Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 264/22

0.1.

0.5. WYROK

0.6. W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jacek Wojdyn

Sędziowie: sędzia Aneta Świniarska

sędzia Marcin Rudnik (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Zdzisława Dróżdż

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Sieradzu Agnieszki Czajkowskiej

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2022 roku

sprawy R. K.

oskarżonego o czyny z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 163 § 1 pkt 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 10 sierpnia 2022 roku wydanego
w sprawie II K 17/22

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności zawarte w punkcie 3 i związane z nim rozstrzygnięcie z punktu 4 o zaliczeniu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okresu rzeczywistego pozbawienia wolności,

b)  w miejsce kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec R. K. w punkcie 1 zaskarżonego wyroku wymierza oskarżonemu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

c)  na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk w miejsce kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec R. K. w punkcie 2 zaskarżonego wyroku oraz w punkcie 1b niniejszego wyroku wymierza oskarżonemu karę łączną 2 (dwóch) lat i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

d)  na podstawie art. 63 § 1 i 5 kk zalicza oskarżonemu R. K. na poczet orzeczonej wobec niego w punkcie 1c niniejszego wyroku kary łącznej 2 (dwóch) lat i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności, tj. zatrzymania od dnia 03 września 2021 roku od godziny 18.10. do dnia 04 września 2021 roku do godziny 10.30. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada jednemu dniowi kary pozbawienia wolności,

2.  w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. Ł. kwotę
420 (czterysta dwadzieścia) złotych podwyższoną o podatek od towarów i usług w wysokości 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

4.  zwalnia oskarżonego z obowiązku poniesienia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 264/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 10 sierpnia 2022 roku wydany w sprawie II K 17/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Rażącej niewspółmierność orzeczonej w pkt. 1 wyroku wobec R. K. kary za czyn wyczerpujący dyspozycję z art. 164 § 2 k.p.k. w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności, podczas gdy stopień winy sprawcy i nieumyślny charakter popełnionego przez niego przestępstwa, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, w tym niska wysokość wyrządzonej szkody, przyznanie się oskarżonego do popełnionego przestępstwa, przebaczenie oskarżonemu przez przedstawiciela Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w W. uzasadniają orzeczenie wobec oskarżonemu niższej kary za czyn z art. 164 § 2 k.k. niż orzeczona zaskarżonym wyrokiem, a w konsekwencji rażącą niewspółmierność orzeczonej w pkt. 3 kary łącznej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenie co do wymiaru kary, ale o różnicę tak zasadniczą, iż karę wymierzoną nazwać można byłoby - również w znaczeniu potocznym - rażąco niewspółmierną, tj. niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować. Nadto rażąca niewspółmierność kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar, środków karnych, środków kompensacyjnych i innych określonych prawem, nie uwzględnia celów kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jaką kara ma osiągnąć wobec oskarżonego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2022 r., II AKa 32/22, LEX nr 3365140).

