Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim w sprawie o sygn. akt I Ns 567/16: w punkcie I. stwierdził, że spadek po B. A. zmarłym w dniu 29 marca 2014 r. w S., ostatnio stale zamieszkałym w W. ul. (...), na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyła Gmina W. w całości, a w punkcie II. zasądził od Gminy W. na rzecz (...) Bank (...) S.A. w W. 701 zł tytułem kosztów postępowania i 120 zł za zastępstwo procesowe.

W wyniku rozpoznania apelacji Gminy W. postanowieniem z dnia 14 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie, sygnatura akt II Ca 1567/19, uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Kamieniu Pomorskim pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu postanowienia k. 402 – 405 akt sprawy sąd drugiej instancji wskazał, że błędnie sąd pierwszej instancji zakwalifikował przysposobienie B. A. w 1954 r. jako pełne, gdyż przysposobienie dokonane pod rządem kodeksu rodzinnego z 1950 r. traktuje się w aktualnym stanie prawnym jako przysposobienie niepełne ze skutkami z art. 124 k.r.o. Wobec śmierci rodziców adopcyjnych do spadku po B. A. doszłoby jego rodzeństwo, a z ustaleń sądu wynika, że spadkodawca miał brata S. K. oraz siostrę Z. S.. Z uwagi jednak na nieprzesłuchanie nawet tych osób i nieustalenie ich pokrewieństwa ze spadkodawcą, zaistniała potrzeba uchylenia zaskarżonego postanowienia celem ustalenia prawidłowego kręgu spadkobierców po B. A..

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy postanowieniem z dnia 18 marca 2022 r. Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim po rozpoznaniu sprawy z wniosku (...) Banku (...) S.A. w W. przy udziale Gminy W., G. A., P. A., R. A., Z. S., S. K., K. S., A. M. (1), F. M., A. M. (2), M. S., A. K., K. K., D. N., M. N. o stwierdzenie nabycia spadku po B. A. (sygn. akt I Ns 348/21):

1. stwierdził, że spadek po B. A. (s. W. i Z. ur. (...) w W.) zmarłym w dniu 29 marca 2014 r. w S., ostatnio stale zamieszkałym w W. przy ul. (...), gmina W., na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabyła Gmina W. w całości;

2. zasądził od Gminy W. na rzecz (...) Banku S.A. w W. kwotę 701 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w tym kwotę 120 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

3. zasądził od (...) Banku S.A. w W. na rzecz Gminy W. kwotę 110 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania przed sądem drugo – instancyjnym w tym kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd rejonowy oparł powyższe orzeczenie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

B. A. urodził się dnia (...), jako syn C. K., która zmarła dnia 30 września 2003 r. Jej rodzice zmarli przed nią. Prócz spadkodawcy C. K. miała także syna S. K. i córkę Z. S..

Z. S. odrzuciła spadek po B. A. w dniu 26 marca 2021 r. Ma dwoje zstępnych: córkę A. M. (1) i M. S.. A. M. (1) odrzuciła spadek w swoim imieniu dnia 12 kwietnia 2021 r., a w imieniu syna A. M. (2) w dniu 6 sierpnia 2021 r. Jej drugi syn F. M. odrzucił spadek w dniu 30 kwietnia 2021 r. M. S. odrzucił spadek w swoim imieniu dniu 12 kwietnia 2021 r., zaś w imieniu córki K. S. w dniu 13 lipca 2021 r.

S. K. odrzucił spadek po B. A. w dniu 26 marca 2021 r. Ma dwoje zstępnych: córkę D. N. i syna A. K.. A. K. i jego syn K. K. odrzucili spadek dniua13 kwietnia 2021 r., zaś D. N. w swoim imieniu i córki M. N. odrzuciła spadek dniu 28 kwietnia 2021 r.

C. K. miała dwie siostry: S. W., która zmarła w dniu 04 lutego 2009 r. i J. M., która zmarła w dniu 20 listopada 2011 r.

Na podstawie postanowienia sądu z 30 grudnia 1954 r. w sprawie o przysposobienie małoletniego B. A. został adoptowany przez W. A. oraz Z. A.. Przysposabiający nie mieli biologicznych dzieci i innych przysposobionych. W akcie urodzenia B. A. w miejsce dotychczasowych danych wpisano nazwisko A., imię matki – Z., nazwisko matki – A., nazwisko rodowe matki – Sternik, imię ojca W., nazwisko ojca A., data urodzenia ojca 15 lipca 1918 r., miejsce urodzenia ojca W..

