Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 grudnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Zalewska - Statuch

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi uczestnika postępowania K. Z. (1)

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 18 sierpnia 2022 roku, sygn. akt I Ca 312/22

wydanego w sprawie z wniosku K. Z. (2) i K. Z. (3)

z udziałem B. S., J. W., K. Z. (1), J. C. (1), R. C. (1) i S. C.

o zasiedzenie

rozpoznawanej na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 25 listopada 2021 roku, sygn. akt I Ns 162/20

p o s t a n a w i a:

odrzucić skargę.

UZASADNIENIE

Uczestnik postępowania K. Z. (1) wniosła skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Sieradzu
z dnia 18 sierpnia 2022 roku, sygn. akt I Ca 312/22.

Ww. postanowieniem Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie z wniosku K. Z. (2) i K. Z. (3) z udziałem B. S., J. W., K. Z. (1), J. C. (1), R. C. (1) i S. C. o zasiedzenie, na skutek na skutek apelacji wnioskodawców, zmienił postanowienie Sądu Rejonowego
w Ł. z dnia 25 listopada 2021 roku, sygn. akt I Ns 162/20, w puntach 1 i 2 w ten sposób, że stwierdził, że małżonkowie K. Z. (3) i K. Z. (2) nabyli - na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej - przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 2005 roku także udział w wysokości 1/3 (jednej trzeciej) części w prawie własności nieruchomości położonej w miejscowości W., gmina Ł., składającej się z działki oznaczonej numerem (...)
o powierzchni 0,1319 ha (stanowiącej część działki nr (...)) oznaczonej na wstępnym projekcie podziału działki nr (...) sporządzonym przez geodetę J. J., dla której
to nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta Kw. nr (...), należący do spadkobierców Z. C., tj. K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) oraz ustalił,
że każdy z zainteresowanych ponosi koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu apelacyjnym.

Żądanie wznowienia postępowania zostało oparte na treści art. 401 pkt 2 k.p.c.
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.. K. Z. (1) wskazała na brak możności działania uczestników postępowania wynikający z naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów prawa procesowego wynikający z zaniechania przez sąd drugiej instancji obowiązku poinformowania stron postępowania i ich pełnomocników o tym, w jakim składzie Sąd będzie orzekał; o tym, że sprawa skierowana została na posiedzenie niejawne - pozbawiając tym samym strony możliwości wniesienia sprzeciwu wobec takiego zarządzenia
i uniemożliwiając tym samym stronom aktywnego udziału w postępowaniu; nie zobowiązaniu stron do zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie w formie pisemnej.

Ponadto wskazano, że:

- wnioskodawcy, K. i K. Z. (3). przedstawiając rażąco rozbieżne informacje w treści apelacji w porównaniu z ich zeznaniami przed sądem pierwszej instancji, mogli wprowadzić takim działaniem sąd drugiej instancji w błąd. co mogło mieć znaczący wpływ na postępowanie w sprawie (dowód protokoły nagrań z rozpraw przed sądem pierwszej instancji, apelacja wnioskodawców);

- na wykazanie faktu, iż wnioskodawcy cytowali w apelacji wyrwane z kontekstu fragmenty wypowiedzi uczestników postępowania zeznających w sprawie, które mogły zmieniać domyślnie treść ich rzeczywistych wypowiedzi i jednocześnie pomijali istotne
w sprawie zeznania obu stron, które przeczyły tezom podnoszonym w apelacji (dowód - nagrania protokołów rozpraw przed sądem pierwszej instancji);

- na wykazanie faktu, że spadkobiercy Z. K. Z., J. C. (1) i R. C. (1) przedstawiali w odpowiedzi na Apelację argumenty
i okoliczności, podważające tezy i argumentację podnoszoną w apelacji przez wnioskodawców oraz szczegółowo je wyjaśniali w swojej odpowiedzi na apelację
(dowód - odpowiedź na apelację z dnia 20 lipca 2022 r., protokoły nagrań z rozpraw przed sądem pierwszej instancji),

- na wykazanie faktu, że sąd drugiej instancji został zawiadomiony przez spadkobierców Z. K. Z., J. C. (1) i R. C. (1), źe fakty zawarte w apelacji sporządzonej przez pełnomocnika wnioskodawców i wyrażone w niej nowe stanowisko wnioskodawców - nie są spójne z faktami
i okolicznościami przedstawianymi w sądzie pierwszej instancji, a nawet rażąco im zaprzeczają" (dowód - odpowiedź na apelację z dnia 20 lipca 2022 r.).

