Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

po rozpoznaniu 22 września 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w R.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o cofnięcie koncesji

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 13 czerwca 2019 roku, nr (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w R. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 251/20

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z 13 czerwca 2019 r., Nr (...) (...) na podstawie art. 41 ust. 3 pkt 1) ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r., poz. 755 z późn. zm.), w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 z późn. zm.) w związku z art. 30 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne oraz na podstawie art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz. 646 z późn. zm.), cofnął z urzędu koncesję na obrót paliwami ciekłymi, udzieloną decyzją Prezesa URE z dnia 2 sierpnia 2011 r. Nr (...) (z późn. zm.), przedsiębiorstwu działającemu pod firmą: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości R. (...), posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP) (...), w związku z rażącym naruszeniem warunków określonych w koncesji.

Powód zaskarżył ww. decyzję w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

1.  art. 7 k.p.a. poprzez zaniechanie podjęcia działań mających na celu usunięcie naruszeń koncesji przez przedsiębiorcę,

2.  art. 41 ust. 3 pkt 1 ustawy P.e., przez błędne jego zastosowanie, w okolicznościach faktycznych, które nie uzasadniają zastosowania najsurowszej sankcji przewidzianej przepisami prawa energetycznego w postaci cofnięcia Koncesji (...),

3.  art. 37 ust. l ustawy z dnia 06.03.2018r. Prawo przedsiębiorców, poprzez niezastosowanie tegoż przepisu jako podstawy wykładni norm prawnych o charakterze regulacyjnym, w stosunku do zasady wolności podejmowania działalności gospodarczej,

4.  art. 40 ust. 3 ustawy z dnia 06.03.2018r. Prawo przedsiębiorców poprzez jego niezastosowanie w celu likwidacji naruszeń warunków Koncesji (...) przez Koncesjonariusza.

Wobec powyższego, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, orzeczenie o kosztach postępowania zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz rozpoznanie sprawy także w przypadku nieobecności strony na rozprawie.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W pismach z 15 marca 2021 r. i 29 marca 2021 r. strony podtrzymały stanowisko wyrażone w sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości R. (...), prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi w oparciu o decyzję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wydaną 2 sierpnia 2011 r. Nr 0 (...) (z późn. zm).

Decyzją Prezesa URE z dnia 13 kwietnia 2018 r. Nr (...), nadano aktualne brzmienie ww. koncesji, zgodnie z którym działalność gospodarcza Koncesjonariusza polega na obrocie:

I.

- gazem płynnym ( (...)) o kodach CN: (...), (...), (...), (...), z wyłączeniem mieszanin propanu – butanu uzyskiwanych w procesach uzdatniania gazów złożowych;

- benzynami silnikowymi o kodach: CN: (...), (...),

- olejami napędowymi o kodach CN: (...), (...);

przy wykorzystaniu stacji paliw ciekłych zlokalizowanej w miejscowości R. (...);

II.

- gazem płynnym ( (...)) o kodach CN: (...), z wyłączeniem mieszanin propanu - butanu uzyskiwanych w procesach uzdatniania płynów złożowych;

- benzynami silnikowymi o kodach CN: (...);

- olejami napędowymi o kodach CN: (...), (...);

przy wykorzystaniu stacji paliw ciekłych zlokalizowanej w miejscowości K. (...) ((...)), ul. (...);

III.

- gazem płynnym ( (...)) o kodach CN: (...), z wyłączeniem mieszanin propanu - butanu uzyskiwanych w procesach uzdatniania płynów złożowych;

- benzynami silnikowymi o kodach CN: (...);

- olejami napędowymi o kodach CN: (...), (...);

przy wykorzystaniu stacji paliw ciekłych zlokalizowanej w miejscowości O. Nr (...), ((...)-(...) S.);

IV.

- gazem płynnym ( (...)) o kodach CN: (...), (...), (...), (...), z wyłączeniem mieszanin propanu - butanu uzyskiwanych w procesach uzdatniania płynów złożowych;

- benzynami silnikowymi o kodach CN: (...), (...);

- olejami napędowymi o kodach CN: (...), (...);

- lekkimi olejami opałowymi i pozostałymi olejami napędowymi o kodach CN: (...), (...), (...), (...), (...), (...); na zasadzie pośrednictwa w sprzedaży bez wykorzystania infrastruktury technicznej.

Dowód: Decyzja z 13 kwietnia 2018 r., k. 53a akt adm.

W piśmie z dnia 16 stycznia 2018 r., Prezes URE został poinformowany przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, iż Koncesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą również na stacji paliw zlokalizowanej w miejscowości (...) ((...)-(...) S.).

