Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2022 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Adam Jaworski

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2022 roku w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko J. K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie

z dnia 1 grudnia 2021 roku, sygn. akt I C 1972/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz J. K. kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Adam Jaworski

Sygn. akt IV Ca 201/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 1 grudnia 2021 r. (sygn. akt I C 1972/20) Sąd Rejonowy w Wołominie oddalił powództwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko J. K. o zapłatę.

Sąd Rejonowy stwierdził, że w aktach znajduje się wydruk umowy kredytu odnawialnego. Jednocześnie stwierdził, że nie dokonał ustaleń faktycznych, gdyż dowody przedłożone przez powoda uznał za nieprzydatne. Dokumenty te nie potwierdzają faktu zaakceptowania przez pozwanego warunków umowy. Historia rachunku bankowego potwierdza fakt operacji na rachunku, ale nie dowodzi w sposób przekonujący, że doszło do zawarcia umowy. Sąd Rejonowy podkreślił, że kluczowe znaczenie ma fakt, że pomimo przedstawienia w piśmie procesowym procedury zawarcia umowy w systemie teleinformatycznym nie wykazano, że pozwany tę procedurę przeszedł. Złożone przez powoda dokumenty nie mają, w ocenie Sądu I instancji, większej wartości dowodowej niż twierdzenia powoda, którym pozwany zaprzeczył. Z tych przyczyn Sąd Rejonowy oddalił powództwo jako nieudowodnione.

Apelację od tego wyroku złożył powód, zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika. Zarzucił naruszenie art. 6 k.c., art., 60 k.c. w związku z art. 61 § 2 k.c., art. 7 Prawa bankowego, art. 233 § 1 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 245 k.p.c., art. 245 k.p.c. w związku z art. 308 § 1 k.p.c. i art. 309 k.p.c., art. 29 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2022 r. poz. 246), art. 321 § 1 k.p.c. w związku z art. 187 § 1 k.p.c. Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Pozwany, zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, o czym przekonują następujące argumenty.

Sąd Rejonowy nie poczynił właściwie żadnych ustaleń faktycznych, co było jednak usprawiedliwione przyjętą koncepcją rozstrzygnięcia sprawy, w której uznał zaoferowane przez powoda dowody za niemiarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 6 k.c. Przepis ten mógłby być naruszony wtedy, gdyby Sąd Rejonowy nałożył ciężar dowodu okoliczności na tej stronie, na której on nie spoczywa. Tymczasem Sąd I instancji oczywiście trafnie przyjął, że ciężar dowodu na okoliczność istnienia stosunku zobowiązaniowego spoczywał na powodzie.

Sąd Rejonowy ani Sąd Okręgowy nie kwestionują tego, że wyciąg z rachunku bankowego jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., który może stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Zgodnie z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zgodnie z art. 69 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324) umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie, co jest formą ad probationem. Oznacza to, że brak formy pisemnej nie prowadzi do nieważności umowy, ale wyklucza jej zawarcie w formie konkludentnej. Poza tym, sam fakt wypłaty kredytu na rachunek pozwanego nie jest wystarczającym zachowaniem, które mogłoby świadczyć o zawarciu umowy.

Zarzut naruszenia art. 7 pr. bank. nie jest słuszny, gdyż Sąd Rejonowy wyraźnie stwierdził, że forma przedstawionych dokumentów nie budziła jego zastrzeżeń i nie była przyczyną oddalenia powództwa.

Sąd Rejonowy nie naruszył również art. 29 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Należy przychylić się do przyjmowanej w doktrynie i orzecznictwie rozszerzającej wykładni art. 29 ust. 1 u.k.k., która dopuszcza możliwość zawarcia umowy o kredyt konsumencki także w formie elektronicznej, z wykorzystaniem trwałego nośnika (M. Grochowski, P. Mikłaszewicz, Ustawa o kredycie konsumenckim, 2021, art. 29 uw. 6-11 i powołany tam wyrok TSUE z 9 listopada 2016 r., C-42/15 Home Credit Slovakia). Rzecz jednak w tym, że fakt zawarcia umowy w taki sposób powinien zostać udowodniony przez powoda i jest to – jak trafnie podniesiono również w odpowiedzi na apelację – wręcz podstawowa okoliczność sprawy. Zaoferowany przez powoda materiał nie potwierdza faktu, że umowę zawarto z wykorzystaniem trwałego nośnika. Z oczywistych względów nie dowodzą tego wydruki i dokumenty sporządzone w formie „papierowej”. Zaakcentowania wymaga, że Sąd Rejonowy nie orzekał wyrokiem zaocznym, ale kontradyktoryjnym, przy jednoznacznym stanowisku pozwanego, który zaprzeczył m.in. faktowi zawarcia umowy. Powód odniósł się do odpowiedzi na pozew, ale nie przedłożył dowodu wykazującego ten fakt. Nota bene, dowodu tego nie przedstawiono również w apelacji.

W świetle przedstawionego stanowiska bezzasadne i nieskuteczne są zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 245 k.p.c. Także zarzut naruszenia art. 245 k.p.c. w związku z art. 308 § 1 k.p.c. i 309 k.p.c. nie uzasadnia uwzględnienia apelacji. Sąd I instancji nie odmówił mocy dowodowej załączonym przez powoda dokumentom dlatego, że są one kserokopiami, ale dlatego, że nie wykazano kluczowego faktu zawarcia umowy, czemu pozwany zaprzeczył.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 321 § 1 k.p.c. w związku z art. 187 § 1 k.p.c., że możliwość zasądzenia świadczenia w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu w przypadku dochodzenia roszczenia z umowy, która nie została zawarta (nie wykazano tego) albo okazała się nieważna, budzi wątpliwości. W judykaturze, mimo pewnych rozbieżności, dominuje trafne stanowisko, które w przypadku nieważności albo nieistnienia umowy dopuszcza uwzględnienie powództwa na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Uwzględnienie powództwa na podstawie art. 405 i następnych KC byłoby możliwe tylko wtedy, gdyby zastosowanie tych dwóch podstaw prawnych uzasadniały te same fakty (zob. wyrok SN z 25 maja 2007 r., V CSK 25/07, OSNC - ZD 2008, Nr 2, poz. 32, zob. też wyroki SN z: z 7 listopada 2007 r., II CSK 344/07 i z 11 maja 2017 r., I CSK 541/16, wyrok SA w Warszawie z 20 lutego 2015 r., I ACa 1190/14, wyrok SO Warszawa-Praga z 14 sierpnia 2018 r., IV Ca 1932/16 i powołane tam dalsze orzecznictwo). Dopiero gdy ten warunek jest spełniony sąd może, po uprzedzeniu stron, wydać wyrok na innej podstawie prawnej, w myśl reguły da mihi factum dabo tibi ius. Niemniej jednak, podstawa faktyczna została zakreślona wąsko, jednoznacznie ograniczając zakres rozpoznania sprawy do zobowiązania umownego, co wynika zarówno z uzasadnienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym (k. 2v-3v, 15-16) oraz kolejnego pisma powoda (k. 147-150).

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy, nie dopatrując się uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu, oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. na §10 pkt 1 w związku § 2 pkt 3nrozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), przy uwzględnieniu, że pozwanego reprezentuje ten sam pełnomocnik w obu instancjach.

Adam Jaworski

ZARZĄDZENIE

Proszę:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

A.  Jaworski