Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion - Hajduk

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2023 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. L.

przeciwko M. K.

o eksmisję

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 19 października 2022 r., sygn. akt I C 212/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion-Hajduk

Sygn. akt III Ca 1141/22

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej wyrokiem z 19 października 2022 roku nakazał pozwanemu M. K. opróżnienie i opuszczenie lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...) i wydanie go powodowi A. L. w stanie wolnym od osób i rzeczy, nie orzekł o uprawnieniu pozwanego do otrzymania lokalu socjalnego od Gminy R. i zasądzil od pozwanego M. K. na rzecz powoda A. L. 457 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że 28 września 2016 r. pozwany M. K. zawarł z B. K. umowę przedwstępną sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...). Strony postanowiły, iż przyrzeczona umowa sprzedaży zostanie zawarta do dnia 30 stycznia 2018 r. za cenę 130 000 zł. B. K. oświadczyła, iż na poczet należności z tytułu ceny otrzymała od pozwanego dnia 28 września 2016 r. kwotę 30 000 zł tytułem zadatku.

Około tydzień po zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu mieszkalnego z dnia 28 września 2016 r. pozwany otrzymał klucze do mieszkania. Pozwany płacił też za czynsz i za media. Wraz ze swoją żoną A. K. (1), będącą zarazem siostrą powoda, przeprowadzili remont mieszkania. W maju 2017 roku wprowadzili się do przedmiotowego mieszkania. Pozwany wraz z żoną chcieli zakupić mieszkanie ze środków, które mieli otrzymać na podstawie umowy kredytu bankowego. Nie uzyskali jednak kredytu w uwagi na brak zdolności kredytowej. W związku z powyższym zwrócili się z prośbą o pomoc do powoda. Na podstawie ustnych ustaleń A. L. zgodził się zaciągnąć kredyt hipoteczny na zakup przedmiotowej nieruchomości.

Dnia 4 kwietnia 2018 r. A. L. nabył stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny numer (...) w budynku przy ulicy (...) w R., wpisany w księdze wieczystej (...) Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej, za cenę 130 000 zł.

Pieniądze, którymi powód spłacał należności kredytowe były przekazywane mu przez małżonków K.. Matka i ojciec A. K. (1) sprzedali mieszkanie na Ukrainie i przekazali córce i zięciowi pieniądze na spłatę kredytu na mieszkanie w R.. We wrześniu 2020 roku A. K. (1) wraz z córką wyprowadziła się z mieszkania przy ulicy (...). Po tym zdarzeniu pomiędzy stronami postępowania wynikł konflikt. Powód zwracał się do pozwanego o opuszczenie przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Pozwany jednak nadal zamieszkuje przy ulicy (...) w R..

Pozwany nie korzysta z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w R. na podstawie ustawy o pomocy społecznej. Pozwany na dzień 31 marca 2022 r. nie figurował w rejestrze osób bezrobotnych i poszukujących pracy Powiatowego Urzędu Pracy w R.. Pozwany nie ma ustalonego prawa do renty lub emerytury z ZUS.

Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo na podstawie art. 222 § 1 k.c. Powód jest właścicielem stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego numer (...) w budynku przy ulicy (...) w R., co wynika z . umowy sprzedaży z dnia 4 kwietnia 2018 r. oraz wydruku księgi wieczystej (...). Pozwany podnosił, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy powierniczej, na mocy której po spłacie kredytu powód zobowiązał się do przeniesienia własności lokalu na rzecz pozwanego oraz jego żony. Sąd I instancji podkreślił, że ta okoliczność nie wpływa na ocenę, czy powód jest właścicielem nieruchomości, a ewentualne roszczenia wynikające z umowy, na którą powoływał się pozwany mogą stanowić przedmiot odrębnego postępowania. Pozwany podnosił, że przysługuje me skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą, wynikające z umowy użyczenia i powód nigdy nie wypowiedział tej umowy. Sąd Rejonowy wskazał, że we wrześniu 2020 roku A. K. (1) wraz z dzieckiem wyprowadziła się z mieszkania przy ulicy (...), a po tym zdarzeniu powód zwracał się do pozwanego o opuszczenie przedmiotowego lokalu mieszkalnego, co należy uznać za wypowiedzenie umowy użyczenia, a nawet gdyby przyjąć, iż pozwany nie wzywał pozwanego do opuszczenia przedmiotowego mieszkania, to za równoznaczne w skutkach prawnych z wypowiedzeniem umowy użyczenia należy uznać wytoczenie powództwa o eksmisję. W takiej sytuacji wraz z doręczeniem pozwanemu odpisu pozwu o eksmisję złożono bowiem oświadczenie o wypowiedzeniu umowy użyczenia lokalu mieszkalnego. Sąd Rejonowy uznał także, że art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, dotyczący wymogów formalnych wypowiedzenia, które powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia, nie znajduje jednak zastosowania w okolicznościach przedmiotowej sprawy, albowiem dotyczy wypowiedzenia stosunku prawnego, w którym lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu. Tymczasem w niniejszej sprawie pozwany był uprawniony do używania lokalu na podstawie umowy użyczenia, a zgodnie z art. 710 k.c. przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Stosownie do treści art. 14 ust. 7 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego , przepisów art. 14 ust. 4 dotyczących przyznania lokalu socjalnego od gminy nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo ze społeczną inicjatywą mieszkaniową, zatem nie zaszła przesłanka do orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego.