Dowód: Pismo Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 16 stycznia 2018 r., k. 1 akt adm.

Kontrola przeprowadzona w dniu 12 grudnia 2017 r. wykazała, że spółka w czasie trwania kontroli prowadziła sprzedaż paliw ciekłych konsumentom na ww. stacji.

Dowód: Protokół kontroli, k. 2 akt adm.

W piśmie, które wpłynęło do Urzędu w dniu 20 marca 2018 r. poinformowano, że Koncesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą także na stacjach paliw zlokalizowanych w miejscowościach: B., L., Z., Z., K., B., B. i W..

Dowód: Pismo, k. 12 akt adm.

W dniu 11 czerwca 2018 r. Koncesjonariusz został poinformowany przez Naczelnika (...) Urzędu Celno-Skarbowego w Ł. o przeprowadzeniu czynności kontrolnych w dniu 26 marca 2018 r., kiedy to Koncesjonariusz prowadził działalność gospodarczą polegającą na obrocie paliwami ciekłymi na stacji paliw zlokalizowanej w S., ul. (...).

Dowód: Pismo z 11 czerwca 2018 r., k. 14 akt adm.

W piśmie z 5 lipca 2018 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poinformował Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o prowadzeniu przez Koncesjonariusza działalności gospodarczej również na stacji paliw zlokalizowanej w miejscowości B. ((...)). ul. (...). W toku kontroli w dniu 12 września 2017 r. stwierdzono funkcjonowanie stacji paliw pod ww. adresem.

Dowód: Pismo Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 5 lipca 2018 r., k. 17 akt adm.,

Protokół kontroli z 12 września 2017 r., k. 19 akt adm.

W piśmie z 25 października 2018 r. Prezes UOKiK wskazał, że Koncesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą również przy wykorzystaniu stacji paliw zlokalizowanej w miejscowości L. (...) ((...)-(...) S.). Ww. stacja paliw nie została wymieniona w koncesji z dnia 2 sierpnia 2011 r.

Dowód: Pismo Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 25 października 2018 r., k. 37 akt adm.,

W związku z powyższym, pismem z 17 grudnia 2018 r., zawiadomiono Koncesjonariusza o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie cofnięcia koncesji na obrót paliwami ciekłymi, wzywając równocześnie, na podstawie art 50 § 1 i art 77 § 1 K.p.a., do złożenia, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania, szczegółowych wyjaśnień w sprawie oraz wniosków dowodowych, w szczególności (m.in.) szczegółowego opisu działalności w zakresie objętym koncesją, wyników finansowych Spółki oraz przyczyn niepowiadomienia Prezesa URE o znacznej zmianie przedmiotu i zakresu prowadzonej działalności objętej koncesją.

Dowód: Zawiadomienie z 17 grudnia 2018 r., k. 48 akt adm.

W odpowiedzi na powyższe pismo, Koncesjonariusz w piśmie z dnia 21 stycznia 2019 r. wskazał na brak okoliczności uzasadniających cofnięcie koncesji. Zdaniem Przedsiębiorcy, Spółka spełnia wszystkie wymogi prawno-organizacyjne oraz finansowe o których mowa w obowiązujących przepisach. Koncesjonariusz dokonał zgłoszenia infrastruktury użytkowanej dla obrotu paliwami w takim zakresie, w jakim dysponował dokumentami niezbędnymi dla wykazania, że użytkowana infrastruktura spełnia określone prawem wymogi, które konieczne są dla rozpatrzenia wniosku o zmianę koncesji.

Dowód: Pismo Spółki z 21 stycznia 2019 r., k. 54 akt adm.

Pismem z dnia 6 maja 2019 r., Koncesjonariusz został poinformowany o zebraniu materiału dowodowego w sprawie cofnięcia koncesji na obrót paliwami ciekłymi i możliwości zapoznania się z materiałem zebranym w ramach przedmiotowego postępowania - w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia.

Dowód: Zawiadomienie z 6 maja 2019 r., k. 189 akt adm.,

Koncesjonariusz nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia. (okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie powoda podlegało oddaleniu.

Stosownie do art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana, zawieszenie i cofnięcie koncesji albo ograniczenie jej zakresu w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji następuje w drodze decyzji ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.

W myśl art. 41 ust. 3 pkt 1) ustawy - Prawo energetyczne, Prezes URE cofa koncesję albo zmienia jej zakres, w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej określone przepisami prawa.

