Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód M. S. wniósł w dniu 19 grudnia 2021 r. ( data stempla operatora pocztowego ) do Sądu Rejonowego w Ciechanowie pozew przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W., żądając zasądzenia na swoją rzecz kwoty 3174,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się należność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany Towarzystwa (...) S.A. w W. wnosił o oddalenie powództwa. Wnosił ponadto o zasądzenie na swoją rzecz od powoda M. S. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 2018 r. w M. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki T. (...) nr rej. (...), którego kierowcą był G. B. ( bezsporne )

Pojazd sprawcy zdarzenia F. nr rej. (...) 8KL2 kierowany przez M. K. w dacie zdarzenia drogowego posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu w Towarzystwie (...) S.A. w W. ( bezsporne ).

W związku ze zgłoszeniem szkody zakład ubezpieczeń zawiadomił poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego oraz możliwości weryfikacji stawek tego najmu przez zakład ubezpieczeń. W imieniu G. B. kontaktem z zakładem ubezpieczeń zajmowała się A. B., pracownik (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. – warsztatu, który zajmował się naprawą pojazdu. Nie uzyskała w zakładzie ubezpieczeń żadnej konkretnej propozycji najmu pojazdu zastępczego czy nawet wskazania danych wypożyczalni współpracującej z zakładem ubezpieczeń sprawcy szkody. A. B. jako pracownik (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. pomogła G. B. w uzyskaniu pojazdu zastępczego z wypożyczalni ( zeznania świadków G. B. k. 245 – 246, A. B. k. 263 – 264 ).

Z uwagi, iż uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszego użytku, poszkodowany potrzebował samochodu zastępczego do załatwiania codziennych życiowych czynności; nie posiadał innego pojazdu, który mógłby użytkować. G. B. w dniu 28 września 2018 r. zawarł z M. S. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. S. w W. umowę najmu pojazdu zastępczego. Przedmiotem najmu był pojazd zastępczy marki F. (...) nr rej. (...) ( umowa najmu pojazdu zastępczego k. 9 - 10, oświadczenie poszkodowanego o sposobie korzystania z pojazdu zastępczego k. 12 ).

G. B. w okresie od dnia 28 września 2018 r. do dnia 9 listopada 2018 ( 43 dni ) korzystał z pojazdu zastępczego na podstawie umowy najmu pojazdu zastępczego zawartej z (...) M. S. w W.. Stawka dobowa najmu wynosiła 180,00 zł netto ( brutto 221,20 zł ) tj. łącznie za 43 dni – 9520,20 zł brutto ( umowa najmu pojazdu zstępczego k. 9 -10, protokół zdawczo – odbiorczy samochodu k. 11, faktura k. 14 ).

W dniu 28 września 2018 r., pomiędzy G. B. a (...) M. S. w W. doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności, na mocy której G. B. w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 28 września 2018 r., przeniósł wszelkie przysługujące mu wierzytelności z tytułu tej szkody związane ze zwrotem kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego na rzecz (...) M. S. w W. ( umowa cesji wierzytelności k. 13 ).

(...) M. S. w W. zgłosił roszczenie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego do Towarzystwie (...) S.A. w W. przesyłając fakturę VAT na kwotę 9520,20 zł w dniu 13 grudnia 2018 r., wzywając do zapłaty kosztów najmu. Decyzją z dnia 18 grudnia 2018 r. ubezpieczyciel zdecydował o przyznaniu odszkodowania wysokości 6345,60 zł brutto z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, uznając za zasadny 43 – dniowy okres najmu pojazdu zastępczego. Jako uzasadnioną stawkę za najem pojazdu zastępczego ubezpieczyciel przyjął kwotę 147,60 zł brutto, a zatem 120,00 zł netto ( bezsporne ).

Uszkodzony pojazd marki T. (...) należy do autosegmentu I oraz kategorii (...). Pojazd będący przedmiotem najmu zastępczego marki F. (...) należy do autosegmentu C ( samochody kompaktowe ). Szacunkowy zakres rynkowych stawek najmu pojazdu zastępczego z autosegmentu C tj. auta będącego przedmiotem umowy najmu na rynku lokalnym wynosi od 70,00 zł netto ( 86,10 zł brutto ) do 274,80 zł netto ( 338,00 zł brutto ) ( opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej oraz weryfikacji stawek za najem pojazdów zastępczych mgr inż. M. P. k. 282 - 294 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt szkody ( k. 67 - 235 ), umowy cesji wierzytelności ( k. 13 ), umowy najmu pojazdu zastępczego ( k. 9 - 10 ), oświadczenia poszkodowanego o sposobie korzystania z pojazdu zastępczego ( k. 12 ), protokołu zdawczo – odbiorczego samochodu ( k. 11 ), faktury ( k. 14 ), zeznań świadków G. B. ( k. 245 – 246 ) i A. B. ( k. 263 – 264 ) oraz opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej oraz weryfikacji stawek za najem pojazdów zastępczych mgr inż. M. P. ( k. 282 – 294 ).

