Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 14 VI 2022 roku, z urzędu, Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 29 kwietnia 2021 roku w sprawie VIII U 1529/19 i wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 kwietnia 2022 roku, w sprawie AUa 948/21, od dnia 1 X 2017 r., tj. od daty obniżenia świadczenia ponownie ustalił wysokość emerytury L. W.. Wysokość świadczenia na dzień 1 lipca 2022 roku wynosi 9.401,87 zł. Świadczenie przeliczono z uwzględnieniem wszystkich przysługujących waloryzacji. Jednocześnie naliczono wyrównanie za okres od 1 X 2017 roku do 30 VI 2022 roku w kwocie 335.983,43 zł. Wysokość świadczenia została ustalona w następujący sposób: podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 11.752,34 zł. Emerytura stanowi 65,98%. Emeryturę podwyższa się o 15% podstawy wymiaru z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą. Łączna wysokość emerytury stanowi 80%, ponieważ więcej nie może i wynosi 9.401,87 zł (decyzja w aktach MSWiA).

Decyzją z 15 VI 2022 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 14 w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2020 r. poz. 723 z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy), od 1 kwietnia 2022 roku ponownie ustalił wysokość emerytury w związku z zaliczeniem do wysługi emerytalnej okresu pracy wykonywanej po zakończeniu służby w Policji. Wysokość świadczenia została ustalona w następujący sposób: podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 11.752,34 zł. Emerytura stanowi 66,30%. Emeryturę podwyższa się o 15% podstawy wymiaru z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą. Łączna wysokość emerytury stanowi 80%, ponieważ więcej nie może i wynosi 9.401,87 zł (do wypłaty 6.275,70 zł) (decyzja w aktach MSWiA).

Odwołanie od w/w decyzji złożył wnioskodawca w dniu 19 lipca 2022 roku, wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez ponowne przeliczenie emerytury wnioskodawcy za okresy pozostawania w służbie czyli za okres od 11 X 1982 roku do 30 VI 1984 roku oraz od 10 maja do 1 lipca 1990 roku z pominięciem nieobowiązującego art. 15b ustawy (odwołanie k.4-6 i uzupełnienie odwołania k.19-20).

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, wskazując w uzasadnieniu, iż przedmiotem orzeczenia Sądu Okręgowego w Łodzi było jedynie zastosowanie art. 15c cytowanej ustawy. Na mocy tego wyroku zostały przywrócone prawa wnioskodawcy sprzed 1 października 2017 roku, a zatem wysokość świadczenia winna zostać obliczona według zasad obowiązujących przed ta datą (odpowiedź na odwołanie k.22-23).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wnioskodawca – L. W., urodzony (...) został (okoliczność bezsporna).

Ubezpieczony miał przyznane zostało wnioskodawcy prawo do emerytury policyjnej (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 16 listopada 2009 roku na podstawie art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin przeliczono wysokość emerytury wnioskodawcy. Jednocześnie organ podjął jej wypłatę od 1 stycznia 2010 roku (decyzja k.10 akt MSWiA).

Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się do Sądu Okręgowego w Warszawie, który wyrokiem z dnia 14 listopada 2011 roku oddalił to odwołanie. Wyrok jest prawomocny (wyrok w sprawie XIII U 3949/10 w aktach MSWiA).

Decyzjami z dnia 30 czerwca 2017 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił wysokość emerytury i renty policyjnej wnioskodawcy od 1 października 2017 r. na podstawie art.15c i 22a cytowanej ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm. dalej jako ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz otrzymaną z IPN Informację z dnia 9 maja 2017 r. (decyzje k.5-9 akt MSWiA).

Wnioskodawca odwołał się od powyższych decyzji (okoliczność bezsporna).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2021 r., sygn. akt VIII U 1529/19, Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżone decyzje i zobowiązał Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji do przeliczenia policyjnej emerytury i policyjnej renty inwalidzkiej wnioskodawcy z pominięciem art. 15c ust. I 22a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin - od 1 października 2017 roku. Wniesiona od wyroku apelacja organu rentowego została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 kwietnia 2022 roku (wyroki w aktach MSWiA).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że materiał dowodowy w n/n sprawie jest kompletny, pozwala na ustalenie wszystkich istotnych okoliczności i nie wymaga uzupełnienia, a stanowiska stron zostały jasno sformułowane. W tych stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 148 1 § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Merytorycznie natomiast odwołanie podlega oddaleniu.

