Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

25 stycznia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewelina Kubiczak- Kleśta

po rozpoznaniu na rozprawie 25 stycznia 2023 roku w Sieradzu

odwołania I. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 18 listopada 2019 r. Nr (...)

w sprawie I. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o wysokość emerytury

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że wysokość emerytury I. M. od 1 września 2019 roku wynosi 4.770, 28 (cztery tysiące siedemset siedemdziesiąt i 28/100) złotych miesięcznie;

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz I. M. 660 (sześćset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję.

Sygn. akt IV U 182/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 18.11.2019r., ZUS przyznał I. M. emeryturę od 1.09.2019r., tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Wysokość świadczenia obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy o emeryturach i rentach z FUS wyniosła od 1.12.2019r. 3421,14zł.; kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 372500,56zł.

Nie podzielając powyższej decyzji w/w złożył odwołanie, wnosząc o ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem wszystkich okresów zatrudnienia. Precyzując odwołanie, przy ponownym obliczeniu świadczenia domagał się uwzględnienia okresów zatrudnienia: 4.09.1999 – 30.06.2004, 4.07.2005 – 30.09.2014, 1.03.2010 – 31.08.2019, 1.01.2002 – 31.12.2009, 12.01.2010 – 28.02.2010.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem wydanym na posiedzeniu niejawnym z 4.08.2020r., w sprawie IV U 27/20, Sąd Okręgowy w Sieradzu zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał organ rentowy do przeliczenia emerytury I. M. począwszy od 1.09.2019r., przy uwzględnieniu kapitału początkowego na 1.01.1999r. w wysokości 88.047,52zł. i wwpw 103,29% (pkt 1), oddalając odwołanie w pozostałym zakresie (pkt 2). Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając apelację wnioskodawcy, wyrokiem z 24.02.2021r. w sprawie III AUa 1744/20 uchylił zaskarżony wyrok w punkcie drugim, znosząc postępowanie przed Sądem Okręgowym w Sieradzu od 23.07.2020r. i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za drugą instancję.

Rozpoznając sprawę ponownie, Sąd Okręgowy wyrokiem z 30.06.2021r. w sprawie IV U 275/21, zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał organ rentowy do przeliczenia emerytury w-cy począwszy od 1.09.2019r. przy uwzględnieniu kapitału początkowego na 1 stycznia 1999r. w wysokości 88.047,52zł. i wwpw 103,29% (pkt 1), oddalając odwołanie w pozostałym zakresie (pkt 2) oraz orzekł o kosztach (pkt 3).

Od powyższego wyroku w zakresie pkt II, apelację wywiódł wnioskodawca. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z 11.02.2022r. w sprawie III AUa 1128/21, uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 2 i przekazał sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sadowi rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Jak wskazał w uzasadnieniu Sąd Apelacyjny, choć teoretycznie Sąd Okręgowy uczynił zadość wytycznym sformułowanym w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego z 24.02.2021r. w którym wskazano, że ponownie rozpoznając sprawę Sąd pierwszej instancji winien rozpoznać złożone przez ubezpieczonego wnioski dowodowe zawarte w piśmie procesowym z 23.07.2020r., a ponadto, w braku zmiany stanowiska odwołującego się, wydać rozstrzygnięcie po przeprowadzeniu rozprawy. Czyniąc zadość wymogom proceduralnym dotyczącym prawidłowości wydania zaskarżonego rozstrzygnięcia, nie poprowadził w ogóle postępowania dowodowego w kierunku ustalenia spornych okoliczności, czy w ogóle zebrania materiału dowodowego umożliwiającego biegłemu wypowiedzenie się w przedmiocie postulowanym przez wnioskodawcę. Wnioskodawca nie kwestionował, że wynagrodzenie, które otrzymywał w spornym okresie (tj. od 4.07.2005 – 30.09.2014), nie ma wpływu na wysokość kapitału początkowego. W spornym okresie, wynagrodzenie wypłacono i odprowadzono składki tylko za dwa miesiące, tj. maj 2006r. i listopad 2008r. W pozostałych miesiącach organ rentowy przyjął wartość zerową. Sąd pierwszej instancji w ogóle nie rozważył i nie wyjaśnił, czy ZUS powinien je zaewidencjonować, stosownie do art. 40 ustawy systemowej, czy też nie miał takiego obowiązku, a co za tym idzie - czy powinny być, czy też nie, uwzględnione przy wyliczaniu wysokości emerytury należnej wnioskodawcy. Zasadne jest ustalenie, czy - jeżeli wynagrodzenie nie było wnioskodawcy wypłacane – wystąpiono o jego zapłatę. Dla rozpoznania istoty sprawy nie wystarczy w chwili obecnej dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego, bowiem biegły nie ma żadnych danych, umożliwiających mu wydanie opinii w objętym sporem przedmiocie. Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę ustali, czy w spornym okresie wynagrodzenie I. M. się należało, a jeśli tak, to w jakiej wysokości jakie składki winny być od niego odprowadzane, a także czy organ rentowy je zaewidencjonował (w oparciu o art. 40 ustawy systemowej), a jeśli nie, to z jakiego powodu tego nie zrobił. Sąd Okręgowy przy tym będzie mieć na uwadze, że czym innym jest ewidencjonowanie składek niezapłaconych przez pracodawcę od wypłaconego wynagrodzenia, czym innym zaś brak uiszczania składek wraz z brakiem wypłaty wynagrodzenia. Dopiero po wyjaśnieniu okoliczności, czy organ rentowy winien zaewidencjonować składki, a jeśli tak to w jakiej wysokości - Sąd Okręgowy ewentualnie dopuści dowód z opinii uzupełniającej biegłego na okoliczność wysokości emerytury ubezpieczonego, bacząc by biegły miał możliwość wydania opinii w oparciu o jak najpełniejszy materiał dowodowy.