B. A. zmarł dnia 29 maca 2014 r. Miejscem jego ostatniego zamieszkania był W., ul. (...). W chwili śmierci miał żonę G. A., która odrzuciła spadek dnia 14 kwietnia 2014 r., podobnie jak synowie P. A. i R. A., którzy nie mają zstępnych. Innych dzieci biologicznych i przysposobionych nie miał.

W chwili śmierci B. A. nie żyli już W. A., który zmarł dnia 06 sierpnia 1991 r. i Z. A., która zmarła dnia 20 kwietnia 1987 r. oraz rodzice tych osób. W. A. nie miał rodzeństwa, a Z. A. miała siostrę M. T., która zmarła przed B. A., a nie miała zstępnych.

Przedmiotowa sprawa jest pierwszą sprawą spadkową po B. A.. Nie były sporządzane akty poświadczenia dziedziczenia po spadkodawcy. Żaden ze spadkobierców nie zrzekł się dziedziczenia i nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.

B. A. nie pozostawił testamentu.

W dniu 15 lutego 2017 r. w prasie ogólnopolskiej zostało opublikowane ogłoszenie wzywające spadkobierców B. A. do zgłoszenia swoich praw do spadku w Sądzie Rejonowym w Kamieniu Pomorskim. Do chwili ogłoszenia postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku żaden ze spadkobierców B. A. nie zgłosił swoich roszczeń do spadku.

W tym stanie faktycznym sąd rejonowy zgodnie z art. 924 - 934 k.c., art. 1012 – 1020 k.c., art. 669 – 671 k.p.c. stwierdził, że spadek po zmarłym B. A. nabyła z mocy ustawy Gmina W..

Sąd zważył, iż spadkodawca pozostawał w związku małżeńskim z G. A. i miał synów R. A. oraz P. A., lecz odrzucili oni po nim spadek. Dalej sąd rejonowy ustalił, że w 1954 r. spadkodawca został przysposobiony przez W. A. oraz Z. A., a przysposobienie pod rządem kodeksu rodzinnego z 1950 r. w obecnym stanie prawnym traktuje się jako przysposobienie niepełne w myśl art. 124 k.r.o. z mocy art. XIII § 1 przepisów wprowadzających Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W myśl art. 937 pkt 3 k.c. z uwagi na śmierć rodziców adopcyjnych po przysposobionym dziedziczyliby jego krewni biologiczni, tj. siostra Z. S. i brat S. K., jednakże w ustawowym terminie 6 miesięcy od chwili powzięcia informacji o tytule swojego powołania do spadku odrzucili spadek po spadkodawcy, podobnie ich zstępni. Dalej sąd miał na uwadze, że siostry biologicznej matki spadkodawcy S. W. i J. M. nie dożyły otwarcia spadku, a mimo ogłoszenia prasowego wzywającego spadkobierców zmarłego B. A. do zgłoszenia swoich praw do spadku, nikt się nie ujawni i nie zgłosił swoich praw. Zważywszy na powyższe oraz okoliczność, że z zeznań R. A. i G. A. wynikało, że B. A. przed śmiercią zamieszkiwał w W., sąd pierwszej instancji stwierdził, że spadek po B. A. w całości na podstawie dziedziczenia ustawowego nabyła Gmina W. z dobrodziejstwem inwentarza.

