Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 listopada 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. G. (1) jako pracownik płatnika składek (...) spółki jawnej nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 5 lipca 2021 roku, zarzucając pozorność umowy o pracę, która zdaniem Zakładu została sporządzona nie w celu rzeczywistego świadczenia pracy przez ubezpieczonego, a jedynie uzyskania przez niego tytułu do objęcia ubezpieczeniem w związku ze spodziewaną niezdolnością do pracy z powodu choroby i prawa do zasiłku chorobowego . (decyzja k. 108-110 akt ZUS)

W dniu 7 grudnia 2021 roku A. G. (1), reprezentowany przez pełnomocnika procesowego – adwokata, odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie, że jako pracownik płatnika składek podlega od 5 lipca 2021 roku obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o zasądzenie kosztów postępowania. (odwołanie k. 3-5)

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 27 grudnia 2021 roku pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź na odwołanie k.15-16)

Działający w imieniu (...) spółki jawnej R. O., G. O. (1) – wspólnik G. O. (1) przyłączył się do stanowiska wnioskodawcy. (e-protokół rozprawy z 9.06.2022 r., zapis: 00:04:15)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek – P. (...) spóła jawna R. O., G. O. (1) prowadzi działalność gospodarczą polegającą na produkcji i montażu mebli . Siedziba spółki zarejestrowana jest w R. przy ul. (...). (okoliczność niesporna)

Faktycznie spółka prowadzi działalność w jednym z lokali pod wskazanym adresem, pod numerem 31. (przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

W okresie od stycznia do czerwca 2021 roku spółka będąca płatnikiem zatrudniała 6-7 pracowników, wszystkich na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, z miesięcznym wynagrodzeniem brutto od 2.600 złotych do 3.509,34 złotych. (wykaz k 83-84)

A. G. (1), urodzony (...), legitymuje się od 1997 roku wykształceniem średnim technicznym, posiada tytuł mechanika samochodowego.

W okresie od 2 grudnia 1997 roku do 30 czerwca 1999 roku był zatrudniony (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na stanowisku mechanika samochodowego.

Od 22 listopada 1999 roku do 26 marca 2000 roku był pracownikiem P. S., a od 15 maja 2000 roku do 17 lipca 2000 roku - J. L. (1) - zatrudnionym w obu tych zakładach na stanowisku mechanika samochodowego.

Następnie w okresie od 26 lutego 2001 roku do 17 kwietnia 2001 roku wykonywał pracę na rzecz J. L. (2), będąc zatrudnionym na stanowisku pracownika stolarni.

Następnie od 16 września 2002 roku do 14 grudnia 2002 roku był zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) jako mechanik napraw pojazdów samochodowych, zaś od 30 stycznia 2004 roku do 8 października 2005 roku – w (...) spółce jawnej na stanowisku mechanika samochodowego.

Od 1 lipca 2007 roku do 30 listopada 2013 roku był pracownikiem A. A., zatrudnionym na stanowisku montera mebli.

(okoliczności niesporne, dokumentacja k 12-18 akt ZUS załączonych do akt sprawy)

W okresie od 4 lutego 2015 roku do 1 lipca 2021 roku A. G. (1) prowadził własną działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod nazwą (...) s.c. K. C., A. G. (1), zajmującą się produkcją mebli kuchennych i w związku z tym posiadał tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Spółka ta wynajmowała pomieszczenie w pobliżu miejsca działalności płatnika – w tym samym ciągu budynków - przy ulicy (...) w R..

(odpis (...) k 73 akt ZUS, przesłuchanie wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:09:11 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:04:39, przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

Spółka prowadzona przez wnioskodawcę zatrudniała pracownika z Ukrainy, który opuścił Polskę w związku z pandemią C. 19. Nie poszukiwała już wówczas pracownika na jego miejsce. Wnioskodawca wówczas stwierdził, że woli sam być zatrudniony w spółce jawnej teściów. Teściowie znali jego umiejętności i możliwości zarobkowania, zgodzili się na wynagrodzenie zaproponowane przez wnioskodawcę. (przesłuchanie wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:09:11 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:04:39, przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

Z tytułu prowadzonej działalności w 2019 roku A. G. (1) osiągnął przychód w kwocie 174.150,94 złotych, w 2020 roku – 171.357,38 złotych, a w 2021 roku (do końca czerwca) – 46.047,06 złotych. (zestawienie przychodów i dochodów k. 62-64)

Wnioskodawca jest zięciem wspólników spółki będącej płatnikiem – R. O. i G. O. (1). (okoliczność niesporna)