Sąd okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. M., ur. (...)

W okresie pełnienia funkcji Prezesa i likwidatora Zakładów (...) w K. w okresie od 4.07.2005r., w-ca nie otrzymywał wynagrodzenia. Z uwagi na potrzeby spółki zakład musiał być postawiony w stan upadłości. Okres likwidacji trwał 9 lat. Odwołujący miał otrzymywać wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy w wysokości 7.000zł. brutto miesięcznie. W okresie likwidacji w-ca otrzymał tylko 8.000zł. Środki na wypłatę otrzymywał ze Skarbu Państwa od akcjonariuszy. Spółka akcyjna nie posiadała żadnych środków, ponieważ w okresie upadłości nie prowadziła żadnej działalności. Odwołujący wielokrotnie zabiegał, aby wypłacono mu środki, ale bezskutecznie. Od lipca 2005r. obniżono wynagrodzenie bez powiadomienia w-cy z kwoty 7.000zł. do 3.000zł. W okresie 9 lat w-ca pracował zazwyczaj od 7 – 14 lub 15, od poniedziałku do piątku (uzupełniające zeznania w-cy – na nagraniu CD- 00:03:46 – 00:23:03 k. 360/akta sprawy).

Decyzją z 12.07.2019r., ZUS ponownie wyliczył I. M. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. Do obliczenia pw oraz wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 – 31.12.1998; wwpw wyniósł 99,75%. Do ustalenia wartości kp nie uwzględniono okresu od 31.08.1969 – 8.02.1980, ponieważ okres pracy w gospodarstwie rolnym nie jest traktowany jako składkowy, ani nieskładkowy. Za okres od 24.08.1995 – 31.08.1995, przyjęto minimalne wynagrodzenie w j.g.u. (decyzja k. 19 – 20/akta kapitałowe).

W dniu 4.09.2019r., I. M. złożył w ZUS wniosek o emeryturę (wniosek/akta ZUS)

Decyzją z 18.11.2019r., ZUS przyznał I. M. emeryturę od 1.09.2019r., tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Wysokość świadczenia obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy o emeryturach i rentach z FUS wyniosła od 1.12.2019r. 3.421,14zł.; kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 372500,56zł. (decyzja k. 9 – 10/akta ZUS).

Organ rentowy został zobowiązany do podania, czy na indywidualnym koncie I. M. za okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r. zaewidencjonowane są składki oddzielnie z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu Zakładów (...) w K. i oddzielnie z tytułu funkcji likwidatora tejże spółki, czy ZUS podejmował w stosunku do w/w działania w trybie art. 40 ustawy o sus w celu uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika za wskazany okres (k. 304/akta sprawy).

