieszych G. B. i I. L. (2), ale także narażał na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu swojego pasażera M. Ś. (4) oraz kierowcę T. (...) G. O.. Tylko dziełem przypadku jest, że oskarżony ten także nie uderzył w przechodzących po przejściu dla pieszych pokrzywdzonych lub też nie doprowadził do zderzenia ze stojącą na skrzyżowaniu T., czy też do przewrócenia się własnego samochodu na skutek gwałtownego hamowania. W każdym z tych przypadków, jego odpowiedzialność byłaby podobna jak Ł. O. (1) w zależności od wyrządzonego skutku. Ponieważ tak się jednak nie stało to oskarżony ten może odpowiadać wyłącznie za ten zakres czynu bezprawnego, którego się dopuścił, a zatem za narażenie człowieka (wskazanych pokrzywdzonych) na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. O tym, że narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo było rzeczywiste i bliskie świadczą ślady krwi pokrzywdzonego G. B. na masce samochodu oskarżonego. Konsekwencją przyjęcia takiej odpowiedzialności O. L. (1) była konieczność zmiany wyroku sądu I instancji w zakresie rozstrzygnięć jego dotyczących opisanych w pkt. IV – tj. orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a także rozstrzygnięcia zawartego w pkt. VII w zakresie zaliczenia na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych okresu zatrzymania prawa jazdy. Powyższe rozstrzygnięcia wynikają z faktu, że przestępstwo przypisane ostatecznie oskarżonemu O. L. (1) dotyczy przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, a nie przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji do których stosuje się przepis art. 42 § 1 k.k. dotyczący orzekanego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Sąd Apelacyjny pomimo tego, iż przypisał oskarżonemu O. L. (1) czyn z art. 160 § 1 k.k., a zatem występek zagrożony niższą sankcją karną niż przestępstwo z art. 174 § 1 k.k. poprzestał na orzeczeniu tożsamej kary roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności uznając, że stopień szkodliwości społecznej tego czynu, a także wysoki stopień zawinienia sprawcy powoduje, że konieczne jest wymierzanie kary adekwatnej, współmiernej do popełnionego czynu. Taką karą która spełnia także wymogi wychowawcze w stosunku do sprawcy oraz realizuje cele zapobiegawcze i w sposób właściwy kształtuje poczucie społecznej sprawiedliwości będzie kara roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a zatem kara wykluczająca możliwość warunkowego zawieszenia jej wykonania. Jeżeli chodzi o karę wymierzoną oskarżonemu Ł. O. (1) za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. to Sąd Apelacyjny określił ją na poziomie 7 lat pozbawienia wolności, a zatem w górnych granicach ustawowego zagrożenia. Jest to, co prawda kara niższa niż określona przez sąd I instancji, niemniej jednak należy mieć na uwadze, że pierwotnie Ł. O. (1) został skazany za przestępstwo wypełniające znamiona ustawowe dwóch przestępstw określonych w art. 177 § 2 k.k. i art. 174 § 1 k.k. zaś Sąd Apelacyjny dokonując nieznacznie odmiennej oceny prawnej przypisanego czynu skazał go wyłącznie za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. Decydując się na taki wymiar kary sąd uwzględnił okoliczności łagodzące występujące po stronie tego oskarżonego, w tym w szczególności przyznanie się do wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym od samego początku, przeproszenie, wyrażoną skruchę, dotychczasową niekaralność i dobrą opinię środowiskową oraz z Aresztu Śledczego. Tak orzeczona kara łącznie z wymierzonym środkiem karnym 10 lat zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz orzeczonym środkiem kompensacyjnym jest wyrazem właściwej represji karnej państwa w stosunku do sprawcy wypadku drogowego i będzie w stanie wdrożyć skazanego do przestrzegania porządku prawnego w przyszłości, z drugiej strony czyni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Tylko na marginesie dodać należy, że przypisanie oskarżonemu Ł. O. (1) odpowiedzialności za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. nie wyklucza możliwości dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia od ubezpieczyciela z tytułu odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku, co byłoby niemożliwe lub utrudnione w przypadku innego rozstrzygnięcia. Dalszymi koniecznymi rozstrzygnięciami było orzeczenie na podstawie art. 63 § 1 k.k. o zaliczeniu obu oskarżonym na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okresu tymczasowego aresztowania w sprawie, a także zaliczenia oskarżonemu Ł. O. (1) na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zatrzymania prawa jazdy od 27 października 2018 r. W pozostałym zakresie wyrok Sądu I instancji jako prawidłowy utrzymano w mocy i dotyczy to także rozstrzygnięcia zawartego w pkt. III części rozstrzygającej dotyczącego Ł. O. (1) i orzeczonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres lat 10. |
|||||||||||||||||||||||||
1.9. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
1.1.7. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
5.3.1.1.1. |
|||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||||||||||||||||||||||||
5.3.1.4.1. |
|||||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
1.1.8. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||||||||||||||||||||||
1.10. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
|||||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||||||
VII. zasądza od oskarżonego Ł. O. (1) na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. B., O. G., K. G., J. W., T. B. i K. L. po 1200 zł tytułem wydatków poniesionych na pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym; VIII. zasądza od oskarżonego O. L. (1) na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. B., O. G., K. G., J. W., T. B. i K. L. po 1200 zł tytułem wydatków poniesionych na pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym; IX. poniesionymi wydatkami w postępowaniu odwoławczym związanymi z apelacją prokuratora obciąża Skarb Państwa; X. zasądza od oskarżonego Ł. O. (1) i O. L. (1) na rzecz Skarbu Państwa po 10 zł tytułem wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym oraz wymierza opłatę: - Ł. O. (1) w kwocie 600 zł za obie instancje, - O. L. (1) w kwocie 300 zł za obie instancje. |
|||||||||||||||||||||||||
Zasądzono od oskarżonych na rzecz oskarżycieli posiłkowych po 1.200 zł tytułem poniesionych przez nich kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym - na podst. art. 635 k.p.k w zw. z art. 627 k.p.k. Wysokość wynagrodzenia wynika z § 11.2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r , poz.1800 z późn. zm.). Podstawą rozstrzygnięcia o zaliczeniu na rachunek Skarbu Państwa kosztów postępowania związanych z nieuwzględnioną apelacją oskarżyciela publicznego jest artykuł 636 k.p.k. Zasądzono od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po 10 zł tytułem wydatków postępowania odwoławczego i wymierzono opłaty od orzeczonych kar pozbawienia wolności - na podstawie art. 8 ustawy o opłatach w sprawach karnych. |
|||||||||||||||||||||||||
7. PODPIS |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.11. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
Prokurator Rejonowy w Jeleniej Górze |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
całość rozstrzygnięcia na niekorzyść obu oskarżonych |
||||
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.1.1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.12. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
2 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych adw. B. Ł. |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
całość rozstrzygnięcia na niekorzyść obu oskarżonych |
||||
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☒ |
co do kary |
||||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.1.1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.13. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
3 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca oskarżonego Ł. O. (1) adw. J. G. |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
całość rozstrzygnięcia |
||||
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.1.1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.14. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
4 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca oskarżonego w Ł. O. (1) adw. B. G. |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
całość rozstrzygnięcia |
||||
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.1.1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
1.15. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
5 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca oskarżonego O. L. (1) adw. J. J. |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
całości rozstrzygnięcia |
||||
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.1.1.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |