Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny Sekcja do spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2022 r. w Gdyni na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. M., G. M.

przeciwko S. H.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego S. H. na rzecz powoda J. M. kwotę 7 680,85 zł. (siedem tysięcy sześćset osiemdziesiąt złotych osiemdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 sierpnia 2022r do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo J. M. w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego S. H. na rzecz powoda J. M. kwotę 1412,92 zł. (jeden tysiąc czterysta dwanaście złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nakazuje ściągnięcie od pozwanego S. H. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 965,72 zł. (dziewięćset sześćdziesiąt pięć złotych siedemdziesiąt dwa grosze) tytułem brakujących kosztów opinii biegłego oraz brakujących kosztów wydatków świadków;

5.  nakazuje ściągnięcie od powoda J. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 67,17 zł. (sześćdziesiąt siedem złotych siedemnaście groszy) tytułem brakujących kosztów wydatków świadków;

6.  zasądza od pozwanego S. H. na rzecz powoda G. M. kwotę 690,21 zł. (sześćset dziewięćdziesiąt złotych dwadzieścia jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 sierpnia 2022r do dnia zapłaty;

7.  oddala powództwo G. M. w pozostałym zakresie;

8.  zasądza od powoda G. M. na rzecz pozwanego S. H. kwotę 220 zł. (dwieście dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia wyroku w sprawie do dnia zapłaty;

9.  nakazuje ściągnięcie od powoda G. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 574,39 zł. (pięćset siedemdziesiąt cztery złote trzydzieści dziewięć groszy) tytułem brakujących kosztów opinii biegłego i kosztów dojazdu świadka oraz opłaty od pozwu;

10.  nakazuje ściągnięcie od pozwanego S. H. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 655,50 zł. (sześćset pięćdziesiąt pięć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem brakujących kosztów opinii biegłego i kosztów dojazdu świadka oraz opłaty od pozwu.

UZASADNIENIE

Powód G. M. domaga ³ siê od pozwanego (...) H. zap ³aty kwoty 1.800,00 z ³, a powód J. M. zap ³aty kwoty 12.256,00 z ³ – oboje wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku do dnia zap ³aty, a tak¿e zas ¹dzenia na swoj ¹ rzecz kosztów procesu wed ³ug norm przepisanych.

Powodowie podali, ¿e zamieszkuj ¹ w S. w s ¹siaduj ¹cych ze sob ¹ domach. W paŸdzierniku 2019 roku w wyniku prac gruntowych, jakie na zlecenie Gminy wykonywa ³a firma pozwanego dosz ³o do osuniêcia siê terenu lub os ³abienia noœnoœci gruntu. Podczas prac wbijane by ³y p ³yty L.. (...) to pêkniêcia w budynkach powodów. Dochodzone pozwem kwoty stanowi ¹ wartoœci wycenionych prac, jakie nale¿y wykonaæ. Pozwany nie zareagowa ³ na przeprocesowe pismo z dnia 2 czerwca 2020 roku.

(pozew – k. 2-4)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniós ³ o oddalenie powództwa i zas ¹dzenie na swoj ¹ rzecz kosztów procesu wed ³ug norm przepisanych.

Pozwany potwierdzi ³, ¿e w ramach prowadzonej dzia ³alnoœci gospodarczej prowadzi ³ prace ziemne w S., a linia budowanej kanalizacji sanitarnej przechodzi ³a drog ¹ obok nieruchomoœci powodów. (...) jednak, aby w trakcie tych robót u¿ywa ³ maszyn (czy urz ¹dzeñ typu wibrom ³ot, kafar czy palownica) wywo ³uj ¹cych wibracjê, a tak¿e stosowa ³ grodzice (tzw. L.) poprzez ich zag ³êbianie w gruncie, poprzez wwibrowywanie ich, wbijanie lub wciskanie. W miejscu po ³o¿enia nieruchomoœci powodów nie by ³o potrzeby stosowania grodzic stalowych w celu zabezpieczenia œcian wykopu przed osuwaniem siê mas ziemnych. Pozwany stosowa ³ metodê otwartego wykopu (ko ³o nieruchomoœci powodów najprawdopodobniej o g ³êbokoœci 4-5 m) na bie¿ ¹co uk ³adaj ¹c rury, w razie potrzeby pomocniczo posi ³kuj ¹c siê szalunkowaniem œcian wykopu, bezpoœrednio podczas pracy koparki, ale bez zag ³êbiania w gruncie grodzic. Powodowie informowali pozwanego o powsta ³ych szkodach i okazywali spêkania wewn ¹trz budynku, podkreœlaj ¹c, ¿e zewnêtrzne spêkania ju¿ istnia ³y od wielu lat.

Pozwany zakwestionowa ³ równie¿ wysokoœæ kosztów naprawy uszkodzonej elewacji jako zawy¿ony. Dochodzone kwoty dotycz ¹ usuniêcia spêkañ zarówno wewnêtrznych jak i zewnêtrznych. Dokument wyceny jako prywatny nie jest obiektywny.

Pozwany nie czu ³ siê odpowiedzialny za powsta ³¹ szkodê. Budynek powodów w g ³ównej czêœci ma ponad 65 lat i brak jest informacji o jego stanie technicznym i sposobie wykonania jego fundamentów.

Pozwany wniós ³ o zawiadomienie i wezwanie do wziêcia udzia ³u w postêpowaniu ubezpieczyciela pozwanego Powszechny (...) S.A. w W..