Z danych zapisanych na koncie ubezpieczonego wynika, że I. M. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek Zakłady (...) S.A. w upadłości (NIP: (...)) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Ubezpieczeniom społecznym jako pracownik podlegał od 4.07.2005 – 30.09.2014r. Za okres zgłoszenia I. M. do ubezpieczeń społecznych pracowników - poza majem 2006r. i listopadem 2008r. - nie zostały zaewidencjonowane składki na ubezpieczenie emerytalne, ponieważ płatnik składek ich nie rozliczał - za ww. ubezpieczonego do ZUS wpływały dokumenty zerowe. Składki na ubezpieczenia społeczne rozliczone zostały w imiennych raportach miesięcznych ZUS RCA: za maj 2006r. - od podstawy wymiaru 735,00zł., za listopad 2008r. - od podstawy wymiaru 11 590,00zł. Z w/w dokumentów nie wynika, czy składki rozliczone przez płatnika dotyczyły pełnienia funkcji prezesa, czy funkcji likwidatora - we wskazanych drukach raportów nie przewidziano możliwości podawania takich danych. Pierwotnie za listopad 2008r. składki rozliczone zostały od podstawy wymiaru 5 775,00zł., a korekta za ww. miesiąc została złożona do ZUS 17.03.2009r. Na podstawie wskazanych wyżej dokumentów, na koncie ubezpieczonego zaewidencjonowane zostały składki na ubezpieczenie emerytalne (w kontekście wskazanego płatnika składek) w wysokości: 89,82zł. - za maj 2006r., 1416,29zł. - za listopad 2008r. Zestawienie zaewidencjonowanych składek na kontach ubezpieczonych generowane są w kontekście wszystkich płatników, którzy w danym roku rozliczają składki na ubezpieczenie emerytalne za danego ubezpieczonego. Z uwagi na fakt, że płatnik Zakłady (...) S.A. w upadłości, składał (poza dwoma okresami) raporty „0”, to na wygenerowanych dotychczas „Informacjach o stanie konta ubezpieczonego”, zaewidencjonowane są dane o składkach dotyczących innych płatników. Informacji za 2006 i 2008 nie było zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, a zostały wygenerowane na potrzeby sprawy przez Wydział Ubezpieczeń i Składek ZUS Inspektorat w K. za maj 2006r. i za listopad 2008r. W stosunku do ubezpieczonego Zakład nie podejmował działań w trybie art. 40 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2021.423 j.t. ze zm.) w celu uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika składek, za okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r., a ubezpieczony nie składał reklamacji w sprawie braku „Informacji o stanie konta ubezpieczonego w ZUS” (pismo procesowe z załącznikami k. 309 – 313/akta sprawy).

W toku postępowania został dopuszczony dowód z uzupełniającej opinii biegłego K. G., celem ustalenia: a) zwaloryzowanej wysokości należnych ubezpieczonemu składek na ubezpieczenia emerytalne, jakie powinny być zewidencjonowane na jego koncie, za okres pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki i likwidatora Zakładów (...) S.A. za okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r., w oparciu w zgromadzony materiał dowodowy, a szczególności załączony do akt sprawy po 24.02.2021r.; b) ustalenia wysokości emerytury I. M. na 1.09.2019r., mając na uwadze materiał dowodowy wskazany pod literą "a" postanowienia dotyczący okresu od maja 2005r. do sierpnia 2014r., tj. w okresie, kiedy skarżący pełnił funkcję prezesa zarządu likwidatora spółki Zakładów (...) w K. (k. 359/akta sprawy).