W dniu 5 lipca 2021 r. pomiędzy A. G. (1) a (...) spółką jawną R. O., G. O. (1) zawarta została umowa o pracę, na mocy której A. G. (1) został zatrudniony na stanowisku stolarza meblowego, w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 4697,94 zł miesięcznie. (umowa o pracę z k. 60 akt ZUS)

Tego dnia wnioskodawca przeszedł szkolenie wstępne, a w dniach 5-6 lipca 2021 roku – szkolenie stanowiskowe. (karta szkolenia k 64)

W dniu 6 lipca 2021 roku A. G. (1) pozytywnie przeszedł badanie lekarskie i został uznany za zdolnego do podjęcia pracy na stanowisku stolarza meblowego . (orzeczenie lekarskie k 66 akt ZUS)

Do zakresu obowiązków wnioskodawcy należało:



wykonywanie, obróbka, okuwanie elementów meblowych



wybór odpowiedniego gatunku drewna, który będzie najlepiej się sprawdzać czy konkretnym rodzaju mebli



lakierowanie gotowych wyrobów



konserwacja mebli



oklejanie mebli



szlifowanie, heblowanie elementów meblowych



składanie gotowych elementów w poszczególne meble



montaż mebli u klienta.

(zakres obowiązków k 56 akt ZUS)

G. O. (1) zdecydował się na zatrudnienie wnioskodawcy ze względu na wydłużające się terminy oczekiwania przez klientów na meble – sięgające ponad pół roku. (przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

Wnioskodawca podjął pracę u płatnika od 5 lipca 2021 roku. Pracuje tam faktycznie do chwili obecnej, z przerwami:

- na urlop wypoczynkowy (od 2 sierpnia 2021 roku do 16 sierpnia 2021 roku, 4-5 października 2021 roku, 8 -11 października 2021 roku, 12 listopada 2021 roku),

- na opiekę nad żoną, która w dniu (...) urodziła dziecko (od 3 września 2021 roku do 17 września 2021 roku)

Od 8 grudnia 2021 roku korzystał z urlopu dla ojca, wrócił do pracy w dniu 30 sierpnia 2022 roku, po wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego.

A. G. (1) pracę dla spółki będącej płatnikiem wykonywał codziennie od poniedziałku do piątku, podpisując codziennie listę obecności.

(listy obecności k 158-163, przesłuchanie wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:09:11 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:04:39, przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

W ramach zatrudnienia u płatnika A. G. (1) przy swoim stole przygotowywał meble do montażu u klienta – przygotowywał materiał do cięcia na pile, później wykańczał obrzeża materiału na okleiniarce, składał meble, pomagał przy ładowaniu gotowych mebli do samochodu dostawczego. Jak była potrzeba pracował też przy pilarce.

Pracę wykonywał w godzinach 7.00-15.00.

Zastąpił G. O. (1), który zajął się w ramach działalności spółki także innymi czynnościami, nie stolarskimi.

G. O. (1) wydawał wnioskodawcy polecenia, egzekwował jego pracę i sprawdzał jakość wykonania i terminowość.

Oprócz wnioskodawcy zatrudniony był drugi stolarz – J. B. (1) oraz monterzy.

(zeznania świadka J. B. – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis: 00:47:21, zeznania świadka M. K. - e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis: 00:55:19, zeznania świadka B. G. - e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis: 01:06:02, zeznania świadka I. M. - e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis: 01:13:59, zeznania świadka P. C. - e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis: 01:20:16, przesłuchanie wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:09:11 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:04:39, przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

A. G. (1) w godzinach pracy u płatnika dokonywał transakcji za pomocą karty bankomatowej w dniach:

- 7 lipca 2021 roku (środa) o godz.07:51:38 dokonując zakupu w sklepie spożywczo – przemysłowym w A.

- 8 lipca 2021 roku (czwartek) o godz.07:50:33 dokonując zakupu w sklepie spożywczo – przemysłowym w A.

- 8 lipca 2021 roku (czwartek) o godz.12:30:39 dokonując zakupu w delikatesach w R.

- 9 lipca 2021 roku (piątek) o godz.07:20:43 dokonując zakupu w sklepie spożywczo – przemysłowym w A.

- 9 lipca 2021 roku (piątek) o godz.10:43;25 dokonując zakupu w sklepie (...) w R.

-16 lipca 2021 roku (piątek) o godz.07:45:46 dokonując zakupu w sklepie spożywczo – przemysłowym w A.

- 29 września 2021 roku (wtorek) o godz. 14:46:17 dokonując zakupu na stacji paliw w R.

- 25 listopada 2021 roku (czwartek) o godz.09:29:45 dokonując zakupu w PPHU (...) w K..