W ocenie Sądu, powyższe dowody są w pełni wiarygodne; żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej. Spór w niniejszej sprawie dotyczył wyłącznie wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego. Uzasadniony okresu tego najmu nie był sporny pomiędzy stronami. Sporną kwestię Sąd rozstrzygnął mając na uwadze wnioski opinii biegłego sądowego mgr inż. M. P., która nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd uznał opinię biegłego sądowego za rzetelną i spójną i na jej podstawie ustalił należnej wysokość stawki dobowej z tego najmu pojazdu zastępczego

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo M. S. zasługuje na uwzględnienie w całości.

Powód M. S. jako następca prawny G. B. dochodzi swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361 - 363 kc. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powoda w związku z nabyciem wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego, należało określić – według ogólnych zasad prawa cywilnego – do jakich świadczeń byłby zobowiązany posiadacz lub kierowca samochodu, z którego winy nastąpiło zdarzenie drogowe. W niniejszej sprawie, Sąd ustalił, że odpowiedzialnym za zdarzenie drogowe z dnia 28 września 2018 r. jest kierowca samochodu marki F. nr rej. (...) 8KL2 posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

W myśl art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego: bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznała określona osoba w swych dobrach lub interesach. W efekcie owo naprawienie szkody ma zmierzać do odwrócenia w dobrach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego mu szkodę i przywrócenia – w znaczeniu prawnym – stanu, jaki by istniał gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło. Zgodnie z powszechnie przyjętym obecnie poglądem, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11 ). Sąd Najwyższy podkreślił, że utrata możliwości korzystania z pojazdu stanowi negatywne następstwo majątkowe, a wydatki, które służą ograniczeniu ( wyłączeniu tego negatywnego następstwa ) należy kwalifikować jako szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela wynikającej z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym znaczenie dwóch kryteriów - celowości wydatków oraz ich ekonomicznego uzasadnienia.

Za wydatek niezbędny ( celowy ) należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w takim zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym ( ceny rynkowe za tego typu usługi ) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu.

W pierwszej kolejności Sąd pragnie wskazać, że w sprawie nie budziła wątpliwości kwestia legitymacji procesowej powoda. Do akt sprawy przedstawiona została umowa cesji wierzytelności, która obejmowała wierzytelność z umowy najmu zawartej pomiędzy powodem a G. B. w dniu 28 września 2018 r. Podstawę prawną cesji wierzytelności stanowi art. 509 § 1 kc i nast. Przepisy nie regulują formy w jakiej ma być zawarta umowa cesji, a jedynie z art. 511 kc wynika, że jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony.

Jak wskazano powyżej, pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. zakwestionował w niniejszym procesie stawkę dobową najmu pojazdu zastępczego wynikającą z umowy zawartej przez powoda z G. B..

W kwestii wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, podkreślić należy, że poszkodowany G. B. otrzymał od zakładu ubezpieczeń informację w zakresie możliwości organizacji pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, jak też o możliwości weryfikacji stawki tego najmu w przypadku zawarcia umowy najmu przez poszkodowanego z pominięciem zakładu ubezpieczeń. Poszkodowany nie otrzymał natomiast nawet danych wypożyczalni współpracujących z ubezpieczycielem sprawcy szkody. Ponadto w zeznań świadka A. B. wynika, że ubezpieczyciel nie przedstawił poszkodowanemu konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego, a więc wskazującej na dany model samochodu.