ZUS ujął w swojej ewidencji na koncie wnioskodawcy składki na ubezpieczenie emerytalne za okres od 1.01.1999 - 30.09.2019 (również za sporny okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r., które po ich waloryzacji wynosiły 259.108,55zł., tj. w pozycji „kwota zaewidencjonowanych na koncie wg ewidencji organu emerytalnego z uwzględnieniem waloryzacji”, bądź w kwocie środków zaewidencjonowanych na subkoncie OFE z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 111.120,13zł. - co organ emerytalny potwierdził w piśmie do w-cy z 10.12.2019r. (do wyliczenia emerytury przyjęto zaewidencjonowane składki na koncie od 1.01.1999r., w tym między innymi: od 4.07.2005 - 30.09.2014 z tytułu zatrudnienia jako pracownik Zakładów (...) w K.). Z załączonych wydruków ZUS z wykazem składek i podstaw od których zostały one odprowadzone wynika, że w okresie pełnienia przez odwołującego funkcji prezesa Zarządu i likwidatora Zakładów (...) S.A. w K., składki na ubezpieczenie emerytalne (za których odprowadzanie odpowiedzialny był w/w jako likwidator), zostały odprowadzone tylko za m-ce: maj 2006r. - w wysokości 89,82zł. od podstawy wymiaru 735zł., listopad 2008r. - w wysokości 1.416,29zł. od podstawy wymiaru 11.590zł. Za pozostałe okresy ZUS przyjął wartości zerowe, i tak: z potwierdzenia ZUS z 14.02.2020r. sporządzonego na podstawie miesięcznych wydruków imiennych wykazów RCA w okresie od 4.09.1999 - 30.06.2004 odprowadzane były składki, natomiast od 4.07.2005 - 30.09.2014r zaewidencjonowane przez ZUS podstawy wymiaru i składki od płatnika Zakłady (...) w K. wynosiły: 2005r. - 0 (przesłane RCA za m-c VII – XII), 2006r. - 735zł. za m-c V (przesłane RCA za m-ce I - XII), pozostałe m-ce zerowe, 2007r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I - XII), 2008r. - 11.590zł. za m-c XI (przesłane RCA za m-ce I - XII), pozostałe m-ce zerowe 2009r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I - XII), 2010r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I - XII), 2011r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I -XII), 2012r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I - XII), 2013r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I -XII), 2014r. - 0 (przesłane RCA za m-ce I - VIII). Z prowadzonego postępowania przez ZUS O. w O., zakończonego 14.11.2008r. wynika, że zadłużenie Zakładów (...) w K. z tytułu między innymi składek na ubezpieczenie społeczne od lipca 2005r. do dnia 13.11.2008r. wynosiło 20.991,10zł. (za m-ce VII - Xll.2005r., IV - Xll.2006r. - nie odniesiono się do m-cy I - III, za które przyjęto stany zerowe, II - V/2007r. - nie odniesiono się do m-cy I, VI - XII, za które przyjęto stany zerowe, IV/2008r. - nie odniesiono się do m-cy, I - III, V - X i XII, za które przyjęto stany zerowe. Natomiast według dowodów wpłat w dniu 10.12.2008r. dokonanych przez Zakłady (...) (w likwidacji) w K. (podpisane przez I. M.) wpłacone zostały do ZUS z tego tytułu składki w łącznej wysokości 13.790,81zł. za okres od 11/2005r. do 04.2007r., nie podając wykazu osób za kogo te składki były wpłacone. Wobec czego nie można ich zaliczyć tylko na poczet składek I. M., dlatego nie zostały uwzględnione w wyliczeniach emerytury. Wg dowodów wpłat: wpłacono za: m-c 11/2005r. kwotę 1.708,99zł., m-c 12/2005r. kwotę 379,75zł., m-c 4/2006r. - kwotę 305,45zł., m-c 5/2006r. – 1.066,07zł., m-c 6/2006r. - kwotę 705,59zł., m-c 7/2006r. kwotę 2.348,57zł., m-c 8/2006 kwotę 1.429,50zł., m-c 9/2006 kwotę 693,44zł., m-c 10/2006r. - kwotę 697,24zł., m-c 11/2006r. - kwotę 1.406,55zł., m-c 12/2006r. - kwotę 1.042,27zł., m-c 02/2007r. - kwotę 700,73zł., m-c 3/2007r. - kwotę 1.013,80zł., m-c 4/2007r. - kwotę 292,86zł., razem 13.790,81zł.