(odpowiedŸ na pozew – k. 54-57)

Pismem z dnia 15 lutego 2021 roku Powszechnemu (...) S.A. w W. dorêczono odpis odpowiedzi na pozew, celem umo¿liwienia przyst ¹pienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej. Pismo odebrano dnia 22 lutego 2021 roku.

(pismo z dnia 15.02.2021r. – k. 79, potwierdzenie odbioru – k. 82)

Powszechny (...) S.A. w W. oœwiadczy ³, ¿e nie przystêpuje do sporu.

(pismo z dnia 02.03.2021r. – k. 89)

(...)¿y ³, co nastêpuje:

Powód J. M. jest w ³aœcicielem wybudowanego w 1955 roku budynku mieszkalnego jednorodzinnego po ³o¿onego w S. (gm. S. G.) na dzia ³ce nr 42/8. Natomiast powód G. M. jest w ³aœcicielem dobudowanego w 2011 roku od po ³udnia budynku mieszkalnego jednorodzinnego na dzia ³ce nr 42/7. Oba budynki bezpoœrednio do siebie przylegaj ¹.

(fakty bezsporne nadto potwierdzone: dokumentacj ¹ rozbudowy i przebudowy budynku – k. 12, akta szkody na p ³ycie – k. 88)

Od czerwca 2019 roku pozwany wykonywa ³ prace polegaj ¹ce na budowie sieci kanalizacyjnej przebiegaj ¹cej w pobli¿u budynków powodów. W zwi ¹zku ze zmian ¹ technologii robót, pod koniec paŸdziernika 2019 roku, w pobli¿u budynku powodów znajdowa ³a siê komora mikrotunelingu. Jej przygotowanie wymaga ³o zabezpieczenia jej œcian grodzicami i œciankami szczelnymi. Œciany zabezpieczaj ¹ce wbijane by ³y ³y¿k ¹ koparki z jej obci ¹¿eniem. Woda odpompowywana by ³a przez ponad dobê, co wymaga ³o nieprzerwanego funkcjonowania urz ¹dzeñ. Podczas wykonywania prac przy t ³oczni oddalonej oko ³o 50 metrów od budynku powodów, przy u¿yciu kafara, wbijane by ³y p ³yty d ³ugoœci oko ³o 8 m i szerokoœci oko ³o 30 cm. Od budynków powodów do przepompowni wykonywane by ³y tak¿e wiercenia celem wykonania przecisków podziemnych.

(dowód: dokumentacja fotograficzna – k. 65-76, p ³yta – k. 85, akta szkody na p ³ycie – k. 88, dziennik budowy – k. (...), zeznania œwiadka D. N. – k. 154v.-155v., p ³yta – k. 160, zeznania œwiadka K. S. – k. 156-157, p ³yta – k. 160, zeznania œ (...) £opato – k. 157-158v., p ³yta – k. 160, zeznania powoda – k. 195v.-196v., p ³yta – k. 198, zeznania powoda G. M. – k. 196v., p ³yta – k. 198, czêœciowo zeznania pozwanego (...) H. – k. 197, p ³yta – k. 198, opinia (...) k. 220 akt )

W paŸdzierniku 2019 roku powód J. M. zauwa¿y ³ zwiêkszenie rozwarcia spêkañ i powstanie nowych wewn ¹trz budynku. Pozwany zapozna ³ siê z deklarowanymi przez powodami szkodami i przekaza ³ mu dane jego polisy ubezpieczeniowej u Powszechnego (...) S.A. w W. zawartej w ramach prowadzonej dzia ³alnoœci gospodarczej. Powód ten zg ³osi ³ szkodê ubezpieczycielowi, który odmówi ³ przyjêcia odpowiedzialnoœci za szkodê, wskazuj ¹c, ¿e pozwany nie posiada ³ ubezpieczenia za szkody powsta ³e na skutek wibracji albo osuniêcia siê lub os ³abienia noœnoœci gruntu w zwi ¹zku z prowadzonymi pracami budowlanymi.

(dowód: akta szkody na p ³ycie – k. 88, zeznania powoda – k. 195v.-196v., p ³yta – k. 198)

Stan budynku powoda J. M. jeszcze przed rozpoczêciem prac przez pozwanego posiada ³ zarysowania wynikaj ¹ce z wad konstrukcyjnych budynku. W wyniku wibracji w s ¹siedztwie budynku (...) wyst ¹piæ zwiêkszenie rozwarcia i wyd ³u¿enia rys. Po zakoñczeniu prac nie dosz ³o do ¿adnych nowych spêkañ lub zwiêkszenia ich rozwarcia w budynkach powoda.

Œciana z uszkodzeniami widocznymi w budynku powoda G. M. jest œcian ¹ wspóln ¹ dla obu budynków. Œcianê tê wraz z przylegaj ¹cym do niej stropodachem obudowano p ³ytami kartonowo-gipsowymi. P. p ³yty kartonowo-gipsowej ponad biegiem schodowym mog ³o powstaæ na skutek wibracji w s ¹siedztwie budynku. P. pionowe w pokoju nie mog ³o powstaæ na skutek przenoszenia drgañ z zewn ¹trz budynku do g ³êbiej znajduj ¹cej siê cieñszej œcianki dzia ³owej.

Wykonywane przez pozwanego roboty nie doprowadzi ³y do rozluŸnienia gruntu w s ¹siedztwie budynku powodów.