Na wstępie, gwoli przypomnienia, należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, co do zasady emerytura dla funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta min. o 2,6% podstawy wymiaru - za każdy dalszy rok tej służby.

Jednakże, obowiązujący do 30 IX 2017 r. art. 15b w/w ustawy, przewidywał, że w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi 0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990, przy czym ust. 2 nakazuje stosować odpowiednio art. 15.

Przepis art. 15b ustawy zaopatrzeniowej, został uchylony z dniem 1 października 2017 r. przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin(Dz.U. poz. 2270 dalej: ustawa zmieniająca).

Jednocześnie, ustawa zmieniająca wprowadziła do ustawy zaopatrzeniowej art. 15c.

Adresatem norm prawnych wynikających z treści art. 15b oraz art. 15c ustawy zaopatrzeniowej jest organ emerytalno-rentowy, który ustala świadczenie.

W n/n sprawie zasadnicze znaczenie ma treść prawomocnych wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 listopada 2011 roku w sprawie XIII U 3949/10 oraz Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 29 kwietnia 2021 r., sygn. akt VIII U 1529/19.

Wskazać zatem należy, że wyroki te są prawomocne i wiążą nie tylko strony i sąd, który go wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej (art. 365 § 1 K.P.C.).

Wyroki te nie mogą być zatem ignorowane przez sąd rozpoznający sprawę o wysokość świadczenia w niniejszej sprawie.

Treść wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi jednoznacznie wskazuje, że Sąd zmienił zaskarżone decyzje i nakazał pominięcie art. 15c i 22a ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2020 roku pozycja 723), co oznacza konieczność przeliczenia zarówno emerytury policyjnej, jak i policyjnej renty inwalidzkiej wnioskodawcy według zasad uprzednio obowiązujących od daty wskazanej w zaskarżonej decyzji, tj. od 1 października 2017 r.

Co więcej, również wnioskodawca skarżył decyzje jedynie w tej części i wnosił o przyznanie świadczenia w dotychczasowej wysokości.

Dodać należy, że z ugruntowanego orzecznictwa sądów, jak i doktryny wynika, że w sprawach z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji. W sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego, przedmiot sporu nie może więc wykraczać poza treść tej decyzji. Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁴ § 2 K.P.C. w przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i orzeka co do istoty sprawy. Orzeczenie, co do istoty sprawy, o którym mowa w art. 477 § 2 K.P.C. polega na sformułowaniu sentencji wyroku w taki sposób, aby zastępowała decyzję organu rentowego. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 kwietnia 2018 r., III AUa 199/17, Legalis nr 2242317).

W niniejszej sprawie, w/w prawomocny wyrok Sądu Okręgowego nakazał ponowne przeliczenie emerytury policyjnej wnioskodawcy według zasad uprzednio obowiązujących od daty wskazanej w zaskarżonej decyzji, tj. od 1 października 2017 r., przy czym nie było sporne, że do 30 IX 2017 r. wysokość emerytury policyjnej wnioskodawcy obliczona była z zastosowaniem art. 15b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Innymi słowy - powyższy prawomocny wyrok zmienił o tyle zaskarżone decyzje, że nakazał przeliczenie świadczenia odwołującego, nie według zasad obowiązujących od 1 X 2017 r., gdy art. 15 b został uchylony, ale według stanu prawnego obowiązującego do tej daty – czyli według stanu prawnego obowiązującego do 30 IX 2017 r., kiedy to art. 15b w/w ustawy obowiązywał - tak by przywrócić skarżącemu na dzień 1 X 2017 r. świadczenie w jego dotychczasowej wysokości, tzn. sprzed jej obniżenia od dnia 1 X 2017 r. na podstawie art. 15c, decyzjami (...) r., o co zresztą sam wnioskodawca wprost wnosił, żądając zmiany zaskarżonych decyzji w taki sposób by od 1 X 2017 r. pobierał świadczenie w dotychczasowej kwocie. Należy w tym miejscu przypomnieć, że decyzja z dnia 16.11.2009 r., na mocy której organ emerytalny dokonał ustalenia wysokości emerytury, na podstawie art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji była również przedmiotem rozpoznania przez Sąd. W wyniku odwołania wnioskodawcy został wydany prawomocny wyrok przez SO w Warszawie, mocą którego odwołanie zostało oddalone.