Pismem z 22.06.2022r. (...) Oddział w K. poinformował, że nie posiada materiałów źródłowych do wyliczenia zadłużenia I. M. dotyczącego w/w postępowania oraz że zaległości w wysokości 20.991,10zł., dotyczą zaległości Zakładów (...) w K. jako całości i dlatego nie zostały ujęte za ten okres na koncie indywidualnym w-cy. Ponadto za okres od 1/1999r. do IX/2019r. zaewidencjonowane zostały przez ZUS wg imiennych raportów miesięcznych na koncie wnioskodawcy i przekazane składki na ubezpieczenie emerytalne jako pracownika od innych płatników, tj.: (...) za okres od 1.01.1999 - 31.12.2001, (...) za okres od 1.01.2002 - 31.12.2009 i od 12.01.2010 - 28.02.2010, PPHU (...) za okres od 1.03.2010 - 31.08.2019, 3.09.2019 - 30.09.2019. Z pisma likwidatora Zakładów (...) w K. z 24.06.2014r. skierowanego do Departamentu Działań Poprywatyzacyjnych Ministerstwa Skarbu Państwa w W. - nie podpisane - w odpowiedzi na pismo (...) wynika, że problemy Spółki były przedstawione w dokumentach sprawozdawczych za lata 2009 – 2013 oraz w piśmie z 29.04.2014r. (brakuje w dokumentach sądowych tych dokumentów sprawozdawczych). W piśmie tym likwidator informuje również, że Spółka nie posiada żadnych środków finansowych, między innymi na opłaty związane z ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym opłat notarialnych o ogłoszenie oraz uchwał Walnego Zgromadzenia Spółki. Poinformował ponadto, że nie otrzymuje żadnych wynagrodzeń za pracę w Spółce jako likwidator i prosi o udzielenie wsparcia finansowego na potrzeby Spółki. W aktach sprawy znajduje się jedynie opis (sprawozdanie) o przebiegu likwidacji Zakładów (...) w K. w Likwidacji za okres od 30.05.2005 - 6.2008, sporządzony przez likwidatorów I. M. i E. K.. Ze sprawozdania tego wynika m. in., że w okresie 2005 - 2008 sprzedano na licytacji jedną działkę o powierzchni 6167ha położoną w miejscowości O., gmina K. za kwotę 51.000zł. Zmniejszono zatrudnienie liczby pracowników w Spółce z 8 do 3 oraz zajmowano się licytacją pozostałego majątku, tj. działki nr (...) wraz z budynkami oszacowanych na 1.870.000zł., położonej w K., przy ul. (...) i zespołu pałacowo - parkowego, położonego w miejscowości M. oznaczonej jako działka (...) wycenionej na 120.000zł., sprzedana przez Komornika Sądowego w K. za 337.000zł. Ruchomości będące własnością Spółki zajęte zostały przez komornika w K. i sprzedane za kwotę 91.611,45zł. W okresie tym sporządzane były sprawozdania finansowe oraz rachunki wyników (których brakuje w dokumentacji sprawy i dokumentach ZUS).

W 2008r. Sąd Rejonowy w Kępnie w postępowaniu nakazowym z oskarżenia ZUS w K. przeciwko likwidatorowi Spółki (...) ukarał w/w karą grzywny w kwocie 1050zł. za to, że za okres od 02/2007r. do 05/2007r. nie opłacił składek na ubezpieczenie społeczne na rzecz ZUS O. Inspektorat w K.. Brakuje sprawozdań z działalności likwidatora I. M. za okres 2009 – 2014, jak i sprawozdań finansowych za ten okres. Ze sprawozdań za okres 2005r. - 2008r., pomimo znacznych dochodów ze sprzedaży majątku, nie wynikają jakiekolwiek informacje dotyczące m. in. przyczyn braku wypłaty wynagrodzeń i naliczania składek na ubezpieczenie społeczne, za które to sprawozdania odpowiedzialni byli jako likwidatorzy I. M. i E. K..

ZUS pismem procesowym z 27.05.2022r. informuje, że: „w stosunku do ubezpieczonego Zakład nie podejmował działań w trybie art 40 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2021.423 j.t ze zm.) w celu uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika, za okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r., a ubezpieczony nie składał reklamacji w sprawie braku informacji o stanie konta ubezpieczonego w ZUS”.