Koszt robót naprawczych koniecznych do przeprowadzenia w zwi ¹zku ze szkodami powsta ³ymi czêœciowo z powodu prac budowlanych prowadzonych przez pozwanego wed ³ug cen z I kwarta ³u 2022 roku wynios ³a:

a) w budynku powoda J. M. 15.361,70 z ³ brutto,

b) w budynku G. M. 690,21 z ³ brutto.

(dowód: dokumentacja fotograficzna – k. 65-76, p ³yta – k. 85, pisemna opinia (...) s ¹dowej El¿biety C. – k. 212-223, wraz z pisemn ¹ opini ¹ uzupe ³niaj ¹c ¹ – k. 246-248)

(...)¿y ³, co nastêpuje:

P.¿szy stan faktyczny (...) po rozwa¿eniu ca ³ego zebranego w niniejszej sprawie materia ³u dowodowego w postaci dowodów z dokumentów, dowodu z zeznañ œwiadków oraz stron, a tak¿e opinii (...) s ¹dowej z zakresu budownictwa.

(...) zgromadzony w sprawie materia ³ dowodowy (...), ¿e dowody z dokumentów prywatnych przed ³o¿onych przez strony s ¹ wiarygodne, albowiem ¿adna ze stron nie kwestionowa ³a autentycznoœci tych dokumentów. Podobnie ¿adna ze stron nie podnosi ³a zastrze¿eñ do dokumentacji zdjêciowej do ³¹czonej do akt sprawy, a przedstawiaj ¹cej budynek powodów oraz sposób prowadzenia prac przez pozwanego. Z kolei prywatna opinia (...) na zlecenie powodów dokumentowa ³a jedynie stan nieruchomoœci po prowadzonych pracach. Natomiast ustalenie zwi ¹zku prowadzonych prac z deklarowanymi przez powodów uszkodzeniami pozostawiono bieg ³ej s ¹dowej z zakresu budownictwa.

(...) nie znalaz ³ podstaw, aby odmówiæ wiarygodnoœci opinii przedstawionej przez bieg ³¹ z zakresu budownictwa El¿bietê C.. Zdaniem (...), opinia ta jest jasna, logiczna, kompletna, nie zawiera ¿adnych luk czy sprzecznoœci, ani te¿ nie budzi w ¹tpliwoœci (...) w œwietle zasad doœwiadczenia ¿yciowego czy wiedzy powszechnej. Nadto, w opinii (...) rozwia ³a wszelkie w ¹tpliwoœci strony powodowej, co potwierdza fakt, ¿e opinia (...) nie by ³a ju¿ kwestionowana przez ¿adn ¹ ze stron. (...) w niej skorygowania przedstawionego kosztorysu. (...) nie dopatrzy ³ siê, aby bieg ³a wykroczy ³a poza zakreœlon ¹ tezê dowodow ¹, gdy¿ wskaza ³a jedynie obustronn ¹ odpowiedzialnoœæ stron za powsta ³e szkody. (...), ¿e ocena w tym zakresie nale¿a ³a do (...).

(...) równie¿ wiarê zeznaniom powodów, œwiadków: D. N., M. K. i K. S.. Zdaniem (...) zeznania wymienionych osób by ³y szczere, spójne i niesprzeczne z innymi zebranymi w niniejszej sprawie dowodami. W.œæ z tych osób spójnie relacjonowa ³a (choæ powód czêœciowo z zas ³yszenia od ¿ony), ¿e na koniec paŸdziernika 2019 roku po zmianie technologii robót wykonano g ³êboki na 5 metrów wykop (komorê mikrotunelowania), co wymaga ³o zabezpieczenia go m.in. grodzicami. Osoby te potwierdzi ³y, ¿e elementy te wbijane by ³y ³y¿k ¹ koparki z obci ¹¿eniem. Na takie zwyczajowe wykonywanie prac przez firmy budowlane wskaza ³ zreszt ¹ œwiadek M. K.. O.œcie brak jest podstaw do automatycznego zgeneralizowania funkcjonowania podobnych firm wykonawczych, o tyle buduje to pewien obraz wykonywania robót spotykany w bran¿y. Œwiadek ten dokonywa ³ oglêdzin budynku i wynika ³o z nich, ¿e po zakoñczeniu prac postêp rozwarcia szczelin zosta ³ zahamowany, co wynika ³o z obserwacji z u¿yciem p ³ytek szk ³a na budynku. Z zeznañ powodów oraz osób z nim spokrewnionych wynika ³o, ¿e prace prowadzone przez pozwanego generowa ³y znaczne wibracje w d ³u¿szym okresie czasu, w szczególnoœci pod koniec paŸdziernika 2019 roku, kiedy zmieniono technologiê robót na bezwykopow ¹. Gdyby by ³o inaczej powód J. M. oraz jego ¿ona nie zwracaliby siê o wstrzymanie robót. Nie mieli ¿adnego celu w opóŸnianiu prac budowlanych, gdy¿ byli zainteresowani pod ³¹czeniem ich nieruchomoœci do systemu kanalizacyjnego.