Niezależnie od tego, w dniach: 13, 15, 20 lipca 2021 roku, 25 sierpnia 2021 roku, 24 września 2021 roku, 4, 26, 29 i 30 listopada 2021 roku oraz 3 grudnia 2021 roku - w godzinach pracy wnioskodawca dokonywał zakupu usług poprzez aplikację A..C. a 31 sierpnia 2021 roku dokonał zapłaty za usługę w stacji (...).

(zaświadczenie wystawione przez (...) Bank (...) S.A. – k 108-110, k 157)

W dniu 12 lipca 2021 roku A. G. (1) zostawił swoją kartę bankomatową żonie – A. G. (2), która tego dnia na własnym koncie miała tylko 54,78 złotych, co nie wystarczyłoby na zakupy zaplanowane przez nią na ten dzień. Dopiero dzień później jej konto zostało zasilone kwotą 350 złotych.

A. G. (2) dokonała tego dnia zakupów przy użyciu karty męża w sklepie (...) w L. (godz.07:11:19) na kwotę 33,90 złotych, w aptece w A. (godz.13:01:39) na kwotę 36,15 złotych, w sklepie (...) w W. (godz.13:23:42 i godz.13:29:23) na kwotę 189 złotych i 13,17 złotych.

(zeznania świadka A. G. – e-protokół rozprawy z 25.08.2022 r., zapis: 00:18:35, zaświadczenie wystawione przez (...) Bank (...) S.A. dot. konta A. G. (1) – k 108-110, zaświadczenie wystawione przez (...) Bank (...) S.A. dot. konta A. G. (2) – k 149, przesłuchanie wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:09:11)

W okresie nieobecności w pracy wnioskodawcy spółka nie zatrudniła nowego pracownika na jego miejsce, jego obowiązki z powrotem przejął G. O. (1) ze względu na deficyt pracowników na rynku usług stolarskich. Spółka cały czas poszukuje dodatkowego stolarza. (przesłuchanie działającego w imieniu płatnika G. O. - e-protokół rozprawy z 8.12.2022, zapis 00:18:37 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami – e-protokół rozprawy z 9.06.2022, zapis 00:30:18)

A. G. (1) został zgłoszony przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 5 lipca 2021 r. z kodem tytułu ubezpieczenia - pracownik. Dokument (...) został złożony w terminie. (okoliczności niesporne)

Płatnik składek złożył za wnioskodawcę dokumenty rozliczeniowe, przy czym zostały wykazane podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z zawartą umową. (okoliczności niesporne)

W okresie od stycznia do września 2021 roku płatnik składek uzyskał przychód w kwocie 799.843,30 złotych, koszty uzyskania przychodu wyniosły 822.000,46 złotych (zakup towarów na kwotę 481.864,40 złotych, wydatki 340.136,06 złotych), w związku z czym okres ten zamknął się stratą 22.157,16 złotych. (zestawienie k 46 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd odtworzył na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł przyczyn by czynić to z urzędu, a ponadto opierając się na przesłuchaniu stron spornej umowy korespondujących z jednoznacznymi zeznaniami świadków, którzy potwierdzili fakt świadczenia przez A. G. (1) na rzecz spółki będącej płatnikiem pracy w systemie podporządkowania G. O. (1).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ( (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1009), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Na tle cytowanego przepisu zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie określone zostały konstytutywne cechy stosunku pracy, odróżniające go od innych stosunków prawnych. Należą do nich: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I PK 110/06, Lex nr 207175).

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006 r. III AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

W niniejszej sprawie ustalone zostało, że wnioskodawca w okresie od 4 lutego 2015 roku do 1 lipca 2021 roku prowadził własną działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod nazwą (...) s.c. K. C., A. G. (1), zajmującą się produkcją mebli kuchennych, a następnie, po decyzji o zaprzestaniu prowadzenia własnej działalności - w dniu 5 lipca 2021 roku zawarł umowę o pracę ze spółką będącą płatnikiem, którą faktycznie wykonywał zgodnie z ustaleniami.

Jak bowiem wynika ze spójnych zeznań świadków oraz przesłuchania wnioskodawcy i działającego w imieniu płatnika G. O. (1) wnioskodawca wykonywał na rzecz spółki codziennie - od poniedziałku do piątku, w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę stolarza, w miejscu wskazanym przez pracodawcę, wykonując jego polecenia.