Mając na uwadze powyższe rozważania, jak też uwzględniając wszystkie zaistniałe w sprawie okoliczności, które należało wziąć pod uwagę przy wymierzaniu oskarżonemu kary jednostkowej za czyn przypisany mu w punkcie 1, karę orzeczoną wobec R. K. za przestępstwo z art. 164 § 2 kk, należało uznać za surową w stopniu rażącym. Sąd I instancji słusznie podkreślił wielokrotną karalność oskarżonego za przestępstwa i poziom jego demoralizacji jako okoliczności w istotnym stopniu przemawiające na niekorzyść R. K. przy wymierzaniu mu kary za czyn przypisany mu w punkcie 1 (skarżący wskazał w uzasadnieniu apelacji, iż Sąd jako okoliczności obciążające potraktował również działanie w warunkach recydywy oraz w warunkach określonych w art. 57a § 1 kk, lecz analiza uzasadnienia wyroku nie pozostawia wątpliwości, że były to okoliczności wzięte pod uwagę przy orzekaniu kary za czyn przypisany w punkcie 2, a po prostu Sąd wymienił łącznie wszystkie okoliczności obciążające), o tyle poza przyznaniem się oskarżonego do tego czynu nie wzięto pod uwagę po stronie okoliczności łagodzącym innych występujących w tym wypadku przesłanek, a i stopień społecznej szkodliwości czynu nie był na tyle znaczny, aby za przestępstwo to została orzeczona wobec oskarżonego kara pozbawienia wolności w wymiarze aż 2 lat. W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że Sąd Rejonowy w pełni zasadnie przyjął, że R. K. w przypadku czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia nie wyczerpał swoim zachowaniem znamion czynu z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 163 § 1 pkt 1 kk, lecz znamiona przestępstwa z art. 164 § 2 kk. Tymczasem o ile czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 163 § 1 kk, który mu zarzucono stanowi przestępstwo umyślne polegające na usiłowaniu sprowadzenia zdarzenia zagrażającego mieniu w wielkich rozmiarach i zagrożone jest karą aż do 10 lat pozbawienia wolności, o tyle czyn ostatecznie przypisany R. K. polegał na sprowadzeniu jedynie bezpośredniego niebezpieczeństwa zdarzenia zagrażającego mieniu w wielkich rozmiarach, i to do tego nieumyślne, a czyn ten zagrożony był karą jedynie do 3 lat pozbawienia wolności. A zatem czyn ostatecznie przypisany R. K. stanowił przestępstwo o stosunkowo niewielkiej społecznej szkodliwości, tym bardziej, że był on nieumyślny, w porównaniu do czynu wcześniej zarzucanego. Okoliczność ta sama w sobie powinna zostać w istotnym stopniu uwzględniona przy wymierzaniu oskarżonemu kary za to przestępstwo. R. K. bez wątpienia nie chciał spowodować pożaru konfesjonału, pożar ten wynikał z jego nieostrożności wynikającej z zaśnięcia w tymże konfesjonale z zapalonym papierosem, a przy tym pożar ten spowodował jedynie spalenie się części konfesjonału i szat liturgicznych. Poza tym podkreślenia wymaga, że przedstawiciel Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w W. w trakcie przesłuchania na rozprawie wyraźnie zaznaczył, że przebaczył oskarżonemu, jak też wskazał, że powinno mu się pomóc a nie go karać, zaś pokrzywdzony nie zgłosił żadnych roszczeń wobec oskarżonego w związku z tym zdarzeniem. Jest to niewątpliwie bardzo istotna okoliczność łagodząca, na którą słusznie zwrócił uwagę skarżący w apelacji, a którą Sąd Rejonowy całkowicie pominął wskazując okoliczności, które wziął pod uwagę przy wymierzaniu R. K. kary za przestępstwo przypisane w punkcie 1. Jeżeli do tego dodać przyznanie się oskarżonego do winy, to uwzględniając opisany wyżej stosunkowo niewysoki stopień społecznej szkodliwości czynu i występujące w sprawie okoliczności łagodzące, nawet wielokrotna karalność R. K. za przestępstwa i jego demoralizacja, orzeczona za ten czyn kara aż 2 lat pozbawienia wolności, a więc w wymiarze aż 2/3 ustawowego zagrożenia, niewątpliwie jawi się jako rażąco surowa. Tym bardziej należy ją za taką uznać w sytuacji, w której jest ona wyższa od kary wymierzonej za czyn przypisany w punkcie 2, a więc za czyn umyślny popełniony w warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § 1 kk oraz w warunkach z art. 57a § 1 kk. Biorąc pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynu oraz występujące w sprawie okoliczności obciążające i łagodzące za karę sprawiedliwą w przypadku przestępstwa przypisane w punkcie 1, która spełni cele zapobiegawcze wobec oskarżonego oraz cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, należy uznać karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Tym samym apelację obrońcy oskarżonego należało uznać za zasadną.