Je¿eli zaœ mowa o zeznaniach pozwanego oraz œ (...) £opato (spokrewnionego z pozwanym inspektora nadzoru) (...) do nich z du¿ ¹ ostro¿noœci ¹. Zasadniczo ich zeznania by ³y zbie¿ne z wyj ¹tkiem kwestii zwi ¹zanej z wbijaniem szalunków czy grodzic stalowych. Œ (...) £opato by ³ na budowie dwa razy w tygodniu. (...), ¿e nie przypomina sobie, aby operator koparki wbija ³ szalunki ³y¿k ¹ i doda ³, ¿e w wykopie w pobli¿u domu powodów (komorze mikrotunelingu) nie by ³y zak ³adane grodzice stalowe, które wbija siê udarowo. Dopiero po okazaniu zdjêæ wskaza ³, ¿e widoczne s ¹ na nich „stalowe wypraski albo inaczej grodzice”. Jego twierdzenia dotycz ¹ce zakazu wbijania grodzic ³y¿k ¹ koparki odbiega ³y od praktycznego sposobu prowadzenia prac, o którym zeznawa ³ œwiadek M. K. („Niektóre firmy nie chc ¹c siê nara¿aæ na koszty wbijaj ¹ grodzice ³y¿k ¹ koparki wype ³nione ziemi ¹.”). Œ (...) £opato potwierdzi ³, ¿e jednak grodzice by ³y stosowane, a skoro wykop mia ³ 5 metrów to musia ³y mieæ d ³ugoœæ 12 metrów. W.œni ³ tak¿e, ¿e w dzienniku budowy nie odnotowa ³ wbijania grodzic, poniewa¿ jest to sytuacja awaryjna. Potwierdza to wersjê strony powodowej o u¿ywaniu koparek do wbijania szalunków lub grodzic. Z kolei zeznania pozwanego w tej czêœci nale¿a ³o uznaæ za niewiarygodne i stanowi ¹ce jedynie element obrony. Ostatecznie by ³a to jedyna osoba, która twierdzi ³a, ¿e koparki wciska ³y stalowe elementy zabezpieczaj ¹ce wykop. Nawet je¿eli szalunki – jak twierdzi pozwany – by ³y wciskane, a nie wbijane, to nie t ³umaczy to wbijania grodzic kafarem w miejscu oddalonej oko ³o 50 metrów od budynków powodów t ³oczni, a stosowanie innej metody umieszczania grodzic przy komorze mikrotunelingu. Niemo¿liwe by ³o tak¿e umieszczenie grodzic bezpoœrednio w wykopie, skoro przy wykopie na g ³êbokoœæ 5 metrów musia ³y byæ wbite a¿ na 12 metrów.

(...) do szczegó ³owych rozwa¿ (...) na uwadze, ¿e podstawê prawn ¹ ¿ ¹dañ pozwu stanowi ³a norma art. 435 k.c., zgodnie z którym prowadz ¹cy na w ³asny rachunek przedsiêbiorstwo lub zak ³ad wprawiany w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody (pary, gazu, elektrycznoœci, paliw p ³ynnych itp.) ponosi odpowiedzialnoœæ za szkodê na osobie lub mieniu, wyrz ¹dzon ¹ komukolwiek przez ruch przedsiêbiorstwa lub zak ³adu, chyba ¿e szkoda nast ¹pi ³a wskutek si ³y wy¿szej albo wy ³¹cznie z winy poszkodowanego lub osoby trzecie, za któr ¹ nie ponosi odpowiedzialnoœci.

(...) bowiem do przekonania, ¿e pozwany ponosi odpowiedzialnoœæ na zasadzie ryzyka, a tym samym wina nie stanowi przes ³anki jego odpowiedzialnoœci. Zgodnie z art. 435 § 1 k.c. prowadz ¹cy na w ³asny rachunek przedsiêbiorstwo lub zak ³ad wprawiany w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody (pary, gazu, elektrycznoœci, paliw p ³ynnych itp.) ponosi odpowiedzialnoœæ za szkodê na osobie lub mieniu, wyrz ¹dzon ¹ komukolwiek przez ruch przedsiêbiorstwa lub zak ³adu, chyba ¿e szkoda nast ¹pi ³a wskutek si ³y wy¿szej albo wy ³¹cznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za któr ¹ nie ponosi odpowiedzialnoœci. W judykaturze i doktrynie wskazuje siê, ¿e ocena, czy przedsiêbiorstwo nale¿y do kategorii wskazanej w art. 435 k.c. musi byæ dokonywana z uwzglêdnieniem faktycznego znaczenia okreœlonych technologii w dzia ³alnoœci przedsiêbiorstwa oraz na podstawie ustalenia, czy mo¿liwe by ³oby osi ¹gniêcie zak ³adanych celów produkcyjnych bez u¿ycia si ³ przyrody (por. K. Osajda (red.) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III A. Zobowi ¹zania. Czêœæ ogólna, Warszawa 2017 s. 725). P. lub zak ³ad w rozumieniu art. 435 k.c. charakteryzuj ¹ siê tym, ¿e ich istnienie i praca w danych warunkach czasu i miejsca s ¹ uzale¿nione od wykorzystania si ³ przyrody oraz ¿e bez u¿ycia tych si ³ wymienione jednostki nie osi ¹gnê ³yby celu, dla jakiego zosta ³y stworzone (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 18 wrzeœnia 2002r. III CKN 1334/00, L.). W orzecznictwie za przedsiêbiorstwo (zak ³ad) wprawiane w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody uznawano m.in. przedsiêbiorstwo budowlane (por. orzeczenie SN z dnia 1 grudnia 1962r., 1 CR 460/62, OSPiKA 1964 Nr 4, poz. 88; wyrok SN z dnia 21 marca 2001r., I PKN 319/00, OSNAPiUS 2002 Nr 598; wyrok SN z dnia 11 marca 2004r., II UK 260/03, OSNAPiUS 2004 Nr 21, poz. 377; postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2008r., I PK 258/07, L.). W wyroku z dnia 1 grudnia 1962r., 1 CR 460/62 (OSPiKA 1964 nr 4, poz. 88 z glos ¹ A. S.) (...) N.¿szy wyjaœni ³, ¿e „nowoczesne przedsiêbiorstwo budowlane, a w szczególnoœci przedsiêbiorstwo zajmuj ¹ce siê budownictwem przemys ³owym, budow ¹ mostów, budow ¹ ruroci ¹gów, budow ¹ urz ¹dzeñ komunikacyjnych itp., opiera sw ¹ dzia ³alnoœæ produkcyjn ¹ ju¿ prawie wy ³¹cznie na pracy ró¿nych maszyn (dŸwigarki, koparki, samochody) poruszanych silnikami elektrycznymi lub spalinowymi. S. pos ³ugiwania siê maszynami przez omawiane przedsiêbiorstwa jest w aktualnych warunkach technicznych i ekonomicznych tak wysoki, ¿e uzasadnia to uznanie nowoczesnych przedsiêbiorstw budowlanych w rozumieniu art. 152 k.z. (art. 435 § 1 k.c.) za „wprawiane w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody”.