Biegły według załączonych do sprawy dokumentów nie posiadał żadnych danych objętych przedmiotem sprawy umożliwiających mu wydanie pozytywnej opinii. Z akt wynika, że w okresie pełnienia funkcji Prezesa i likwidatora w okresie od 4.07.2005r. według umowy o pracę (umowa o pracę z 4.07.2005r. na czas nieokreślony jako Prezes Zakładów (...) w K.), w-ca otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 7.000zł. brutto miesięcznie (umowę podpisał ówczesny Przewodniczący Rady Nadzorczej M. M.), od którego to wynagrodzenia winny być odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, w tym emerytalne. Gdyby hipotetycznie założyć, że wynagrodzenie wnioskodawcy w okresie od maja 2005r. do sierpnia 2014r. wynosiło 7.000zł. (wariant I) lub od maja 2005r. do 31 grudnia 2008r. w wysokości 7.000zł., a od stycznia 2009r. do sierpnia 2014r. - 3.000zł. (wariant II), co wynika z zeznań wnioskodawcy z 22.06.2022r., to wynagrodzenie brutto bez uwzględnienia ewentualnych zwolnień lekarskich, urlopów bezpłatnych, od podstawy których winny być odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne wynosiłyby: 2005r. od maja - 8 m-cy x 7.000zł. = 56.000zł., (wariant I i II), 2006r. -12 m-cy x 7.000zł. = 84.000zł., jw., 2007r. -12 m-cy x 7.000zł. = 84.000zł., jw., 2008r. -12 m-cy x 7.000zł. = 84.000zł., jw., 2009r. -12 m-cy x 7.000zł, = 84.000zł. (wariant I), lub 12 m-cy x 3.000zł. = 36.000zł. (wariant II), 2010r. - jw. = 84.000zł., (wariant I), lub 12 m-cy x 3.000zł = 36.000zł. (wariant II), 2011r. - jw. = 84.000zł., (wariant I), lub 12 m-cy x 3.000zł = 36.000zł. (wariant II), 2012r. - jw. = 84.000zł. (wariant I), lub 12 m-cy x 3.000zł. = 36.000zł. (wariant II), 2013r. - jw. = 84.000zł. (wariant I), lub 12 m-cy x 3.000zł. = 36.000zł. (wariant II), 2014r. - do sierpnia = tj. 8 m-cy x 7.000zł. = 56.000zł., (wariant I), lub 8 m-cy x 3.000zł. = 24.000zł. (wariant II).

Biegły nie mając odpowiednich programów nie jest w stanie określić wysokości składek, gdyż nie ma (kompletnych) danych umożliwiających mu wydanie opinii w objętym sporem przedmiocie.

Z pisma procesowego ZUS z 27.05.2022r. wynika, że I. M. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek Zakłady (...) w K. w upadłości z tytułu zatrudnienia o pracę. Ubezpieczeniu temu podlegał od 4.07.2005 – 30.09.2014. Za okres zgłoszenia I. M. do ubezpieczeń społecznych - poza majem 2006r. i listopadem 2008r. - nie zostały zaewidencjonowane składki na ubezpieczenie emerytalne, ponieważ płatnik składek nie rozliczył za w/w ubezpieczonego, wpływały do ZUS deklaracje zerowe. W stosunku do ubezpieczonego, ZUS nie podejmował działań w trybie art. 40 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych w celu uzupełnienia kwoty nie uregulowanych przez płatnika składek za okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r., a ubezpieczony nie składał reklamacji o stanie jego konta. W odpowiedzi wnioskodawcy na zobowiązanie Sądu z 1.06.2022r., stwierdzone zostało, że w w/w okresie sporządzane były listy płac, a dokumentacja płacowa przekazana została do przechowania Archiwum Spółka z o. o. i przez cały okres likwidacji, składane były przez likwidatora stosowne deklaracje rozliczeniowe. Niektóre dokumenty w czasie włamań do Zakładu zaginęły i dlatego w-ca nie może ich przedłożyć do akt sprawy.

Według częściowego wyciągu z KRS nr (...) z 15.12.2005r., tj. na dzień dokonania wpisu dotyczącego zmiany nazwy Spółki z Zakładów (...) S.A. na Zakłady (...) S.A w Likwidacji, prezesem Spółki był I. M., V-ce prezesem - E. K., a Uchwałą Nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Likwidatorami zostali: E. K., I. M.. Według częściowego wyciągu z KRS nr (...) na dzień 12.01.2007r. Zakładów (...) S.A w Likwidacji wynika, że Spółka posiadała kapitał zakładowy w wysokości 232.050zł., tj. 6500 akcji po 57zł. za akcję. Radę Nadzorczą Spółki na ten dzień tworzyli: M. M., R. W., G. L., J. S., J. T.. Likwidatorem Spółki był E. K. i I. M.. Spółka złożyła roczne sprawozdania finansowe, sprawozdanie z działalności za lata 2001 - 2003 - brakuje adnotacji o złożeniu dalszych sprawozdań za lata 2004 - 2006. W dniu 15.04.2004r. Sąd Rejonowy w Kaliszu na wniosek syndyka masy upadłościowej umorzył postępowanie upadłościowe. Brakuje w dokumentacji pełnego wyciągu z KRS za okres 2007 do sierpnia 2014r. (opinia uzupełniająca k. 368 – 374/akta sprawy).