O kosztach postępowania sąd rejonowy orzekł zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c. zasądzając na rzecz wnioskodawcy od Gminy W. kwotę 701 zł, na którą złożyła się opłata od wniosku 50 zł, 500 zł zaliczki na ogłoszenie w prasie, 120 zł na zastępstwo procesowe, 17 zł opłaty za pełnomocnictwo, 14 zł wydatków sądowych za stawiennictwo świadka T. T.. Z kolei w postępowaniu apelacyjnym Gmina W. jako wygrywająca poniosła koszty w wysokości 110 zł, na które złożyła się opłata od apelacji 50 zł oraz 60 zł za zastępstwo procesowe, które na jej rzecz zasądzono od wnioskodawcy.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł uczestniczka Gmina W. zarzucając mu naruszenie:

a)  art. 379 pkt 4 k.p.c. powodujące nieważność postępowania poprzez wydanie zaskarżonego orzeczenia ponownie przez SSR Romualdę Bożek – Makówka, która uprzednio rozpoznała sprawę w pierwszej instancji (postanowienie Sądu Rejonowego w Kamieniu Pomorskim z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt I Ns 567/16), w której Sąd Okręgowy w Szczecinie postanowieniem z dnia 14 grudnia 2020 r., sygn. akt II Ca 1567/19, uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, co stanowi naruszenie art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art, 4 ust. 3 oraz art. 6 ust. 1 i ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej w zw. z art. 47 akapit 2 Karty Praw Podstawowych i art. 6 ust. 1 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności;

b)  art. 227 k.p.c. w zw. z art. 670 § 1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a mianowicie zaniechanie ustalenia czy sąd opiekuńczy - stosownie do art. XIII § 2 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz, 60) w okresie od 1 stycznia 1965 r. do dnia 31 grudnia 1969 r. na wniosek przysposabiającego nie orzekł, że skutki przysposobienia w 1954 r. B. A. przez W. A. i Z. A. podlegają przepisom art. 121-123 k.r.o.;

c)  art. 520 § 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i niezastosowanie art. 520 § 1 k.p.c.

d)  art. 935 k.c. poprzez błędne zastosowanie przepisu,

e)  art. 932 § 4 i 5 k.c. poprzez niezastosowanie przepisu.

Wskazując na powyższe zarzuty Gmina W. wniosła o uchylenie w/w postanowienia, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością oraz przekazanie sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie zmianę punktu 2. poprzez ustalenie, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie albo obciążenie wnioskodawcy i Gminy W. kosztami postępowania w równych częściach, nadto zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz Gminy W. kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Jednocześnie apelująca wniosła o sporządzenie na podstawie art. 637 § 1 k.p.c. spisu inwentarza spadku po B. A. oraz zlecenie jego wykonania komornikowi sądowemu.

Niezależnie od powyższego skarżący wniósł o zawieszenie na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ^{( 1)} k.p.c. postępowania apelacyjnego oraz skierowanie na podstawie art. 267 TUE do TSUE pytania prejudycjalnego dotyczącego wykładni przepisów prawa unijnego:, „Czy art. 19 ust. 1 akapit drugi, art. 2, art. 4 ust. 3 oraz art. 6 ust. 1 i ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej w zw. z art. 47 akapit 2 Karty Praw Podstawowych i art. 6 ust. 1 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 197 ust. 1 i art. 267 akapit trzeci TUE należy interpretować w ten sposób, że zasada skutecznej ochrony sądowej (art. 47 akapit 2 Karty Praw Podstawowych) zostaje naruszona w przypadku ponownego orzekania w sądzie pierwszej instancji na podstawie art. 386 § 5 k.p.c. przez sędziego, który uprzednio rozpoznawał sprawę w pierwszej instancji, w której sąd odwoławczy uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania?”. Ewentualnie zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Trybunał Konstytucyjny i przedstawienie mu na podstawie art. 193 Konstytucji RP pytania prawnego, czy art. 386 § 5 k.p.c. w aktualnym jego brzmieniu jest zgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 178 ust. l Konstytucji RP.

W uzasadnieniu apelacji 490v. – 495 akt uczestniczka Gmina W. rozwinęła wyżej postawione zarzuty wnosząc jak na wstępie.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestniczki Gminy W. okazała się niezasadna.