P.¿sza wyk ³adnia jest jednym z powodów, dlaczego wykonawcy robót drogowych zwyczajowo zobowi ¹zani s ¹ do posiadania umowy ubezpieczenia w zwi ¹zku z prowadzonymi przez nich pracami budowlanymi.

N.¿y mieæ na uwadze, ¿e ocena, czy przedsiêbiorstwo nale¿y do kategorii o jakiej mowa w art. 435 k.c., powinna byæ dokonywana z uwzglêdnieniem faktycznego znaczenia okreœlonych technologii w dzia ³alnoœci danego przedsiêbiorstwa oraz przy uwzglêdnieniu, czy mo¿liwe by ³oby osi ¹gniêcie zak ³adanych celów produkcyjnych bez u¿ycia si ³ przyrody. Ze zgromadzonego w sprawie materia ³u dowodowego wynika ³o niew ¹tpliwie, ¿e pozwany w ramach prowadzonej dzia ³alnoœci gospodarczej zajmowa ³ siê m.in. wykonywaniem prac wodno-kanalizacyjnych. (...), ¿e przedsiêbiorstwo pozwanego jest wprawiane w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody, albowiem pozwany prowadz ¹c opisan ¹ dzia ³alnoœæ gospodarcz ¹ korzysta z profesjonalnego sprzêtu jak w szczególnoœci koparki, pompy, kafary, samochody (w tym ciê¿arowe). W przedmiotowej sprawie czynnoœci podejmowane przez pozwanego polega ³y na budowie sieci kanalizacyjnej. (...) to przede wszystkim wykonywania wykopów przy u¿yciu koparek, zabezpieczenia wykopów, gdzie przenoszenie elementów zabezpieczaj ¹cych œciany wykopu odbywa ³o siê z u¿yciem ciê¿kiego sprzêtu, podobnie jak ich wbicie w grunt przy u¿yciu koparki lub kafara, wykonywania odwiertów, odpompowywania wody. Wszystkie te pracy mo¿liwe by ³y do wykonania przy u¿yciu sprzêtu napêdzanego silnikami, a zatem przetwarzaj ¹cego okreœlon ¹ energiê na pracê. P.¿sze czynnoœci mieœci ³y siê w zakresie szeroko rozumianej dzia ³alnoœci budowlanej. Przy uwzglêdnieniu charakteru prowadzonej dzia ³alnoœci nale¿a ³o uznaæ, ¿e globalny cel przedsiêbiorstwa pozwanego tj. œwiadczenie na rzecz kontrahentów okreœlonego typu us ³ug (œciœle zwi ¹zanych z wykorzystaniem si ³ przyrody) – uzale¿niony jest od u¿ycia si ³ przyrody, bez zastosowania których cel przedsiêbiorstwa nie móg ³by zostaæ osi ¹gniêty. (...), ca ³a struktura i organizacja pracy w przedsiêbiorstwie pozwanego dostosowana jest do si ³ przyrody, jakimi siê pos ³uguje. Zdaniem (...) nie by ³oby mo¿liwe osi ¹gniêcie zak ³adanych celów przedsiêbiorstwa pozwanego bez u¿ycia si ³ przyrody, w tym u¿ycia okreœlonej technologii i metod w jego dzia ³alnoœci. Pozwany wykorzystuje na tak ¹ skalê specjalistyczne maszyny i urz ¹dzenia wprawiane w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody, ¿e bez tych urz ¹dzeñ nie by ³by w stanie prowadziæ zasadniczo swojej dzia ³alnoœci, bowiem w istocie w ³aœnie skala pos ³ugiwania siê maszynami poruszanymi si ³ami przyrody stanowi o istocie funkcjonowania przedsiêbiorstwa pozwanego.