Konieczność obniżenia kary wymierzonej za czyn przypisany w punkcie 1, spowodowała konieczność zmiany zaskarżonego wyroku nie tylko w części dotyczące tej kary jednostkowej, ale również zmiany polegającej na uchyleniu orzeczonej przez Sąd I instancji kary łącznej i wymierzeniu nowej kary łącznej przez Sąd Okręgowy. Zgodnie z art. 85a kk orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Biorąc pod uwagę opisane wyżej cele, jakie kara łączna ma spełnić, za karę odpowiednią należy w tym wypadku uznać karę z zastosowaniem zasady asperacji zbliżonej do kumulacji. Wymierzenie bowiem R. K. kary łącznej zbliżonej do kary orzeczonej z zastosowaniem zasady absorpcji, stanowiłoby zły sygnał dla społeczeństwa, że sprawca wielokrotnie karany wcześniej za przestępstwa, poniósł w istocie karę za jeden z czynów. Taka kara nie spełniłaby również celów w zakresie prewencji indywidualnej wywołując o oskarżonego przekonanie, że poniósł odpowiedzialność tylko za jedno z przypisanych przestępstw. Nie można też zapominać, że oba przestępstwa godziły w zupełnie różne dobra prawne. W świetle powyższych rozważań Sąd Okręgowy, po uchyleniu kary łącznej wymierzonej przez Sąd I instancji i rozstrzygnięcia o zaliczeniu na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wolności, a także wymierzeniu kary jednostkowej za czyn przypisany w punkcie 1 w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności w miejsce orzeczonej przez Sąd Rejonowy kary 2 lat pozbawienia wolności, uznał za zasadne wymierzenie R. K. kary łącznej 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, uznając ją za karę, która spełni cele zapobiegawcze w stosunku do oskarżonego oraz cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie oskarżonemu R. K. za czyn z art. 164 § 2 k.k. oraz z tytułu kary łącznej kar łagodniejszych.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W związku z uwzględnieniem apelacji obrońcy oskarżonego wskazującego na rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec R. K. za przestępstwo przypisane w punkcie 1, wniosek o zmianę wyroku poprzez orzeczenie łagodniejszej kary za ten czyn oraz łagodniejszej kary łącznej okazał się zasadny. Sąd Okręgowy uznał, że oskarżonemu za ten czyn należało wymierzyć karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną w wymiarze 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności przedstawiając przy okazji analizy zarzutu argumenty przemawiające za tym stanowiskiem, których nie ma potrzeby ponownie powtarzać.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 10 sierpnia 2022 roku wydany w sprawie II K 17/22.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd Okręgowy uznał za zasadną apelację obrońcy oskarżonego, który wskazywał na rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary za czyn przypisany w punkcie 1, a w konsekwencji tego również wymierzonej kary łącznej. We wcześniejszej części uzasadnienia wskazano szczegółowo argumenty, które legły u podstaw uznania za słuszne zarzutów apelacyjnych. W szczególności podkreślenia wymaga, iż Sąd Rejonowy nie uwzględnił w sprawie wszystkich występujących w sprawie okoliczności łagodzących, w tym zwłaszcza przebaczenia ze strony przedstawiciela pokrzywdzonego, jak też nie wziął pod uwagę stosunkowo niewielkiego stopnia społecznej szkodliwości czynu z art. 164 § 2 kk, zwłaszcza w porównaniu z tym czynem, który był pierwotnie zarzucany R. K.. Sąd uznał za zasadne wymierzenie oskarżonemu kary za ten czyn w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary łącznej 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, jako uwzgledniające cele w zakresie prewencji indywidualnej oraz w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Zarazem Sąd Okręgowy nie znalazł jakichkolwiek okoliczności, które należałoby wziąć pod uwagę z urzędu w toku postępowania odwoławczego. Reasumując Sąd – na podstawie art. 437§1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt 4 kpk – uznając apelację za zasadną zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności zawarte w punkcie 3 i związane z nim rozstrzygniecie z punktu 4 o zaliczeniu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okresu rzeczywistego pozbawienia wolności,

b)  w miejsce kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wobec R. K. w punkcie 1 zaskarżonego wyroku wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

c)  na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk w miejsce kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec R. K. w punkcie 2 zaskarżonego wyroku (kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności) oraz w punkcie 1b niniejszego wyroku (również kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności) wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności,

d)  na podstawie art. 63 § 1 i 5 kk zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary łącznej 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności, tj. zatrzymania od dnia 03 września2021 roku od godziny 18.10 do dnia 04 września 2021 roku do godziny 10.30 przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada jednemu dniowi kary pozbawienia wolności,

a w pozostałym zakresie utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 kpk w zw. z art. 634 kpk Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. Ł. kwotę 420 złotych podwyższona o podatek od towarów i usług w wysokości 96,60 tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu z postępowaniu odwoławczym.

4.

Z uwagi na trudną sytuację materialną i osobistą oskarżonego, który przebywa w zakładzie karnym, Sąd Okręgowy – na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk – zwolnił go z obowiązku poniesienia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym obciążając nimi Skarb Państwa.

7.  PODPIS