Gwoli wyjaśnienia godzi się zauważyć, iż w myśl art. 378 § 1 k.p.c., który z mocy art. 13 § 2 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym, sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Przyjęta koncepcja apelacji pełnej (cum beneficio novorum) nakłada na sąd drugiej instancji powinność merytorycznego rozpoznania sprawy po raz drugi, niezależnie od zarzutów apelacji, jak i skontrolowania prawidłowości postępowania przed sądem pierwszej instancji, przy jedynie uwzględnieniu związania zarzutami naruszenia prawa procesowego przedstawionymi w apelacji ( por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 03 czerwca 2015 r., V CSK 550/14, z dnia 25 listopada 2015 r., IV CSK 55/15, z dnia 10 marca 2016 r., III CSK 183/15 oraz z dnia 6 października 2016 r., III UK 270/15).

Realizując powyższy obowiązek sąd drugiej instancji odnosząc się do najdalej idącego zarzutu apelacji nieważności postępowania uznał, że nie zaistniała przesłanka przewidziana w powołanym art. 379 pkt 4 k.p.c., tj. jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy. Skarżąca nie wskazała na przesłanki mające wskazywać, że sędzia Romualda Bożek – Makówka miałaby być wyłączona od orzekania w niniejszej sprawie z mocy ustawy i sąd drugiej instancji również takich się nie dopatrzył, gdyż nie zaistniała żadna z przesłanek z art. 48 § k.p.c. Jednocześnie nie można tracić z pola widzenia, że w myśl art. 386 § 5 k.p.c., w przypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sąd rozpoznaje ją w tym samym składzie, chyba że nie jest to możliwe lub powodowałoby nadmierną zwłokę w postępowaniu. Cytowany przepis wprost przewiduje, że sędzia, który rozpoznawał sprawę w pierwszej instancji winien rozpoznawać ją przy ponownym rozpoznaniu sprawy po uchyleniu jego orzeczenia przez sąd drugiej instancji, a celem tego rozwiązania jest usprawnienie postępowania, bowiem nie będzie potrzeby zapoznawania się przez sędziego ze szczegółami sprawy, skoro będzie przynależeć do referatu sędziego, który wydał zaskarżone orzeczenie ( J. Gibiec [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz innych ustaw, red. J. Gołaczyński, D. Szostak, Warszawa 2019, s. 283). W świetle powyższego to właśnie sędzia Romualda Bożek – Makówka miała z uwagi na regulację art. 386 § 5 k.p.c. obowiązek orzekać przy ponownym rozpoznaniu sprawy, więc nie sposób mówić o tym, że skład byłby sprzeczny z przepisami prawa. A brak jest uzasadnionych wątpliwości co do konstytucyjności powyższego rozwiązania czy też zgodności jego z obowiązującym prawem międzynarodowym. Żaden ze wskazanych przez skarżącego przepisów nie nakazuje ponownego rozpoznawania sprawy w innym składzie, zaś zgłaszane wątpliwości co do bezstronności sędziego w realiach niniejszej sprawy nie zostały zgłoszone w odpowiednim czasie, albowiem skarżący nie składał po uchyleniu postanowienia z dnia 2 czerwca 2018 roku wniosku o wyłączenie sędziego R.Bożek – Makówki z powołaniem na powyższe okoliczności. Brak tym samym było również podstaw do kierowania pytań prejudycjalnych do wskazywanych przez skarżącego organów.

Przechodząc do meritum sprawy sąd okręgowy zważył, iż przedmiotem postępowania było stwierdzenie nabycia spadku po B. A. zmarłym dnia 29 marca 2014 r.

Tego rodzaju postępowanie odznacza się specyfiką wynikającą z obowiązku ustalenie przez sąd istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych związanych z tytułem powołania do spadku oraz kręgiem spadkobierców, gdyż w myśl art. 670 § 1 k.p.c. sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. Z cytowanego przepisu wynika, że w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku rola sądu jest determinowana ustawowym nakazem działania z urzędu, a rozstrzygnięcie zapada niezależnie od wniosków stron, lecz stosownie do wyników postępowania dowodowego oraz norm prawa materialnego. Chodzi o zbadanie z urzędu, stosownie do treści zebranego w aktach materiału dowodowego, kto jest spadkobiercą, w szczególności czy spadkodawca pozostawił testament ( vide postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 38/98, z dnia 26 stycznia 1999 r. III CKN 134/98, z dnia 24 września 2009 r., IV CSK 129/09, z dnia 9 września 2011 r., I CSK 12/11, z dnia 8 listopada 2012 r., I CSK 163/12, z dnia 16 listopada 2016 r., I CSK 807/15, z dnia 30 września 2020 r., IV CSK 643/18).