Skarżąca wniosła również o zasądzenie na rzecz skarżącej od wnioskodawców K. i K. Z. (2) kosztów postępowania według norm przepisanych.

Rozpoznając skargę o wznowienie postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy miał na uwadze, co następuje:

W dniu 23 czerwca 2022 roku do Sądu Rejonowego w Łasku wpłynęła apelacja wnioskodawców K. Z. (2) i K. Z. (3) od postanowienia Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 25 listopada 2021 roku, sygn. akt I Ns 162/20, (prezentata
– k. 142).

Apelacja wraz z aktami sprawy została przekazana do Sądu Okręgowego w Sieradzu w dniu 30 czerwca 2022 roku, (prezentata – k 147 v.).

W tej dacie został również wskazany sędzia wyznaczony do rozpoznania apelacji (raport z losowania z 30 czerwca 2022 roku k. 149)

Zarządzeniem z dnia 7 lipca 2022 roku, nakazano doręczyć odpis apelacji profesjonalnemu pełnomocnikowi uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) oraz pozostałym uczestnikom z pouczeniem o treści
art. 374, 373 ¹ zd 2 k.p.c., (zarządzenie – k. 147).

Odpis apelacji został doręczony profesjonalnemu pełnomocnikowi uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) w dniu
13 lipca 2022 roku, (elektroniczne potwierdzenie odbioru - k. 161).

W dniu 22 lipca 2022 roku wpłynęła do Sądu Okręgowego w Sieradzu odpowiedź
na apelację sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1), (prezentata – k. 162).

W dniu 18 sierpnia 2022 roku Sąd Okręgowy w Sieradzu wydał postanowienie
w sprawie o sygn. akt I Ca 312/22, (postanowienie - k. 184).

Odpis ww. postanowienia został doręczony profesjonalnemu pełnomocnikowi uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) przez portal informacyjny w dniu 29 sierpnia 2022 roku (elektroniczne potwierdzenie odbioru korespondencji – k. 188).

W dniu 2 września 2022 roku wpłynął do Sądu Okręgowego w Sieradzu wniosek profesjonalnego pełnomocnika uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z dnia
18 sierpnia 2022 roku i doręczenie odpisu postanowienia wraz z uzasadnieniem, (wniosek
– k. 191 - 192).

Odpis postanowienia z dnia 18 sierpnia 2022 roku wraz z uzasadnieniem został doręczony profesjonalnemu pełnomocnikowi uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) przez portal informacyjny w dniu
27 września 2022 roku, (elektroniczne potwierdzenie odbioru korespondencji – k. 216).

20 listopada 2022 roku (data nadania na poczcie) uczestnicy postępowania R. C. (1), K. Z. (1) i J. C. (1) wnieśli skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Sieradzu
z dnia 18 sierpnia 2022 roku, sygn. akt I Ca 312/22.

Rozpoznając skargę o wznowienie postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Instytucja wznowienia postępowania opiera się na - przysługującej poza tokiem postępowania - skardze o reasumpcję wadliwego procesu i zastąpienie zapadłego orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka prawnego, skierowanego przeciwko prawomocnemu rozstrzygnięciu powoduje, że przywrócenie stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowania sądowego może nastąpić wyłącznie
z powodów ściśle określonych w ustawie (art. 401, 401 1 i 403 k. p. c ), przy czym jak powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie i doktrynie samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający ustawie nie oznacza, iż skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia (por. postanowienie SN z 29.01.1968 r., I CZ 122/67, OSNCP 1968, nr 8-9, poz. 154).

Należy również zwrócić uwagę, ze regulacja dotycząca wznowienia postępowania nieprocesowego nie ma charakteru kompleksowego i odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy dotyczące procesu (patrz: postanowienie SN z 9 września 2011 r., I CZ 58/2011, LexisNexis nr (...)). Stąd w pozostałym zakresie należy stosować odpowiednio
art. 399 – 416 k.p.c.

Wobec powyższego w pierwszej kolejności konieczne jest zbadanie przez sąd rozpoznający skargę o wznowienie, czy twierdzenia skargi stanowią ustawową podstawę wznowienia, dopiero bowiem, gdy wynik badania skargi w tym zakresie będzie pozytywny, otwiera to drogę do merytorycznego rozpoznania sprawy na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia.

Zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.