Pozwany w apelacji zarzucił naruszenie:

- art. 321 k.p.c. przez orzeczenie ponad żądanie pozwu w oparciu o niewyrażoną podstawę faktyczną przez powoda albowiem powód nie twierdził, że wypowiedział pozwanemu umowę użyczenia, a z twierdzenia o wzywaniu pozwanego do opuszczenia lokalu mnie można wyinterpretować wypowiedzenia umowy użyczenia,

- art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów w zakresie w jakim Sąd I instancji nie uznał braku wypowiedzenia umowy użyczenia i braku wezwań do opuszczenia mieszkania oraz przez dowolną ocenę zeznań A. K. (2) i powoda w zakresie rzekomego wypowiedzenia umowy przez powoda,

- art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. przez przyjęcie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodził skutki prawne tj. skutecznego wypowiedzenia umowy użyczenia i wezwań do opuszczenia lokalu,

Pozwany zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przez uznanie, że powód skutecznie wypowiedział umowę.

Pozwany wniósł o zmianę wyroku przez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy podziela zasadniczo zarówno ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, jak też podstawę prawną rozstrzygnięcia i unikając zbędnych powtórzeń przyjmuje je za własne.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił w sprawie stan faktyczny w oparciu o zebrane dowody, a ich ocena mieści się w dyrektywie zawartej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd I instancji wskazał fakty, które uznał za udowodnione i dowody, na których się oparł. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy nie naruszają reguł wynikających z doświadczenia życiowego i zasad logiki. Sąd odwoławczy instancji nie znajduje podstaw do ich korygowania.

Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymogami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia, według których Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 sierpnia 2012r. III AUa 620/12). Stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy wykazać, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Z tych względów za niewystarczające należy uznać przekonanie strony o innej niż przyjęta przez Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i o ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez Sąd (Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z dnia 1 marca 2012r. I ACa 111/12; z dnia 3 lutego 2012r., I ACa 1407/11). Jeżeli zatem Sąd, ze zgromadzonego materiału dowodowego, wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (wyrok Sądu Apelacyjny we Wrocławiu z dnia 8 lutego 2012r.; I ACa 1404/11). Co więcej dla skuteczności tak podniesionego zarzutu nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe, odnosząc się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie Sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez Sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając. Biorąc pod uwagę wskazane wyżej kryteria nie sposób przypisać Sądowi Rejonowemu uchybień, które pozwalałyby na korygowanie poczynionych przez ten Sąd ustaleń faktycznych.

Pozostałe zarzuty podniesione w apelacji nie były uzasadnione. Chybiony jest zarzut naruszenia art. 321 k.p.c. powód w uzasadnieniu pozwu wskazał fakty, które Sąd Rejonowy ocenił dokonując ich oceny prawnej. Z przytoczonej przez powoda podstawy faktycznej żądania wynikało, że strony łączy stosunek prawny – umowa użyczenia albowiem pozwany zajmował mieszkanie będące własnością powoda i nie uiszczał na rzecz właściciela żadnego wynagrodzenia. Strona powodowa, nawet reprezentowana przez fachowego pełnomocnika nie ma obowiązku wskazania podstawy prawnej żądania, chyba że ona determinuje samo żądanie lub w przypadku gdy sąd zobowiąże stronę do wskazania podstawy prawnej żądania.

Strony wiązała umowa użyczenia uregulowana w art. 710 k.c. przepisy dotyczące umowy użyczenia nie zawierają regulacji dotyczącej formy i terminów wypowiedzenia umowy. Umowa użyczenia stanowi zobowiązanie bezterminowe - trwałe, do którego zastosowanie znajduje ogólna regulacja art. 365 ¹ k.c. Art. 365 ¹ k.c. stanowi, że zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. Strony nie ustaliły terminu na jaki została zawarta umowa, nie wskazały także terminów wypowiedzenia, a zatem zobowiązanie wynikające z umowy użyczenia wygasło niezwłocznie po wypowiedzeniu. Powód nie skierował do pozwanego pisemnego wypowiedzenia, z zeznań świadka A. K. (2) wynika tylko, że powód sygnalizował pozwanemu, że ma się wyprowadzić lub spłacić mieszkanie. Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że sam pozew stanowi wypowiedzenie umowy. Wypowiedzenie umowy jest jednostronnym oświadczeniem woli i wywiera swój skutek z chwilą , gdy doszło do osoby wobec której takie ma zostać złożone w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią– art. 61 § 1 k.c. Pozew został doręczony pozwanemu w dniu 29 marca 2022r., zaś wyrok w tej sprawie wydano 19 października 2022r. – po skutecznym wypowiedzeniu umowy użyczenia.

Z tych wszystkich przyczyn zaskarżony wyrok należało uznać za prawidłowy. Powodowi jako właścicielowi przysługiwało skuteczne względem pozwanego roszczenie windykacyjne wynikające z art. 222 § 1 k.c.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze oddalił apelację na mocy art. 385 k.p.c. i na mocy art. 98 k.p.c. orzekł o kosztach postępowania odwoławczego, obciążając nimi pozwanego, a złożyło się na nie wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 120zl.

SSO Magdalena Balion – Hajduk