Wszyscy świadkowie jednoznacznie wskazali w sposób szczegółowy na czym polegała praca A. G. (1), podając, że pracował on przy swoim stole, przygotowywał meble do montażu u klienta – przygotowywał materiał do cięcia na pile, później wykańczał obrzeża materiału na okleiniarce, składał meble, pomagał przy ładowaniu gotowych mebli do samochodu dostawczego, a jak była potrzeba pracował też przy pilarce, a pracę tę wykonywał od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00-15.00.

Powyższej tezy nie zmienia fakt, że wnioskodawcy zdarzyły się pięć razy spóźnienia do pracy w dniach: 7, 8, 9 i 16 lipca 2021 roku, kiedy to między godziną 7.00 a 8.00 dokonywał jeszcze zakupów spożywczych w sklepie spożywczo – przemysłowym w A., gdzie mieszkał oraz w dniu 25 listopada 2021 roku kiedy po godzinie 9:00 odbywał wizytę w warsztacie samochodowym P. J. w K..

Jakkolwiek spóźnienia stanowią naruszenie dyscypliny pracy, to jednak - skoro nie skutkowały one w przypadku wnioskodawcy wyciągnięciem konsekwencji służbowych – były tolerowane przez pracodawcę i nie mogą podważać faktu, opisanej przez świadków, pracy codziennej skarżącego na rzecz płatnika.

Sąd zauważa także, że wnioskodawca w godzinach pracy (w dniu 8 i 9 lipca 2021 roku) dokonywał zakupów w delikatesach i w sklepie (...) w miejscowości wykonywania pracy, czyli w R., zaś w dniu 29 września 2021 roku tuż przed godziną 15.00 dokonywał zakupu na stacji paliw w R.. Fakty te, jakkolwiek stanowią przerwę w pracy, to jednak – jak wynika z doświadczenia Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę –zdarzają się, są powodowane koniecznością zakupu jedzenia, picia i nie mogą stanowić podstawy do zaprzeczenia świadczenia pracy przez resztę danego dnia pracy, zwłaszcza jeśli przerwy takie zdarzyły się na przestrzeni okresu zatrudnienia skarżącego sporadycznie.

Wskazać w tym miejscu jeszcze należy, że rozpoznając sprawę Sąd dał wiarę twierdzeniom wnioskodawcy w zakresie w jakim wskazał, że w dniu 12 lipca 2021 roku pracował na rzecz płatnika w miejscu wykonywania pracy, zaś to jego żona dokonywała w ciągu dnia zakupów z użyciem karty debetowej skarżącego (znając jego (...)).

Twierdzenia wnioskodawcy w tym zakresie są bowiem spójne ze złożonymi w toku postępowania sądowego zeznaniami jego żony – A. G. (2), która wprost logicznie wyjaśniła potrzebę skorzystania w tym dniu z karty wnioskodawcy, spowodowanej brakiem wystarczających na zakupy środków płatniczych na własnym koncie. Analiza stanu konta świadka potwierdza tę okoliczność wykazując, że w dniu 12 lipca 2021 roku na koncie tym dostępna była jedynie kwota 54,78 złotych, zaś zakupy przez nią poczynione przy użyciu karty męża opiewały na łączną kwotę 211,32 złotych.

Jakkolwiek działanie takie pozostaje sprzeczne z prawem, Sąd ma na względzie – biorąc pod uwagę własne doświadczenie orzecznicze - że zdarza się także w innych stanach faktycznych i nie może stanowić bezpośrednio podstawy do odmowy uznania zatrudnienia wnioskodawcy w spółce będącej płatnikiem.

Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd w całości podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (LEX nr 590241), iż o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Nadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku (II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), stwierdził, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UK 334/07).

Sąd uznał także, że istniała rzeczywista potrzeba zatrudnienia ubezpieczonego na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Spółka będąca płatnikiem – jak wskazał działający w imieniu spółki (...) - poszukiwała i nadal poszukuje pracownika na stanowisko stolarza, a to, że nikt nie został zatrudniony na miejsce wnioskodawcy w okresie jego długotrwałej nieobecności wynikało bowiem z faktu braku na rynku pracy chętnych do pracy stolarzy. Nie bez znaczenia dla ustalenia potrzeby zatrudnienia A. G. (1) jest fakt jego powrotu do pracy po urlopie ojcowskim i wypoczynkowym od 30 sierpnia 2022 roku i dalszego świadczenia pracy na niezmienionych warunkach do chwili obecnej.

Wysokość wynagrodzenia ustalona w badanej umowie o pracę także nie budzi zastrzeżeń Sądu, gdyż zakres obowiązków skarżącego oraz - przede wszystkim - posiadane przez niego kwalifikacje i dotychczasowe doświadczenie zawodowe (wynikające nie tylko z zatrudnienia u innych pracodawców, ale też z wieloletniego prowadzenia tożsamej działalności gospodarczej) nakazują uznać, że kwota ta była i nadal jest adekwatna, a ponadto była jedynie nieznacznie wyższa od zarobków innych pracowników produkcji w spółce.