Zgodnie z art. 43e ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych, magazynowaniu lub przeładunku paliw ciekłych, przesyłaniu lub dystrybucji paliw ciekłych, obrocie paliwami ciekłymi, w tym obrocie nimi z zagranicą, a także podmiot przywożący, przekazują do Prezesa URE informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub trwałego zaprzestania eksploatacji tej infrastruktury.

Powód prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi w oparciu o decyzję Prezesa URE z dnia 2 sierpnia 2011 r. Nr 0 (...) (z późn. zm.). Warunek 2.1.3. tej koncesji, stanowi, że Koncesjonariusz jest obowiązany do przestrzegania obowiązujących przepisów, w tym przepisów o ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym, a także wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych.

Zaś pkt. 2.3.2. stanowi, że Koncesjonariusz jest obowiązany, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia zaistnienia (...) - istotnych zmian dotyczących wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją (w szczególności odnoszących się do rozszerzenia bądź ograniczenia zakresu tej działalności, danych osób uprawnionych lub wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania Koncesjonariusza), zawiadomić pisemnie Prezesa URE o tych zmianach, przedkładając jednocześnie - w przypadku kiedy zmiana ta powoduje potrzebę zmiany zapisów niniejszej koncesji - wniosek o jej zmianę.

Jak ustalono, powód prowadził działalność gospodarczą polegającą na obrocie paliwami ciekłymi na stacjach paliw zlokalizowanych w: (...) ((...)-(...) S.), S. ((...)) ul. (...), B. ((...)) ul. (...) ((...)) S., (...) (...)((...)-(...) B.), Z. ((...)) ul. (...) ((...)-(...) B.), B. ((...)) ul. (...), oraz B. ((...)) ul. (...), niezgodnie z zawartym w koncesji pkt 1., tj. „Przedmiotem i zakresem działalności”.

Z informacji przekazanych Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki wynika, że Koncesjonariusz prowadził działalność gospodarczą przy wykorzystaniu stacji paliw znajdującej się w (...) ((...)-(...) S.), przed wprowadzeniem ww. stacji do koncesji ponieważ stacja ta została umieszczona w decyzji Prezesa URE z dnia 13 kwietnia 2018 r., Nr (...) (...). Natomiast, pozostałe stacje nie zostały ujęte w koncesji. Brak jest informacji, jakoby powód wniósł o zmianę posiadanej koncesji w tym zakresie. Koncesjonariusz złożył dokumenty techniczne, dotyczące stacji paliw zlokalizowanych w: Z., Z., (...), S., B., L., B. oraz B..

Wobec powyższego, nie ulega wątpliwości Sądu, iż doszło do rażącego naruszenia warunków 2.1.3. i 2.3.2. koncesji z dnia 2 sierpnia 2011 r. Nr (...) z późn. zm.

W przypadku spełnienia przynajmniej jednej przesłanek zawartych w art. 41 P.e. Prezes URE zobowiązany jest do zastosowania jednego z dwóch środków – cofnięcia koncesji albo zmiany jej zakresu. Decyzja wydana w oparciu o przepis art. 41 ust. 3 P.e. ma charakter decyzji związanej (wyr. SA w Warszawie z 22.2.2008 r., VI ACa 1023/07, niepubl.). Prezes URE dysponuje swobodą w wyborze jednego spośród środków uregulowanych w komentowanym przepisie – tj. cofnięcia koncesji albo zmiany jej zakresu. Środki te muszą być stosowane proporcjonalnie, a zatem w sposób adekwatny do wagi danego naruszenia. (wyr. NSA w Warszawie z 27.3.1991 r., II SA 205/91, ONSA 1992, Nr 3–4, poz. 60).

Pierwszą przesłanką zastosowania środków uregulowanych w art. 41 ust. 3 p.e. jest rażące naruszenie warunków określonych w koncesji lub innych warunków wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej określonych przepisami prawa. W orzecznictwie przyjmuje się, że w zakresie ustalenia czy doszło do rażącego naruszenia warunków koncesji, Prezes URE kieruje się uznaniem administracyjnym, biorąc pod uwagę „oczywistość wynikającą m.in. z pełnej świadomości naruszenia zasad”, „znaczny stopień przekroczenia norm”, „wielość niedozwolonych działań” (wyr. SA w Warszawie z 22.2.2008 r., VI ACa 1023/07, niepubl.; wyr. SOKiK z 5.1.2017 r., XVII AmE 11/16, Legalis). Jeśli zatem zachowanie powoda cechowała oczywistość, wynikająca z pełnej świadomości naruszenia zasad, wysokie natężenie złej woli, znaczny stopień przekroczenia norm i wielość niedozwolonych działań to spełnione zostały przesłanki do przyjęcia, iż przedsiębiorca swoim działaniem dopuścił się rażącego naruszenia warunków koncesji i przepisów obowiązującego prawa. (Wyrok SA w Warszawie z 12.6.2008 r., VI ACa 1379/07, System Informacji Prawnej Legalis nr 258474, Wyrok S.OKIK w Warszawie z 5.01.2017 r., XVII AmE 11/16, LEX nr 2275507.)