Wskazać należy, że skarżąca we wniesionej skardze nie wskazała kiedy dowiedziała się o podstawie wznowienia, jednak w okolicznościach sprawy jako datę najpóźniejszą należy uznać datę doręczenia profesjonalnemu pełnomocnikowi uczestników postępowania K. Z. (1), R. C. (1) i J. C. (1) przez portal informacyjny odpisu postanowienia z dnia 18 sierpnia 2022 roku wraz z uzasadnieniem, co nastąpiło w dniu
27 września 2022 roku, a zatem należy uznać, że strona skarżąca dochowała terminu
do wniesienia skargi.

Przechodząc do oceny przywołanej przez skarżącą podstawy wznowienia wskazać należy, iż zgodnie z art. 42a § 3 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.2020.2072 t.j.) dopuszczalne jest badanie spełnienia przez sędziego wymogów niezawisłości i bezstronności z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu, na wniosek uprawnionego, o którym mowa w § 6, jeżeli w okolicznościach danej sprawy może to doprowadzić do naruszenia standardu niezawisłości lub bezstronności, mającego wpływ na wynik sprawy z uwzględnieniem okoliczności dotyczących uprawnionego oraz charakteru sprawy.

Zgodnie zaś z § 4 ww. przepisu wniosek o stwierdzenie przesłanek, o których mowa w § 3, może być złożony wobec sędziego wyznaczonego do składu sądu rozpoznającego sprawę w pierwszej instancji lub apelację, z wyłączeniem spraw, w których termin do ich rozpoznania i wydania orzeczenia jest nie dłuższy niż miesiąc od dnia złożenia pisma procesowego wszczynającego postępowanie w sprawie.

Natomiast § 5 ww. przepisu stanowi, że wniosek składa się w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia uprawnionego do złożenia wniosku o składzie rozpoznającym sprawę. Po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, prawo do wniesienia wniosku wygasa. Sąd przy doręczeniu pierwszego pisma w sprawie zawiadamia uprawnionego do złożenia wniosku o składzie rozpoznającym sprawę, a przy każdym kolejnym - jeżeli skład rozpoznający sprawę uległ zmianie.

Zwrócić przy tym należy uwagę, że art. 42a § 3 - 5 dodane zostały przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2022.1259) zmieniającej nin. ustawę z dniem 15 lipca 2022 r.

Ponadto z art. 7 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2022.1259) wynika m.in., że w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w których nie został wyznaczony skład sądu, stosuje się odpowiednio przepisy art. 42a ustawy zmienianej
w art. 4 (ust 1), zaś w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, w których został wyznaczony skład sądu, do wniosku i jego rozpoznania stosuje się odpowiednio przepisy art. 42a ustawy zmienianej w art. 4, z tym że wniosek może być złożony w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (ust. 2). Jeżeli natomiast termin, o którym mowa w ust. 2, upływa po wydaniu wyroku przez sąd pierwszej instancji lub drugiej instancji, a od wyroku wniesiono środek zaskarżenia, rozpoznanie tego środka wstrzymuje się do czasu rozpoznania wniosku. Do wniosku i jego rozpoznania stosuje się odpowiednio przepisy art. 42a ustawy zmienianej w art. 4. Uznając wniosek za zasadny, sąd stwierdza, że zachodziła podstawa do wyłączenia sędziego, który brał udział w wydaniu zaskarżonego wyroku. Postanowienie uwzględniające wniosek stanowi przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (ust. 3) Wniosek, o którym mowa w ust. 3, złożony
po wydaniu wyroku przez sąd pierwszej lub drugiej instancji albo wojewódzki sąd administracyjny pozostawia się bez rozpoznania, jeżeli od wyroku nie wniesiono środka zaskarżenia (ust 4).

Przenosząc powyższe regulacje na grunt niniejszej sprawy, wskazać trzeba, że Sąd II instancji nie miał obowiązku poinformować stron postępowania ani ich pełnomocników
o tym, w jakim składzie Sąd będzie orzekał, gdyż apelacja w sprawie została wniesiona
w dniu 23 czerwca 2022 roku, zaś przepisy wprowadzające taki obowiązek (art. 42a § 3 – 5 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.2020.2072 t.j.)) zaczęły obowiązywać dopiero od dnia 15 lipca 2022 r. Sąd Okręgowy przy doręczeniu stronie - wnoszącej skargę
o wznowienie postepowania - pierwszego pisma w toku postępowania apelacyjnego, toczącego się przed tym sądem, jakim była apelacja, nie miał obowiązku przesyłania zawiadomienia informującego o składzie sądu, ponieważ w tej dacie nie istniał taki obowiązek. Z treści przywołanych wyżej przepisów wynika, że strona w wyniku własnego działania mogła zgłosić w toku postępowania apelacyjnego wniosek o wyłączenie sędziego
w ciągu 14 dni od dnia w życie ustawy wprowadzającej taką możliwość. Termin ten upłynął jednak bezskutecznie przed datą rozpoznania apelacji.

