Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 października 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 1 ust. 3 art. 2 i art. 4 ust. 3 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji odmówił R. Ś. prawa do świadczenia uzupełniającego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 2 sierpnia 2022 r. ustaliła, że R. Ś. nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji , a zatem nie spełnił jednego z warunków , od którego uzależniona jest wypłata wnioskowanego świadczenia. /decyzja k.15 – 15 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 8 listopada 2022 r. pełnomocnik R. Ś. złożył w jego imieniu odwołanie od powyższej decyzji. W treści odwołania wskazano, że R. Ś. leczy się na schizofrenię paranoidalną i jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, wymaga pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb m.in. nie dba o higienę osobistą, nie załatwi zakupó , nie pójdzie sam do lekarza. /odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu pełnomocnik organu rentowego wskazał ,że świadczenie uzupełniające przysługiwało wnioskodawcy do 31 lipca 2022 r. , a następnie było również mu wypłacane w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 31 października 2022 r. Orzeczeniem z dnia 8 lipca 2022 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawca nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, a po rozpatrzeniu sprzeciwu, orzeczeniem z dnia 2 sierpnia 2022 r. komisja lekarska ZUS również uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. /odpowiedź na odwołanie k.4 – 4 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. Ś. urodził się (...), legitymuje się wykształceniem średnim. Posiada prawo do renty socjalnej (przyznane do dnia 31 lipca 2024 r.). W okresie od 1 października 2019 r. do 31 października 2022 r. wnioskodawca pobierał świadczenie uzupełniające. /okoliczności bezsporne/

W dniu 15 czerwca 2022 r. złożył wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzupełniającego. /wniosek k.8 - 9 odwrót plik I akt ZUS/

Lekarz orzecznik ZUS rozpoznał u wnioskodawcy schizofrenię. Wskazał, że w obrazie choroby dominują objawy negatywne schizofrenii – jest wycofany, nieufny, ujawnia blade treści urojeniowe, sprawia wrażenie halucynującego, czuje się źle, przyjmuje leki E. i A.. Orzeczeniem z dnia 8 lipca 2022 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że R. Ś. nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. /opinia k.44 plik II akt ZUS , orzeczenie k.10 – 10 odwrót plik I akt ZUS/

Od powyższego orzeczenia wnioskodawca złożył sprzeciw. /okoliczność bezsporna/

Komisja Lekarska ZUS rozpoznała u wnioskodawcy schizofrenię oraz otyłość. W treści opinii wskazano, że w czerwcu 2019 r. R. Ś. był hospitalizowany z przyczyn psychiatrycznych, to jednak od tego czasu nie występowały u niego ekscesy, takie jak choćby wyjście z domu bez ubrania. R. Ś. przyjmuje leki E. i A. S.. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 2 sierpnia 2022 r. stwierdziła, że R. Ś. nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. /opinia k.52 – 53 plik II akt ZUS , orzeczenie k.12 – 12 odwrót plik II akt ZUS/

Powyższe orzeczenie legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji. /decyzja k.15 – 15 odwrót plik I akt ZUS/

W okresie od października do grudnia 2022 r. wnioskodawca, w związku z występującymi objawami schizofrenii, kilkukrotnie korzystał z porad lekarza psychiatry. Lekarz psychiatra oprócz wcześniej stosowanych leków E. i A. S., zastosował względem wnioskodawcy leczenie lekiem R.. /dokumentacja medyczna k.30 – 37 odwrót/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie , w szczególności o załączoną do akt sprawy dokumentację medyczną wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji; w tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Podkreślić należy, że zastosowanie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. nie pozostaje do uznania sądu, gdyż sąd jest obowiązany postąpić zgodnie z jego dyspozycją, a tym samym musi on uchylić decyzję i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania oraz umorzyć postępowanie.

Powyższy przepis potwierdza tezę, iż postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter jedynie odwoławczy i kontrolny, postępowanie dowodowe ogranicza się jedynie do sprawdzenia zgodności z prawem decyzji wydanej przez organ rentowy.

Postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem odrębnym, które cechuje się znaczną odmiennością od zwykłego postępowania cywilnego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd nie bada całokształtu okoliczności łączących strony postępowania, a jedynie bada kwestię prawidłowości i zasadności wydanej decyzji. W odwołaniu wnioskodawca może jedynie żądać korekty tego stanowiska i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu, objętego zaskarżoną decyzją. Odwołujący nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Zarzuty mają ukierunkowywać czynności sądu zmierzające do zbadania zasadności decyzji organu rentowego (M. K., Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, Lex 2013).

W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Zatem tylko na tym obszarze sąd dokonuje jej kontroli zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności (zob. postanowienia SN z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601; z dnia 3 lutego 2010 r., II UK 314/09, Legalis nr 348966; z dnia 18 lutego 2010 r., III UK 75/09, OSNP 2011/15-16/215; z dnia 2 marca 2011 r., II UZ 1/11, Legalis nr 492250; z dnia 22 lutego 2012 r., II UK 275/11, Lex nr 1215286 i z dnia 19 grudnia 2018 r., III UK 77/18, Legalis nr 1865838).

W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005 nr 3, poz. 43 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581).

Stąd też postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności ubezpieczonego do pracy powinno zmierzać do ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczony domaga się przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, a kwestia ta regulowana jest przez przepisy ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1936).

Zgodnie z treścią przepisu art. 2 ust. 1 powyższej ustawy świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

R. Ś. żąda pzryznania świadczenia, do którego prawo jest uzależnione m.in. od stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Podstawą do wydania zaskarżonej decyzji było Orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 sierpnia 2022 r. Odwołanie wniesione przez ubezpieczonego opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, bowiem R. Ś. kwestionuje prawidłowość przyjętego twierdzenia, jakoby nie był niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Wskazać jednak należy, że w sprawie pojawiły się nowe okoliczności, które nie były znane podczas wydawania orzeczenia przez Komisję Lekarską ZUS. Z treści wskazanego orzeczenia z dnia 2 sierpnia 2022 r. wynika wprawdzie, że wnioskodawca leczy się z powodu schizofrenii, to jednak w okresie od października do grudnia 2022 r., w związku z występującymi objawami schizofrenii, kilkukrotnie korzystał on z porad lekarza psychiatry, który oprócz wcześniej stosowanych leków E. i A. S., zastosował względem wnioskodawcy leczenie lekiem R..

Powołane, nowe okoliczności mogą mieć wpływ na kwestię zdolności wnioskodawcy do samodzielnej egzystencji i wymagają rozważenia w tym zakresie przez organy orzecznicze Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w pierwszej kolejności.

Stosownie do treści cytowanego przepisu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. należało zatem uchylić zaskarżoną decyzję, przekazać sprawę organowi rentowemu do rozpoznania
i umorzyć postępowanie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji postanowienia.

S.B.