Ponadto, (...), ¿e szkoda pozostawa ³a w zwi ¹zku przyczynowym z ruchem przedsiêbiorstwa pozwanego. Jak bowiem wskazuje siê w orzecznictwie pojêcie „ruch przedsiêbiorstwa" w art. 435 § 1 k.c. nale¿y traktowaæ szeroko. Oznacza to, ¿e nie chodzi tu o ruch pojmowany mechanicznie, lecz o dzia ³alnoœæ przedsiêbiorstwa, jego funkcjonowanie. P. ruchu przedsiêbiorstwa odnosi siê do funkcjonowania przedsiêbiorstwa jako ca ³oœci, a nie tylko do ruchu jego poszczególnych elementów oraz urz ¹dzeñ. (...) ruchem i szkod ¹ wystêpuje zatem wtedy, gdy szkoda nast ¹pi ³a w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powi ¹zanego z dzia ³alnoœci ¹ przedsiêbiorstwa, choæby nie by ³o bezpoœredniej zale¿noœci pomiêdzy u¿yciem si ³ przyrody a szkod ¹ (por. orzeczenie (...) N.¿szego z 11 grudnia 1963r., II CR 116/63, OSP 1965 nr 5, poz. 94 z glos ¹ A. S.; wyrok z 18 wrzeœnia 2002r., III CKN 1334/00). Dla przyjêcia odpowiedzialnoœci z art. 435 k.c. szkoda musi byæ wyrz ¹dzona przez „ruch” przedsiêbiorstwa lub zak ³adu, który definiowany jest szeroko jako ka¿da dzia ³alnoœæ nie tylko bezpoœrednio zwi ¹zana z dzia ³aniem si ³ przyrody i która stanowi nastêpstwo ich dzia ³ania (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 5 stycznia 2001r., V CKN 190/00, LEX nr 52421). W przedmiotowym przypadku – zdaniem (...) – szkoda nast ¹pi ³a w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powi ¹zanego z dzia ³alnoœci ¹ przedsiêbiorstwa pozwanego, albowiem to pozwany w ramach prowadzonej dzia ³alnoœci gospodarczej wykona ³ mikrotunelowanie na wysokoœci budynków powodów, co wymaga ³o wykonania wykopu na g ³êbokoœæ 5 metrów i jego zabezpieczenia. Dnia 29 paŸdziernika 2019 roku rozpoczê ³y siê przewierty na odcinku od budynków powodów do przepompowni, z czym wi ¹za ³y siê wibracje o najwiêkszej uci ¹¿liwoœci. Prace te wymaga ³y równie¿ odpompowania wody, co wymaga ³o ponad dobowej pracy urz ¹dzeñ. (...) to wprost zeznania œwiadków, stron oraz wpisy w dzienniku budowy. Jak wskaza ³a bieg ³a powsta ³e przy tych pracach wibracje mog ³y spowodowaæ zwiêkszenie rozwarcia i wyd ³u¿enie rys starszego z budynków, a tak¿e spêkañ w nowszym budynku. Nie mniej pozwany nie ponosi ³ odpowiedzialnoœci za wszystkie powsta ³e szkody. (...) bowiem, ¿e budynek powoda J. M. posiada ³ wady konstrukcyjne. (...)¿ bowiem spêkania przed przyst ¹pieniem powoda do wykonywania prac, czemu powód nie przeczy ³. (...) prowadzonych przez pozwanego prac na budynek tego powodu dobitnie obrazuje dokumentacja fotograficzna z lipca 2019 roku w zestawieniu z dokumentacj ¹ zgromadzon ¹ po paŸdzierniku 2019 roku. (...) rysy uleg ³y rozwarciu na skutek prowadzonych prac, a postêp ten uleg ³ zahamowaniu po ich zakoñczeniu. Innymi s ³owy degradacja budynku tego powoda zintensyfikowana zosta ³a na skutek prac prowadzonych przez pozwanego.

Podobnie rzecz mia ³a siê do dobudowanego budynku powoda G. M.. (...), ¿e pêkniêcie wystêpuj ¹ce ponad klatk ¹ schodow ¹ w jego budynku (...) powstaæ na skutek przenoszonych wibracji. J.œnie wykluczono zwi ¹zek pomiêdzy pêkniêciem pionowym na œcianie wewnêtrznej a prowadzonymi pracami. Wynika to z faktu, ¿e œcianka tego rodzaju jest bardzo ma ³o podatna na przenoszenie drgañ z zewn ¹trz budynku do g ³êbiej znajduj ¹cej siê cieñszej œcianki dzia ³owej. Ewentualne pêkniêcie powsta ³oby bezpoœrednio na granicy œcianki ze stropodachem, a nie w odleg ³oœci oko ³o 2 metrów od frontowej œciany parteru. Z wiadomoœci specjalnych nie wynika ³o tak¿e, aby dosz ³o do rozluŸnienia gruntu w s ¹siedztwie budynków powodów, zatem powsta ³e szkody wi ¹za ³y siê w szczególnoœci z natê¿eniem wibracji na skutek prac rozpoczêtych pod koniec paŸdziernika 2019 roku po zmianie technologii robót.

Wobec powy¿ (...) do przekonania, ¿e istnieje zwi ¹zek miêdzy powsta ³ymi wy¿ej szkodami a prowadzonymi pracami. Gdyby bowiem nie prowadzone prace nie dosz ³oby do szkody po stronie powodowej. W przypadku powoda J. M. nie dosz ³oby do zwiêkszenia dotychczasowych uszkodzeñ, natomiast gdyby nie wady konstrukcyjne równie¿ szkoda nie powsta ³aby. (...) na uwadze, ¿e po zakoñczeniu prac powsta ³e uszkodzenia nie zwiêkszy ³y swojego rozmiaru, co dodatkowo przemawia za przyjêciem zwi ¹zku pomiêdzy zwiêkszeniem lub powstaniem spêkañ a prowadzonymi przez pozwanego pracami budowlanymi.