Niezasadne są również twierdzenia wskazane w skardze, że sąd miał obowiązek poinformować uczestników postępowania, że sprawa skierowana została na posiedzenie niejawne.

Zgodnie bowiem z art. 374 k.p.c. sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę
na posiedzeniu niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji
lub odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania.

Z powyższego wynika zatem, że zasadą jest rozpoznanie przez sąd odwoławczy apelacji na posiedzeniu niejawnym.

Sąd rozpoznający sprawę apelacyjną nie wyznaczył rozprawy, gdyż nie miał takiego obowiązku prawnego. Także żadna z zainteresowanych stron, czy to w apelacji, czy w odpowiedzi na apelację, która została wniesiona przez profesjonalnego pełnomocnika reprezentującego uczestnika postępowania wnoszącego przedmiotową skargę o wznowienie postępowania, nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy.

Niezasadnym jest również zarzut strony skarżącej o uniemożliwiono uczestnikom postępowania zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie w formie pisemnej w sytuacji
w której złożyli odpowiedź na apelację w formie pisemnej, w której odnieśli się do zarzutów apelacji. Strona, za którą działa w postępowaniu jako jej pełnomocnik adwokat, nie jest nienależycie reprezentowana w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c.

Ponadto wskazać należy, iż możliwość ponownego badania skuteczności podniesionych w apelacji zarzutów skierowanych przeciwko prawidłowości zaskarżonego orzeczenia sądu pierwszej instancji możliwa jest wyłącznie po stwierdzeniu spełnienia wymogów formalnych skargi, tj. istnienia podstaw do wznowienia postepowania apelacyjnego skoro jego celem jest przeprowadzenie raz jeszcze postępowania wolnego od istotnych wad, które stanowiły podstawę wznowienia, sprawdzenie, czy i w jaki sposób wady te wpłynęły na wynik sprawy, a gdyby ten wpływ się potwierdził - jej ewentualne osądzenie raz jeszcze, po wzruszeniu prawomocnego wyroku. Skarga ma zatem pozwolić stronie na powtórzenie postępowania w odpowiednim zakresie, jeśli poprzednio nie zostały w nim zachowane najistotniejsze standardy lub podstawa rozstrzygnięcia była rażąco wadliwa lub niekompletna z przyczyn od strony niezależnych.

Wobec niepotwierdzenia istnienia uchybień proceduralnych wynikłych z działania sądu drugiej instancji nie mogą podlegać ponownej ocenie zarzuty apelacji i skierowane przeciwko jej zasadności argumenty uczestników wynikające ze złożonej odpowiedzi na apelację. W tym zakresie wypowiedział się już bowiem sąd drugiej instancji rozpoznając sprawę I Ca 312/22 i swoje stanowisko zawarł w uzasadnieniu.

Reasumując pomimo formalnego powołania się na treść art. 401 pkt 2 k.p.c. stwierdzić należy, że skarga uczestnika postępowania nie została oparta na ustawowej podstawie
i dlatego jako niedopuszczalna podlegała odrzuceniu z mocy art. 410 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., o czym orzeczono jak w sentencji.

Wobec odrzucenia skargi zbędnym było wzywanie skarżącego do uiszczenia opłaty
od skargi (art. 126 ² § 2 k.p.c.).

Z/ Odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć:

- pełnomocnikowi R. C.., K. Z. i J. C. (pełnomocnictwo do działania przed sądem drugiej instancji obejmuje również postępowanie ze skargi o wznowienie) oraz pełnomocnikowi wnioskodawców przez PI;

- pozostałym zainteresowanym z pouczeniem o prawomocności i niezaskarżalności

Poinformować R. C.., K. Z. i J. C., że postanowienie o odrzuceniu wniesionej skargi o wznowienie postepowania zostało doręczone ich pełnomocnikowi z postępowania apelacyjnego, ponieważ z treści skargi nie wynika by zostało wypowiedziane, natomiast z mocy art. 91 kpc pełnomocnictwo do działania przed sądem drugiej instancji obejmuje również postępowanie ze skargi o wznowienie.