W niniejszej sprawie prawidłowo ustalono, że spadkodawca nie pozostawił testamentu, co z kolei determinowało obowiązek ustalenia w ramach ustawowego porządku dziedziczenia pokrewieństwa w zakresie wskazanym w art. 931 – 937 k.c. jak również ustalenie okoliczności wyłączających poszczególne osoby od dziedziczenia.

Dokonując ustaleń w tym zakresie sąd okręgowy miał na uwadze, że w myśl art. 931 § 1 k.c., w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, lecz żona spadkodawcy G. A. oraz synowie P. A. i R. A. skutecznie odrzucili spadek składając oświadczenia, o którym mowa w art. 1015 § 1 k.c. (vide akt notarialny z dnia 14 kwietnia 2014 r. rep. A nr (...) k. 16 akt), skutkiem czego zostali wyłączeniu od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku (art. 1020 k.c.).

W zaistniałej sytuacji stosownie do regulacji art. 932 § 3 k.c. do spadku doszliby rodzice spadkodawcy, przy czym w tym zakresie uwzględnić należało okoliczność, że zmarły B. A. został postanowieniem sądu z dnia 30 grudnia 1954 r. przysposobiony przez Z. A. i W. A.. Przysposobienie nastąpiło pod rządami ustawy z dnia 27 czerwca 1950 r. Kodeks rodzinny, gdyż ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: k.r.o.) weszła w życie dopiero z dniem 1 stycznia 1965 r. Jak trafnie jednak zauważył sąd pierwszej instancji, przepis art. XIII § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r., nr 9, poz. 60) przewidywał, że przysposobienie dokonane przed dniem wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wywołuje skutki przewidziane w art. 124 § 1 k.r.o., a więc przysposobienia niepełnego, którego skutek polega tylko na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym, czego wyrazem jest to, że zgodnie z art. 937 k.c. krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym (pkt 2) i że rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie nie narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa (pkt 3). Owszem art. XIII § 2 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy przewidywał, że w ciągu lat pięciu od dnia wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, tj. w ciągu 5 lat od dnia 1 stycznia 1965 r., sąd opiekuńczy może na wniosek przysposabiającego orzec, że skutki przysposobienia dokonanego przed tym dniem będą podlegały przepisom art. 121-123 tego kodeksu, tj. przysposobienia pełnego. To jednak nie ma podstaw do stwierdzenia, że takie orzeczenie istotnie zapadło. Sąd drugiej instancji zwrócił się do Sądu Rejonowego dla Warszawy – Pragi – Północ o podanie informacji czy w latach 1965 – 1969 toczyło się postępowanie o orzeczenie, że skutki przysposobienia spadkodawcy mają skutki przysposobienia określonego w art. 121 – 123 k.r.o. i z odpowiedzi udzielonej pismem z dnia 5 stycznia 2023 r. wynika, że takie postępowanie nie toczyło się (k. 561 akt). Przyjąć należało zatem, że przysposobienie B. A. było przysposobieniem niepełnym, wobec czego zgodnie z art. 937 pkt 3 k.c. do spadku po nim doszliby przysposabiający Z. A. i W. A., lecz oboje zmarli przed spadkodawcą. Apelujący poza gołosłownymi twierdzeniami nie naprowadził żadnych dowodów dla wykazania, aby takowe orzeczenie zapadło. Również wzmianek o nim nie ma w aktach stanu cywilnego zmarłego.