W zwi ¹zku z powy¿ (...), ¿e pozwana spó ³ka ponosi odpowiedzialnoœæ za szkodê poniesion ¹ przez powódkê na podstawie art. 435 k.c. P.œliæ nale¿a ³o, i¿ podstawow ¹ przes ³ankê odpowiedzialnoœci na podstawie art. 435 § 1 k.c. stanowi ryzyko wyrz ¹dzenia szkody zwi ¹zane z dzia ³alnoœci ¹ gospodarcz ¹. (...) tego unormowania jest wiêc powinnoœæ naprawienia szkody przez tego, kto prowadzi przedsiêbiorstwo wprawiane w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody. O.œæ ta powstaje bez wzglêdu na winê prowadz ¹cego przedsiêbiorstwo, a tak¿e bez wzglêdu na to, czy szkoda nast ¹pi ³a w warunkach bezprawnego zachowania odpowiedzialnego. P. ruchu przedsiêbiorstwa odnosi siê przy tym do jego funkcjonowania jako ca ³oœci (por. wyrok SN z dnia 23 maja 2012r., I PK 198/11, L.).

Zdaniem (...), w toku niniejszego postêpowania nie zosta ³y skutecznie podniesione ani wykazane ¿adne okolicznoœci egzoneracyjne o jakich mowa w art. 435 § 1 k.c. Pozwany nie udowodni ³, aby powstanie szkody nast ¹pi ³o wskutek si ³y wy¿szej, b ¹dŸ na skutek wy ³¹cznej winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za któr ¹ pozwany nie ponosi odpowiedzialnoœci. Ustalenie, ¿e trudne warunki geologiczne mieœci ³y siê w granicach si ³y wy¿szej nie by ³o uprawnione, choæby z tego powodu, ¿e brak by ³o inicjatywy dowodowej strony pozwanej w tym zakresie. Nie mniej dopiero po zmianie technologii robót na mikrotunelowanie dosz ³o do opisanych wy¿ej szkód.

(...) wysokoœæ nale¿nego odszkodowania (...), ograniczaj ¹c zobowi ¹zanemu naprawienie szkody zgodnie z treœci ¹ art. 362 k.c., stanowi ¹cym, ¿e je¿eli poszkodowany przyczyni ³ siê do powstania lub zwiêkszenia szkody, obowi ¹zek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okolicznoœci, a zw ³aszcza do stopnia winy obu stron. Przyczynienie siê poszkodowanego do powstania lub zwiêkszenia szkody ma miejsce wówczas, gdy szkoda jest skutkiem nie tylko zdarzenia, z którym ustawa ³¹czy obowi ¹zek odszkodowawczy innego podmiotu, ale tak¿e zachowania siê samego poszkodowanego (wyrok SN z 20.06.1972 r. II PR 164/72, LEX nr 7098). Przyczynienie siê w ujêciu art. 362 k.c. oznacza, ¿e pomiêdzy zachowaniem poszkodowanego, a szkod ¹ istnieje adekwatny zwi ¹zek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawid ³owoœæ po stronie poszkodowanego podlegaj ¹ uwzglêdnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie siê uzasadnia obni¿enie odszkodowania. W wyroku z dnia 3 sierpnia 2006 roku w sprawie IV CSK 118/06 (LEX nr 369169) (...) N.¿szy wskaza ³, ¿e w orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, i¿ przyczynienie siê nale¿y ujmowaæ w sposób zró¿nicowany w zale¿noœci od podstawy prawnej, z jakiej wywodzi siê roszczenie odszkodowawcze. Przyczynienie poszkodowanego dotyczy tak¿e odpowiedzialnoœci na zasadzie ryzyka, wynikaj ¹cej z przepisów art. 435 k.c. O.œæ ta nie uzasadnia na ³o¿enia obowi ¹zku naprawienia szkody w pe ³nym zakresie na w ³aœciciela przedsiêbiorstwa wprawianego w ruch za pomoc ¹ si ³ przyrody, je¿eli przyczyna szkody jest mieszana i jej powstanie pozostaje czêœciowo w normalnym zwi ¹zku przyczynowym z zachowaniem siê poszkodowanego, dotkniêtym obiektywn ¹ nieprawid ³owoœci ¹ lub niezgodnoœci ¹ z powszechnie przyjêtymi sposobami postêpowania (por. wyrok S ¹du Apelacyjnego w S. z dnia 11 czerwca 2015 r. I ACa 166/15, LEX 1789974, wyrok S ¹du Apelacyjnego w £odzi z dnia 2 grudnia 2015 roku I ACa 786/15, Portal O. S. Powszechnych, wyrok S ¹du N.¿szego z 22.11.2017 r., IV CSK 8/17, LEX nr 2434700).

Z.¿ywszy na obowi ¹zek w ³aœciciela w ³aœciwego utrzymania budynku (...) uzna ³, ¿e powód J. M. oraz pozwany ponosz ¹ po po ³owie odpowiedzialnoœæ za powsta ³e szkody. Oczywistym jest, ¿e zwiêkszenie rozmiaru degradacji budynku powoda J. M. wynika ³o z prowadzonych przez pozwanego prac, nie mniej nie dosz ³oby do nich, gdyby nie istnia ³y przed przyst ¹pieniem pozwanego do prac, a zatem gdyby budynek utrzymany by ³ w prawid ³owym stanie technicznym. Stan techniczny budynku (...) znany powodowi, co potwierdza osadzenie przy elewacji kotew œci ¹gów utrzymuj ¹cych œcianê frontow ¹ poddasza. Wobec faktu, ¿e konieczne do przeprowadzenia prace nie mog ¹ ograniczyæ siê wy ³¹cznie do zmniejszenia rozwarcia powsta ³ych spêkañ – naprawa taka powinna byæ kompleksowa, a wiêc si ³¹ rzeczy wymaga naprawienia równie¿ spêkañ wynikaj ¹cych wy ³¹cznie z wad konstrukcyjnych budynku. Je¿eli zatem w tym przypadku wartoœæ tych prac wynios ³a 15.361,70 z ³, odpowiedzialnoœæ pozwanego ograniczy ³a siê do po ³owy tej kwoty, a zatem 7.680,85 z ³. Je¿eli mowa o budynku powoda G. M. to zaproponowany przez bieg ³¹ zakres napraw nie obejmowa ³ ¿adnych uszkodzeñ nie wynikaj ¹cych z prowadzonych prac. (...) w postaci pêkniêcia na klatce schodowej powsta ³¹ na skutek przenoszonych wibracji, nie znajduj ¹c zwi ¹zku innych spêkañ z tymi pracami. Koszt tych prac zamkn ¹³ siê w kwocie 690,21 z ³.