Wskazać należy, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym ze zdarzeniem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 kc, art. 362 i 826 § 1 kc ). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu tylko wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. W pierwszej kolejności wskazać, należy że to do poszkodowanego należał wybór samochodu, który miał mu służyć jako pojazd zastępczy. Jak wykazano w toku procesu ubezpieczyciel nie przedstawił ostatecznie poszkodowanemu konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego, a nawet danych autowypożyczalni z nim współpracujących. Poszkodowany miał natomiast możliwość najmu pojazdu zastępczego w powodowej spółce w tym samym dniu, co zdarzenie drogowe, w skutek którego uszkodzony został pojazd przez niego kierowany. Z uwagi na brak danych do kontaktu z wypożyczalniami współpracującymi z ubezpieczycielem oraz brak innych ofert, nie miał możliwości na zmianę pojazdu zastępczego na pochodzący z takiej wypożyczalni, w stawce dobowej najmu niższej niż wynikająca z umowy zawartej z powodem. W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że poszkodowany przy wyborze pojazdu zastępczego, przy uwzględnieniu okoliczności, iż nie posiadał innego pojazdu, którym mógłby się poruszać, kierował się przede wszystkim jak najkrótszym czasem oczekiwania na jego odbiór. Mając na uwadze powyższe i przedstawione przez powoda stawki zarówno najmu, jak i czasu korzystania z pojazdu zastępczego, stwierdzić należy, że nie wykraczają one ponad przeciętną normę. Dobowa stawka najmu przyjęta w umowie zawartej pomiędzy powodem a poszkodowanym nie została uznana przez biegłego sądowego za zawyżona. Mieściła się we wskazanych przez niego analizowanych stawkach obowiązujących w innych wypożyczalniach w okresie umowy najmu. Ubezpieczyciel, w ocenie Sądu, nie wykazał przyczyn nieuwzględnienia stawek najmu stosowanych przez powoda w pełnej wysokości. Podkreślić należy, że pozwany zakład ubezpieczeń nie wykazał, że stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego przyjęta przez powoda jest nadmierna w stosunku do klasy pojazdu stanowiącego przedmiot umowy. Zauważyć należy, że poszkodowany zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego w znacznie niższym standardzie tj. pojazdu należącego do segmentu C, podczas gdy pojazd uszkodzony należał do autosegmentu I kategorii (...), na co zwrócił uwagę w swej opinii biegły sądowy mgr inż. M. P.. Okoliczność ta niewątpliwie wpłynęła na obniżenie stawki najmu pojazdu zastępczego, a zatem miała wpływ na rozmiar szkody. Wskazał, że szacunkowy zakres rynkowy stawek najmu pojazdu zastępczego z autosegmentu C na rynku lokalnym wynosi od 70,00 zł netto ( 86,10 zł brutto ) do 274,80 zł netto ( 338,00 zł brutto ), a zatem dobowa stawka najmu wynikająca z umowy zawartej przez poszkodowanego z powodem tj. 180,00 zł netto ( 221,20 zł brutto ) mieści się w tych granicach i jest zbliżona do średniej stawki wyliczonej przez biegłego na kwotę 172,40 zł netto ( 212,05 zł brutto ). Pozwany (...) S.A. w S. nie wyjaśnił, jakie stawki najmu pojazdu zstępczego są przez niego akceptowane, jak też jak do jakich autosegmentów zakwalifikował pojazd uszkodzony i pojazd będący przedmiotem najmu zastępczego, nie kwestionował jednakże opinii biegłego sądowego w tym zakresie.

W związku z powyższym, Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3175,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty, tj. zgodnie z żądaniem pozwu po upływie 30 – dniowego termin zapłaty od doręczenia wezwania do zapłaty wraz z fakturą.

Odsetki ustawowe za opóźnienie Sąd zasądził zgodnie z żądaniem pozwu. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cyt. artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Zgodnie z at. 98 kpc, strona przegrywająca proces jest zobowiązana zwrócić stronie przeciwnej koszty procesu. Sąd uwzględnił powództwo w całości, a zatem pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. obowiązany jest zwrócić powodowi M. S. poniesione przez niego koszty procesu. W związku z powyższym w pkt II wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2117,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na koszty te złożyły się: kwota 200,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwota 900,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, jak również kwota 1000,00 zł tytułem zwrotu kosztów opinii biegłego sądowego orzeczonych prawomocnym postanowieniem z dnia 9 grudnia 2022 r. Koszty zastępstwa procesowego ustalone zostały stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, przy uwzględnieniu wskazanej wartości przedmiotu sporu.

W niniejszej sprawie koszty opinii biegłego sądowego zostały co do kwoty 27,05 zł poniesione tymczasowo z sum budżetowych.. Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach. Zgodnie zatem z wynikiem procesu, Sąd w pkt III wyroku nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego Towarzystwo (...) S.A. w W. kwotę 27,05 zł tytułem uzupełnienia kosztów procesu orzeczonych wskazanym powyżej prawomocnym postanowieniem.