Wymaga także podkreślenia, że cofnięcie koncesji uzasadnione jest wówczas, gdy ocena zachowania przedsiębiorcy prowadzi do wniosku, że nie daje on rękojmi prawidłowego wykonywania w jej ramach działalności gospodarczej.

Nie ulega wątpliwości Sądu, że okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają decyzję Prezesa URE w przedmiocie cofnięcia Spółce koncesji. Prowadzenie działalności koncesjonowanej przy wykorzystaniu stacji paliw, które nie zostały ujęte w posiadanej przez powoda koncesji, a tym samym, poza wiedzą Prezesa URE i niezgodnie z warunkami koncesji, stanowi rażące jej naruszenie. Powód jest przedsiębiorcą, powinien zatem znać omawiane regulacje prawne. Co więcej, powodowa spółka powinna wykazywać się wyższym stopniem staranności. Względem przedsiębiorców oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania jak również znajomości przepisów prawa są wyraźnie zwiększone. Choć, jak wskazał powód, procedury związane z prowadzeniem działalności koncesjonowanej są sformalizowane, to nie oznacza to, że powód jest zwolniony z ww. obowiązków.

Koncesja jest podstawowym dokumentem warunkującym legalność prowadzonej działalności. Dbałość o jej aktualność należała zatem do podstawowych obowiązków przedsiębiorcy. Udzielenie koncesji konkretnemu podmiotowi jest reglamentowane przez prawo, ilość udzielanych koncesji jest zatem ilościowo ograniczona, dlatego też podmioty posiadające koncesję winny wykonywać obowiązki koncesyjne na najwyższym poziomie, w zamian za korzyści jakie daje podmiotom udzielona koncesja. (Wyrok S.OKIK w Warszawie z 18.11.2019 r., XVII AmE 223/19, LEX nr 2935672)

Stan technicznych urządzeń wchodzących w skład infrastruktury technicznej wykorzystywanej do prowadzenia działalności koncesjonowanej na stacjach paliw nieobjętych koncesją, pozostaje bez znaczenia, bowiem powód nie posiadał wymaganego prawem zezwolenia - koncesji. W tym czasie nie były określone warunki prowadzenia działalności, co w istotny sposób naruszało interes publiczny. Należy podkreślić, że stacja benzynowa, która nie została objęta koncesją pozostaje poza kontrolą organu, na przykład w zakresie jakości sprzedawanych konsumentom paliw.

Organ wydaje koncesję pod warunkiem zapewnienia gwarancji prowadzenia jej w kształcie określonym w koncesji. Z uwagi na to, strona powodowa była zobowiązana do podjęcia odpowiednich starań prowadzących do rezultatu w postaci prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z warunkami określonymi w decyzji. Zdaniem Sądu wszelkie ograniczenia lub rozszerzenia przedmiotu i zakresu koncesji, wszelkie działania wychodzące poza granice uprawnień przyznanych koncesjonariuszowi stanowią naruszenie zasad tej koncesji. Skoro bowiem koncesja wyznacza ramy działalności koncesjonowanej jaką koncesjonariusz może podjąć, każde działanie podlegające koncesjonowaniu, a nie mieszczące się w ramach uprawnień wynikających z koncesji, należy ocenić jako sprzeczne z warunkami koncesji. Wobec powyższego, zastosowanie przez pozwanego przepisu art. 41 ust. 3 pkt 1 było uzasadnione, zatem zarzut jego naruszenia należało uznać za chybiony.

W niniejszej sprawie nie doszło do uchybień proceduralnych, które skutkować mogłyby uchyleniem lub zmianą zaskarżonej decyzji, a pozwany dokonał dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Wszechstronnie rozpatrzył zebrany materiał dowodowy i dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. W związku z tym pozostałe zarzuty sformułowane przez powoda, Sąd uznał za nieuzasadnione.

Biorąc pod uwagę przytaczane okoliczności, działania Koncesjonariusza należało zatem uznać jako rażące naruszenie warunku 2.1.3. oraz warunku 2.3.2. udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalonej na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Maciej Kruszyński