(...)¿sze na uwadze na podstawie art. 435 § 1 k.c. w punktach 1. i 6. zas ¹dzono na rzecz powodów odpowiednio wskazane wy¿ej kwoty, oddalaj ¹c w punktach 2. i 7. powództwo w pozosta ³ych zakresie na podstawie art. 361 § 2 k.c. jako zawy¿one, a w przypadku powoda J. M. dodatkowo na podstawie art. 362 k.c.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. uwzglêdniono ¿ ¹danie powodów o zas ¹dzenie odsetek od dnia wydania wyroku (art. 321 k.p.c.), albowiem roszczenie wymagalne by ³o najpóŸniej z dat ¹ dorêczenia pozwu stronie pozwanej.

O kosztach procesu orzeczono w punktach 3. i 8. na podstawie art. 100 k.p.c. na zasadzie stosunkowego rozdzielenia kosztów. P. powodami nie zachodzi ³o wspó ³uczestnictwo jednolite.

Powód J. M. wygra ³ proces w 63 %, pozwany w stosunku do niego w 37 %. Koszty poniesione przez tego powoda stanowi ³y: op ³ata s ¹dowa od pozwu (750,00 z ³), wynagrodzenie kwalifikowanego pe ³nomocnika w osobie adwokata w stawce minimalnej (3.600,00 z ³) okreœlonej w § 2 pkt 5 (...) Ministra S.œci w sprawie op ³at za czynnoœci adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) oraz uiszczona zaliczka na poczet wynagrodzenia bieg ³ej (500,00 z ³). Z kolei koszty poniesione przez pozwanego stanowi ³o wynagrodzenie kwalifikowanego pe ³nomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej ustalonej na podstawie analogicznego (...) za czynnoœci radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.). Kompensacja poniesionych kosztów stron w proporcji, w jakiej wygra ³y proces skutkowa ³a zas ¹dzeniem w punkcie 3. wyroku na rzecz powoda J. M. kwoty 1.412,92 z ³ tytu ³em zwrotu kosztów procesu.

Z kolei powód G. M. wygra ³ proces w 38 %, pozwany w stosunku do niego w 62 %. Koszty poniesione przez tego powoda stanowi ³o wynagrodzenie kwalifikowanego pe ³nomocnika w osobie adwokata w stawce minimalnej (900,00 z ³) okreœlonej w § 2 pkt 3 (...) Ministra S.œci w sprawie op ³at za czynnoœci adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) oraz uiszczona zaliczka na poczet wynagrodzenia bieg ³ej (500,00 z ³). Z kolei koszty poniesione przez pozwanego stanowi ³o wynagrodzenie kwalifikowanego pe ³nomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej ustalonej na podstawie analogicznego (...) za czynnoœci radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.). Kompensacja poniesionych kosztów stron w proporcji, w jakiej wygra ³y proces skutkowa ³a zas ¹dzeniem w punkcie 8. wyroku na rzecz powoda G. M. kwoty 220,00 z ³ tytu ³em zwrotu kosztów procesu.

Od kwot zas ¹dzonych tytu ³em kosztów procesu na podstawie art. 98 § 11 k.p.c. nale¿a ³y siê równie¿ odsetki ustawowe za opóŸnienie od dnia uprawomocnienia siê wyroku do dnia zap ³aty.

W punktach 4., 5., 9. i 10. wyroku na tej samej zasadzie na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 8 ust. 1 i art. 83 i 113 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o kosztach s ¹dowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 z póŸn. zm.) rozstrzygniêto o nieop ³aconych kosztach s ¹dowych.

Nieuiszczone koszty s ¹dowe stanowi ³o wynagrodzenie bieg ³ej w kwocie 2.406,03 z ³ do rozliczenia na obie sprawy po 1.203,00 z ³ oraz zwrot kosztów zwi ¹zanych ze stawiennictwem œwiadków w ³¹cznej kwocie 659,81 z ³, a zatem po 329,90 z ³ na ka¿d ¹ ze spraw. W przypadku powoda G. M. do rozliczenia pozosta ³a tak¿e nieuiszczona op ³ata s ¹dowa od pozwu w kwocie 200,00 z ³. (...), ¿e koszty opinii (...) nale¿y rozdzieliæ na dwie równe czêœci przypadaj ¹ce dwóm parom stron (powód J. M. i pozwany, powód G. M. i pozwany). (...) zaliczki na poczet wynagrodzenia bieg ³ej we wskazanych wy¿ej punktach i w oparciu o ww. podstawê prawn ¹ obci ¹¿ono strony kosztami s ¹dowymi w stosunku, w jakim uleg ³y w swoim ¿ ¹daniu.