Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2023 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko Zarządowi Wspólnoty Mieszkaniowej (...) ul. (...) w O.

o stwierdzenie nieważności uchwały wspólnoty mieszkaniowej, nakazanie i ustalenie

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 marca 2022 r. (data nadania) powód E. P. wobec Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w O., wniósł o:

1.  unieważnienie uchwały nr (...) z dnia (...) dotyczącej regulaminu rozliczeń centralnego ogrzewania i ciepłej wody oraz wprowadzenie przez pozwanego nowej uchwały, która nie naruszałaby dóbr powoda oraz wszystkich mieszkańców,

2.  unieważnienie obciążenia powoda kosztami za naliczoną lecz niezużytą ilość ciepła w sezonie grzewczym (...),

3.  obciążenie kosztami postępowania pozwanego.

W uzasadnieniu powód wskazał, że wraz z żoną są właścicielami lokalu mieszkalnego znajdującego się w O. przy ul. (...). Po zakończeniu sezonu grzewczego (...)w miesiącu sierpniu powód otrzymał od administratora wspólnoty kartę rozliczenia centralnego ogrzewania, z której wynikało, że zużycie ciepła w jego mieszkaniu wyniosło 10.21 Gj na kwotę 577,65 zł. Powód podał, iż miała miejsce awaria ciepłomierza, o której nie został on poinformowany, a usterkę usunięto po 5 miesiącach od jej ujawnienia. Zdaniem powoda administrator spółdzielni powinien, w ramach posiadanych gwarancji na liczniki ciepła, żądać od producenta pokrycia kosztów za zużyte lecz nieopomiarowane ilości ciepła i zrekompensowanie poniesionych strat, a nie obciążać nimi powoda oraz właścicieli innych mieszkań. Powód wskazał, że zgodnie z regulaminem, którego unieważnienia dochodzi, jeżeli doszłoby do uszkodzenia lokalowego licznika ciepła, to zużycie ciepła w lokalu miało być ustalone na podstawie wyliczonego wskaźnika średniego jednostkowego zużycia ciepła w lokalach opomiarowanych prawidłowo. W ocenie strony powodowej pozew do Sądu został wniesiony przeciwko zarządowi wspólnoty mieszkaniowej, bowiem to zarząd jest stroną zawartej umowy na obsługę i administrowanie budynkiem (pozew k. 3-7, pismo powoda z dnia 8 czerwca 2022 r. k. 41).

W odpowiedzi pozwany Wspólnota Mieszkaniowa (...) przy ul. (...) w O. wniósł o odrzucenie pozwu, ewentualnie o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazał, że zarząd pozwanego czy zarząd jakiejkolwiek innej wspólnoty mieszkaniowej nie posiada zdolności sądowej i z tego względu pozew podlega odrzuceniu. Zdaniem pozwanego brak jest normy prawnej, która pozwalałaby powodowi na formułowanie żądania spowodowania przez Sąd wprowadzenia nowej uchwały, która nie naruszałaby dóbr powoda oraz wszystkich mieszkańców. W ocenie strony pozwanej powód nie wykazał w dostateczny sposób przepisów naruszonych postanowieniami zaskarżonej uchwały i nie wskazał żadnych przesłanek do stwierdzenia nieważności uchwały. Pozwany podał, iż upłynął 6 – tygodniowy okres zaskarżenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej, bowiem uchwała ta funkcjonuje od 2012 r., a więc upłynął okres 10 lat. Jednocześnie powód przyznał, iż o treści uchwały dowiedział się w 2020 r., zatem najpóźniej w 2020 r. powód mógł wystąpić z żądaniem uchylenia uchwały. Nadto pozwany wskazał, że powód pozostaje w związku małżeńskim i lokal mieszkalny przy ul. (...) w O. wchodzi w skład małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej E. P. i jego żony J. P. i w tej sytuacji zachodzi przypadek współuczestnictwa łącznego i skuteczne wytoczenie powództwa przeciwko pozwanemu wymagało łącznego współdziałania obu małżonków (odpowiedź na pozew k. 57-59).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na brak legitymacji procesowej po stronie pozwanej.

Strona ma legitymację procesową wówczas, gdy na podstawie przepisów prawa materialnego jest uprawniona do występowania w określonym procesie cywilnym w charakterze powoda lub pozwanego, to jest gdy z wiążącego strony procesu stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak również obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, Sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania co do istoty sprawy (wyrokowania), a brak legitymacji procesowej - czynnej bądź biernej – prowadzi do oddalenia powództwa. Przy tym Sąd zobowiązany jest z urzędu badać legitymację stron do występowania w procesie na każdym etapie postępowania. Sąd Najwyższy w wyroku z 12 grudnia 2012 r., w sprawie III CZP 83/12 wskazał, że legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. Brak legitymacji może zostać usunięty w toku procesu w drodze przekształceń podmiotowych unormowanych w przepisach art. 194-198 k.p.c.