Z pisma Archiwum Sp. z o. o. w O. z 30.09.2022r. wynika, że w archiwum brak dokumentacji osobowo – płacowej w-cy z lat 2005 – 2014 (pismo k. 401/akta sprawy).

Z uwagi na brak płacowej dokumentacji źródłowej dotyczącej jedynie wnioskodawcy, a związanej z informacją (...) Oddział w O. Inspektorat w K. z 14.11.2008r. kierowaną do Zakładów (...) w K. na wniosek I. M., w sprawie znak (...) w przedmiocie ustalenia odpowiedzialności za zobowiązania Zakładów (...) S.A. w K. za zaległości z tytułu nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne, brak dokumentacji płacowej i osobowej wnioskodawcy za lata 2005 do 2014 z (...) w K. w Archiwum, ZUS został zobowiązany do wyliczenia wysokości należnych składek i zwaloryzowanej ich wysokości na ubezpieczenie emerytalne I. M., jakie hipotetycznie winne być zaewidencjonowane na jego koncie za okres od maja 2005 - sierpnia 2014, kiedy to pełnił funkcję prezesa zarządu i likwidatora (...) w K., przy przyjęciu założeń i podstaw wymiaru składek przedstawionych przez biegłego K. G. w uzupełniającej opinii z 12.08.2022r. - wskazanych jako wariant I, wynagrodzenia wyliczone w pkt 10 opinii (k. 403/akta sprawy).

W odpowiedzi organ rentowy wskazał, że hipotetyczna wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne I. M., wyliczonych za okres od lipca 2005r. do sierpnia 2014r. wynosi: stopa procentowa składki na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie - podstawa prawna: art.22 ust. l pkt 1, ust. 3 i 4 ustawy o sus. Przyjmując jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynagrodzenie brutto wykazane w pkt 10 opinii (wariant I) - 7 000,00zł., składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi odpowiednio: 7000,00zł. x 19,52% = 1366,40zł. Jak wynika z zapisów na koncie, wnioskodawca był członkiem OFE (członkostwo w OFE od 7.09.1999r.). Kwoty składek należnych na ubezpieczenie emerytalne jakie powinny być zaewidencjonowane na koncie wnioskodawcy (bez składek OFE) wynosiłyby w poszczególnych latach: 2008r. -10264,80zł., 2009r. -10264,80zł., 2010r. - 10264,80zł., 2011r. - 10264,80zł., 2012r. - 10264,80zł., 2013r. -10264,80zł., 2014r. - 5843,20zł. (8 m-cy x 855,40zł.). Zatem łączna hipotetyczna wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne bez składek OFE za okres od 05/2005 do 0872014 wynosiłaby 94.094zł. Za 2005r. składki ustalone zostały nie od maja a od lipca - zgodnie ze zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych I. M. - data powstania obowiązku ubezpieczeń (zgodnie z umową o pracę) od 4 lipca 2005r. (pismo procesowe z załącznikami k. 406 – 415/akta sprawy).

Organ rentowy został zobowiązany do hipotetycznego wyliczenia wysokości emerytury I. M. na 1 września 2019r., mając na uwadze dotychczasowe podstawy wymiaru świadczenia ubezpieczonego, uwzględniając również hipotetyczne wyliczenia organu rentowego, dotyczące należnych składek i zwaloryzowanych ich wysokości na ubezpieczenia społeczne, jakie winne być zaewidencjonowane na koncie I. M. za okres od maja 2005r. do sierpnia 2014r., kiedy to pełnił funkcję prezesa zarządu i likwidatora (...) w K., wskazane przez ZUS w piśmie z 4.11.2022r. i załączonych zestawieniach kartach (k. 424/akta sprawy).