Konsekwentnie do spadku w następnej kolejności doszłoby rodzeństwo spadkodawcy (art. 932 § 4 k.c.) i dalej zstępni rodzeństwa (art. 932 § 5 k.c.), lecz siostra Z. S. oraz brat S. K. odrzucili skutecznie spadek przed sądem w dniu 26 marca 2021 r. (k. 423 akt), podobnie jak zstępni rodzeństwa: A. M. (1) i jej synowie A. M. (2) oraz F. M. (vide akty notarialne z dnia 12 kwietnia 2021 r., rep. A nr (...), z dnia 30 kwietnia 2021 r., rep. A nr (...) i z dnia 06 sierpnia 2021 r., rep. A nr (...)), M. S. i jego córka K. S. (vide akty notarialne z dnia 12 kwietnia 2021 r. rep. A nr (...) oraz z dnia 13 lipca 2021 r., re. A nr (...)), A. K. i jego syn K. K. (vide akt notarialny z dnia 13 kwietnia 2021 r., rep. A nr (...)), a także D. N. oraz jej córka M. N. (vide akt notarialny z dnia 28 kwietnia 2021 r., rep. A nr (...)).

W tej sytuacji stosownie do dyspozycji art. 934 § 1 i 2 k.c. doszliby do dziedziczenia po zmarłym B. A. jego dziadkowie, a gdyby którykolwiek z nich nie dożył otwarcia spadku – zstępni zmarłych dziadków. Co do dziadków B. A. sąd pierwszej instancji trafnie ustalił, że zmarli oni przed spadkodawcą, podobnie jak ich zstępni – siostry matki spadkodawcy C. K. w osobach J. M. i S. W.. Na podstawie przy tym zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów oraz oświadczeń spadkowych spadkobierców ustawowych możliwe było ustalenie, że ciotki spadkodawcy J. M. i S. W. nie miały zstępnych. Na podstawie danych bazy PESEL – SAD nie ustalono, aby zarejestrowane w tym systemie były osoby, których dane w zakresie imienia i nazwiska rodowego matki pokrywałyby się z danymi J. M. czy S. W. (k. 564 akt).

Wszystko powyższe prowadzić musiało do konkluzji, że zaskarżone postanowienie w części stwierdzającej nabycie spadku po B. A. zmarłym dnia 29 marca 2014 r., ostatnio stale zamieszkałym w W., jako trafne i odpowiadające prawu musiało się ostać, albowiem spadek z mocy ustawy stosownie do dyspozycji art. 935 k.c. istotnie musiała nabyć Gmina W. z dobrodziejstwem inwentarza.

Jednocześnie wbrew zarzutom apelacji ostać musiało się również rozstrzygnięcie sądu rejonowego w zakresie kosztów postępowania, albowiem jakkolwiek art. 520 § 1 k.p.c. statuuje podstawową regułę orzekania o kosztach postępowania w przypadku sprawy rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym, przewidując, iż każdy z uczestników tego postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie, to jednak nie w każdej sytuacji w postępowaniu nieprocesowym znajdzie zastosowanie. Wyjątki od powyższej reguł przewidziano w art. 520 § 2 k.p.c. zastrzegając, że jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. W świetle powyższego podstawą uzasadniającą odstąpienie od orzeczenia o kosztach postępowania w oparciu o art. 520 § 1 k.p.c. jest istnienie sprzeczności interesów między uczestnikami postępowania lub różny stopień zainteresowania w wyniku postępowania, co ma miejsce wtedy, gdy postanowienie kończące postępowanie w sprawie wywiera wpływ dla jednych zainteresowanych na zwiększenie, a dla innych na zmniejszenie ich praw ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 05 grudnia 2012 r., I Cz 148/12). Odnosząc powyższe do okoliczności rozpatrywanej sprawy sąd odwoławczy uznał, iż niewątpliwie wnioskodawca i uczestniczka Gmina W. w tym postępowaniu mieli sprzeczne interesy. Wszak wnioskodawca domagał się stwierdzenia nabycia przez Gminę, która z kolei konsekwentnie domagała się stwierdzenia nabycia spadku po B. A. przez któregoś z krewnych spadkodawcy, przy tym wskutek wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku to wyłącznie Gmina W. odniosła korzyść z jego wydania stając się jedynym spadkobiercą B. A.. Niewątpliwie zaistniały w związku z tym podstawy do obciążenia uczestniczki kosztami postępowania poniesionymi przez wnioskodawcę, o czym w punkcie 2. zaskarżonego postanowienia orzekł sąd pierwszej instancji.

Tak argumentując sąd okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. apelację oddalił, o czym orzekł w sentencji postanowienia.

sędzia Tomasz Szaj

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)