Odnosząc się do wniosku pozwanego o odrzucenie pozwu w związku z brakiem legitymacji biernej, wskazać należy, że brak legitymacji biernej nie stanowi podstawy do odrzucenia pozwu. Przesłanki odrzucenia pozwu wymienione są enumeratywnie w art. 199 k.p.c. oraz w art. 1099 k.p.c. Odrzucenie pozwu jest orzeczeniem o charakterze procesowym, w którym Sąd stwierdza niedopuszczalność rozpoznania sprawy z powodu braku którejkolwiek z dodatnich przesłanek procesowych lub zaistnienia którejkolwiek z ujemnych bezwzględnych przesłanek procesowych

O istnieniu czy też braku legitymacji procesowej decyduje prawo materialne związane z konkretną sytuacją będącą przedmiotem sporu między stronami. Strona ma legitymację procesową wówczas, gdy na podstawie przepisów prawa materialnego jest uprawniona do występowania w określonym procesie cywilnym w charakterze powoda (legitymacja czynna) lub pozwanego (legitymacja bierna), to jest gdy z wiążącego strony procesu stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak również obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Dlatego też fakty, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzące prawo podmiotowe), powinien co do zasady dowieść powód.

Legitymacja procesowa jest jedną z przesłanek materialnych, czyli okoliczności stanowiących w świetle norm prawa materialnego warunki poszukiwania ochrony prawnej na drodze sądowej. Sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania co do istoty sprawy (wyrokowania).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że zarzut pozwanego dotyczący braku legitymacji biernej w zasługuje na aprobatę, a przy tym znajduje uzasadnienie w zebranym materiale dowodowym. Z treści pozwu, oraz dalszych pism procesowych i przytaczanych w nich przez powoda okoliczności faktycznych, wynika, że domaga się on stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) Wspólnoty Mieszkaniowej (...) przy ul. (...) w O., dotyczącej ustalenia regulaminu rozliczeń kosztów centralnego ogrzewania oraz unieważnienia obciążenia powoda kosztami za naliczoną lecz niezużytą ilość ciepła w sezonie grzewczym 2019/2020.

Zarząd pozwanego czy też zarząd jakiejkolwiek innej wspólnoty mieszkaniowej nie posiada zdolności sądowej, bowiem zarząd wspólnoty w znaczeniu podmiotowym to organ wykonawczy ułomnej osoby prawnej, jaką jest wspólnota mieszkaniowa. Organ ten wchodzi w skład struktury organizacyjnej wspólnoty, nie jest więc odrębnym podmiotem prawa. Działanie zarządu jest więc w zasadzie działaniem samej wspólnoty. Zważywszy na podstawę faktyczną żądania pozwu legitymacja bierna przysługuje jedynie Wspólnocie Mieszkaniowej (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. akt I ACz 133/14, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 28 stycznia 2016 II Ca 1617/15). Wspólnota mieszkaniowa, nie będąc osobą prawną, jest jednostką organizacyjną w rozumieniu art. 33 ¹ k. c. i posiada zdolność sądową oraz zdolność prawną, ograniczoną jednak do spraw związanych z zarządem rzeczą wspólną, wobec czego wspólnota mieszkaniowa może być podmiotem praw i obowiązków związanych z zarządzaniem nieruchomością wspólną (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie o sygn. III CZP 65/07). Ograniczony zakres zdolności prawnej wspólnoty wpływa na jej legitymację zarówno czynną, jak i bierną – wspólnota może pozywać i być pozywana tylko w sprawach związanych z gospodarowaniem nieruchomością wspólną. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) w razie wyodrębnienia własności lokali, właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali; nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali; udział właściciela lokalu odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2019 r., VI ACa 847/18). Zatem, to Wspólnota Mieszkaniowa posiada legitymację czynną i bierną, a nie jak błędnie wskazuje powód, zarząd tej Wspólnoty.

Wobec tego z uwagi na brak podstaw do odrzucenia pozwu Sąd oddalił powództwo z powodu braku legitymacji pozwanego.

W związku z tym bezprzedmiotowe stało się w realiach niniejszej sprawy odnoszenie się do zarzutu przedawnienia roszczeń powoda. Sąd pominął również wniosek dowodowy powoda o przesłuchanie świadka P. P. oraz wniosek dowodowy pozwanego o zwrócenie się do Sądu Rejonowego w (...) o akta sprawy o sygn.(...), jako nieprzydatne do rozstrzygnięcia sprawy, w związku z brakiem legitymacji czynnej Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w O..

O kosztach procesu rozstrzygnięto w pkt II wyroku na podstawie art. 102 k.p.c. zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wyrażona w tym przepisie zasada ma charakter szczególny i stanowi wyjątek od reguły przewidującej, że to strona przegrywająca proces ponosi odpowiedzialność wobec przeciwnika za koszty postępowania. Przez wzgląd na zasadę słuszności Sąd odstąpił od zasady odpowiedzialności za wynik procesu.