Przyjmując do wyliczenia wysokości emerytury - wartość kapitału początkowego ustaloną w oparciu o wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z 4.08.2020r., kwotę składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego wraz z hipotetyczną wartością składek wyliczoną przez Wydział Ubezpieczeń i Składek, a także wartość środków zgromadzonych na subkoncie i średnie dalsze trwanie życia 217,10 m-cy, to kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 380 235,57zł., kwota składek zewidencjonowanych na koncie, z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 25.7988,81zł., kwota hipotetycznych składek zewidencjonowanych na koncie, z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 286 281,77zł., kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 111 120,65zł., przy uwzględnieniu średniego dalszego trwania życia - 217,10 m-cy, to hipotetyczna kwota emerytury na dzień 1.09.2019r. wynosi 4770,28zł. (380235,57 + 257988,81 + 286281,77 + 111120,65) / 217,10 (k. 428/akta sprawy).

Powyższy stan faktyczny, uwzględniający wytyczne Sądu Apelacyjnego w Łodzi, Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął także uzupełniającą opinię biegłego K. G., który dokonał dwuwariantowego obliczenia wynagrodzenia wnioskodawcy w okresie od maja 2005r. do sierpnia 2014r. oraz hipotetyczne wyliczenie emerytury dokonane przez organ rentowy, które nie było kwestionowane przez strony.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Jak wynika z przepisu art. 26 ust. 1 – 5 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2022.504 t. j.), emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach.

Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.

Przedmiot sporu w sprawie, zgodnie z wytycznymi Sądu Apelacyjnego, sprowadzał się do ustalenia, czy w spornym okresie wynagrodzenie I. M. się należało, a jeśli tak, to w jakiej wysokości, jakie składki winny być od niego odprowadzane, a także czy organ rentowy je zaewidencjonował (w oparciu o art. 40 ustawy systemowej), a jeśli nie, to z jakiego powodu tego nie zrobił i w konsekwencji obliczenie wysokości emerytury ubezpieczonego. Wnioskodawca nie kwestionował, że wynagrodzenie, które otrzymywał w spornym okresie, tj. od 4.07.2005 – 30.09.2014, nie ma wpływu na wysokość kapitału początkowego. W sprawie bezsporna była także wartość kapitału początkowego ustalona w oparciu o prawomocny w pkt 1 wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z 4.08.2020r. Natomiast składki, jeśli miały być odprowadzane, mogą mieć wpływ na wysokość emerytury ubezpieczonego. W trybie określonym przepisem art. 40 ustawy o sus, ZUS dokonuje na koncie ubezpieczonego uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika. Jeżeli tryb ten zostanie wyczerpany, okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w którym pracownik otrzymuje wynagrodzenie, jest okresem ubezpieczenia, czyli okresem składkowym w rozumienia art. 6 ust. 1 pkt 1 w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach, niezależnie od tego, czy pracodawca opłacił składki na ubezpieczenie. Pomimo tego, że składki nie zostały opłacone przez pracodawcę, ZUS winien je zaewidencjonować i uwzględnić przy wyliczeniu wysokości emerytury. W wyroku z 6.04.2007r. w sprawie o sygn. akt II UK 185/06 Sąd Najwyższy stwierdził, że w obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zarówno w części obciążającej pracodawcę jak i pracownika spoczywa na pracodawcy - płatniku (art. 17 ustawy o s.u.s). Wykonywanie przez pracodawcę tego obowiązku jest niezależne od pracownika, zatem zaleganie pracodawcy ze składkami lub uchylanie się od ich opłacania powodowałoby brak środków na indywidualnym koncie pracownika, co miałoby wpływ na wysokość przyszłych świadczeń. W związku z tym został wprowadzony mechanizm chroniący pracownika przed skutkami niezależnego od niego zaniechania. Przyjmując jako wiarygodne hipotetyczne wyliczenia organu rentowego, przy braku dokumentacji źródłowej, hipotetyczna kwota emerytury wnioskodawcy na dzień 1.09.2019r. wynosi 4770,28zł. (380235,57 + 257988,81 + 286281,77 + 111120,65) / 217,10.

Z tych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że wysokość emerytury I. M. od 1 września 2019r., wynosi 4.770,28zł. miesięcznie (pkt 1 wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego za I i II instancję, orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z §9 ust. 2 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia (pkt 2 wyroku).