Skoro, zatem, Sądy, prawomocnymi wyrokami, odpowiednio uznały, iż obniżenie wysokości świadczenia na mocy art. 15 b jest prawidłowe i z drugiej strony nakazały przeliczyć emeryturę odwołującego się, według zasad obowiązujących do 30 IX 2017 r., na dzień 1 X 2017 r. – przeto, należy uznać, że organ rentowy, w sposób prawidłowy, wykonał ten wyrok, zaskarżoną decyzją.

Analogicznie przedmiotem decyzji z dnia 15 czerwca 2022 roku było natomiast uwzględnienie dodatkowego okresu zatrudniania przy obliczaniu wysokości świadczenia.

Podkreślić zaś trzeba, że przed sądem odwołujący się może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ nie decydował, a tym bardziej nie może podważać kwestii prawomocnie przesądzonych.

Postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem odrębnym, które cechuje się znaczną odmiennością od zwykłego postępowania cywilnego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd nie bada całokształtu okoliczności łączących strony postępowania, a jedynie bada kwestię prawidłowości i zasadności wydanej decyzji. W odwołaniu wnioskodawca może jedynie żądać korekty tego stanowiska i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu, objętego zaskarżoną decyzją. Odwołujący się nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Zarzuty mają ukierunkowywać czynności sądu zmierzające do zbadania zasadności decyzji organu rentowego (M. K., Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, Lex 2013).

W niniejszej sprawie ramy postępowania sądowego wyznacza decyzja z dnia 15 czerwca 2022 roku, której przedmiotem było zaliczenie dodatkowego okresu zatrudnienia do wysługi emerytalnej. W tym zakresie wnioskodawca nie wniósł jednak żadnych zastrzeżeń. Przedmiotem wskazanej decyzji nie było zaś ograniczenie wysokości emerytury w oparciu o art.15b cytowanej ustawy, bowiem było ono przedmiotem innej decyzji z dnia 16 listopada 2009 r. Sąd nie może badać innych decyzji ani roszczeń ubezpieczonego z nimi związanych, a jedynie prawidłowość zaskarżonej decyzji. Trafnie wskazuje się bowiem w orzecznictwie, iż w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Zatem tylko na tym obszarze sąd dokonuje jej kontroli zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności (zob. postanowienia SN z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601; z dnia 3 lutego 2010 r., II UK 314/09, Legalis nr 348966; z dnia 18 lutego 2010 r., III UK 75/09, OSNP 2011/15-16/215; z dnia 2 marca 2011 r., II UZ 1/11, Legalis nr 492250; z dnia 22 lutego 2012 r., II UK 275/11, Lex nr 1215286 i z dnia 19 grudnia 2018 r., III UK 77/18, Legalis nr 1865838).

W tej sytuacji argumentacja odwołania odnosząca się wyłącznie do ograniczenia wysokości emerytury w myśl art. 15b cytowanej ustawy, nie może mieć w tej sprawie znaczenia, skoro nie to było przedmiotem zaskarżonej w sprawie decyzji. Sąd ubezpieczeń społecznych nie działa w zastępstwie organu rentowego i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozstrzyga wszelkie kwestie objęte treścią zaskarżonej decyzji, to jego rozstrzygnięcie odnosi się właśnie do tej decyzji (art. 477 § 2, art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.).

Skoro zatem jak już wyżej wskazano przedmiotem zaskarżonej decyzji była jedynie kwestia zwiększenia wysługi emerytalnej to Sąd prowadził postępowanie jedynie pod kątem prawidłowości tej decyzji. W tym zakresie odwołujący nie podnosił jednak zarzutów.

Porządkowo tylko wskazać należy, iż zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy emerytowi uprawnionemu do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 lub art. 15e dolicza się na jego wniosek do wysługi emerytalnej, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące okresy przypadające po zwolnieniu ze służby: (…) opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. lub okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia.

W myśl ust. 2 pkt. 1 okresy, o których mowa w ust. 1, dolicza się do wysługi emerytalnej, jeżeli emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru.

W przypadku odwołującego emerytura wynosi 80% podstawy wymiaru zatem wysługa emerytalna nie podlega już zwiększeniu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 K.P.C., oddalił odwołania.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz.265) i przyznał wynagrodzenie według norm przepisanych w podwójnej wysokości, bowiem przedmiotem rozpoznania sądu były dwie decyzje.