Załączone dokumenty obrazujące kondycję finansową płatnika, uzyskującego rocznie znaczne przychody potwierdzają, że posiadał on środki pozwalające na ustalenie takich warunków płacowych dla skarżącego. Fakt wskazanej przez organ rentowy straty bilansowej w 2021 roku – wynikającej z poczynionych przez płatnika wydatków, wynikał także z poczynionych zakupów towarów, które niewątpliwie ocenić należy jako „zamrożone” aktywa, niezbędne do produkcji mebli.

W świetle poczynionych w sprawie ustaleń nie można zatem uznać, że umowa o pracę z wnioskodawcą została zawarta jedynie dla pozoru celem uzyskania ochrony ubezpieczeniowej i świadczeń z ubezpieczenia społecznego i jako taka jest nieważna. Należy mieć również na uwadze, że świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, które obejmują m.in. zasiłek opiekuńczy, mają na celu pokrycie szkody spowodowanej zajściem danego rodzaju ryzyka, tj. określonej sytuacji życiowej, z której wystąpieniem wiąże się opłacanie składki (por. wyrok TK z dnia 6 marca 2007 r., P 45/06, OTK-A 2007, Nr 3, poz. 22).

Zaakcentować przy tym należy, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie uzależniają skuteczności nawiązania stosunku pracowniczego od czasookresu trwania konkretnej umowy, a także od długości wcześniej przysługującej ochrony ubezpieczeniowej. Nawet nagłe przerwanie relacji z pracodawcą bądź nieprzystąpienie do realizacji umowy o pracę w ustalonym czasie z powodu pogorszenia stanu zdrowia pracownika, nie może wpływać negatywnie na powstały stosunek ubezpieczenia społecznego i skutki z niego wynikające.

W ocenie Sądu powyższe rozważania świadczą o tym, że wolą stron faktycznie było zawarcie umowy o pracę i jej wykonywanie.

Przedmiotowa umowa o pracę nie zmierzała zatem do obejścia prawa. Czynnością prawną podjętą w celu obejścia ustawy jest czynność, nie objęta zakazem prawnym, ale przedsięwzięta w celu osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 25 listopada 2004 r. (I PK 42/04. OSNP 2005, nr 14. poz. 209), stwierdził, że "czynności mające na celu obejście ustawy (in fraudem legis) zawierają jedynie pozór zgodności z ustawą. Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem" (por. również wyrok SN z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04. OSNP 2005. nr 15, poz. 235).

Stwierdzić należy zatem, że obejście ustawy to zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej "obchodzi" go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem. Skorzystanie z zasiłków z ubezpieczenia społecznego, nie może być uznane za cel, którego osiągnięcie jest sprzeczne z prawem. Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może ono nawet być głównym motywem nawiązania stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05. OSNP 2006/11-12/192).

Zawierając umowę o pracę strony mogą kierować się różnymi motywami indywidualnymi, które należy wyraźnie odróżnić od causae czynności prawnej. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało do uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych, czy uzyskania kredytu bankowego, nie jest obejściem ustawy (zob. wyrok SN z 25 listopada 2004 r., I PK 42/04).

Podobnie takiego zarzutu nie można postawić umowie o pracę nienaruszającej art. 22 k.p., nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego (tak SN w wyrokach: z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04 oraz z 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05).

Tym samym uzyskanie ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może nawet ono być nawet głównym motywem wyboru świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14 maja 2014 r., III AUa 1254/13, LEX nr 1477215).

Reasumując - Sąd uznał, że całokształt ustalonych przedmiotowej sprawie okoliczności w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wskazuje, że wnioskodawca zawierając sporną umowę o pracę miał zamiar świadczyć pracę i rzeczywiście na jej podstawie wykonywał i nadal wykonuje (po przerwie) na rzecz płatnika składek umówione czynności, a płatnik faktycznie miał i nadal ma rzeczywiste i uzasadnione powody, by zatrudnić w swojej firmie skarżącego na rotującym stanowisku stolarza, przyjmował i nadal przyjmuje pracę świadczoną przez ubezpieczonego i wypłacał oraz nadal wypłaca za nią umówione, niezmienione po długotrwałej nieobecności, wynagrodzenie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca jako pracownik u płatnika składek od 5 lipca 2021 roku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu i w rezultacie na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

SSO Paulina Kuźma